Ένα ενδιαφέρον κείμενο έγραψε ο φίλος { στο facebook } και Διδάκτωρ Καρδιολογίας στο Παν.Αθηνών ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ . Το ευχάριστο είναι ότι ασχολείται με την ιστορία των ελληνικών λέξεων και την επιβίωση , δια μέσου αυτών, της ελληνικής ψυχής. Αυτό ακριβώς μας υπενθυμίζει και ο μεγάλος μας ποιητής : Οι λέξεις δεν είναι άψυχες.! ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ – » Τα ερωτικά ». { 1981 }. < Μικρή σουίτα σε κόκκινο μείζον >
Είναι πολύ σημαντικό οι καθηγητές των Πανεπιστημίων μας να γνωρίζουν την μεγάλη σημασία που έχουν για την σκέψη και την διανόησή μας οι λέξεις .Διότι είναι φορείς αξιών και πολιτισμού.Στην Ιατρική ,παραδείγματος χάριν ,οι λέξεις δεν έχουν τεθεί τυχαία από τους ονοματοθέτες. Π.χ : Ο οισοφάγος : { οίσω , ο μέλλων του ρήματος φέρω + φαγείν , φαγητό }- oesophage { Γαλλ.}- oesophagus { Αγγλ.} – esofago { Ιταλ.} – esophago {Ισπαν.} . Η καρδία / κραδία /κραδίη : { εκ του κραδάω=πάλλω }. Η μαρμαρυγή : { μαρμαρύσσω =λάμπω ,αστράπτω, ακτινοβολώ }.Το ήπαρ : Ηπητής = επιδιορθωτής { ηπάομαι =επιδιορθώνω}. Μακάρι και άλλοι ιατροί επιστήμονες να ασχοληθούν με την μαγεία της ελληνικής γλώσσας. Ακολουθεί το κείμενο με την ιστορία μερικών σπουδαίων αρχαίων ελληνικών λέξεων ,που επιβιώνουν στην σημερινή εποχή.
<< ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΨΥΧΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ >>.
_______________________________________________
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΑΝ ΚΙΒΩΤΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΨΥΧΗΣ
Όσα πίστευε ο Έλληνας, τα ενσωμάτωσε στην γλώσσα του,
ώστε να τα προφέρει καθημερινά, στις διάφορες στιγμές του
και να μπορεί έτσι να τα τιμάει, όπως τους αξίζει!
Μερικές από τις λέξεις που συνεχίζουμε να λέμε ακόμη και σήμερα (και μάλλον θα συνεχίσουμε και στο μέλλον), αν και πολλές φορές δεν ξέρουμε από που προέρχονται.
ΟΛΕΣ από το Πάνθεον της Πατρώας των Ελλήνων θρησκείας.
– ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ: Τους βασικότερους καρπούς που δίνει η Γη,
τους τόσο απαραίτητους για την διατροφή του, όλα τα σιτηρά,
τα ονόμασε Δημητριακά, τιμώντας την θεά Δήμητρα!
– ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ: Τρομακτική φυσική δύναμη, που του έφερνε δέος
και δεν έπαψε να την ονομάζει ποτέ, από τον θεό Ηφαιστο!
– ΕΦΗΒΟΣ, ΕΦΗΒΕΙΑ: Από το όνομα της θεάς Ηβης, της θεάς
της Νεότητας, κόρης του Δία και της Ήρας, της υπεύθυνης
για την τροφοδοσία των θεών με Αμβροσία.
– ΝΕΚΤΑΡ: Ονομάζει κάτι γλυκόπιοτο, από το ποτό των θεών.
– ΗΡΩΑΣ, ΗΡΩΟΝ: Από το όνομα της θεάς Ηρας, όπου «ήρα»
σημαίνει το σύνολο των χαρακτηριστικών του ανδρείου.
– ΕΡΜΗΤΙΚΑ ΚΛΕΙΣΤΟ: Από το όνομα του Ερμή, υιού του Διός,
αγγελιοφόρου των θεών και προστάτη των ταξιδιωτών αλλά
και της αλληλογραφίας. Σήμερα τα ΕΛΤΑ τον έχουν σαν σήμα.
Ερμητικά κλειστό είναι το «σφραγισμένο», το προστατευμένο.
