Αρετή

ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ { Aurea mediocritas }.

Τα αποφθέγματα είναι ευφυείς ρήσεις σοφών, με κύριο χαρακτηριστικόν τους τον βραχύ και περιληπτικό λόγο. Είναι συμπυκνωμένη γνώση. Δηλαδή, με λίγες λέξεις λέγουν πολλά και υπονοούν περισσότερα . Άλλως τε ,όπως γράφει και ο Πλάτων στον »Πρωταγόρα »: << το λακωνίζειν πολύ μάλλον έστιν φιλοσοφείν ή φιλογυμναστείν >> .

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ – » ΗΛΙΟΥ ».

Απόφθεγμα { < από + φθέγγομαι > φθέγμα , φθόγγος } =
εκφέρω φανερά την γνώμη μου.

Το »Μέτρον άριστον ‘‘ είναι ένα πασίγνωστον απόφθεγμα του Κλεοβούλου του Λινδίου . Το μέτρον ,ως εργαλείον, μετράει ποσότητα και όχι ποιότητα [ η οποία ανιχνεύεται ή διαπιστώνεται ] .Βεβαίως ,η ποσότητα έχει σχέση με την ποσότητα και οι ποσοτικές αλλαγές επιφέρουν αλλαγή και στην ποιότητα { βλ. Νόμοι της Διαλεκτικής Λογικής } , αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Ακόμη το μέτρο είναι εργαλείο για τον προσδιορισμό του μέσου μεταξύ δύο άκρων .Γι’ αυτόν τον λόγον το μέτρον είναι άριστον [ υπερθετικός βαθμός του αγαθός ] ,δηλαδή πάρα πολύ αγαθόν ή πρώτον ποιοτικώς. Υπάρχει βέβαια και ένα ψευδο – απόφθεγμα το » παν μέτρον άριστον » , απότοκο σοφιστείας που αλλοιώνει τα λόγια του Κλεοβούλου [ εις εκ των επτά σοφών } το οποίον θα διερευνηθεί εκτενώς ,όπως θα διερευνηθεί και του Πρωταγόρου το »πάντων χρημάτων μέτρον εστίν άνθρωπος ». Επίσης θα ερευνηθεί το πόθεν της εκφράσεως »λάβε μέτρα ή πάρε μέτρα» και ποία η σχέση της με το μέτρο.

ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Βίοι Φιλοσόφων », { Α’ }.

[6].ΚΛΕΟΒΟΥΛΟΣ Ο ΛΙΝΔΙΟΣ .

Δικό του ήταν το απόφθεγμα : » μέτρον άριστον’‘.

Ι . ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Ανθολόγιον », { Γ’.Περί φρονήσεως }.

[ 79 ]. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΦΑΛΗΡΕΩΣ – » Αποφθέγματα των επτά σοφών ».

Ο Κλεόβουλος του Ευαγόρου ο Λίνδιος είπε : » Μέτρον άριστον ».

ΓΕΡ. ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΥ – » Λατινικές και άλλες ξενόγλωσσες φράσεις «.

» Aurea mediocritas »= χρυσή μετριότης , μεσότης. Aureus,a,um : χρυσούς -ή -ούν . Mediocritas ,atis : μετριότης, μεσότης .

A’.ΜΕΤΡΟΝ

ΔΑΜ. ΣΤΡΟΥΜΠΟΥΛΗ – » Ετυμολογικό λεξικό της Ελληνικής ‘

1 .ΡΙΖΑ *[ ΜΑ- }.

hcghgh

2. ΡΙΖΑ * [ ΜΕ- ] / [ ΜΗ- ].

Από ρ. * [ ΜΑ 3 ] : Σκέπτομαι ,επινοώ —–>

–> ρ. * [ ΜΕ- ] Μέδομαι / ρ. * [ ΜΗ- ] Μήδομαι.

ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ -» Ο εν τη λέξει Λόγος ».

ΜΕ + ΤΡΟΝ : [ ΤΡΟΝ ] όργανον προς εύρεσιν του [ ΜΕ ] .

