Ο Πλούταρχος γεννήθηκε περί το 50 μ.Χ. στην Χαιρώνεια της Βοιωτίας .Υπήρξε από τους πιο επιφανείς συγγραφείς και βιογράφους της Αρχαίας Ελλάδος .Ήταν γόνος πλούσιας οικογένειας και έλαβε σπουδαία παιδεία και μυήθηκε στην φιλοσοφία και στα μαθημα-τικά από τον Αμμώνιο, αρχηγού της Πλατωνικής Ακαδήμειας. Από τον 16ο -19ο αι.μ.Χ. ήταν από πιο δημοφιλείς κλασσικούς συγγραφείς. Ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ μάλιστα έλεγε : » Από τα λίγα βιβλία που διαβάζω ακόμη ,προτιμώ τον Πλούταρχο ,από τον οποίον ωφελούμαι περισσότερο .Αυτόν πρώτα διάβασα στην παιδική μου ηλικία ,αυτός θα είναι και η τελευταία ανάγνωση στα γηρατειά μου.Διότι είναι σχεδόν ο μόνος συγγραφέας που δεν διάβασα ποτέ δίχως όφελος ». Ο Πλούταρχος προτίμησε την οικογενειακή ζωή στην Χαιρώνεια ,όπου νυμφεύτηκε την Τιμοξένα και απέκτησε τέσσερις υιούς και μία θυγατέρα την Τιμοξένα ,η οποία ,προς μεγάλη του θλίψη, πέθανε δύο χρονών .Η απώλειά της λύπησε πολύ την οικογένεια ,γι’ αυτό και ο Πλούταρχος έγραψε τον »παραμυθητικόν [ παρηγορητικόν ] εις ιδίαν γυναίκα ‘‘ για την αγαπημένη του σύζυγο.Από το 95 μ.Χ.έως τον θάνατό του διετέλεσε αρχιερέας του μαντείου των Δελφών με ισόβιο ιερατικό αξίωμα. Παρουσιάζεται δε ,ως σωστός και συμβιβαστικός θεολόγος. Πολέμησε απόλυτα την Επικούρεια φιλοσοφία ,τον Στω’ι’κόν υλισμό με την μοιρολατρεία του , καθώς και τις δεισιδαιμονίες του όχλου σ’όλον του τον βίον.Έγραψε τους »Παράλληλους Βίους »και τα περίφημα »Ηθικά »,στα οποία άλλοτε υπό μορφή διαλόγων και άλλοτε υπό μορφή πραγματειών ή διατριβών με παραινετική και διδακτική διάσταση αναπτύσσει διάφορα ζητήματα { ηθικής, φιλοσοφίας, επιστήμης, πολιτικής, αρχαιολογίας,ιστορίας, κ.α } .Πίστευε στην αθανασία της ψυχής και στον κύκλο της μετενσαρκώσεως αυτής .
Στις ηθικές διατριβές του Πλουτάρχου, οι οποίες έχουν την μορφή επιστολής ,είναι και το » περί ευθυμίας » . Αυτή η επιστολή- πραγματεία του Πλουτάρχου , που απευθύνεται στον Ρωμαίο αριστοκράτη και φίλο του Πάκκιο [ Paccius / Pacuvius } , είναι η απάντηση στις διευκρινήσεις ,που του είχε ζητήσει ο Πάκκιος , σχετικά με τον »Τίμαιο» του Πλάτωνος καθώς και με τον τρόπο που είναι δυνατόν να κερδίσει την ευθυμία [ ψυχική γαλήνη ] ,απαλλασσόμενος από προσωπικές απογοητεύσεις και πικρίες του βίου του.Ο Πλούταρχος ανταποκρίνεται μόνο στο δεύτερο αίτημα του φίλου του ,λόγω ελλείψεως χρόνου.
Στην αρχή της επιστολής ,ο Πλούταρχος, εύχεται στον φίλο του Πάκκιο ‘‘ευ πράττειν . Σε άλλα έργα του εύχεται απλώς »χαίρειν ». Ποίος είναι ο λόγος και σε τί διαφέρουν οι δύο αυτές ευχές ;
» ΕΥ ΠΡΑΤΤΕΙΝ » – » ΧΑΙΡΕΙΝ » .
LIDDELL & SCOTT – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Πράσσω / πρήσσω / πράττω : Η ρίζα είναι πιθανώς η ίδια με του περάω [ περνάω ].Η πρώτη σημασία φαίνεται ότι ήταν η του περάν, διέρχεσθαι. Eυ πράττω : [ κυρ.] καλώς πράττω ,ενεργώ σωστά // άρα διάκειμαι καλώς ,ευτυχώ. Συνεπώς η ευτυχία έχει άμεση σχέση με τις ορθές [ευ] πράξεις ενός ανθρώπου.Κακώς πράττω : κάνω κάτι εσφαλμένα, ενεργώ κακώς // διάκειμαι κακώς ,δυστυχώ.
ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».
Πράσσω / πρήσσω / πράττω . Χαίρω.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Γοργίας », { 497a }.
Διαφέρει η χαρά από την ευπραγία ,όπως είναι διαφορετικό το ηδύ [ ευχάριστο ] από το αγαθόν.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Πολιτικά », { Η’,3 }.
H ευπραγία και η ευδαιμονία είναι το ίδιο.Διότι η ευδαιμονία είναι πράξις .
Oυδείς κατακτά την ευδαιμονία ,εάν δεν ευ πράττει.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά μεγάλα », { Α’ } ,[ 1184 b ].
Η ευδαιμονία είναι ο σκοπός των αγαθών και το τελειότατο και ταυτίζεται με την ευζωία [ ευ ζην ] και την ευπραξία [ ευ πράτειν ].» Ήθος ανθρώπω δαίμων’‘-Ηράκλειτος.
ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ – » Οικονομικός », { XI -8 }.
Οι θεοί δεν επιτρέπουν στους ανθρώπους το ευ πράττειν ,αν δεν γνωρίζουν ,όσα πρέπει να κάνουν κι αν δεν επιμελούνται, πώς να τα αποπερατώσουν .
ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ – » Απομνημονεύματα » , { Γ’. IX ,14 }.
Η ευπραξία / ευπραγία διαφέρει από την ευτυχία.
Ευτυχία [ καλή τύχη ] είναι το να επιτύχει κάποιος κάτι από τα δέοντα [ αναγκαία] χωρίς να το ζητάει. Ευπραξία είναι ,το πώς να ενεργεί καλά [ευ ποιείν ] κάποιος ,αφού μάθει και μελετήσει.Και αυτοί που το επιδιώκουν αυτό , ευ πράττουν [ δηλαδή ευτυχούν, επειδή το κατορθώνουν ].
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » ΠΕΡΙ ΕΥΘΥΜΙΑΣ , { Κεφάλαια 20 }.
1. Η ΤΑΡΑΧΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ .
2. Η ΨΥΧΙΚΗ ΓΑΛΗΝΗ { de tranquillitate animi }.
3. Ο ΑΛΥΠΟΣ ΒΙΟΣ.
4. Ο ΛΟΓΟΣ.
5. Η ΚΥΒΕΙΑ.
6. Η ΜΙΜΗΣΙΣ.
7. Η ΦΙΛΑΥΤΙΑ .
8. ΤΟ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟΝ .
9. Η ΕΚΤΙΜΗΣΙΣ.
10. Η ΣΥΓΚΡΙΣΙΣ.
11. Η ΜΕΜΨΙΜΟΙΡΙΑ.
12. ΤΟ ΑΚΑΤΟΡΘΩΤΟΝ.
13. ΤΟ »ΓΝΩΘΙ Σ’ΑΥΤΟΝ ».
14. Η ΛΗΘΗ ΚΑΙ Η ΜΝΗΜΗ { Αλήθεια }.
15. Η ΑΡΜΟΝΙΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΘΕΤΩΝ .
16. Ο ΝΟΥΝΕΧΗΣ .
17. Η ΤΥΧΗ.
18.O ΦΟΒΟΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ .
19. Η ΚΑΘΑΡΗ ΨΥΧΗ .
20. H ΜΥΗΣΙΣ.
KΕΦΑΛΑΙΟΝ 1.
Η ΤΑΡΑΧΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ .
Είναι εξαιρετικά χρήσιμο να διαθέτει κανείς πρόχειρους κι αγαπημένους λόγους ,που ηρεμούν την ψυχή, όταν αυτή χάνει τον έλεγχο και βρίσκεται σε κατάσταση ταραχής , κυριευμένη από κάποιο πάθος. Διότι μόνον η λογική είναι ικανή να τιθασεύσει το άλογον μέρος της ψυχής μας { θυμοειδές , επιθυμητικόν } και να συντελέσει στην αλυπίαν της ψυχής μας Αυτοί οι καταπραϋντικοί λόγοι μοιάζουν με την γνώριμη φωνή του αφεντικού ,που ηρεμεί τα σκυλιά του ,όταν αυτά ερεθίζονται από κάποιον θόρυβο ,αγριεύονται και αλυχτούν .
ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ – » Γνώμαι μονόστιχοι ».
Ο [ καλός ] λόγος είναι φάρμακο για την οργή.
ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ – » Κύρου παιδεία », { Α’ ,VI -3-4 }.
Δίκαια πετυχαίνει από τους θεούς και από τους ανθρώπους ,όχι όποιος τους κολακεύει ,όταν έχει την ανάγκη τους ,αλλά εκείνος που τους θυμάται ,όταν είναι ευτυχισμέ-νος .
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 2.
Η ΨΥΧΙΚΗ ΓΑΛΗΝΗ { de tranquillitate animi }.
Η ψυχική γαλήνη δεν αγοράζεται με την απραξία ,ούτε με την αδράνεια θεραπεύεται η οδύνη [ πόνος ].Ούτε οι πολλές [ υπερβολή ] ή λίγες [ έλλειψη ] ενασχολήσεις καθορί-ζουν την ευθυμία ή την δυσθυμία ενός ανθρώπου ,αλλά η ποιότητα των πράξεών του ορίζει αυτές καλές ή κακές.Και η παράλειψη των καλών πράξεων είναι το ίδιο με την εκτέλεση των κακών πράξεων.
ΟΜΗΡΟΥ – » Ιλιάς », { Σ’,104 }.
» Άχθος αρούρης ». Ήμαι = κάθημαι, κάθομαι .Eτώσιος [< ετός επιρρ.] = άχρηστος,ανωφελής . Άχθος = βάρος { > αχθοφόρος }. Άρουρα = οργωμένη ,καλλιεργημένη γη { < αρώ ,πρβλ. αρουραίος : μυς των αγρών, άροτρον : αλέτρι }.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 3.
Ο ΑΛΥΠΟΣ ΒΙΟΣ.
Άλυπον είδος βίου δυστυχώς δεν υπάρχει { ουδέν καλόν αμιγές κακού } .Υποφέρουν από τα βάσανα της ζωής και λυπούνται πλούσιοι και φτωχοί .Η αλλαγή δε από έναν τόπο σ’ άλλον δεν απαλλάσσει τον άνθρωπο από τα πάθη του ,διότι ό,τι συνθλίβει ,λυπεί ή στενοχωρεί κάποιον το κουβαλάει μαζί του στον νέον τόπον. Όπως οι δειλοί κι όσοι παθαίνουν ναυτία σε μια βάρκα ,που νομίζουν ότι θα περάσουν καλλίτερα ,αν μεταβιβαστούν από μια βάρκα σ’ ένα ιστιοφόρο και μετά σε μια τριήρη ,αλλά τελικώς δεν καταφέρνουν τίποτα . Διότι κουβαλάνε μαζί τους ,όπου κι αν πάνε , την χολή και την δειλία τους .
Δειλία είναι και η αλλαγή περιβάλλοντος ως φυγή και η μη αντιμετώπιση των προβλημάτων , από απειρία , αλογιστία [ απερισκεψία ],αδυναμία εκτιμήσεως της κατάστασης και κατάλληλης πράξης .
ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ – ‘‘΄Γνώμαι μονόστιχοι ».
ΓΑΛΗΝΟΥ – » »Περί αλυπίας »‘, { 22- 30 }.[ Xειρόγραφο της Μονής Βλατάδων »]
Το »περί αλυπίας» είναι κι αυτό ένα δοκίμιο με μορφή επιστολής .Δίνει πρακτικές συμβουλές και παραινέσεις εκ του προχείρου στο αίτημα ενός φίλου του [ανωνύμου ] περί αποφυγής της λύπης και κατάκτησης του αυτοελέγχου Είναι ουσιαστικά ένα είδος δοκιμίου πρακτικής ηθικής με εκλα’ι’κευμένη φιλοσοφία. Σημαντικά εδώ είναι και τα αυτοβιογραφικά στοιχεία του ιατροφιλοσόφου Γαληνού ,που μας πληροφορούν για άγνωστες πτυχές του βίου του και δίνουν ζωντάνια στο δοκίμιο .
