Tί είναι η παιδεία και ποια σχέση της με την παιδιά ; Ο όρος παιδεία δηλώνει την πνευματική και ηθική αγωγή των νέων….την διάπλαση των διανοητικών τους δυνατοτήτων και την διαμόρφωση του χαρακτήρα τους δια της εκπαιδεύσεως……σκοπός της παιδείας είναι η κοινωνικοποίηση της νέας γενιάς…μπλα,μπλα,μπλα. Πολλοί οι ορισμοί της αφηρημένης εννοίας με μικρές δόσεις ..αοριστίας , όπως η αδυναμία αποσαφηνίσεως της λέξεως και η σύγχυση της παιδείας με την εκπαίδευση. Παιδιά ,είναι το παιχνίδι. Σημαντική και απαραίτητη εδώ η ορθογραφία. Γιατί η πεδιάς { =πεδιάδα} από την παιδιά {=παίγνιον} διαφέρει . Ποια η σχέση όμως της παιδείας με την παιδιά {=το παιγνίδι } ; Εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι οι λέξεις είναι ετυμολογικώς συγγενείς ,γι’ αυτό και ως έννοιες θα έχουν περιεχόμενο παραπλήσιο. Παιχνίδι και παιδεία είναι έννοιες αρρήκτως δεμένες .Η παιδιά όμως χρειάζεται μεγαλύτερη αποσαφήνιση γιατί αποτελεί θεμελιώδη έννοια στο Ζ’ βιβλίο των »Νόμων» του Πλάτωνος και σχετίζεται άμεσα με την Παιδεία : » μανθάνειν μετά παιδιάς και ηδονής » άλλως τε » παίζω και μαθαίνω».
Σ.ΔΩΡΙΚΟΥ & Κ.ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΑΚΗ – » Το δίγαμμα F «.
ΠάFις —-> παίς , παύς , παύρος= μικρός, νέος, πώλος.
Ι.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».
ΠΑΙΣ { <πα’ί’ς , < παFιδ- } / ΠΑΥΣ / ΠΑΣ =παιδί.
ΓΡ.ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ – » Λεξικόν Ερμηνευτικόν ».
Παίς = το γέννημα του πατρός .Τέκνον = το γέννημα { το τεχθέν υπό } της γυναικός.
LIDDELL & SCOTT – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Παιδεία= 1. η ανατροφή παιδιού 2.ανατροφή και διδασκαλία ,{ εκπαίδευσις =/= τροφή } 3.Το αποτέλεσμα της ανατροφής και επαιδεύσεως , παιδεία { = humanitas}. Παιδιά { < παίζω }= παιγνίδι, διασκέδασις . Παιδιά αντίθ. σπουδή.
Ι.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».
Παίδευσις { < παιδεύω } = η εκπαίδευσις , η αγωγή .Τόπος διδασκαλίας . Παιγνία =παιδιά { = παιχνίδι } και εορτή.
THOMAS GAISFORD -» Etymologicon Magnum Lexicon ».
Παιδεία = 1.Παίδευσις 2.Παιδική ηλικία 3.Ανατροφή 4.Μίξις.
ΦΩΤΙΟΥ – » Λέξεων συναγωγή ».
Παιδιάν = Παίγνιον , παιδιά = παίγμα.
Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Παιδία = η παιδική ηλικία. Παιδιά = παιδαριώδες παιχνίδι , ιδίως το ομαδικό και κατάλληλα οργανωμένο { κρυφτό, τυφλόμυγα κ.τ.λ. }
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φαίδρος », { 241 b }.
Η οστρακίνδα ήταν αρχαίο αθλητικό παιχνίδι με δύο ομάδες . Σύμφωνα με τους κανόνες του παιχνιδιού ένας παίκτης έριχνε πάνω σε μία διαχωριστική γραμμή ένα δίχρωμο όστρακο [ η μία πλευρά του ήταν άσπρη και η άλλη μαύρη ]και η μία ομάδα , στην οποία ανήκε το χρώμα της πλευράς που φαινόταν μετά την πτώση , κυνηγιόταν από την άλλη.
ΠΟΛΥΔΕΥΚΟΥΣ – » Ονομαστικόν » , { Θ’ – 110-112 }.
ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΩΝ . Η οστρακίνδα { οστράκου περιστροφή } ήταν αρχαίο αθλητικό παιχνίδι στο οποίο οι παίκτες χωρίζονται σε δύο ομάδες , από το ένα μέρος η μια ομάδα και από άλλο μέρος η άλλη ομάδα , από μια γραμμή που χαράσσεται σε υπαίθριο έδαφος .Ένας παίκτης κρατώντας όστρακο, αλειμμένο εσωτερικά με πίσσα , το πετά στον αέρα κατά το << κορώνα ή γράμματα >> και ρωτά : << Νύξ ή ημέρα >>.Οι παίκτες της ομάδας που κέρδισε ,διασκορπίζονται τρέχοντες ,ενώ οι της άλλης ομάδας υποχρεώνονται να τους συλλάβουν και να τους επαναφέρουν επ’ ώμου στην αφετηρία.
ΓΡ. ΖΩΡΖΟΥ – » Τα Αρχαία ελληνικά παιχνίδια – αθύρματα».
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Πολιτικά ‘, { Θ’ -1337 b }.
Το παιχνίδι { = παιδιά } μάλλον είναι χρήσιμο σαν ανάπαυλα της δουλειάς, (αφού αυτός που κοπιάζει έχει ανάγκη από ανάπαυση και το παιχνίδι γίνεται για χάρη της ανάπαυσης, η δε εργασία γίνεται με κόπο και ένταση των δυνάμεών μας).Πρέπει λοιπόν να βάλουμε στη ζωή μας ,παραμονεύοντας την κατάλληλη στιγμή {=καιροφυλακτούντες } τα παιχνίδια σαν να είναι φάρμακα αναψυχής.
O Αριστοτέλης έδινε μεγάλη σημασία στην μετάδοση της γνώσεως στα παιδία και στην ανάπτυξη της δημιουργικής φαντασίας αυτών με την μορφή αθυρμάτων.
Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Άθυρμα =1.] παίγνιον, μέσο με το οποίο παίζει κάποιος. 2.] Χαρά, τέρψις , χαρμονή. Απολλώνιο άθυρμα =οι Πυθικοί αγώνες. Αθύρματα Μουσών = τα άσματα. 3.]μτφ. αυτόν που μεταχειρίζεται κάποιος κατά βούληση, οιωνεί ως άθυρμα.
ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΥ ΣΟΦΙΣΤΟΥ – » Λεξικόν ΙΛΙΑΔΟΣ και ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ ».
Αθύρει = παίζει . Αθύρματα = παίγνια. Άθυρμα { α [αθρ.] + θύειν } = πολλάκις θύειν.
ΓΡ. ΖΩΡΖΟΥ – » Τα Αρχαία ελληνικά παιχνίδια ».
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΘΥΡΜΑΤΩΝ :
Η Εκπαιδευτική Νομοθεσία του Πλάτωνος .
1.Εκπαίδευση για όλα τα τέκνα των πολιτων :[ΝΟΜΟΙ – 804 d ] << διδάσκειν τε πάντα ὅσα πρὸς τὸν πόλεμόν ἐστιν μαθήματα τοὺς φοιτῶντας ὅσα τε πρὸς μουσικήν, οὐχ ὃν μὲν ἂν ὁ πατὴρ βούληται, φοιτῶντα, ὃν δ᾽ ἂν μή, ἐῶντα τὰς παιδείας >>
2. Η εκπαίδευση των νέων εθεωρείτο στις αρχαίες Ελληνικές πόλεις υποχρέωση , την οποία κανείς από τους γονείς δεν τολμούσε να παραμελήσει. : [ ΚΡΙΤΩΝ -50d e] << ἢ οὐ καλῶς προσέταττον ἡμῶν οἱ ἐπὶ τούτῳ τεταγμένοι νόμοι, παραγγέλλοντες τῷ πατρὶ τῷ σῷ σε ἐν [50d-e] μουσικῇ καὶ γυμναστικῇ παιδεύειν;»
3.Εισαγωγή κριτικής εποπτείας της πόλεως επί των κειμένων διδασκαλίας , επί των μουσικών και ορχηστρικών τρόπων και επί των αθλητικών ασκήσεων . Θεσπίζει ανώτατη εκπαιδευτική αρχή τον << επιμελητή της παιδείας >> { 765 d }
4.Διδασκαλία των μαθηματικών μέχρι της »περί ασυμμέτρων μεγεθών» γνώσεως .