Κατάληξις –τρα ,-τρον : Σηματοδοτεί το όργανον δια του οποίου εκτελείται κάτι { π.χ. φαρέ-τρα , άρο-τρον } ή τον τόπον όπου επιτελείται κάτι {π.χ. ιατρείον ,θέατρον }.

Ι.ΠΑΝΤΑΖΙΔΟΥ – » Ομηρικόν Λεξικόν ».

Mέτρον : α] το όργανον δια του οποίου μετρούμε το ποσόν του μήκους το λαμβανόμενον ως μονάς εις μέτρησιν .

T. S. GAISFORD – » Mέγα Ετυμολογικόν Λεξικόν ».

Μέτρον : μείρω [ μερίζω και αριθμώ ] > μέρτρον — αποβολή του [ ρ ] —> μέτρον. Μέσος : το τα μέρη ίσα έχειν .Από μερίζω ,μερίσω ,μεριστός –[ συγκοπή ] —> μέσος. Μεσίτης = ο μεσάζων.

J.B.HOFMANN- » Ετυμολογικόν λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής ».

Μέτρον ,.Μέτριος ,Μετρέω , Μετριάζω . Μάλλον εκ * med-tron {βλ. μέδω }, ρ.*me { βλ.μήτις}.

Ι . ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

Μέτρον ,μέτριος ,μετρικός ,μετρείν , μετρητής . Μέτρον < μέδομαι . Μήτις > metior , mensa ,mensura.

Ι . ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

Μήτις : η δύναμις [ ικανότητα ] του δίδειν σοφάς συμβουλάς ,σοφία, ευφυ’ί’α ,σύνεσις ,επιδεξιότης ,πανουργία, πονηρία ,δολιότης // σχέδιον , επιχείρησις .

Η ΜΗΤΙΣ.

ΗΣΙΟΔΟΥ – » Θεογονία », { στ.886 – 900 }.

Ο Ζεύς , ο βασιλιάς των θεών , πρώτη σύζυγόν του [ άλοχος : α αθροιστ. + λέχος =κλίνη } πήρε την Μήτιδα ,που γνώριζε περισσότερα από τους θεούς και τους θνητούς ανθρώπους.

ΗΣΙΟΔΟΥ – » Θεογονία ».

Η Μήτις.

ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΥ – » Βιβλιοθήκη » , { Α’. II , III }.

Ζευγάρωσε ο Ζεύς με την Μήτιν ,που άλλαξε πολλές γνώμες ,να ξαπλώσει ή να μην ξαπλώσει μαζί του ,και αφού έμεινε αυτή έγκυος έσπευσε και την κατάπιε .

I. ΚΑΚΡΙΔΗ – » Ελληνική Μυθολογία », { Β’.2 σελ. 98-99 }.

Η γέννησις της Αθηνάς..Μελανόμορφος αμφορέας { ~550-540 π.Χ. } Παρίσι,Λούβρο [ F 32 ].
Διακρίνονται από αριστερά : μία Θεά, ο Ποσειδών ,ο θεός των Υδάτων με την τρίαινα » από δεξιά : η Ειλείθυια ,η θεά του τοκετού και πίσω της ο Άρης , ο θεός του πολέμου. Στο κέντρο : ο Δίας και ΠΆΝΩ στο κεφάλι του η Αθηνά, η θεά της σοφίας. [ σ.σ. Κάτω από τον θρόνο του Διός εικάζεται ,ότι εικονίζεται η Μήτις ].

H.LIDDELL – R. SCOTT – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Μην / μης / μείς : ο μήνας { επειδή στους αρχαίους χρόνους η σελήνη ήταν το μέτρο του μηνός } , η μήνη { =σελήνη } , η μήνις / μάνις {= θε’ι’κή οργή }. Λατ. mensis .

ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΥ [ Σοφιστού] – » Λεξικόν κατά στοιχείων Ιλιάδος και Οδυσσείας ».

Μήδεα = 1.τα βουλεύματα [ αποφάσεις ,ως προ’ι’όντα βουλεύσεως } 2. τα αιδοία [ < αιδώς ] = τα σεβαστά γεννητικά όργανα.