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φίληβος », { 64 d-e }.
Κάθε ανάμιξη χωρίς μέτρο και συμμετρία , χάνει αναγκαστικά και αυτά που έχουν αναμιχθεί και πρώτα-πρώτα χάνεται η ίδια.
Η δύναμη του αγαθού έχει καταφύγει στη φύση του καλού [όμορφου] ,διότι η μετριότητα και η συμμετρία γίνονται παντού κάλλος και αρετή.
ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ – » Κιθαριστής », { Ι. 4,149 }.
Λύπη και βίος πάνε μαζί.
Μήπως έχουν κάποιου είδους συγγένεια η λύπη και ο βίος ; Διότι η λύπη με τον τρυφηλό βίο συνυπάρχει ,με τον ένδοξο βίο συμπαρίσταται και με τον πτωχό βίο γερνάει μαζί.
ΜΙΧ.ΠΕΡΑΝΘΗ – » Μεγάλη Ελληνική Ποιητική Ανθολογία ».
Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗ – » Η πόλις »{ 1910 }.
<< Καινούργιους τόπους δεν θα βρεις ,δεν θάβρεις άλλες θάλασσες. Η πόλις θα σε ακολουθεί. Για τα αλλού μην ελπίζεις δεν έχει πλοίο για σε ,δεν έχει οδό. Έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ, σ’ όλη την γη τη χάλασες. >>
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 4.
Ο ΛΟΓΟΣ.
Μόνο ο λογισμός [ φρόνησις ] όταν αφυπνισθεί και παρέμβει μπορεί να επιφέρει αλλαγή στον τρόπο σκέψης [ νοοτροπίας ] και να δώσει ευχαρίστηση στον βίου σου .Διότι δεν είναι η συνήθεια που κάνει τον άριστον βίον ηδύ [ γλυκόν ] ,αλλά η φρόνησις κάνει τον βίον και άριστον και ήδιστον [ γλυκύτατον ].Όπως δηλαδή το υπόδημα παίρνει το σχήμα του ποδιού κι όχι το αντίθετο,έτσι ακριβώς και οι ψυχικές διαθέσεις διαμορφώνουν τον βίον .Επομένως είναι αναγκαίος ο καθαρισμός της πηγής της ευθυμίας ,που βρίσκεται εντός του ανθρώπου ,έτσι ώστε όσα βρίσκονται μέσα σε αυτόν να δεθούν αρμονικά και αβίαστα με τα έξω ,σαν να ήταν δικά του.
ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Βελλερεφόντης »,
Ι. ΣΤΟΒΑΙΟΥ -»Ανθολόγιον » ,ΝΔ’. [ 14 ].
Όποιος αντιμετωπίζει και διευθετεί ορθώς τα πράγματα [ καταστάσεις ] , καλώς πράττει.
ΜΑΡΚΟΥ ΑΥΡΗΛΙΟΥ – » Τα εις εαυτόν », [ Ζ’- 59 ].
» Ένδον σκέπε » .
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Προς Κωλώτην », { 118 c }.
HΡΑΚΛΕΙΤΟΣ -‘‘εδιζησάμην εμεωυτόν » {ερεύνησα τον εαυτόν μου }..
ΑΝ.ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ / ΧΡ.ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ – » Τραγωδία -Αριστοτελική κάθαρσις »,{ σελ.132-133 }.
Πώς γινόταν η κάθαρσις της ψυχής στην Αρχαία Ελλάδα ; Ασφαλώς δια μέσου της δραματικής ποιήσεως : τραγωδίας { » δι’ ελέου και φόβου »} – κωμωδίας { » δι’ ηδονής και γέλωτος » }. Τα δε θέατρα ήσαν ανοικτά ,και όχι κλειστά όπως τα σημερινά ,για την αποφυγή εγκλεισμού της αρνητικής ενέργειας ,ως προ’ι’όν ψυχικής καθάρσεως [ ρύπος ].
ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ .
Ο Αριστοτέλης, στον ορισμό της τραγωδίας , παραδέχεται ,ότι υπάρχουν παθήματα και ότι χρήζουν καθάρσεως .Τα παθήματα είναι ο πόνος [ σωματικός και συναισθηματικός ]. Η κάθαρσις των παθημάτων θα ολοκληρωθεί ,θα γιατρευθεί : a]. όταν αποδεχθούμε ότι υπάρχουν παθήματα [ πόνος] σε όλους μας b]. όταν αποδεχθούμε αυτά τα παθήματα ,τα χιλιάδες λάθη που κάναμε αμυνόμενοι στα παθήματα ,στον γενικό πόνο.
KEΦAΛAIOΝ 5 .
Η ΚΥΒΕΙΑ.
[ ευτυχία – δυστυχία ].
Ο Πλάτων παρομοίασε τον βίο με την κυβεία [ παιγνίδι με κύβους ] ,στο οποίον το ρίξιμο των ζαριών δεν είναι στο χέρι μας , είναι όμως στο χέρι μας η καλή διαχείριση της ζαριάς ,που θα φέρουμε.Έτσι και το ευχάριστο [ μεγάλη ζαριά ] ,όταν τύχει, θα μας ωφελήσει τα μέγιστα και το δυσάρεστο [ μικρή ζαριά ] θα μας προκαλέσει ,όσο το δυνατόν, λιγότερη λύπη,εάν είμαστε κάθε φορά συνετοί στην διαχείριση της κατάστασης .Διότι τους ανοήτους και τους απαιδεύτους ,η μεν ευτυχία τους φουσκώνει [ τους συνεπαίρνει και ξιπάζονται ] ,η δε δυστυχία τους συστέλλει [ τους μαζεύει και μαραζώνουν ] ,ώστε να ταράσσονται κι από τα δύο.Όπως λέει και ο Θεόδωρος ο Κυρηναίος : » όταν προσφέρω τους λόγους με το δεξί ,οι απαίδευτοι τους παίρνουν με το αριστερό ‘‘. Οι φρόνιμοι όμως όπως οι μέλισσες μετατρέπουν σε μέλι τον πικρό χυμό από το θυμάρι , έτσι κι αυτοί από τις πιο δυσμενείς καταστάσεις βγάζουν ό,τι πιο συμφέρον και χρήσιμο μπορούν.
α]. Η κυβεία.
κυβεία {< κυβεύω } = τὸ παίζειν τοὺς κύβους. Κύβοι : Τυχερό παίγνιον γνωστό από τους αρχαιοτάτων χρόνων ,. Εφευρέτης του θεωρείται ο βασιλιάς της Ευβοίας Παλαμήδης .Το παιχνίδι παιζόταν με δύο ή τρείς κύβους. Καλλίτερη ‘ριξιά’ ήταν η καλουμένη ‘Αφροδίτη’ , οι τρεις εξάδες [666] , ενώ χειρότερη βολή ήταν η καλουμένη »κύων »,οι τρεις μονάδες [111].
ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Ανθολόγιον », { ξθ’].
ΕΠΙΧΑΡΜΟΣ [17].
Ο γάμος είναι τυχερό παιχνίδι ,όμοιος με τα ζάρια,που μπορεί να φέρεις τρεις εξάρες ,αλλά μπορεί και τρεις άσσους.
ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΡΟΙΜΙΟΓΡΑΦΟΙ – » Διογενιανός », [ Αρχή του Η’].
Ή τρία εξάρια ή τρείς κύβους :
Αυτή η παροιμία του Φερεκράτους, χρησιμοποιείται για αυτούς που ριψοκινδυνεύουν. Διότι το μεν ‘‘τρία εξάρια» φανερώνει την ολοκληρωτική νίκη ,το δε ‘τρεις κύβοι’ [μονάδες,άσσοι ] την ήττα .Επειδή παλαιά χρησιμοποιούσαν τρεις κύβους για τα παιχνίδια και όχι ,όπως σήμερα, δύο.
ΑΦΡΟΔΙΤΗ – ΚΥΩΝ
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία », { Ι’ .604 c-d }.
Να σκεπτόμαστε για ένα λυπητερό γεγονός ρυθμίζοντας τα ζητήματά μας όπως ακριβώς στο ρίξιμο των ζαριών : προσαρμόζοντας τα πράγματα αναλόγως με το αποτέλεσμα της ζαριάς που φέρνουμε .Έτσι και στην ζωή , να μην κάνουμε σαν τα παιδιά που, όταν τύχει να πέσουν, κρατούν το πληγωμένο μέρος και συνεχώς κλαίνε ,αλλά πάντοτε να συνηθίζουμε την ψυχή μας να αρχίζει το τάχιστον την ίαση [ θεραπεία ] και την επανόρθωση αυτού που έχει πέσει και έχει νοσήσει ,αφανίζοντας τις θρηνωδίες με την ιατρική.
Ι.ΣΤΟΒΑΙΟΥ – »Ανθολόγιον », { ΡΚΔ’,41 }.
O βίος μοιάζει με το παιγνίδι της πεττείας.
ΣΩΚΡ..ΤΖΙΒΑΝΟΠΟΥΛΟΥ – » Λεξικόν Ελληνικών και Ρωμα’ι’κών αρχαιοτήτων ».
Πεσσοί [ ψήφοι ].Εφευρέτη του παιχνιδιού των πεσσών [ πεττείας ] έλεγαν οι αρχαίοι τον Παλαμήδη .Αυτό το παιχνίδι μνημονεύει και ο Όμηρος παριστάνοντας τους μνηστήρες της Πηνελόπης να παίζουν αυτό για ευχαρίστηση [ τέρψη ] .Σε ελληνικά ζωγραφισμένα αγγεία παρατηρούμε συνήθως δύο συμπαίκτες ,γι’ αυτό υπήρχαν δύο είδη πεσσών : o ι μαύροι και οι λευκοί ή κόκκινοι .Επειδή δε ο σκοπός του παιχνιδιού ήταν η παράσταση δύο στρατών ,οι οποίοι μάχονται ,οι στρατοί λέγονταν στρατιώτες ,εχθροί και λαφυρα-γωγοί ή ληστές.Μερικές φορές οι πεσσοί κατασκευάζονταν από μέταλλο ή από ελεφαν-τοστούν , από γυαλί ή από πηλό και είχαν πολύχρωμα και παράδοξα ανάγλυφα. Σκοπός του κάθε παίκτη ήταν να συλλάβει τον πεσσό του αντιπάλου του ,ο οποίος πρέπει να βρίσκεται μεταξύ δύο δικών του πεσσών.Κάποιοι από τους πεσσούς είχαν ορισμένη κίνηση ,άλλοι μπορούσαν να κινηθούν ,όπως άρεσε στους παίκτες .Οι πρώτοι λέγονταν τακτικοί ,οι δεύτεροι αόριστοι...{ σ.σ. είναι προφανές ,ότι περιγράφεται η ντάμα }.
Αρχ. ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ ΘΕΣ/ΚΗΣ – » Παρεκβολαί εις την Ομήρου Ιλιάδα και Οδύσσειαν » ,{Α’,107}.
Ο πεσσὸς ετυμολογείται από το πεσείν { < πίπτω } με διπλασμὸ του [-σ-]. Πεσείν και συμπεσείν λέγεται »το κατὰ τύχην συμβήναί τι » [ κάτι που συμβαίνει κατά τύχη ],εξ ου και περιπέτεια ,που είναι το τυχερὸ συμβάν,επειδή ο πεσσὸς »τύχης εστὶν άθυρμα» [ παιγνίδι ]. Πρέπει δε να γνωρίζει κανείς , ότι ήταν φανερή η διαφορά μεταξύ κύβων και πεσσών για τους παλαιούς . Διότι κύβοι μεν λέγονται , οι καταρριπτόμενοι εξάπλευροι βόλοι, και οιονεὶ [= ωσεί } καταρριπτόμενοι {=πέφτω με την κεφάλι προς τα κάτω } εν τω βάλλεσθαι {= ρίχνομαι }, εξ αυτών και το κυβικὸν σχήμα παρωνύμως λέγεται . Ο δε πεσσὸς είναι άλλο πράγμα. . Λέγεται ακόμη ότι ο Παλαμήδης ευφηύρε αυτό το παίγνιον ,εξ αυτού ονομάστηκε Παλαμήδειον αβάκιον < [ άβαξ : μικρή σανίδα]. Πεσσὸς και πεττὸς, είναι λένε »ο πίπτων εν τω βάλλεσθαι’‘ , εκ του πέτειν {< πέσσω } το πίπτειν [ < πέτομαι < πετώ }. Και το πεττεύειν [ = παίζω με τους πεσσούς ] είναι το ταυλίζειν [ ταβλίζω =παίζω τάβλι ] λένε. Και ότι κύβος, είναι κάθε ψήφος [ λιθάριον ] τετράγωνη.
AΠ.Μ. ΤΖΑΦΕΡΟΠΟΥΛΟΥ – » Ετυμολογικές & σημασιολογικές ανιχνεύσεις »,[σελ.95].