5. Νυκτερινός σύλλογος , ανωτέρου βαθμού επιστημονική έρευνα.
6.Μεικτό εκπαιδευτικό σύστημα εναρμόνισης της Αθηνα’ι’κής ελευθερίας με την Σπαρτιατική αγωγή .
Ι. ΠΑΣΣΑ – » Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν ‘Ηλίου’ ».
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ .1.< Το μετά παιδιάς και ηδονής μανθάνειν > 2.< Το εποπτικώς διδάσκειν > 3. < Το διδάσκειν τα αναγκαία > { πολυμαθίη νόον <ἔχειν> οὐ διδάσκει}-Ηράκλειτος.
Αντί του ουσιαστικού ‘‘παιδεία’‘ θα βρούμε συχνά το ρήμα »σπουδάζειν » , συναπτόμενο με το »παίζειν» .Η σχέση τους είναι πάλι η ίδια με τη σχέση »παιδεία – παιδιά».
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φίληβος » , { 30 e }.
Το παίζειν είναι χάριν του σπουδάζειν , το παιχνίδι είναι ανάπαυλα χάριν της σπουδής.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι» , {Z’- 803 d }.
Το σπουδάζειν είναι χάριν του παίζειν.
ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ – » Απομνημονεύματα », { Α’.3,8 }.
Ανάπαυλα της σπουδής γίνεται ενίοτε το παιχνίδι.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Αλκιβιάδης », { 124 d }.
Ο Σωκράτης συνδύαζε την σπουδή [=σοβαρότητα ] με την παιδιά [=παιχνίδι ].Η μετάβαση από την σπουδή στην παιδιά και τανάπαλιν είναι πολλές φορές δυσδιάκριτη .Αυτό το γνώριζε πολύ καλά ο Σωκράτης διότι» έπαιζεν άμα σπουδάζων » .
ΘΕΟΣ-ΑΝΘΡΩΠΟΣ.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι» , { Z’ – 803 c }.
Ο Θεός είναι » φύσει μακαρίου σπουδής » ενώ ο άνθρωπος είναι » Θεού τι παίγνιον μεμηχανημένον ».
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι» , { Z’ – 803 e }.
Κάθε άνθρωπος πρέπει να διάγει βίον παίζων κάποια ορισμένα παίγνια , κάνοντας θυσίες , ψάλλοντας και χορεύοντας. Η μουσική και η χορεία αποτελούν σπουδαιότατα εκπαιδευτικά μέσα ,ονομάζονται δε < παιδιαί> .
ΠΑΙΔΙΑΙ -ΠΑΙΔΕΣ [1].
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία », { Δ’ – 424 e } , { Δ’ -425 a }.
Οι παίδες πρέπει να παίζουν νόμιμα και εγκεκριμένα παιγνίδια ,διότι έτσι διαπλάσσονται σε νομοταγείς και σπουδαίους άνδρες .Όταν τα παιδία συνηθίζουν να παίζουν καλά { να ασκούν την νόμιμη χορεία } εισδέχονται την ευνομία δια της μουσικής .Η μουσική δε τα παρακολουθεί και στον μετέπειτα βίο τους λειτουργώντας ως επανορθωτής σε κάτι που ήταν πρωτύτερα κακό.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι », { Β – 656 c } , { Β’ – 657 c }.
Η χορεία { χορός και ωδή συνοδεία λύρας } είναι η »περί τας Μούσας παιδεία και παιδιά ».
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι », { Ζ’ -796 b} , {Z’ – 795 d }.
Η διάπλαση των παίδων επιτυγχάνεται ‘παιδιαίς τε και τροφαίς’.Τα δε μαθήματα έχουν στόχο όλα τ’ αγόρια και όλα τα κορίτσια να γίνουν αρτίποδες και αρτίχειρες. Τα μαθήματα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες : 1.ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ { βοηθά στην ανάπτυξη του σώματος }2.ΜΟΥΣΙΚΗ { καλλιεργεί την ευψυχία }.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φαίδων », { 61 a }.
Η φιλοσοφία είναι το ανώτερο είδος μουσικής.
ΠΑΙΔΙΑΙ – ΓΕΡΟΙ .[2]
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι », { ΣΤ’ – 769 a } , { Γ’ – 685 a }.