Ι . ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

Μέδω : άρχω ,κυβερνώ,βασιλεύω,προστατεύω .Μέδων ,μέδουσα [ < μεδέων ,μεδέουσα ] = φύλαξ ,προστάτης ,άρχων ,κύριος. Μέδουσα : όνομα Γοργόνας. // Μέδομαι = φροντίζω περί τινός ,προνοώ, σκέπτομαι περί τινός.,έχω κατά νούν. /// σχεδιάζω ,επινοώ ,μηχανώμαι τι.

Ι . ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

Μήδομαι [ < μήδος ] :
1]. βουλεύομαι ,σκέπτομαι ,έχω κατά νου ,συλλογίζομαι // σχεδιάζω ,μηχανεύομαι ,επινοώ // αποφασίζω // συμβουλεύω 2]. όπως και το μήτις ,σημαίνει φροντίδα,μέριμνα,ανησυχία [ δι’ ετυμ. βλ. μέδω ].

I.ZΩΝΑΡΑ – » Λεξικόν ».

Μήστωρ , Μήδεα , Μήνη , Μήδω , Μήθω ,Μεστός , Μείς [ μην ].

ΑΝΘ.ΓΑΖΗ – » Λεξικό της Ελληνικής γλώσσης ».

Mέτρον : ο κανών και το σκεύος αυτό β]. το στερεόν [ κυβ.μ ] γ] το εμβαδόν δ] το σωστόν μέτρον ,η συμμετρία ,η αναλογία ε] το ποιητικόν μέτρον.

ΣΚΑΡΛ.ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ – » Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Μέτριος : 1]. ο έχων το απαιτούμενο μέτρο , ο μεταξύ των δύο άκρων, ο μεσαίος ,σύμμετρος ,ανάλογος .Μέτρον : { συγγ. στο Μέσον } κάθε όργανον δια του οποίου μετρείται κάτι, σκεύος ορισμένο προς μέτρηση υγρών. 4]. ο μέσος όρος , το μέτριον. Μετρονόμος : { Αθην.} ο διορισμένος να επιτηρεί τα μέτρα των πωλητών στην αγορά.

‘‘ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ».

Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Μέτρον : 8}.{ μτφ.} ο τρόπος ,ο κανών 9}. το προσήκον ή αρμόζον ή όριον ,το μέσον μεταξύ δύο αντιθέτων , αποφυγή ακροτήτων ,μέσος όρος ,αναλογία, συμμετρία 16}. ‘‘τα μέτρα’‘ = το σύνολο των ενεργειών προς επίτευξιν ορισμένου σκοπού .

ΠΑΠΥΡΟΥ – » Λεξικό της Ελληνικής γλώσσας » .

» Τα μέτρα’‘ , το σύνολο ενεργειών για την επίτευξη ορισμένου σκοπού ,είναι απόδοση στην Ελληνική γλώσσα των Γαλλικών << prendre de mesures >> , << mesures conservatoire >> .

ΣΤΕΦ. ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ – » Συναγωγή νέων λέξεων ».

» Μέτρα »{ κατά την σημασία του Γερμ. Maassregel και του Γαλλ. mesures] H λέξις μέτρον το πάλαι [ παλαιά ] δεν ήταν σε χρήση με την σημασία αυτή.

ΦΑΙΔ.ΚΟΥΚΟΥΛΕ – » Βυζαντινών βίος και πολιτισμός »,{ Ε’ ,σελ.105 }.

»Λάβε τα μέτρα σου ‘‘.

ΙΔΡ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ – » Λεξικό της κοινής Νεο-ελληνικής ».

Μέτρο { γαλλ. mètre ,mesures }.

Γ . ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ – » Ετυμολογικό λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας ».

Mέτρο < μέτρον < θ.* ma – { με παραγωγικό τέρμα –τρον } μεταπτωτική βαθμίδα του Ι.Ε *[ me – ] =μετρώ ,ορίζω. Λατ, metior = μετρώ // μη-τις = σοφία,φρόνηση.Μέσω του Λατ. metrum ,η λέξη διαδόθηκε ευρέως σε διάφορες γλώσσες . .ΣΧΟΛΙΟ : το ρητό ‘‘μέτρον άριστον » { σήμερα επίσης »παν μέτρον άριστον» ] ,που κατέστη παροιμιώδες ,λόγω της σημασίας του για το ελληνικό πολιτισμό ,αποδίδεται στον Κλεόβουλο.