Κυβεία [κοιν. ζάρια ] : επιτραπέζιο τυχερό παιχνίδι με 2-3 κύβους ,που παιζόταν στο κυβείον ή κυβευτήριον.
TH.GAISFORD S.T.P – » Μέγα Ετυμολογικόν Λεξικόν ».
Πεσσοί : βόλια { λιθαράκια ,χαλίκια ,που έχουν λειανθεί και έχουν γίνει στρογγυλά από την τριβή και τα χρησιμοποιούσαν στην παιδιὰ [ =παιχνίδι ] των πεσσών }. Πέσσα επίσης ήταν και η γραμμή και η ψήφος .Πέντε δε ήσαν αυτά τα οποία χρησιμοποιούσαν :» πέσσα πεντάγραμμα» και πιθανόν η πεττεία τρόπον τινά κάποια πεντεία ήταν .Εφηύρε δε αυτή ο Παλαμήδης ,όπως δηλώνει και το επίγραμμα [επιγραφή ] Παλαμήδειον αβάκιον [ μικρά σανίδα παιγνιδιού επί της οποίας έπαιζαν τους πεσσούς ] που είχε 36 θέσεις .Πέτω σημαίνει το καταπίπτω [ πέφτω κάτω ].Από τον μέλλοντα πέσω ,το όνομα πεσσός , αυτός που πέφτει κάτω όταν τον ρίχνεις ,και με τροπή το πεσσός γίνεται πεττός .Και πεττεύω το μεταφέρω ,από τους πεττούς δηλαδή τους κύβους .Πεττεύω και το ταβλίζω [ παίζω τάβλι] λέγεται.Γίνεται δε από το πεττός το πεττεύω .Δηλώνει το μεταθέτω [ τις ψήφους ] και παίζω.Διότι έθεταν τις ψήφους [ πούλια ] πάνω σε πέντε γραμμές ,από τις οποίες η μεσαία γραμμή ονομαζόταν ιερή.
ΩΡΙΩΝΟΣ ΘΗΒΑΙΟΥ – » Ετυμολογικόν ».
Πεσσός , αυτός που πέφτει ομοίως κατά το ρίξιμο .
ΑΔ. ΩΡΙΓΕΝΟΥΣ – » Φιλοσοφούμενα ή κατά πασών αιρέσεων έλεγχος », { Θ’.9 }.
Απόσπ. [52] . Ότι ο παίς [ παιδί ] είναι το παν και αιώνιος βασιλιάς των όλων δια μέσου των αιώνων ,έτσι το λέγει [ ο Ηράκλειτος ] : » O αιώνας είναι παιδί που παίζει με τους πεσσούς ,ενός παιδιού η βασιλεία. ». Ο χρόνος είναι το παιχνίδι ενός παιδιού ,που συνεχώς ενώνει και χωρίζει.
β}. Η μέλισσα.
ΑΘ.ΣΤΑΓΕΙΡΙΤΟΥ – Ωγυγία ή Αρχαιολογία »,[ Γ’.σελ.451 ].
Η Mέλισσα μαζί με την αδελφή της Αμάλθεια εκτελούσαν χρέη τροφού ,όταν ο Δίας ήταν νήπιο, δίνοντάς του μέλι και γάλα. Απ’ αυτό ,ο Ζεύς Μελισσαίος ονομάστηκε .
{ πηγή : Ιερή μέλισσα: Η χαμένη παράδοση }
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί του ακούειν », [8].
Ο καλός ακροατής ,που σκέφτεται απλά ,πρέπει να εγκαταλείπει τις ανθισμένες και τρυφερές εκφράσεις και τις θεατρικές και επιδεικτικές κατασκευές των ομιλητών ,θεωρώντας αυτές βότανο για τους κηφήνες που ασκούν την σοφιστική [ρήτορες ,πολιτικοί, δημαγωγοί ]. Ο ίδιος πρέπει να διεισδύει στην διάνοια του λόγου και στο πνεύμα του ομιλητή .Από κει πρέπει να αντλεί το χρήσιμο και το ωφέλιμο [ όπως οι μέλισσες ],έχοντας κατά νου ,ότι δεν πήγε σε θέατρο ή ωδείο αλλά σε σχολή και διδασκαλείο με σκοπό την βελτίωση του βίου του δια του λόγου.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Ίων », { 534 b }.
Oι ποιητές και οι μέλισσες.
ΙΣΟΚΡΑΤΟΥΣ – » Προς Δημόνικον », [ 6 ].
Πρέπει να επιθυμείς την καλοκαγαθία.Από από τους ποιητές να μαθαίνεις τα άριστα και από τους σοφούς, ό,τι χρήσιμο έχουν πει.Όπως βλέπουμε την μέλισσα να επικάθεται σ’όλα τα άνθη ,αλλά να παίρνει από το καθένα μόνο το νέκταρ ,έτσι και όσοι επιθυμούν να μορφωθούν, πρέπει να τα δοκιμάζουν όλα , αλλά να μαζεύουν από παντού μόνο τα χρήσιμα.
ΜΕΓ.ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ – » Προς τους νέους όπως ,αν εξ ελληνικών ωφέλοιντο λόγων »,{176 b ].
Διότι ,όπως συμβαίνει στα άνθη ,οι άνθρωποι να περιορίζουν την απόλαυσή τους μέχρι την ευωδιά τους ή το χρώμα τους ,ενώ οι μέλισσες συμβαίνει να απομυζούν και μέλι από αυτά τα άνθη ,έτσι κι εδώ ,σε αυτούς που δεν επιδιώκουν μόνο την ηδονή και την λογοτεχνική χάρη από τέτοιου είδους συγγράμματα ,είναι δυνατόν να αποκομίζουν και κάποια ωφέλεια ηθική στην ψυχή τους .Πρέπει, λοιπόν, αυτά τα συγγράμματα να τα σπουδάζουμε ακολουθώντας το παράδειγμα των μελισσών. Οι μέλισσες δεν πλη-σιάζουν όλα τα άνθη με τον ίδιον τρόπον ,ούτε όπου καθίσουν, κοιτάνε να τα πάρουν όλα. Παίρνουν μεν μονάχα ,ό,τι είναι χρήσιμο και κατάλληλο για την εργασία της κατασκευής του μελιού ,παρατάνε δε το υπόλοιπον άνθος και φεύγουν.
ΒΟΥΔΑΣ – DHAMMAPANDA ,{ 49 }.
Η μέλισσα και ο σοφός [ φωτισμένος ].
ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ – » Περί του εν Οδυσσεία των νυμφών άντρον », { 18 ,19 }.
Μέλισσα αποκαλούσαν και την Σελήνη ,ως προστάτιδα της γεννήσεως. Οι Μέλισσες κατά τους Ορφικούς συμβόλιζαν τις ψυχές ,που έβγαιναν από την Θείαν Οντότητα ομαδικά σαν σμάρι μελισσών και κατέρχονταν προς ενσάρκωση.Αλλά δεν απο-καλούσαν όλες γενικά τις ψυχές που κατέρχονταν προς τη γένεση μέλισσες ,αλλά εκείνες που πρόκειται να ζήσουν εκεί με δικαιοσύνη και να επιστρέψουν πάλι έχοντας πράξει έργα αρεστά στους Θεούς. Διότι η μέλισσα επιθυμεί την επιστροφή και είναι κατ’εξοχήν δίκαιο και νηφάλιο ζώο .Γι’ αυτό και νηφάλιες σπονδές ονομάζονταν αυτές με το μέλι .
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 6.
Η ΜΙΜΗΣΙΣ.
Πώς αντιμετωπίζεται κάτι το ανεπιθύμητο που μας συμβαίνει ; Διότι είναι δυνατόν να αλλάξει η τύχη μας από πράγματα που δεν θέλουμε να συμβούν.Ένας τρόπος είναι να θυμηθούμε λόγια και πράξεις σοφών και ενδόξων ανδρών, όπως ο Διογένης ο Κυνικός , ο Ζήνων ο Κιτιεύς ,ο Πλάτων ,ο Επαμεινώνδας ,ο Άγις κ.α. που αντιμετώπισαν ανάλογες αντίξοες καταστάσεις και να τους μιμηθούμε ,όσο το δυνατόν.
ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ – » Γνώμαι », [ 8 ].
Είναι ανάγκη ή να είσαι αγαθός [ ενάρετος ] ή να μιμείσαι [ να έχεις ως πρότυπο ] κάποιον αγαθόν [ ενάρετον ].
ΗΣΙΟΔΟΥ – » Έργα και ημέραι », { στ.293 – 297 }.
Ο πανάριστος ,ο εσθλός και ο αχρείος .
Πανάριστος [ άριστος σ’όλα ] είναι όποιος μπορεί να κατανοήσει τα πάντα μόνος του [ αφού εξετάσει την έκβαση ενός ζητήματος και επιλέξει ποιά από τα επόμενα μέχρι και τα τελευταία θα είναι τα καλλίτερα γι’ αυτόν ] ‘ εσθλός [ αγαθός ] δε πάλι είναι εκείνος ,που δεν κατανοεί τα πράγματα μόνος του ,αλλά πείθεται σ’ αυτόν που μιλάει σωστά [ λογικά ] . Όποιος όμως ούτε μόνος του κατανοεί [καταλαβαίνει] ,ούτε άλλον ακούγοντάς τον μπορεί να βάλει τα λόγια του στο μυαλό του ,τότε αυτός είναι άνθρωπος αχρείος [ άχρηστος ].
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 7.
Η ΦΙΛΑΥΤΙΑ .
Πολλοί δύσκολα υπομένουν τα ελαττώματα ,τις αδυναμίες και τα λάθη των άλλων είτε αυτοί είναι εχθροί τους είτε φίλοι τους. Και όλες οι κακίες { ύβρεις , θυμοί ,φθόνοι ,κακεντρέχειες δεν είναι μόνον συμφορά για αυτούς πού τις έχουν ,αλλά στενοχωρούν και εξοργίζουν και όλους τους ανόητους .Ανόητος δε είναι αυτός που στενοχωριέται και συμπάσχει για τις ατέλειες , τα παθήματα και τις αρρώστιες των άλλων. Διότι των κακών τέτοια υπαγορεύει η φύσις τους {που μοιάζει με των σκυλιών που γαυγίζουν} να κάνουν .Άλλωστε δεν είναι έργο ανθρώπινο ούτε κι εύκολο να διορθώσεις αυτούς που έχουν τέτοια φύση [ ανθρωποδιορθωτής ! ].Όμως εάν είσαι ,όσο γίνεται, ήπιος και μετριοπαθής ,τότε θα νιώσεις ευχαρίστηση από την στάση σου , αλλιώς -εάν απερίσκεπτα μαζεύεις όλη την λύπη για τις συμφορές του κόσμου κι όλες τις κακίες των άλλων -τότε θα γεμίσεις από στενοχώρια και μαυρίλα την ψυχή σου. Γι’ αυτό μερικοί φιλόσοφοι ψέγουν το έλεος [ οίκτος ] ,διότι θωρούν σωστό να βοηθάμε τον δυστυχή συνάνθρωπό μας κι όχι να συμπάσχουμε ή να τον συμπονάμε ,όπως ένας ιατρός θεραπεύει τον ασθενή του χωρίς να ταυτίζεται συναισθηματικά μαζί του [ αποστασιοποίηση ].Τέλος ,πρέπει να ξεχωρίσεις μέσα σου την φύση της μισοπονηρίας με αυτήν της φιλαυτίας .Διότι πολλές φορές καταδικάζουμε και φοβόμαστε όχι γενικά την κακότητα των άλλων που τυχαία συναντάμε ,αλλά την ιδιαίτερη κακότητα ,που στρέφεται εναντίον μας και μπορεί να μας βλάψει ,εξ αιτίας της αγάπης προς τον εαυτόν μας.Ο νουνεχής βέβαια , δεν ταράζεται με όλα αυτά ,επειδή γνωρίζει τις ατέλειες της ανθρωπίνης φύσεως.
1. Φιλαυτία { φιλος +εαυτός ] =εγωισμός είτε με καλή είτε με κακή έννοια . Ἡσύχ.: «φιλαυτία· τὸ πάντα πρὸς τὰ ἑαυτῷ ἀρέσκοντα πράττειν». 2. Μισοπονηρία { μισώ + πονηρία }=μίσος κατά της πονηρίας [ πονηρός : αυτός που μας πονάει] ,του κακού .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { Θ’,1169 a }.
Ο επιεικής [ μετριοπαθής ,συμμετρικός ] άνθρωπος είναι ο πραγματικός φίλαυτος , διαφορετικού βέβαια είδους από το είδος του φίλαυτου που ψέγεται [ κατηγορείται ] και διαφέρει τόσο πολύ ο ένας από τον άλλον, όσον διαφέρει το να ζει κάποιος υπακούοντας στη λογική από το να ζει υπακούοντας στα πάθη, όσον και το να επιθυμεί το καλό παρά [να επιθυμεί ] εκείνο,το οποίο του φαίνεται συμφέρον.