Η σώφρων πρεσβυτική παιδιά. Οι ψυχαγωγικές ασχολίες και οι διάλογοι των γερόντων { φιλοσοφικές συζητήσεις } , είναι και αυτά ‘ παιδιαί ‘ ,αλλά σώφρονες , έμφρονες ‘παιδιαί’ {= φρόνιμο γεροντικό παιχνίδι }
ΠΑΝ.ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ – » Αρχαίο Ελληνικό Δίκαιο », ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Nόμοι », [ A’- 643 e ].
Σκοπός της παιδείας είναι η καλλιέργεια -από την παιδική ηλικία -της προς αρετήν διαθέσεως της ψυχής , που θα κάνει τον παιδευόμενο να επιθυμεί να γίνει τέλειος πολίτης ,που να γνωρίζει να άρχει και να άρχεται με δικαιοσύνη.
ΣΠΗΛΑΙΟΝ ΠΛΑΤΩΝΟΣ
ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΜΥΘΟΙ , »Πολιτεία» [ ΣΤ’ – 514 a }.
Πόσο μεγάλη διαφορά έχει η παιδεία από την απαιδευσία ;Ο Σωκράτης διηγείται τον περίφημο μύθο του σπηλαίου .
Αλτάνη – » Το σπήλαιον του Πλάτωνος »
Η πορεία της ψυχής από την Απαιδευσία στην Παιδεία ,είναι η ανοδική πορεία της ανθρώπινης γνώσης ,όπως περιγράφεται στην εικόνα του σπηλαίου .Αυτή έχει παρασταθεί σαν μια ευθεία γραμμή με τρείς τομές κατά μήκος της ,που την χωρίζουν σε τέσσερα άνισα τμήματα .Τα δύο πρώτα αντιπροσωπεύουν τις κατώτερες μορφές γνώσης { εικασία-πίστις } και τα δύο επόμενα τις ανώτερες μορφές γνώσης {διάνοια-νόησις}.
ΠΑΝ.ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ – » Πλάτωνος Πολιτεία ».
Οι βαθμίδες γνώσης του ανθρώπου :
Α’. Δοξασία Β’. Πίστις Γ’. Διάνοια Δ’. Νόησις Ε’. Γνώση + Πράξη.
ΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟΝ. 
ΠΑΝ.ΜΗΤΡΟΠΕΤΡΟΥ – » Προσεγγίσεις στους Μεγάλους Λογικούς Μύθους ».
Ο Φωτισμένος ξαναγυρίζει στην σπηλιά για να απελευθερώσει τους άλλους δεσμώτες από τα δεσμά της φαινομενικότητας , που τους κρατούν αλυσοδεμένους στην άγνοια και την πλάνη .Διότι μόνο έτσι θα εισέλθουν στο φως της Αληθείας. Θεμελιώδης αυτή η διαφορά από τις Ανατολικές θρησκείες με την επίτευξη της Νιρβάνα και της ατομικής σωτηρίας. Εδώ ο Φωτισμένος γίνεται παιδευτής των άλλων και συμπαραστάτης στον αγώνα τους για την απελευθέρωση από τα δεσμά .
Η ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ.
Η ΑΠΑΙΔΕΥΣΙΑ
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία », { Γ’ – 405 b }.
Είναι αισχρό και απόδειξη μεγάλης απαιδευσίας ,το να αναγκάζεται κανείς να μεταχειρίζεται δικαιοσύνη που παίρνει από άλλους . [2.37.1] «Χρώμεθα γὰρ πολιτείᾳ οὐ ζηλούσῃ τοὺς τῶν πέλας νόμους >>-ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ.
ΟΙ ΒΑΘΜΙΔΕΣ ΤΗΣ ΓΝΩΣΕΩΣ.
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Βίοι φιλοσόφων », [ Αρίστιππος – 80 ]. Παιδεία -παιδιά.
Επίμετρον :
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2018
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : Παιδεία και εκπαίδευση .
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ :
ΑΓΟΡΑΖΕΤΕ ΒΙΒΛΙΑ , ΕΛΕΓΧΕΤΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ.
Η απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική . Συνεπώς βασίζεται, αλλά ενίοτε δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των μεταφραστών συγγραφέων .
Τα περισσότερα αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ,όπως στα πολύ χρήσιμα »google books » ,» wikisource» , »anemi » ,» πύλη» κ. α
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. { gregoriusworld } 