(Πολύ χλωμό να ονομαστεί ποτέ… «Γαβριήλικα κλειστό»)
– ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΕΣΤΙΑ: Από το όνομα της θεάς Εστίας,
της αδελφής του Διός, προστάτιδας της οικογένειας.
– ΤΙΤΑΝΕΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ: Από το όνομα των θεών Τιτάνων,
υιών του Ουρανού και της Γαίας, με την τεράστια δύναμη,
που όμως τους κατανίκησαν ο Δίας και τα αδέρφια του.
– ΓΙΓΑΝΤΙΑΙΟ ΕΡΓΟ: Από τους Γίγαντες, τέκνα του Ουρανού
και Γαίας, που βοήθησαν τον Δία και τα αδέρφια του,
στον πόλεμο εναντίον του Κρόνου και των Τιτάνων.
– ΕΓΚΕΛΑΔΟΣ: Έτσι αποκαλείται μέχρι και σήμερα ο σεισμός.
Από το όνομα του Γίγαντα Εγκέλαδου, που έσειε την Γη.
– ΤΥΦΩΝΑΣ: Από το όνομα του Τυφωέα ή Τυφώνα, ενός γίγαντα, υιού της Γαίας με τον Τάρταρο. Ο Τυφώνας μαζί με την Εχιδνα ήσαν οι γονείς των πιο τρομακτικών τεράτων, όπως η Χίμαιρα, ο Κέρβερος, κλπ
– ΧΙΜΑΙΡΑ: Κυνηγάει χίμαιρες λέει ο Έλληνας για κάποιον
που κυνηγάει κάτι ανέφικτο. Από το όνομα ενός τέρατος
που γεννήθηκε από τον Τυφώνα και την Έχιδνα.
– ΚΕΡΒΕΡΟΣ: Λέγεται μέχρι σήμερα ο πολύ σκληρός φρουρός,
από το όνομα του τρικέφαλου τέρατος, που φύλαγε την πύλη
του Άδη, για να μην φεύγουν οι νεκροί και επιστρέφουν.
– ΑΔΗΣ: Είναι το δεύτερο όνομα του Πλούτωνα, θεού των νεκρών. Έτσι ονομάζει μέχρι και σήμερα τον τόπο των νεκρών.
– ΤΑΡΤΑΡΑ: Ήταν η περιοχή στον Άδη που βασανίζονταν οι ασεβείς. Έτσι αποκαλεί μέχρι σήμερα ο Έλληνας την πολύ μεγάλη βάσανο.
Από το όνομα του Τάρταρου, υιού της Γαίας και του Χάους.
– ΠΡΟΜΗΘΕΥΩ: Από το όνομα του Τιτάνα Προμηθέα!!!
Αυτός που γνώρισε στους ανθρώπους την χρήση της φωτιάς
και πλήρωσε για αυτό, με αιώνια τιμωρία.
– ΘΕΜΙΤΟΣ, ΑΘΕΜΙΤΟΣ: Ο σύμφωνος ή μη, με την Θέμιδα,
θεάς της Δικαιοσύνης, κόρης του Ουρανού και της Γαίας.
Αθέμιτη ενέργεια λέμε την άδικη πράξη, που δεν συμφωνεί
με τις επιταγές της θεάς Θέμιδας.
– ΘΕΜΙΔΟΣ ΜΕΛΑΘΡΟΝ: Το κτίριο όπου στεγάζεται σήμερα
το ανώτατο δικαστήριο, τιμά την θεά Θέμιδα!
– ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ: Ο βράχος που δικάστηκε ο θεός Άρης,
από τους άλλους θεούς. Αιτία ήταν ότι σκότωσε έναν γιο
του Ποσειδώνα, που είχε βιάσει μία κόρη του Άρη.
Βρίσκεται δίπλα από τον Ιερό βράχο της Ακρόπολης, αλλά
έτσι αποκαλούμε και σήμερα το Ανώτατο Δικαστήριο.
(Στα αρχαία Ελληνικά, Πάγος=Βράχος.)
– ΨΗΦΟΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ: Έτσι λέγεται ακόμη και σήμερα
στους νομικούς κύκλους η αθωωτική ψήφος κάποιου,
γιατί σύμφωνα με τον μύθο, ήταν η ψήφος της Αθηνάς
που αθώωσε τον Αρη, όταν δικάστηκε στον Αρειο Πάγο
– ΜΟΥΣΙΚΗ: Από τις Μούσες, τις θεότητες όλων των Τεχνών,
που τελούσαν υπό την υψηλή εποπτεία του Απόλλωνα.
– ΠΑΝΙΚΟΣ: Ο ιδιότυπος φόβος που προκαλούσε ο Πάνας,
η θεότητα των δασών, που του έδωσε και το όνομά του!
Αρχικά λεγόταν Πανικός φόβος (δηλ. φόβος εκ του Πανός),
αλλά σιγά-σιγά η λέξη «φόβος» άρχισε να παραλείπεται,
σαν ευκόλως εννοούμενη και έμεινε σκέτο «Πανικός».
– ΣΑΤΥΡΑ: Από το όνομα των Σάτυρων, δαιμόνων του δάσους,
που ακολουθούσαν τον θεό Διόνυσο.
– ΤΡΑΓΩΔΙΑ: Βγαίνει από το «ωδή στους τράγους», που ήσαν
οι Σάτυροι μεταμφιεσμένοι σε τράγους, με γιδοπροβιές.
Από εκεί, με παραφθορά και η νεοελληνική λέξη «τραγούδι».
– ΑΦΡΟΔΙΣΙΑΚΟ: Από το όνομα της όμορφης θεάς Αφροδίτης,
θεάς του κάλλους και μητέρας του θεού Έρωτα.
– ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ, ΤΡΙΤΩΝ, ΝΗΡΕΑΣ: Θαλάσσιες θεότητες
που έχουν δώσει τα ονόματά τους σε πλήθος συλλόγων
και ναυτικών ομίλων.
(Χλωμό να επιλέξει κανείς το όνομα του Αγίου Νικολάου,
του χλαμυδοφόρου σφετεριστή του Υπουργείου Ναυτιλίας,
που ούτε τα πόδια του δεν είχε βρέξει ποτέ σε θάλασσα.)
– ΗΡΑΚΛΕΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ: Από το όνομα του ημίθεου Ηρακλή.
– ΜΑΪΟΣ: Από το όνομα της Μαίας, της μητέρας του Ερμή!
– ΦΕΝΑΚΗ: Μία απάτη ή αυταπάτη, ονομάζεται «φενάκη’,
από τους αρχαίους δαίμονες Φένακες , που οι Αθηναίοι
ζητούσαν την βοήθειά τους, για να εξαπατήσουν κάποιον!
– ΤΕΛΕΣΦΟΡΗΣΑΝ ΟΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ: Από τον Τελεσφόρο,
έναν Δαίμονα, ακόλουθο του θεού της Ιατρικής, Ασκληπιού.
Το όνομά του σημαίνει «αυτός που φέρνει αποτέλεσμα».
– ΑΛΚΥΟΝΙΔΕΣ ΜΕΡΕΣ: Ονόμασε τις γλυκές μέρες του χειμώνα, από το όνομα της Αλκυόνης, που ο Δίας την μεταμόρφωσε σε πουλί, για να την γλυτώσει από την Ηρα.
Η Ηρα όμως, κανόνισε η Αλκυόνη να γεννά τα αυγά της χειμώνα, για να μην μπορεί να τα επωάσει, από το πολύ ψύχος.
Ο Δίας όμως και πάλι φρόντισε ώστε μέσα στο καταχείμωνο
να υπάρχουν 7-10 μέρες με πολύ γλυκό καιρό και ζέστη,
ώστε να μπορεί η Αλκυόνη να επωάζει τα αυγά της!
– ΑΥΡΑ: Ονόμασε τον ήπιο άνεμο, το ευχάριστο δροσερό αεράκι, από τις νύμφες Αύρες, κόρες του Βορέα!
– ΑΙΓΑΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ: Από τον Αιγέα, τον πατέρα του Θησέα,
που έπεσε και πνίγηκε, νομίζοντας πως ο γιός του πέθανε,
στην προσπάθεια να σκοτώσει τον Μινώταυρο.
– ΙΟΝΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ: Από την Ιώ, που πέρασε από εκεί κυνηγημένη από την Ηρα, επειδή ήταν ερωμένη του Δία.