Τας θύρας κλείσατε ,τους οφθαλμούς ανοίξατε. Εκάς οι αμύητοι.
Ποίοι είναι αυτοί οι ιατροί ,που αναφέρει ο Πλούταρχος ; Ασφαλώς αυτοί που εφάρμοζαν την θεραπεία δια των ομοίων, ήτοι οι σημερινοί λεγόμενοι »ομοιοπαθητικοί ».
ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ – » Περί τόπων των κατά άνθρωπον », { 42 }.
Και υγιαίνονται [ θεραπεύονται ] οι οδύνες [ πόνοι ] με τα αντίθετα .Το κάθε νόσημα [ ασθένεια ] έχει την ιδιαιτερότητά του. Σε αυτούς που εκ φύσεως είναι θερμοί και νοσούν από το ψυχρό [ κρύο ],η θεραπεία είναι να τους θερμάνεις [ ζεστάνεις ] και τ΄άλλα [ τα δέοντα ] να κάνεις ανάλογα. Άλλος τρόπος [ θεραπείας ] είναι αυτός εδώ : H νόσος [ ασθένεια ] γίνεται από τα όμοια και υγιαίνονται αυτοί που νοσούν με την χορήγηση των ομοίων…,Άλλα νοσήματα λοιπόν πρέπει να τα θεραπεύει κανείς με τ’ αντίθετά τους ανάλογα με την φύσιν τους και την αιτία τους και άλλα πρέπει να τα θεραπεύει με τα όμοιά τους ανάλογα με την φύση τους και την αιτία του
[ η ανάλυσις στο επόμενο : » Πικρόχολος και Μελαγχολικός » ]
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 8.
ΤΟ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟΝ .
Τί κάνουμε όταν μας συμβούν ανεπιθύμητες καταστάσεις ; Είναι καλό για την ψυχική μας γαλήνη ,όταν αυτές οι περιστάσεις δεν συμβιβάζονται με την θέλησή μας ,να μην παραβλέπουμε , ό,τι πιο ευχάριστο και προσφιλές έχουμε ,αλλά να αναμειγνύουμε τα κακά με τα καλά με σκοπό να επισκιάσουμε τα χειρότερα με τα καλλίτερα.{ σ.σ. όπως σε έναν καφέ πικρόν προσθέτουμε ζάχαρη μέχρι να μειωθεί η πικράδα του καφέ από την γλυκύτητα της ζάχαρης ].Όμως οι περισσότεροι αντιπαρέρχονται τα αξιόλογα και ευχάριστα που διαθέτουν και τρέχουν πίσω από τα δυσάρεστα και μοχθηρά. Μα είναι παραφροσύνη να στενοχωριόμαστε για όσα χάσαμε και να μην χαιρόμαστε για όσα μας απέμειναν,όπως ακριβώς κάνουν τα μικρά παιδιά ,όταν κάποιος τους πάρει ένα παιγνίδι [από τα πολλά που έχουν ] να παρατούν όλα τα υπόλοιπα κλαίγοντας και φωνάζοντας.
Μανικός =1. αυτός που έχει προδιάθεση ή τάση προς τη μανία, ο παράφρων «τρελλός», μανιώδης 2. αυτός που ενθουσιάζεται ,που έχει έμπνευση, αυτός που διατελεί υπό την ενέργεια της εμπνεύσεως ποιητικής ή μανικής .Πολυπράγμων: ( < πράσσω / πράττω , πράγμα), ο ασχολούμενος με πολλά, ο υπὲρ το δέον πολυάσχολος, [ επί κακής σημασίας ] αυτός που ανακατεύεται με πολλά ,ο περίεργος, Λατ. curiosus.
ΑΤΤΙΚΩΝ ΚΩΜΩΔΙΟΓΡΑΦΩΝ – » Aδέσποτα »,{359}.
Βάσκανος-ον = κακολόγος, υβριστικός, φθονερός,μάγος ,γόης. Οξυδορκέω -ώ= έχω οξεία, ισχυρή όραση.
ΟΡΑΤΙΟΥ ΦΛΑΚΚΟΥ – » Σάτιρες »{ sermones }, I.3 [ 25-27 ].
Αφού ,όταν βλέπεις τα δικά σου αμαρτήματα, τα μάτια σου είναι μυωπικά με τσίμπλες και αλοιφές γεμάτα ,γιατί τα αμαρτήματά των φίλων σου τα βλέπεις με τόση οξυδέρκεια ,όπως ή ο αετός ή ο όφις της Επιδαύρου ;
ΜΕΙΛΙΧΕΙΟΣ ΖΕΥΣ.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί πολυπραγμοσύνης »,{ 515 d }.
Η πολυπραγμοσύνη είναι κάποιου είδους επιθυμία να μαθαίνουμε[ φιλομάθεια ] για τις ξένες συμφορές [ αλλοτρίων κακών ],νόσος που θεωρείται ότι ούτε από φθόνο είναι καθαρή ,ούτε από κακοήθεια.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 9 .
Η ΕΚΤΙΜΗΣΙΣ.
Ποία είναι η στάση μας απέναντι στα πράγματα και στα αγαθά του βίου μας ; .Πόσο εκτιμάμε κάτι και πότε ; Όταν το έχουμε [ κατοχή ] ή όταν το χάσουμε [ απώλεια ] ; Συνήθως τα κοινά και συνηθισμένα τα παραβλέπουμε ή ενίοτε τα καταφρονούμε.Αυτό είναι μεγάλο λάθος .Διότι το να είμαστε υγιείς,να βλέπουμε τον ήλιο, την θάλασσα ,την μητέρα γη ,να ζούμε σε ειρήνη είναι πολύ σημαντικό και αναγκαίο για την ψυχική μας γαλήνη. Πρέπει λοιπόν ,ενόσω αυτά είναι ακόμη παρόντα, να αναλογιζόμαστε την αξία τους θυμίζοντας στον εαυτόν μας ,πόσο ποθητά είναι και να νιώθουμε ευγνώμονες όταν τα έχουμε ,όχι να διαπιστώνουμε κλαίγοντας, όταν τα χάνουμε, πόσο πολύτιμα και ανεκτίμητα ήταν .Διότι δεν γίνεται ένα πράγμα που χάνεται να είναι πολύτιμο για μας ,ενώ όταν το έχουμε να μην του δίνουμε καμμία αξία.Έτσι και τον δικό μας βίον δεν πρέπει να τον παραμελούμε και να θαυμάζουμε τα υλικά αγαθά και τις επιτυχίες των άλλων όπως οι μοιχοί κοιτούν τις γυναίκες των άλλων ,ενώ περιφρονούν τις δικές τους γυναίκες, άρα και τον εαυτόν τους.
Ι.ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Ανθολόγιον », { ΙΣΤ’ }
ΦΙΛΗΜΩΝ [1].
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 10.
Η ΣΥΓΚΡΙΣΙΣ.
Στην ψυχική γαλήνη συμβάλλει και το να παρατηρεί κανείς τον εαυτού του και τις δικές του υποθέσεις .Αν δεν είναι δυνατόν αυτό ,τότε πρέπει να παρατηρεί και να συγκρίνεται με τους κατώτερους του [ με κατώτερη τύχη ] και όχι όπως κάνουν οι περισσότεροι να συγκρίνει τον εαυτόν του με τους ανώτερους.Διότι εάν κανείς συγκρίνεται με τους ανώτερους του και με ό,τι είναι υπεράνω απ’ αυτόν δεν θα είναι ποτέ ευχαριστημένος, επειδή θα βρίσκεται πάντοτε σε υποδεέστερη θέση. Αυτός δε, που δεν είναι ποτέ ικανοποιημένος [αχόρταγος] ,μαζεύοντας προφάσεις αχαριστίας εναντίον της τύχης, καταδικάζεται και τιμωρείται ο ίδιος από τον εαυτόν του. Οι περιστάσεις της ζωής δίνουν ευκαιρίες ,αφού υπερτερήσεις πολλών, να γίνεις σπουδαίος και να σε ζηλεύουν μάλλον παρά να ζηλεύεις.
ΣΙΜΟΥ ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ – » Στέφανος »,
ΑΡΧΙΛΟΧΟΣ { απ. 25 }.
Τα πλούτη του πολύχρυσου Γύγη [σ.σ. με το χρυσό δακτυλίδι ] δεν με ενδιαφέρουν, ούτε ποτέ τα ζήλεψα ,ούτε τα έργα των θεών φθονώ ,ούτε ποθώ μεγάλος τύραννος [ βασιλιάς ] να γίνω.
ΔΗΜ.ΨΑΘΑ – » Ο αχόρταγος».
Ο Χρ, Χρυσαφής είναι ένας φτωχός και πεινασμένος νέος που καταφέρνει να παντρευτεί τη Λένα, την κόρη του πλούσιου επιχειρηματία Μιχ. Καμπάτση .Αν κι ερωτευμένος με τη γυναίκα του, περισσότερο θέλγεται από τα λεφτά του πεθερού του. Όμως η αδηφαγία του, που τον κάνει να θέλει συνέχεια να παίρνει πράγματα μη χορταίνοντας ποτέ, τον φέρνουν σε σύγκρουση με τον πεθερό του. Μονίμως δε είναι σε προστριβή μαζί του ,αλλά κάποια στιγμή τα πάντα βολεύονται, με εξαίρεση βέβαια την »ιδιοτροπία » της βουλιμίας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 11.
Η ΜΕΜΨΙΜΟΙΡΙΑ.
Επειδή από δική μας αβελτερία [= πνευματική νωθρότητα ] έχουμε συνηθίσει να ασχολούμαστε περισσότερα με τους άλλους παρά με τον εαυτόν μας κι επειδή η φύση μας είναι δύσζηλος [=υπερβολικά ζηλότυπη ] και βάσκανος [=φθονερή ] δεν χαιρόμαστε τόσο με τα δικά μας αγαθά ,όσο λυπούμαστε για τα ξένα. Όμως η όψη των πραγμάτων είναι πάντα επιφανειακή ,διότι πολλές φορές τον πλούτο ,την δόξα και τα αξιώματα συνοδεύουν πολλά δεινά, που τα κρύβει η έπαρση. Με αυτές τις σκέψεις μπορούμε μειώσουμε την μεμψιμοιρία μας ,η οποία – μέσα από τον θαυμασμό μας για τα πράγματα των άλλων – υποτιμάει και εξευτελίζει τα δικά μας.
Θαυμάζω { < θαύμα < θεάωμαι-ώμαι < θάομαι < ρ. ΘΑF – } = βλέπω κάποιον με θαυμασμό , απορώ. Θαμβέω /θαμβαίνω{ < θάμβος < ρ.ΤΑF -} = θαμπώνομαι από ισχυρό φως ,εκπλήσσομαι για κάτι. Προσοχή ! Ο πολύς θαυμασμός οδηγεί στο θάμπωμα και των οφθαλμών και του νου ,στη ζάλη και στον φθόνο.Μεμψιμοιρία = μέμφομαι [ κατηγορώ] την μοίρα. Εκταπείνωσις = ταπείνωσις μετ΄επιτάσεως.
ΓΡΗΓ .Ν. ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ – » Λεξικόν Ερμηνευτικόν ».
Αβέλτερος { α + βέλτερος } , αβελτερία.
Αγαθός – βελτίων [ βέλτερος ] – βέλτιστος.
ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ – » Ιστορίαι », { Γ’, 82 }.
Αιτία δε όλων αυτών είναι η δίψα της εξουσίας ,την οποίαν γεννά η πλεονεξία και η φιλοτιμία [ φιλαρχία ],και το φατριαστικό πνεύμα ,
CAR. HALM – » Αισωπείων μύθων συλλογή »,{ 359 }.
»Πήραι δύο» = Τα δύο ταγάρια { πήρα = οδοιπορικός σάκος ,ταγάρι ].Οι άνθρωποι τα δικά τους ελαττώματα ,που είναι πίσω τους , δεν τα βλέπουν ,ενώ τα ξένα ελαττώματα ,που είναι μπροστά [στα μάτια τους] , τα παρατηρούν με πολύ ακρίβεια.
ΒΑΒΡΙΟΥ – » Μυθίαμβοι Αισώπειοι », { 66 }.
Γι’ αυτό μου φαίνεται ,ότι τις συμφορές [ κακά ] ο ένας του άλλου τις βλέπει με ακρίβεια ,αγνοεί όμως τις συμφορές του σπιτιού του [ τις δικές του ].
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Θεαίτητος », { 155 d }.
O θαυμασμός [ το θαυμάζειν ], είναι σε μεγάλο βαθμό χαρακτηριστικό γνώρισμα του φιλοσόφου.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 12.
ΤΟ ΑΚΑΤΟΡΘΩΤΟΝ.
{ μέτρο – συμμετρία – ασυμμετρία }.