[ Ι.Ε. ] ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ……

Είναι η θεωρητική κατασκευή ,της δήθεν υπάρξεως μιας φυλής – φαντάσματος , που »μυστηριωδώς» δεν αναφέρεται από καμμία ιστορική πηγή ,που μιλούσε μια γλώσσα φάντασμα, της οποίας δυστυχώς κανένα γραπτό μνημείο δεν έχει βρεθεί, επειδή απλώς δεν είχε ποτέ γραφή { Jean Boyffartigue : οι Ι.Ε. είναι εντελώς ανύπαρκτοι ]. Πώς είναι δυνατόν ,η κατασκευή μιας ανυπόστατης { άνευ αποδείξεων } επιστημονικώς υποθέσεως για την ύπαρξη μιας »πρωτο-γλώσσας» ,να δημιουργήσει …»πρωτοφυλή» ; Διότι εάν υπήρχε τέτοια γλώσσα ,θα έπρεπε να υπάρχει και ο αντίστοιχος λαός ,που την μιλούσε . Mε υποθέσεις ,όμως, άνευ αποδείξεων δεν προχωράει η επιστήμη ,παρά μόνον η συγγραφή έργων ‘επιστημονικής φαντασίας’ και κινηματογραφικών ταινιών.

ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ – ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – »Αρχιγένειθλος Ελληνική γλώσσα ».

»Γλώσσης περιπέτειαι » και » Ινδοευρωπα’ι’κά ».

GEORGE MOUNIN – » Κλειδιά για την γλωσσολογία », { σελ.31-32 }.

Βασικό σφάλμα της συγκριτικής αυτής γλωσσολογίας υπήρξε το ότι δεν ελήφθη καθόλου υπ’όψιν η ιστορική εποχή των γλωσσικών καταστάσεων τις οποίες συνέκριναν.{ σ.σ. όπως στην ιστορία δεν είναι δυνατόν να γίνει σύγκριση μιας ιστορικής περιόδου με μία άλλη }.

Η ιστορική γλωσσολογία .

σύγκριναν τα σανσκριτικά της πρώτης χιλιετίας ,τα ελληνικά του 8ου αιώνα π.Χ. ,τα λατινικά του 5ου αιώνα π.Χ.με τα γοτθικά του 4ου μ.Χ. ,τα σλαβικά του 9ου αιώνα μ.Χ. με τα περσικά του 16ου ή του 18ου αιώνα μ.Χ……Η γλώσσα δεν είναι βιολογικός οργανισμός ,αλλά ανθρώπινος θεσμός . Η γλωσσολογία δεν ανήκει στις φυσιογνωστικές επιστήμες ,αλλά << όπως τα άλλα προ’ι’όντα του ανθρωπίνου πολιτισμού[…] είναι μια ιστορική επιστήμη >>

Γ.Χ.ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ – » Η επέλαση των βαρβάρων ».

Το παραμύθι περί » Ινδοευρωπαίων».!

Γ . ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ – » Ετυμολογικό λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας ».

ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ΟΡΩΝ [ ΕΠ53 ].

Ινδοευρωπα’ι’κή *[ Ι.Ε. ]: υποθετική πρωτογλώσσα ,που θεωρείται η αρχαιότατη μορφή γλώσσας [ μητέρα -γλώσσα ] .Οι Ι.Ε. τύποι , συνήθως ρίζες , δηλώνονται φωνητικά με λατινικούς χαρακτήρες [ ! ] και φέρουν στην αρχή αστερίσκο {*} για να δηλωθεί , ότι πρόκειται περί υποθετικών [ συγκριτικά επανασυντεθειμένων και ΟΧΙ περί μαρτυρουμένων τύπων !