– ΒΟΣΠΟΡΟΣ: Σημαίνει «πέρασμα βοός», επειδή από εκεί πέρασε κυνηγημένη η Ιώ, αλλά μεταμορφωμένη από τον Δία σε αγελάδα.
– ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΣ: Δηλαδή «πόντος της Ελλης» (θάλασσα της Ελλης), αδελφής του Φρίξου, που έπεσε από το ιπτάμενο κριάρι και πνίγηκε. JOSEPH KOSUTH – » Titled (Art as Idea as » [experience], { 1968 }.
_______________________________________
Συμπληρώνω το εξαιρετικό άρθρο με την ετυμολογική ανάλυση των λέξεων ,σύμφωνα με το ΜΕΓΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ ,ως επί το πλείστον . Διότι << αρχή σοφίας , η των ονομάτων επίσκεψις >. Ετυμολογία είναι η Αληθολογία . { Έτυμος= ο αληθινός , ο πραγματικός , ο βέβαιος }.
- ΔΗΜΗΤΡΑ { δημητριακά } : .ΔΗ + ΜΗΤΗΡ ή ΔΑ + ΜΗΤΗΡ =Μητέρα Γή . { ΔΗ / ΔΑ = ΓΉ , εξ ού και το δα-πεδο }. << Δημήτηρ θεά , γή δ’ έστίν >> , ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Βάκχαι »,{ 275 }
- ΗΦΑΙΣΤΟΣ { ηφαίστειο} : Άπτω την εστίαν . Άπτω [= ανάβω] + Fεστία ——-> Άπαιστος —–> Ήπαιστος ——-> Ήφαιστος { εναλλαγή Α – Η , Π – Φ }.
- ΗΒΗ { Έφηβος = επί + ήβη }. ΕΙΒΗ = ΗΒΗ { εναλλαγή ΕΙ – Η }** . Είβω = στάζω , είμαι πλήρης χυμών νεότητας . Ήβη , η οινοχόος των Θεών.
- ΑΜΒΡΟΣΙΑ : Η αθανασία , η όντως σοφία Θεού. ΑΝ + ΒΡΟΤΟΣ . Α στερ. + Βροτός [ = θνητός } .Θεία τροφή , που δεν μπορούν να συμμετέχουν ή να αγγίξουν οι θνητοί .
- ΝΕΚΤΑΡ : To πόμα των Θεών . Νη { στερ.} + κτώμαι = Άκτητον ,όχι κτέαρ {= κτήμα } θνητών .
- ΗΡΩΣ {αρσ.} – ΗΡΩΙΝΗ { θηλ.} : Από το άρω [=αρμόζω] ή παρά το αέρω [=κουφίζω} ή από το έρως { γιατί από τον έρωτα Θεών προήλθαν }.
- ΕΡΜΗΣ , ΕΡΜΕΙΑΣ ,ΕΡΜΕΙΗΣ ,ΕΡΜΙΑΣ : Από το είρω > ειρμός [=σύνδεσις] ή από το ερώ [=λέγω].
- ΕΣΤΙΑ :Έζω , Έζομαι = κάθομαι.<< μένει γαρ Εστία εν θεών οίκω μόνη >> .ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φαίδρος »{ 246 e }.
- ΤΙΤΑΝ : Από το τιταίνω [ τείνω ] =εκτείνω , τεντώνω ή από το Τιτάς [ τίνω ] =τιμωρός , εκδικητής .Τιτώ = ημέρα.
- ΓΙΓΑΝΤΕΣ : Από το Γώ [ = χωρώ] ——> γάς και με αναδιπλασιασμό —-> γί-γας ή γιατί παρά ‘το εκ της γής ιέναι’ {=γηγενείς }
- ΕΓΚΕΛΑΔΟΣ : Εν + κέλαδος [= θόρυβος μέγας , βοή σεισμού] .
- ΤΥΦΩΝ : Από το τύφω {= καπνίζω κάτι , γεμίζω με καπνό , καταστρέφω μέσα σε καπνό κάτι βραδέως καίγοντάς το }.Kαπνός ο οποίος δημιουργείται από την ισχυρή θύελλα [ θύω = ορμώ + είλλω = περιστρέφω ], ο Ευρυκλύδων { =ο Τυφών }
- ΧΙΜΑΙΡΑ : Από [ο,η] χίμαρος = Η γεννημένη το χειμώνα , μονοετής αίξ [=κατσίκα ] ή τράγος.