Η ψυχική γαλήνη ελαττώνεται, όταν δεν ρυθμίζουμε τις ορμές μας σύμμετρα προς τις αληθινές δυνάμεις μας .Έτσι επειδή ζητάμε πράγματα πάνω από τις δυνάμεις ,όταν διαψεύδονται οι ελπίδες μας και αποτυγχάνουμε , κατηγορούμε τον δαίμονα [ θεότητα] και την τύχη και όχι την δική μας αβελτηρία [ανικανότητα ].Όταν δηλαδή πάει κάποιος με κυνηγόσκυλα για ψάρεμα ή με αλιευτικά δίχτυα για κυνήγι στο βουνό δεν φταίει ούτε ο θεός ούτε η τύχη ,αλλά η αβελτηρία και η μωρία του,επειδή επιχειρεί πράγματα που είναι αδύνατα. Αιτία κυρίως είναι η φιλαυτία [ υπερβολική αγάπη για τον εαυτόν μας ] που μας ωθεί προς την φιλοπρωτία και την φιλονικία και μας εξωθεί στην απληστία απέναντι σε όλους και σε όλα. Αξιώνει λοιπόν [ ο ανόητος άνθρωπος ] να είναι πάνω απ’ όλους ή να τα έχει όλα κι αν δεν τα επιτύχει στενοχωριέται , όταν ακόμη και οι θεοί έχουν διαφορετική δικαιοδοσία και δύναμη ο ένας από τον άλλον.
Γρίφος=γρίπος, αλιευτικόν δίκτυον. Σαγήνη=μέγα αλιευτικόν δίκτυον {εξ ου σαγηνευτικός =αυτός που μας πιάνει με τα δίχτυα του }.Υς=αγριόχοιρος,κάπρος.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία » , ( Ι’΄,617 c-e ].
» αιτία ελομένου, θεός αναίτιος » = η ευθύνη ανήκει σ’εκείνον που διαλέγει ,ο θεός είναι ανεύθυνος . Ελομένου < ειλόμην < αιρέω-ώ : εκλέγω ,προτιμώ.
ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ – » Προς Μαρκέλλαν » , { 24 }.
Για τα κακά που βρίσκουν τον άνθρωπο ουδείς θεός είναι αίτιος [ υπεύθυνος ],αλλά αίτιος είναι ο ίδιος o άνθρωπος ,που κάνει τις προσωπικές επιλογές του.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία », { Β’, 379 b-c }.
Tο αγαθό δεν είναι η αιτία για τα πάντα, αλλά μόνον η αιτία για τις αγαθές πράξεις ,ενώ για τις κακές πράξεις είναι αναίτιο. Επομένως ούτε ο θεός, επειδή είναι αγαθός, θα μπορούσε να είναι αίτιος για όλα , αλλά μόνο για λίγα είναι αίτιος, για πολλά όμως είναι αναίτιος·
ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ – » Το φως που καίει », { 1922 }.
Η Τύχη , η Ανάγκη και η [ ώριμη ] Οργή.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 13.
ΤΟ » ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ ».
Μερικές επιδιώξεις μας δεν μπορούν να συνταιριάξουν ,αλλά μάλλον από την φύση τους η μία εχθρεύεται την άλλη. Για παράδειγμα η γυμναστική με την ρητορική ή ο οίνος με την κρεοφαγία δυναμώνουν μεν το σώμα ,αλλά εξασθενούν την ψυχή. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν είναι όλα για όλους, ούτε ο καθένας είναι ικανός να κάνει τα πάντα, αλλά χρειάζεται, με οδηγό το Δελφικό Παράγγελμα, να γνωρίσει κανείς καλά τον εαυτόν του κι έπειτα αφενός να αφοσιωθεί με όλες του τις δυνάμεις σε εκείνο το ένα πράγμα ,που ανταποκρίνεται στην φύση του και αφετέρου να μην κατευθύνει τον ζήλο του μιμούμενος πότε τον έναν τρόπον ζωής πότε τον άλλον , διαστρέφοντας [ αλλοιώνοντας] έτσι την φύση του. Όποιος λοιπόν επιθυμεί να συνταιριάξει το ασυνταίριαστο είναι πνευματικά ανάπηρος [ απόπληκτος ].Θα πρέπει λοιπόν ,επιλέγοντας ό,τι ταιριάζει με μας, να το φροντίζουμε επιμελώς, αντί να ασχολούμαστε με τις υποθέσεις των άλλων από πολυπραγμοσύνη και ζηλοτυπία.
Ι.ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Ανθολόγιον », { ΚΑ’, 1.2.13.14. } .
Περί του »ΓΝΩΘΙ Σ’ΑΥΤΟΝ ».
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Αλκιβιάδης A’ , { 133 c }.
Αν κάποιος αγνοεί τα δικά του πράγματα ,αγνοεί και τα πράγματα των άλλων.
ΓΑΛΗΝΟΥ – » Περί διαγνώσεως και θεραπείας των εν τη εκάστου ψυχή ιδίων παθών ».[5].
Πώς πρέπει να παιδαγωγούμε το θυμοειδές μέρος της ψυχής μας ; Είναι φανερό ,δια της λογικής. Διότι είναι καλλίτερο κανείς να πράττει όσα πράττει, όταν του θυμού η αλόγιστη μανία δεν βράζει μέσα του.Τότε θα βρει με νηφάλια κρίση αυτό που πρέπει να κάνει. Διότι από τις πράξεις όσων θυμώνουν μπορεί να μάθει,πως ο θυμός σε τίποτα δεν υπολείπεται της μανίας. Μόνον ο άνθρωπος από τα άλλα ζώα διαθέτει την λογική ως ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του , το οποίον αν το απορρίψει και αφεθεί στον θυμό του ,δεν θα έχει ανθρώπινη ζωή, αλλά ζωή ζώου.Ο θυμός είναι νόσημα της ψυχής ,ο οποίος μαζί με την λύπη ,την οργή, την επιθυμία ,τον φόβο ονομάστηκαν από τους παλαιούς σκόπιμα πάθη της ψυχής. Επειδή δε το »γνώθι σάυτόν » δεν είναι εύκολο πράγμα ,για όποιον θέλει να μείνει μακριά από αυτά τα πάθη, ο Γαληνός προτείνει την βοήθεια κάποιου φιλικού προσώπου.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ -» Νόμοι »,{ E’.732 b }.
Κάθε άνθρωπος πρέπει να αποφεύγει να αγαπά υπερβολικά τον εαυτόν του και να επιζητεί πάντα τον καλλίτερό του [αυτόν που τον βελτιώνει ] χωρίς να αισθάνεται καμμία αισχύνη για μια τέτοια πράξη.
ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ – » Απομνημονεύματα », { Δ’. II , 26 }.
Εκείνος που δεν γνωρίζει την αξία του ,αγνοεί τον εαυτόν του .Διότι, όσοι άνθρωποι γνωρίζουν τον εαυτόν τους ,πάρα πολλά αγαθά επιτυγχάνουν .Όσοι όμως δεν έχουν γνώση του εαυτού τους ,παθαίνουν πάρα πολλά κακά . Διότι εκείνοι ,που γνωρίζουν τον εαυτόν τους και τα συμφέροντά τους , ξέρουν και να διακρίνουν όσα μπορούν και όσα δεν μπορούν να εκτελέσουν.
ΠΥΘΑΓΟΡΟΥ – » Χρυσά έπη », [12].
Περισσότερο απ’όλα να αισχύνεσαι για τις πράξεις του εαυτού σου.
HENR. STEPHANUS – » Θησαυρός της Ελληνικής γλώσσης ».
Διαφέρει η Αιδώς από την Αισχύνη .Αιδώς { < αίθω : κοκκίνισμα ,ερυθρίασις του προσώπου } = ντροπή { εν+τροπή = στροφή προς τα μέσα } που νοιώθουμε για κάποιον που σεβόμαστε , γι’ αυτό και δεν πράττουμε κάτι κακό. Αισχύνη = όνειδος που νοιώθουμε για κάποιο κακό [αμάρτημα ] που πράξαμε . Για παράδειγμα : αιδείται κάποιος τον πατέρα του [ γι’ αυτό εντρέπεται και δεν πράττει κάτι το αισχρό ] ,αλλά αισχύνεται [ όταν δεν εντράπηκε και έπραξε κάτι το αισχρό ] επειδή μέθυσε.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Σόλων », [3 ].
Πολλοί κακοί πλουτίζουν, ενώ πολλοί καλοί πένονται [ εργάζονται προς εξοικονόμηση του καθημερινού άρτου ].
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 14.
Η ΛΗΘΗ ΚΑΙ Η ΜΝΗΜΗ { Αλήθεια }.
Ο καθένας έχει μέσα του την πηγή της ευθυμίας [ ευδιαθεσίας ] και δυσθυμίας [ κακο-διαθεσίας. Ομοίως και το αγαθόν και το κακόν δεν βρίσκονται έξω αλλά μέσα στην ψυχή μας.Αυτό το αποδεικνύουν οι διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα ψυχικά πάθη των ανθρώπων .Κυρίαρχο ρόλο εδώ έχει η μνήμη ,η οποία, εάν λείπει ,στερεί από την ζωή του ανθρώπου την αναγκαία της ενότητα. Διότι οι ανόητοι τα αγαθά ,ακόμη και όταν είναι μπροστά στα μάτια τους ,τα αγνοούν ή τα παραβλέπουν έχοντας στραμμένα τα μάτια τους διαρκώς στο μέλλον .Διότι νομίζουν οι άμυαλοι ,ότι το παρόν, αφού μας αγγίξει για ελάχιστο χρόνο και μετά χαθεί από την αντίληψή μας ,δεν έχει πλέον καμμία σχέση με μας ούτε ανήκει στα δικά μας πράγματα. Αλλά όπως ο σχοινοπλέκτης Όκνος στον Άδη επιτρέπει σ’ έναν όνο [ γά’ι’δαρο ] να του τρώει το σχοινί που φτιάχνει ,έτσι και η αχάριστη και αναίσθητη λήθη, όταν καταλαμβάνει τους πολλούς ασυναίσθητα ,αφανίζει κάθε πράξη , κατόρθωμα ή απόλαυση και δεν επιτρέπει στη ζωή μας να αποκτήσει χαρακτήρα ενότητας, συμπλέκοντας [ συνυφαίνοντας ] τα παρόντα με τα παρελθόντα. Αλλά στην συνείδηση του αμνήμονα κατακερματίζεται κάθε γεγονός από την λήθη και σύντομα εξομοιώνεται αυτό που έγινε με αυτό που δεν έγινε ,σαν να ήταν άλλη η ζωή η χθεσινή με την σημερινή ή η σημερινή από την αυριανή. Όσοι όμως δεν κρατάνε στην μνήμη τους [ αμνήμονες ] τα προηγούμενα γεγονότα και δεν τα ανακαλούν στην μνήμη τους [ ανάμνησις ] ,αλλά τα αφήνουν να ξεχαστούν, έμπρακτα απογυμνώνουν τον εαυτόν τους αφήνοντας ένα κενό. Το αποτέλεσμα είναι να εξαρτώνται από την αυριανή πάντοτε ημέρα ,σαν να μην έχουν καμμία σχέση τα γεγονότα της χθεσινής ή προχθεσινής ημέρας με αυτούς. Ευτυχισμένος είναι μόνον ο συνετός.
α}. Οι πίθοι του Διός.
ΟΜΗΡΟΥ – » Ιλιάς », { Ω ‘,525-533 }. Οι πίθοι του Διός .
Διότι τέτοια έκλωσαν [ < κλώθω ] μοίρα οι θεοί στους άμοιρους θνητούς, να ζουν μέσα στην θλίψη ΄ κι’ αυτοί να είναι ανέμελοι .Διότι δύο πιθάρια βρίσκονται μπροστά στο κατώφλι του Διός με όσα δώρα δίνει, το ένα με τα κακά, και τ’ άλλο με τ’αγαθά.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί φυγής », [ 600 d- e ].