ΕΡ. ΣΤΕΦΑΝΟΥ – » Θησαυρός της Ελληνικής γλώσσης ».

Μέτρον : Μensura = μεζούρα . Μodus = μέτρον [ Linea / linia { < linum } = στάθμη ,κανών,όρος ,όριον.Temperamentum { < tempero : κεράννυμι τι [ ανακατεύω ] < tempo : χρόνος } = κράσις , ευκρασία, μετριότης, ταμπεραμέντο ].

ΣΤΕΦ. ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ – » Λεξικόν Λατινο-Ελληνικόν ».

Mensura { < metior } : 1. το μετρείν τι. 2. συμμετρία 3. μήκος ,μέγεθος ,δύναμις κ.τ.τ. 4. μέτρησις. Mensus-a-um = μετρηθείς -θείσα -θέν.

ΕΥ. ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ – »’ Λεξικόν Λατινο-Ελληνικόν ».

Modus -i : μέτρον { =το προσήκον ,αρμόδιον μέτρον } , μέτριον .

ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Αρχιγένεθλος Ελληνική γλώσσα ».

Medecin ,medical,medication ,mode ,modele, mediter,medium.

ΕΥΜΕΤΡΙΑ { ΕΥ + ΜΕΤΡΟΝ }

ΗΣΙΟΔΟΥ – » Έργα και ημέραι », { στ.349-350 , 694 }.

Να μετράς σωστά [ ευ ] ,ό,τι δανείζεσαι και σωστά [ ευ ] να τα επιστρέφεις .
Να τηρείς τα μέτρα .

H .LIDDELL & R. SCOTT – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Ευμετρία [ ευ + μέτρον ] : το καλόν [ευ ] μέτρον ,η καλή [ευ ] αναλογία .

ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΛΟΓΓΙΝΟΥ – » Περί ύψους », { fragm. III .6 }.

Το δε μέτρον λέγεται πολλαχώς [ με πολλές έννοιες ].Διότι και την ευμετρίαν μέτρον την προσαγορεύουμε [ονομάζουμε ] ,όπως ο ειπών << μέτρον άριστον >>,είτε είναι σοφόν απόφθεγμα είτε θείον ανάθημα [αφιέρωμα] .Ο Απόλλων δε είναι αρμοδιώτατος περί αυτού ,επειδή και των μέτρων είναι εφευρέτης. Το δε μέτρο έχει προέλθει από το ρήμα μείρω ,το οποίον σημαίνει μερίζω [= διαιρώ,διανέμω ] .Διότι όπως από το σείω γίνεται το σείστρον και από το δέρω γίνεται το δέρτρον και από το φέρω το φέρτρον ,έτσι και από το μείρω > μέρτρον > μέτρον.

ΣΩΚΡ.ΤΖΙΒΑΝΟΠΟΥΛΟΥ – » Λεξικόν των Ελληνικών και Ρωμα’ι’κών αρχαιοτήτων ».

Μέτρον { mensura } : φανερώνει την χρήση του αριθμού επί του ποσού ή ειδικότερα την σύγκριση διαφόρων ποσοτήτων δια αριθμητικής βάσεως .. Μετρικόν σύστημα καλείται το σύνολο των μετρικών μονάδων μαζί με τις υποδιαιρέσεις τους.

ΟΜΗΡΟΥ – » Οδύσσεια », { ο’ , 69-71 }.

» αμείνω δ’ αίσιμα πάντα » = καλλίτερον το πρέπον πάντα { δηλ. ούτε υπερβολική φιλία ,ούτε υπερβολική έχθρα }.Αμείνων ,άμεινον : συγκρ. του αγαθός { α στερ. + μείων } = ο μη ελάσσων τινός [ Μ.Ε.Λ ] , [ για προσ.] καλλίτερος ,ισχυρότερος , [ για πραγμ.] ωφελιμώτερος ,σκοπιμώτερος. Αίσιμος { < Αίσα : η μοίρα , το πεπρωμένον, το πρέπον ,το δίκαιον} = σύμφωνος προς το υπὸ της μοίρας ορισθέν, κατάλληλος, ορθός.