- ΚΕΡΒΕΡΟΣ : Κερβέριοι , Κιμμέριοι { από το κέμμερος =αχλύς , ομίχλη }, Χειμέριοι .Ομιχλώδης άρα ο σκοτεινός .
- ΑΔΗΣ ή Α’Ι’ΔΗΣ ή ΑΙΔΗΣ : Α {στερ } + Fιδείν = ο μη ορατός.
- ΤΑΡΤΑΡΑ : Από το ταρταρίζω = τρέμω από το ψύχος , τουρτουρίζω.
- ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ [ ΠΡΟΜΗΔΕΥΣ ] : Προ + μηδεύς = προ + μηθεύς . ο προορών τα μήδεα {=βουλεύματα }.
- ΘΕΜΙΣ { θεμιτός -αθέμιτος } : << Η Θέμις και οι αλλότριοι θεσμοί >>.
- ΑΘΗΝΑΑ-Α ή ΑΘΑΝΑ ή ΑΘΗΝΗ ή ΑΣΑΝΑ : Α {στερ. } + θήνη < θω [=θηλάζω].Αμήτωρ , αυτή ,που δεν έχει θηλάσει. Αθηναίς , η ελαία .
- ΑΡΗΣ : Από την αράν / αρήν = βλάβη { εξ ού και κατάρα }. H εκ του πολέμου γενομένη βλάβη όπου αναδεικνύεται η αρετή – η ανδρεία και γενναιότητα στον πόλεμο , που ξεχωρίζει τους αμείνονας και τους αρίστους .
- ΜΟΥΣΙΚΗ : Από την Μούσα η μουσική γιατί Μούσα είναι η μύουσα [ αυτή που μας μυεί στο μυστήριο των Μουσών {9} ] ή από το μώ και μώμαι και μαίω = ζητώ. Από αυτό { το ρήμα } , η μαία και η μούσα. .
- ΠΑΝ : Ο Φάν . Φανός { φαίνω ] δε ο πανός [Αιολ .] = φανάρι , δαυλός.
- ΣΑΤΥΡΑ : Από το σάθη = [ το διογκωμένο πέος ] + τύρος { από το τίτυρος = το κριάρι ,ο τράγος }.Σάθυρος = Σάτυρος.
- ΑΦΡΟΔΙΤΗ : Από το αφρός + δύτης – δίτης { εναλλαγή Υ – Ι } . Η αναδυομένη εκ του αφρού της θαλάσσης.
- ΠΟΣΕΙΔΩΝ , ΠΟΣΙΔΩΝ : Από το πόσις , πότις { =κύριος ,ο άρχων } + δαν / δον { = δόνηση και δίνη των υδάτων }.Ο Κύριος των υδάτων και της θαλάσσης.
- ΗΡΑΚΛΗΣ : Από το Ήρα + ακλεής , ο εκ της Ηρας άδοξος , << το από της Ήρας ακλεά είναι >>.
- ΜΑ’Ι’ΟΣ : ΜΑΙΑ [ Maius Λατ.]. Μαία =σεβαστή γυνή. Από το Μώ ή Μαίω = ζητώ { η κατά γαστρός ζητουμένη }.Μαίας ,ο Ερμής { παρά το μαίεσθαι τον λόγον }
- ΦΕΝΑΚΗ : 1. Από το φρένας + αικίζειν =φρεναικίζειν —> φενακίζειν = το απατάν. 2. Γυναικείο κόσμημα, η λεγομένη ουρά.{ ποστίς ; αλογοουρά }
- ΤΕΛΕΣΦΟΡΟΣ : Tέλος + φέρω . Αυτός που φτάνει στο τέλος , τερματίζει, ολοκληρώνει.
- ΑΥΡΑ :Από το αύω [αFω] + ρέω = ξηρά ή και υγρή πνοή ανέμου. ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ :
ΑΓΟΡΑΖΕΤΕ ΒΙΒΛΙΑ – ΕΛΕΓΧΕΤΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ .
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. { gregoriusworld } 