Τα δύο πιθάρια ,τα γεμάτα μοίρες ,που βρίσκονται στον ουρανό ,το ένα γεμάτο με αγαθά και το άλλο γεμάτο κακά ,δεν κάθεται ο Ζευς να τα διαχειριστεί και να τα μοιράσει ,δίνοντας στους μεν ήπια και ανάμεικτα αγαθά ,στους άλλους δε πλημμύρα από αμιγή κακά ,αλλά υπεύθυνοι είμαστε εμείς οι ίδιοι ,δηλαδή ,όσοι είναι νουνεχείς ,αντλώντας από τα αγαθά και αναμιγνύοντας αυτά με τα κακά ,κάνουν τον βίον πιο γλυκό και πιο ευάρεστο, οι πολλοί όμως ,όπως συμβαίνει με τα σουρωτήρια [ηθμοί ] , παραμένουν και προσκολλώνται στα χειρότερα ,ενώ χάνουν τα καλλίτερα ,που διαρ-ρέουν από κάτω . Γι’ αυτό κι αν πραγματικά πέσουμε πάνω σε κάποια κακή και λυπη-τερή περίπτωση ,πρέπει να αντισταθούμε με την χαρά και την ευθυμία ,δηλαδή από τα υπάρχοντα αγαθά που μας έμειναν , λειαίνοντας έτσι το ανοίκειο [ανάρμοστο ] με το οικείο [ κατάλληλο ].Στις καταστάσεις όμως που εκ φύσεως ουδένα κακό υπάρχει ,αλλά έχει εξ ολοκλήρου κάθε λύπη σχηματιστεί από γνώμη στερημένη λογικής ,τότε πρέπει , σαν τα παιδιά που φοβούνται τα μορμολύκεια [ προσωπεία προς εκφοβισμό των παιδιών , μάσκες ] ,αφού τα πηγαίνουμε κοντά και τα βάζουμε να αγγίξουν τις μάσκες αυτές κι από τις δύο πλευρές τους ,τα συνηθίζουμε να μην τις φοβούνται ,έτσι πρέπει κι εμείς να αγγίζουμε από κοντά τα γεγονότα και να τα συναρμόζουμε στην λογική ,ώστε να αποκαλύπτουμε ό,τι σαθρό και κενό και πομπώδες υπάρχει.
ΘΕΜΙΣΤΙΟΥ ΠΑΦΛΑΓΟΝΟΣ – » Λόγοι », { 15 }.Εις Θεοδόσιον »,{ 194 b }.
Αλλά ούτε τα δύο πιθάρια [πίθοι ] κείτονται χάμω στο κατώφλι του Διός , γεμάτα με μοίρες , το ένα γεμάτο με εσθλά [αγαθά ] και το άλλο γεμάτα με δειλά [ κακά ] .Διότι δεν υπάρχει στον ουρανό τέτοιου είδους θησαυροφυλάκιο,αλλά το άλλο πιθάρι [με τα εσθλά ] οι ίδιοι και το γεμίζουμε μέχρι απάνω και οι ίδιοι το αδειάζουμε.
Εσθλός : αυτός που θέλει να μάχεται,ο ανδρείος ,άρα ο αγαθός.
ΤΗ.GAISFORD S.T.P – » Μέγα Ετυμολογικόν Λεξικόν ».
Κακός : τίθεται επί των δειλών .Από το χάζω, χάζομαι ,o χακός γίνεται κακός { μετατροπή του χ — > κ } και δηλώνει αυτόν που υποχωρεί και φεύγει .
ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Ανθολόγιον »,{ Ρ’.3.4 }.
ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Βελλερεφόντης ».
Εάν οι Θεοί κάνουν κάτι αισχρό [ άσχημο] ,δεν είναι Θεοί.
β}.Ο Όκνος .
ΠΑΥΣΑΝΙΟΥ – » Ελλάδος περιήγησις », Φωκικά ,[29 ].
Ο Όκνος { < οκνώ } : δισταγμός, νωθρότητα,ματαιοπονία .
γ}.Μνήμη και Λήθη .
ΙΧΩΡ [ τ.139 ]
ΕΛΕΝΗΣ -ΩΡΕΙΘΥΙΑΣ ΚΟΥΛΙΖΑΚΗ – » Οι πηγές της Λήθης και της Μνημοσύνης ».
[ Οι δύο πηγές που συναντάει η ψυχή στο ταξίδι της προς τον Άδη ].
Η πηγή της Μνημοσύνης, την οποία ωθείται να προτιμήσει η ψυχή, βρίσκεται στα δεξιά του ιερού τόπου του Άδη και φυλάσσεται. Σε αντιπαραβολή με αυτήν, η πηγή της Λήθης βρίσκεται στα αριστερά αυτής της ιερής περιοχής. Οι οδηγίες προς την ψυχή την προει-δοποιούν αυστηρά να μην πλησιάσει προς την πηγή αυτή, καθώς όσο θα πίνει από το νερό αυτό , τόσο θα χάνει την μνήμη των βιωμάτων της και θα αναγκάζεται έτσι να επα-ναλαμβάνει τα ίδια λάθη [ κατά τις επαναγεννήσεις της ], αποδεικνύοντας την αφρο-σύνη της βυθιζόμενη στον βάλτο της δυστυχίας .
Ορφικόν ταφικόν έλασμα [ πινακίδα ] Ιππωνίου [ Καλαβρία ].
ΛΟΡΕΝΤΖΟΥ ΜΑΒΙΛΗ – » Λήθη ».
Τέτοια ώρα οι ψυχές διψούν και πάνε στης λησμονιάς την κρυσταλλένια βρύση.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 15.
Η ΑΡΜΟΝΙΑ ΤΩΝ ΑΝΤΙΘΕΤΩΝ .
Πολύ περισσότερο διαταράσσεται η ψυχική γαλήνη, όταν οι άνθρωποι, αφού αφήσουν να χαθούν οι ευχάριστες αναμνήσεις τους ,βυθίζονται στις αναμνήσεις δυσάρεστων πραγμάτων και δεν θέλουν να βγουν έξω ούτε για να πάρουν ανάσα ,όπως τα σκαθάρια που πέφτουν μέσα στο λεγόμενον ‘‘κανθαρώλεθρον » και δεν μπορούν να βγουν ,αλλά κάνουν κύκλους γύρω γύρω μέχρι να πεθάνουν. Όμως δεν είναι δυνατόν να εξαλείψουμε τα δυσάρεστα , ούτε να απαλλαγούμε εντελώς από αυτά, επειδή κανένα από τα ανθρώπινα δεν είναι καθαρό και αμιγές. Διότι η αρμονία είναι σύνθεσις αντιθέτων. Όπως λοιπόν η αρμονία του σύμπαντος είναι »παλίντροπος », κατά τον Ηράκλειτο, επειδή υπάρχει μια εσωτερική σύνδεση των αντιθέτων που τα συνέχει, έτσι κι ο άνθρωπος πρέπει να συνταιριάζει αρμονικά και να εξισορροπεί τις αντίθετες πλευρές του βίου του ,τις ευχάριστες με τις δυσάρεστες. Γι’ αυτό ,όπως ο μουσικός και ο φιλόλογος χρησιμοποιούν όλους τους φθόγγους ή όλα τα γράμματα ανακατεμένα χάριν αρμονίας ,έτσι κι εμείς πρέπει να κάνουμε το μείγμα του βίου μας αρμονικό και προσαρμοσμένο κατά την φύσιν μας. Διότι τα αγαθά και τα κακά είναι αδύνατον να χωριστούν ,αλλά υπάρχει κάποια σύγκρασις [συγκερασμός ], ώστε αυτά να ισορροπούν μεταξύ τους. Όπως είπε και ο Εμπεδοκλής: << μόλις γεννηθεί ο άνθρωπος ,τον παραλαμβάνουν και τον εξουσιάζουν διπλοί δαίμονες και μοίρες >>.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ελάσσονα ». Περί θαυμασίων ακουσμάτων .{ 120 ].
Κανθαρώλεθρον : κάνθαρος [ σκαθάρι ] + όλεθρος .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { Η’,1155 b }.
Από αυτά που διαφέρουν προέρχεται η καλλίστη αρμονία.
ΑΔ. ΩΡΙΓΕΝΟΥΣ – » Φιλοσοφούμενα ή κατά πασών αιρέσεων έλεγχος », { Θ’.9 }.
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ [ Απόσπ.51 ] : ‘‘Δεν καταλαβαίνουν πώς ένα πράγμα ,το οποίον εμφανίζει εντός του εαυτού του αντιτιθέμενες τάσεις ,συγχρόνως εμφανίζει και συμφωνία των αντιτιθέμενων τάσεων .Κάθε συνάρθρωση συναπαρτίζεται από αντιτιθέμενες εντάσεις ,όπως συμβαίνει με το τόξο και την λύρα.»Η μουσική αρμονία καταρτίζεται από αντιτιθέμενους μουσικούς τρόπους ,το δε τόξο λειτουργεί με την προς τα πίσω ώθηση της χορδής του τόξου.Και τα δύο λειτουργούν με χορδές .Όμως το ένα παράγει θάνατο [ τόξο] ,το άλλο [ λύρα ] παράγει μουσική. Και τα δύο αυτά έγχορδα ανήκουν στον Απόλλωνα.
ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – »Αποσπάσματα », Αίολος [ 6 ].
Τα αγαθά και τα κακά δεν είναι δυνατόν να είναι χωριστά ,αλλά υπάρχει κάποιος συγκερασμός [ σύγκρασις ] ,ώστε να πηγαίνουν όλα καλά .
ΓΙΝ ΚΑΙ ΓΙΑΝΓΚ.
NAT. SPINETO – » Tα σύμβολα στην ιστορία του ανθρώπου ».{σελ. 178 }.
Το γιν και το γιανγκ αντιπροσωπεύουν τις δύο Αντίθετες Αρχές του Κόσμου που βρίσκονται σε διαλεκτική σχέση και αέναη μεταβολή .Το γιν θεωρείται η θηλυκή αρχή. και το γιανγκ η αρσενική αρχή .
ΚΛΗΜ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ – » Στρωματείς », { Ε’. 3 }.
Σε κάθε άνθρωπο ,με το που γεννηθεί, δαίμονας παραστέκεται αγαθός , μυσταγωγός του βίου του { Μένανδρος }.
ΕΜΠΕΔΟΚΛΕΟΥΣ – » Καθαρμοί », { απο. 119- 124 }.
Η ψυχή θεωρείται ως δαίμων και ως ον το οποίον κατ’ αρχάς κατοικούσε μαζί με τους θεούς ,έπειτα όμως ,λόγω αμαρτημάτων ,εξέπεσε στον υλικό κόσμο και κατ’ » οστρέου τρόπον» { = με τον τρόπο του οστράκου } δεμένη στο σώμα λαμβάνει διάφορες μορφές ,επειδή έχει ξεχάσει και δεν θυμάται.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 16.
Ο ΝΟΥΝΕΧΗΣ .
O άνθρωπος είναι εκ φύσεως ασταθής ,διότι κατά την γέννησή του έχει δεχτεί ανάμεικτα τα σπέρματα των παθών .Γι’ αυτό τον λόγον ο συνετός άνθρωπος ,έχοντας γνώση των αντιθέσεων αυτών, εύχεται μεν το καλλίτερο ,για τον βίον του, προσδοκά όμως και το χειρότερο ,που μπορεί να του συμβεί. Χρησιμοποιεί δε και τα δύο [ και το καλλίτερο και το χειρότερο συμβάν ] ,αφού τους αφαιρέσει το άγαν [=το πολύ ,την υπερβολή ].
Επιθυμία- οδύνη -φόβος :
Η σφοδρή επιθυμία για πλούτο ,δόξα, δύναμη ,εξουσία, γεννάει προσκόλληση και σφοδρότατο φόβο μήπως όλα αυτά χαθούν [ φόβος της απώλειας ] .Διότι αυτά δεν είναι μόνιμα.Συνεπώς και η χαρά που νοιώθει κάποιος , όταν κατέχει τα παραπάνω υλικά αγαθά κι αυτή εξασθενεί και γίνεται αβέβαιη .Ο νουνεχής όμως χρησιμοποιεί τα δεδομένα του παρόντος με ευχαρίστηση ,χωρίς να φοβάται ότι η τυχόν απώλειά τους θα του κάνει τον βίον αβίωτο την αυριανή μέρα.
H τύχη:
Ο άνθρωπος υπόκειται στα παιχνίδια της τύχης ,η οποία έχει σχέση με τον εξωτερικό κόσμο ,με το περιβάλλον , με την σωματική μας υπόσταση , άρα με την φθορά . Δεν μπορεί όμως η τύχη να επηρεάσει το άφθαρτο μέρος της ψυχής ,τον εσωτερικό κόσμο ,την ποιότητα του αγαθού και ενάρετου ανθρώπου.Διότι ουδείς γίνεται αγαθός, σώφρων ή ενάρετος εξ αιτίας της τύχης .
Το απροσδόκητον :
Διαφέρει το αβούλητον {< α στερ. + βούλομαι = επιθυμώ μετά λόγου ,θέλω κάτι κατόπιν λογικής σκέψης ] από το απροσδόκητον [ < α στερ. + προσδοκώ = περιμένω,αναμένω ]. Το μεν αβούλητον συνήθως είναι γνωστό και πολλάκις ελέγξιμο .Το δε απροσδόκητο είναι το εξ’αίφνης ,το άγνωστο ,το μη αναμενόμενο να συμβεί και το οποίον είναι ο κύριος παράγοντας λύπης , αθυμίας [ ή δυσθυμίας ] και γενικώς ταραχής της ψυχής. Ο Οδυσσέας όταν γύρισε στην Ιθάκη απροσδόκητα και εξαίφνης αναγνωρίστηκε από τον αγαπημένο του σκύλο Άργο ,αλλά ο καημένος μόλις που μπόρεσε να κουνήσει την ουρά του και να σηκωθεί,διότι ήταν πολύ γέρικος .Τότε ο Οδυσσέας στρέφοντας αλλού το πρόσωπό του σφούγγισε τα δάκρυά του . Αντιθέτως ,όταν ο Οδυσσέας συνάντησε την Πηνελόπη τα βλέφαρά του ήταν άτρεμα και έτσι έκρυψε με τρόπο τα δάκρυά του, αφού ήταν προετοιμασμένος γι’ αυτή την σκηνή και δια της λογικής συγκράτησε τα συναισθήματά του .
ΓΑΛΗΝΟΥ – » Περί των Ιπποκράτους και Πλάτωνος δογμάτων », [ Δ’.7 ].
[ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Αδέσποτα ,Θησεύς ].
Πρέπει να γινόμαστε εκ των προτέρων οικείοι [ να εξοικειωνόμαστε ] προς τα πράγματα ,που δεν είναι ακόμη παρόντα ,σαν να είναι παρόντα. Ενδημείν στον Ποσειδώνιο σημαίνει το να αναπλάθεις εκ των προτέρων στην φαντασία σου και να αποτυπώνεις στον νου σου την εικόνα του πράγματος , που πρόκειται να συμβεί ,σαν να έχει συμβεί.
ΤΟ ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΡΟΣΔΟΚΗΤΟΝ.
ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ – » Ηθική ». Αποσπάσματα και μαρτυρίες .[174 ].
Αυτός που ελάχιστα έχει ανάγκη το αύριο ,πολύ ευχάριστα προχωράει στο αύριο.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Επιστολαί » ,ΙΓ‘.Προς τον τύραννο των Συρακουσών Διονύσιον ,{ 360 d }.
Άνθρωπος , ζώον φύσει ευμετάβολον .
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 17.
Η ΤΥΧΗ.
Πολλές φορές συμβαίνουν στον βίο μας πράγματα ανεπιθύμητα εξ αιτίας της Τύχης. Από αυτά ,άλλα εκ φύσεως μας προκαλούν λύπη και στενοχώρια ,άλλα πλανημένοι από λανθασμένες γνώμες συνηθίσαμε ή μάθαμε να τα θεωρούμε δυσάρεστα. Αυτά ,που εκ φύσεως προκαλούν πάθη [λύπη , στενοχώρια ] στην ψυχής μας ,όπως οι πόνοι ,οι νόσοι ή οι θάνατοι αγαπημένων προσώπων μόνον ο λόγος [η λογική σκέψη ] μπορεί να θεραπεύσει συγκρατώντας το θυμικό μας από την πτώση του , όπως εκείνος που υπενθυμίζει την κοινή και φυσική ανάγκη με την οποία ο άνθρωπος είναι ανακα-τεμένος λόγω του σώματός του [ ο της κοινής και φυσικής ανάμνησίν ποιών ανάγκης ]. Αυτή μόνον δίνει λαβή στην Τύχη ,ενώ στα σπουδαιότερα και κυριότερα μέρη του μένει ασφαλής. Επομένως όταν η Τύχη λεηλατεί και αρπάζει όλα τα άλλα ,εμείς διατηρούμε μέσα μας κάτι που δεν μπορεί να το αρπάξει .Γι’ αυτόν τον λόγο δεν πρέπει να υποτιμούμε και να περιφρονούμε την φύση ,διότι τάχα δεν έχει κάτι το ισχυρό, μόνιμο και ανώτερο της Τύχης. Αντιθέτως πρέπει να αντιμετωπίζουμε το μέλλον ατάραχοι και θαρραλέοι , γνωρίζοντας πως ένα μικρό μόνον μέρος του ανθρώπου [θνητόν ,σάπιο και επισφαλές ] υπόκειται στις ορέξεις της Τύχης ,ενώ εμείς είμαστε κύριοι του μεγαλύτερου μέρους [ αθάνατον ] εκεί που είναι τα μεγαλύτερα αγαθά [ ορθές γνώμες και γνώσεις και ασκήσεις που οδηγούν στην αρετή ] .Έτσι και ο μεγάλος διδάσκαλος Σωκράτης απευθυνόμενος στην Τύχη ,είπε ότι »οι κατήγοροί μου μπορεί να με θανατώσουν ,αλλά όχι να με βλάψουν». Πράγματι η Τύχη πολλά μπορεί να μεταβάλλει στον βίο μας και στη σωματική μας υπόσταση ,δεν μπορεί όμως να μεταβάλλει τον αγαθόν, τον γενναίο και τον μεγαλόψυχο σε κακό , δειλό ,μικρόψυχο και φθονερό.Πολλές φορές μάλιστα η διάθεση του φρόνιμου [ συνετού ] εξημερώνει τα πάθη του σώματος καταργώντας τα συμπτώματα των ασθενειών με την εγκράτεια ,την συνετή διατροφή και τους μέτριους κόπους [ κούραση ]. Αλλά, κι’ αν τελικώς κάποιο παράλογο [ απροσδόκητο ] κακό κυριεύσει και επικρατήσει ,τότε κοντά είναι το λιμάνι και μπορεί να κολυμπήσει πέρα από το σώμα του [ έξοδος ] ,όπως αφήνει κάποιος μια μικρή βάρκα που μπάζει νερά και κολυμπάει προς στην στεριά.
ΚΩΝ. ΚΟΝΤΟΓΟΝΗ -» Επιτομή Ελληνικής Μυθολογίας », { σελ.95 }. Η Τύχη.
Κατά τον Ησίοδο η Τύχη ήταν θυγατέρα του Ωκεανού ,άρα είναι γέννημα της αστασίας [ αστάθειας] και της αβεβαιότητας ,επειδή η κατάσταση της θάλασσας μεταβάλλεται συχνά και αιφνίδια Κατά τον Πίνδαρο δε ήταν μία από τις Μοίρες [ Λάχεσις ] και κατ’ άλλους θυγατέρα του Διός και της Νεμέσεως , η οποία διένειμε κατά το δοκούν [ όπως της άρεσε ] τον πλούτο και την πενία ,τις ηδονές και τις θλίψεις.
ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Βελλερεφόντης», { αποσπ.300},
ΔΙΟΓ.ΛΑΕΡΤΙΟΥ -»Βίοι φιλοσόφων »,5.Κράντωρ { Δ’.26 }.
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 18.
O ΦΟΒΟΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ .
Τι κάνει τον ανόητο άνθρωπο να προσκολλάται στο σώμα του ; Ασφαλώς ο φόβος του θανάτου και όχι ο πόθος της ζωής είναι, που τον εξαρτά υπερβολικά από το σώμα. Ο μύστης όμως που έχει γνώση για την φύση της ψυχής ,διαθέτει σημαντικό εφόδιο για την ψυχική γαλήνη: την αφοβία προς τον θάνατο. Διότι αυτός που μπορεί να ζει ηδέως [ ευχάριστα ,ηδονικά ],όταν επικρατεί μέσα του η αρεστή και οικεία περίοδος της ζωής ,αλλά όταν επικρατήσουν τα αλλότρια [ξένα] και τα παρά φύσιν [ αφύσικα ] μπορεί να φύγει άφοβα [ αδεώς απελθείν ] δεν τον τρομάζει τίποτα. Όμως η γλυκυθυμία [ γλυκειά διάθεση ] της ψυχής να ασχολείται πάντοτε με το εύκολο και το ευχάριστο [ και εκεί που δεν πρέπει ] ,αλλά να αποφεύγει το ανεπιθύμητο και λυπηρό [ και εκεί που πρέπει ], επιφέρει στην ψυχή ατονία [ χαύνωση ] και μαλακία [ μαλθακότητα ] με αποτέλεσμα την αδυναμία κατανοήσεως αυτών που ειπώθηκαν.
ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ – » Ομήρου Οδύσσεια », { μ’ , στ. 432 }
Τότε ,στους βράχους επάνω από την Χάρυβδη ,ο Οδυσσέας διέκρινε την αγριοσυκιά [ ερινεός ] ,που του είχε πει η Κίρκη ..
ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Βάκχαι », [ στ. 497-498 }.
O Βάκχος [ Διόνυσος ] ονομάζεται και Ελευθερεύς ,επειδή απελευθερώνει τον άνθρωπο από τα δεσμά του και Λυαίος ,επειδή λύνει την γλώσσα και την ψυχή των εορταζόντων και Ζαγρεύς { επειδή αγρεύει , ως μέγας κυνηγός τις ψυχές και τις οδηγεί σε έξοδο από το σώμα ,γι’ αυτό και Λυτήριος ή Λυσεύς. Όπως δηλαδή λύνει τα ανθρώπινα δεσμά ,λύνει και τα δεσμά του σώματος με την ψυχή. Ο δε μύθος της γεννήσεως του Βάκχου {γεννήθηκε από τον Δία και την Σεμέλη.Όταν όμως τον τεμάχισαν οι Τιτάνες ξαναγεν- νήθηκε για δεύτερη φορά από τον μηρό του Διός , με θε’ι’κό κομμάτι πια μόνον την καρδιά του που δεν κάηκε ,το δε σώμα του ήταν τιτανικό ,προερχόμενο από τις στάχτες των Τιτάνων, } δηλώνει το πεπρωμένο του θεού στην ανθρώπινη ψυχή.
ΒΟΥΔΑΣ [ Boudha ]- » Το κήρυγμα στη Μπεναρές », { σελ.84-85 }.
Ο ΜΕΣΑΙΟΣ ΔΡΟΜΟΣ .
Υπάρχουν δύο άκρα που οδηγούν στην δυστυχία : a] η προσκόλληση στις αισθησιακές απολαύσεις ,που είναι χυδαία,ανάξια και συνδεόμενη με την δυστυχία b] η προσκόλληση στην σκληραγωγία του σώματος ,που είναι οδυνηρή ,ανάξια και συνδεόμενη με την δυστυχία.Υπάρχει και ο μεσαίος δρόμος σε ίση απόσταση από τα τα δύο άκρα ,που δημιουργεί ο »οφθαλμός», η γνώση , που οδηγεί στον κατευνασμό των παθών και στην πλήρη Φώτιση . Είναι η Οκταπλή οδός του Ταθαγκάτα .
ΟΙ [4] ΑΓΙΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ : [ τα πάντα είναι οδύνη ].
1. Η Αγία Αλήθεια της οδύνης .
2.Η Αγία Αλήθεια της αιτίας της οδύνης .
3.Η Αγία Αλήθεια της καταργήσεως της οδύνης .
4.Η Αγία αλήθεια του δρόμου που οδηγεί στην κατάργηση της οδύνης .
ΙΧΩΡ { τ.161 } : Ελληνοβουδισμός .
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 19.
Η ΚΑΘΑΡΗ ΨΥΧΗ .
Στην αποφυγή της λύπης πολύ βοηθάει το να προμελετά κανείς για να μπορεί να αντιμετωπίζει την τύχη με ορθάνοιχτα μάτια και να μην πλάθει μέσα του φαντασιώσεις , σαν τον άνθρωπο που μεγαλώνει στην σκιά πολλών μάταιων ελπίδων ,που όμως συνεχώς υποχωρούν και δεν αντιστέκονται σε τίποτα .Γι’ αυτό τα λόγια του Μενάνδρου » Όσο ζει κανείς να μην λέει : αυτό εγώ δεν θα το πάθω », μπορούν να γίνουν : »όσο ζει κανείς να λέει : αυτό εγώ δεν θα το κάνω »Διότι , το τί πάθαμε δεν εξαρτάται από εμάς πολλές φορές ,ενώ το τί θα πράξουμε– που δεν είναι μικρό πράγμα-βρίσκεται στο χέρι μας . Απεναντίας ,η μεταμέλεια για μια κακή πράξη είναι σαν την πληγή στην σάρκα ,που την ματώνει πάντα και την κεντάει.Διότι η λογική αφανίζει τις άλλες λύπες ,που έρχονται απ΄έξω [τύχη] επειδή οι δυστυχίες όταν έρχονται απ’ έξω έχουν μικρότερες στενοχώριες. Όταν όμως η ίδια γεννάει την μετάνοια [ για μια κακή πράξη ],τότε η ψυχή δαγκώνεται από ντροπή και τιμωρείται από μόνη της.Διότι η αναγνώριση του σφάλματος και η μετάνοια είναι σαν τον θρήνο που έρχεται από μέσα μας για όσα σφάλαμε και κάνει τον πόνο βαρύτερο,εξ αιτίας της αισχύνης που τον συνοδεύει.Συνεπώς ,τόσο η πολυτελής οικία, τα πολλά χρυσά νομίσματα ,η ευγενική καταγωγή ,το μέγεθος της εξουσίας ,όσο και ο χαριτωμένος λόγος και η δεινή ρητορική ικανότητα δεν προσφέρουν στην ψυχή γαλήνη και αλυπία ,όση παρέχει η καθαρή ψυχή ,η οποία είναι απαλλαγμένη από κακές πράξεις και πονηρές σκέψεις και η οποία διατηρεί το ήθος, που είναι η πηγή της ζωής, ατάραχο και αμόλυντο.Διότι όπως τα »λιβανιστήρια » του Καρνεάδου , τα οποία κι όταν ακόμη αδειάσουν τελείως ,αναδίδουν ευωδία για πολύ καιρό» ,έτσι και οι καλές πράξεις αφήνουν πάντοτε ευχάριστη και νωπή ανάμνηση ,από την οποία ποτίζεται και ανθεί η χαρά ,περιφρονώντας όσους θρηνούν και κατηγορούν την ζωή ,πως τάχα είναι χώρα συμφορών ή τόπος εξορίας προορισμένος για τιμωρία των ψυχών μας.
Δεν έχουμε έρθει στον κόσμο αυτό για να βασανιζόμαστε ,αλλά για να βελτιωθούμε.
Ι.ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Φυσικά », { ζ’ . Ότι αλόγιστον η φορά της Τύχης }.
ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ – » Ξενολόγος » [7].
»ουδείς μπορεί να πει ,εφόσον ζει ,» αυτό δεν θα το πάθω ».
ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Ορέστης », [395-398]
Η πολύ μεγάλη λύπη καταστρέφει.
ΕΠΙΚΤΗΤΟY – » Εγχειρίδιον » , { 1 }.
Από τα υπάρχοντα πράγματα ,άλλα είναι » εφ’ημίν » { βρίσκονται στην εξουσία μας , εξαρτώνται από μας ] και άλλα είναι »ουκ εφ’ημίν » { δεν βρίσκονται υπό τον έλεγχό μας ,δεν εξαρτώνται από μας }. Τα »εφ’ημίν » είναι φύσει ελεύθερα ,ακώλυτα και ανεμπόδιστα. Τα »ουκ εφ’ημίν » είναι ασθενή ,υποδουλωμένα ,υποκείμενα σε εμπόδια ,αλλότρια [ ξένα]. Αν θεωρήσεις τα φύσει υποδουλωμένα ως ελεύθερα και τα αλλότρια ως δικά σου ,θα πέσεις σε εμπόδια , σε θλίψεις και ταραχές.
ΤΑ » ΕΦ’ΗΜΙΝ» ΚΑΙ ΤΑ »ΟΥΚ ΕΦ’ΗΜΙΝ» .
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 20.
H ΜΥΗΣΙΣ.
H κάθε μέρα είναι γιορτή και μάλιστα λαμπρή εάν έχουμε σωφροσύνη.Διότι ο κόσμος είναι ιερός ναός ,αγιώτατος και θεοπρεπέστατος. Σ’αυτόν εισέρχεται με την γέννησή του ο άνθρωπος,όχι ως θεατής χειροποίητων ή ακινήτων αγαλμάτων, αλλά ως κοινωνός όσων ο θε’ι’κός νους φανέρωσε ,»αισθητά ομοιώματα νοητών πραγμάτων »,τα ονομάζει ο Πλάτων,τα οποία έχουν έμφυτη αρχή ζωής και κινήσεως ,τον ήλιο ,την σελήνη ,τα αστέρια ,τα ποτάμια,την γη με τα φυτά και τα ζώα.Η ζωή είναι μύηση και εορτή τελειοτάτη,γι’ αυτό και πρέπει να είναι γεμάτη ψυχική γαλήνη [ευθυμία ] και χαρά [γήθος ]. Πολλοί περιμένουν τις γιορτές για να ευχαριστηθούν και να αναζωογονηθούν με αγορασμένο γέλιο [ ωνητός γέλως ] πληρώνοντας αντίτιμο στους μίμους και στους χορευτές. Αυτοί ,με το να περνούν το μεγαλύτερο μέρος του βίου τους με θρήνους ,οδυρμούς και κακοδιαθεσία [ βαρυθυμία ] ντροπιάζουν τις γιορτές ,των οποίων χορηγός και μυσταγωγός είναι ο θεός. Καίτοι ο βίος τους είναι αγέλαστος ,κατηφής και συν-θλιβόμενος από τα πιο δυσάρεστα πάθη ,εντούτοις όχι μόνον δεν παρέχουν στον εαυτόν τους κάποια ανάσα και χαλάρωση από κάπου ,αλλά ούτε κι αν άλλοι τους παρακινούν δέχονται έναν λόγον συμβουλευτικό ,τον οποίον, αν τον ακολουθούσαν, και με τα παρόντα θα συμβιβάζονταν χωρίς δυσθυμία και τα γεγονότα του παρελθόντος θα μνημόνευαν με ευχαρίστηση και προς το μέλλον θα προχωρούσαν χωρίς φόβους και καχυποψίες ,αλλά με ελπίδα λαμπρή και χαρμόσυνη.
ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ – » Γνώμαι μονόστιχοι » .
Ο ζωή του ανθρώπου έχει ονομαστεί βίος ,διότι προσπορίζεται τα προς το ζην με βία. [ βιός ,είναι το τόξο με το οποίον τοξεύει και προσπορίζεται τα προς το ζην ο αρχαίος άνθρωπος ].
Βίος { < βία < [F]ις = δύναμη .Vis [Lat.] = δύναμη ,βία } .Βίος = το μετά βίας και ανάγκης ζην.Ο βίος έχει βία ,γι’ αυτό χρειάζεται πολλή δύναμη ‘‘ για να μπορέσει κάποιος να τα βγάλει πέρα’‘. Αναγκαίον είναι λοιπόν να γίνει κρατερός και καρτερός απέναντι στις προκλήσεις της ζωής με γνώμονα πάντα το αγαθόν Άρα βίος είναι ο τρόπος ,η ποιότητα του ζην και όχι το απλώς ζην.
ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν περί Ομοίων και Διαφόρων λέξεων -Περί Ακυρολογίας ».
Ο βίος από την ζωή διαφέρει. Θέτουμε μεν την λέξη βίος για την ζωή των ελλόγων ζώων ,δηλαδή μόνο των ανθρώπων .Θέτουμε δε την λέξη ζωή και για τα άλογα και για τα λογικά ζώα [ άνθρωποι } ,εξ ου και ο Αριστοτέλης έτσι όρισε τον βίον : »βίος είναι η λογική ζωή ».Αυτός λοιπόν που κάνει χρήση της λέξεως ‘βίος ‘για την ζωή των θηρίων ,ακυρολογεί [δεν είναι αξιόπιστος ].Βίον λέμε για τους ανθρώπους [ λογικόν ζώον ] ,ενώ για το άλογον ζώον λέμε ζωή.
Σύμφωνα με τα παραπάνω αντιλαμβάνεσθε ,ότι λέξεις όπως : αντιβιοτικό ,μικρο-βιολογία, βιό-στρωμα,βιό-λυσις και όλα τα [ bio-] , όταν δεν αναφέρονται στην ανθρώπινη ζωή ,είναι κατ’ ουσίαν άκυρες καίτοι γίνεται χρήσις κατά κόρον.
LIDDELL & SCOTT – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Αντιβιοτικό , μικροβιολογία.
ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ – » Γνώμαι », [ 88 ].
» Ο κόσμος είναι σκηνή θεάτρου ,ο βίος είναι πάροδος ‘ ήλθες ,είδες ,απήλθες ».
[ mondo è un palcoscenico, la vita un ingresso: entri, vedi, esci. ]
» o κόσμος είναι μια σκηνή θεάτρου [ παλκοσένικο] , η ζωή μια είσοδος : εισέρχεσαι [ entrare ] ,βλέπεις [ vedere] ,εξέρχεσαι [ uscire ] ».
Διδασκαλίες λέγονταν στην Αρχαία Αθήνα οι παραστάσεις δραματικής ποιήσεως ,που ήταν αφιερωμένες στον θεό Διόνυσο .Στην σκηνή και ειδικότερα στο προσκήνιο εμφανίζονται οι υποκριτές της παραστάσεως κάθε δραματικού έργου .Από τις παρόδους [ δεξιά και αριστερά της σκηνής ] που οδηγούν στην ορχήστρα ,εισέρχεται ο χορός με το κατάλληλον εισόδιον τραγούδι του ,που ονομάζεται πάροδος. . .
Θεατή , ήλθες στην ορχήστρα της ζωής από κάποια πάροδο του οικουμενικού θεάτρου για να συμμετέχεις κι εσύ στον οικουμενικό χορό τραγουδώντας τα πάθη του παροδικού στην ορχήστρα ,είδες και έλαβες γνώση από τα δρώμενα επί σκηνής , αποχώρησες μετά το τέλος του δράματος ίσως κεκαθαρμένος .
Το Θέατρο της αρχαίας Μεσσήνης.
ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ – » Εγχειρίδιον », [ 17 ].
Να θυμάσαι ,ότι είσαι υποκριτής σε δραματικό έργο..
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Βίοι Φιλοσόφων ».
ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ [8].
Ο βίος μοιάζει με πανηγύρι .Όπως σ’αυτό άλλοι έρχονται για να λάβουν μέρος σε αγωνίσματα ,άλλοι για να κάνουν εμπόριο και άλλοι βεβαίως, οι άριστοι ,ως θεατές .Έτσι και στον βίον ,άλλοι γεννιούνται δουλοπρεπείς ,που είναι κυνηγοί της δόξας και της πλεονεξίας κι άλλοι γεννιούνται φιλόσοφοι , κυνηγοί της αλήθειας.
Ι.ΣΤΟΒΑΙΟΥ – »Ανθολόγιον »,[ ΡΗ’ ].
ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ – » Πλόκιος ».[32].
Κάθε τι που φέρνει λύπη στον άνθρωπο είναι αρρώστια με πολλά ονόματα.Γι’ αυτό , πάντα κι από παντού να διώχνεις την λύπη από τον βίον σου .
Μύησις : από την ρίζα * { ΜΥ-}.
Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Μυστήριον { < μύστης ,μύω, μυώ } = ιερή ρήση ή πράξη τελεστική , τις οποίες , αυτοί που γνώριζαν , έπρεπε να τις τηρήσουν υποχρεωτικώς απόρρητες και απόκρυφες από τους πολλούς // πράγμα ιερόν κρύφιον [ arcanum } ,γι αυτό ο γνώστης οφείλει να κλείσει [ μύειν ] τα μάτια και τα χείλη [ σιωπάν ].
TH. GAISFORD S.T.P – »Etymologicon Magnum Lexicon » .
Μύησις [ < μυώ = μανθάνω } = το μυστήριον . Μύστης { < μύω ,καμμύω } .Διότι οι μυούμενοι κατ’ αυτόν τον τρόπον δέχονταν τις θείες εκλάμψεις : έκλειναν τις αισθήσεις τους και αδιαφορούσαν για τις σαρκικές φροντίδες .Μυστήρια =Μυθήρια. Διότι μύθος είναι ο λόγος. Mύθος : α]. < μύω ,καμμύω [ κατά +μύω = μάτια ερμητικά κλειστά ] : σκοτεινός λόγος β]. < μυώ [= διδάσκω ] : μύηθος —> μύθος.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Τίμαιος », { 92 c }
Ο κόσμος ,λοιπόν ,αφού φτιάχτηκε έχοντας μέσα του θνητά και αθάνατα ζώα και συμπληρώθηκε κατ’ αυτόν τον τρόπον , έγινε ένας ορατός οργανισμός ,που περιέχει τα ορατά όντα , ένας αισθητός Θεός, εικόνα του νοητού Θεού και μέγιστος [ πάρα πολύ μεγάλος ] και άριστος [ και πάρα πολύ αγαθός ] και κάλλιστος [ πάρα πολύ όμορφος ] και τελειότατος [ πάρα πολύ τέλειος ] , αυτός ο ένας ουρανός, ο οποίος είναι μονογενής [μοναδικός στο είδος του].
HENRI MATISSE – » La Joie de vivre » [ Η χαρά της ζωής ], { 1905 }.
O πίνακας στην επικεφαλίδα είναι :
GEORGES SEURAT – » Κυριακάτικο απόγευμα στο νησί La Grande Jatte » , { 1885 }.
Ανήκει στο ρεύμα του Πουαντιγισμού { Pointillisme } στο οποίον οι καλλιτέχνες πειραματίζονταν με την ανάλυση του φωτός στα συστατικά του στοιχεία με την βοήθεια κουκκίδων ή στιγμάτων { pointe =τελεία }.
Καλή χρονιά με υγίεια στο σώμα και ευθυμία στην ψυχή.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ :
ΑΓΟΡΑΖΕΤΕ ΒΙΒΛΙΑ , ΕΛΕΓΧΕΤΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ.
Η απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική ,συνεπώς βασίζεται, αλλά δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των συγγραφέων .
Τα περισσότερα αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στα πολύ χρήσιμα ‘‘google books ‘‘.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. { gregoriusworld } 