ΠΙΝΔΑΡΟΥ – » Ολυμπιόνικοι », [ 13 . 47-48 ,στρ.γ’ ] , » Πυθιόνικοι », [ 2 .33-34 ,αντ.β’ ].

Το κάθε πράγμα έχει το δικό του μέτρο, κι είναι άριστο την ευκαιρία να ξέρεις // Πρέπει να βάζει όρια [ μέτρον] κανείς πάντα για καθετί στον εαυτό του.

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ – » Συμποτικά επιγράμματα » , [ ΙΑ’. 49 ].

Το άριστον μέτρον του Βάκχου [ οίνου ] είναι να μην είναι ούτε πολύς ούτε ελάχιστος’ διότι έτσι γίνεται υπαίτιος είτε λύπης είτε μανίας.

Τας θύρας κλείσατε ,τους οφθαλμούς ανοίξατε.Εκάς οι αμύητοι

i} .» Μέτρον άριστον » ή » παν μέτρον άριστον » ;

[ ΨΕΥΔΟ ] ΠΥΘΑΓΟΡΟΥ – » Χρυσά έπη » , [ 37-38 }.

Να μην δαπανάς άσκοπα ,όπως πράττουν οι αδαείς των καλών, μηδέ να είσαι ανελεύθερος ‘ για όλα το μέτρον είναι άριστον.

Γ.ΛΑΘΥΡΗ – » Οι ‘ Όροι’ του Σπευσίππου ».

Mέτρον ,το μέσον μεταξύ μιας ελλείψεως και μιας υπερβολής.

ΗΡΩΝΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ – » Όροι των Γεωμετρίας ονομάτων », { 49 }.

Αρετή είναι η ορθή γωνία.

Η ορθή γωνία συμβολίζει την αρετή ,ενώ η αμβλεία και η οξεία συμβολίζουν την κακία, την αοριστία ,την ένδεια [ έλλειψη ] και την υπερβολή , την αμετρία.

Το »μέτρον άριστον » είναι απόφθεγμα του Κλεοβούλου .

Το » παν μέτρον άριστον ‘‘ ;

Αυτό μοιάζει ,προσπαθεί να μιμηθεί το αυθεντικό απόφθεγμα ,αλλά δεν είναι το αυθεντικό. Από λάθος μερικών αντιγραφέων ή από εκουσία παρα-ποίηση / αλλοίωση , έφτασε ως τις μέρες το ψευδο-απόφθεγμα αυτό να θεωρείται του Κλεοβούλου , άρα ορθόν! Επειδή όμως δεν είναι του σοφού Κλεοβούλου ούτε σοφία περιέχει , μάλλον σόφισμα μπορεί να χαρακτη-ρισθεί.

Α’}. Εν αγνοία τους [ ; ] κάποιοι στο πέρασμα των χρόνων μετέφεραν στα γραπτά τους αυτό το ψευδο-απόφθεγμα και -δυστυχώς -κάποιοι άλλοι ακόμη και σήμερα τους χρησιμοποιούν ως παράδειγμα για να εξισώσουν την σοφιστεία τους με την …σοφία. !! Την ανοησία όμως εχθρεύεται η έρευνα. Διότι μπορεί κάποιοι λίγοι να έγραψαν το λάθος για σωστό ,αλλά η συντριπτική πλειοψηφία μετέφερε ορθώς μετά σεβασμού και το νόημα του αποφθέγματος και το ίδιο το απόφθεγμα. Οι παλαιότερες καταγεγραμμένες αλλοιώσεις αρχίζουν από τον Μ.Βασίλειον και τον Γρ. Ναζιανζηνόν ,περίπου τον 4ο αι.μ.Χ.

ΜΕΓ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ – » Τα ευρισκόμενα πάντα » , { Επιστολαί }.

Επιστολή [ Η ]’ : Απολογία περί αποχωρήσεως , και περί πίστεως ,{ 90 }.

Μελετήστε το : << B’. MEΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ >> : http://epet.nlg.gr/db/icon/1940/40_03.pdf και μετρήστε πόσοι μεταφέρουν σωστά το απόφθεγμα του Κλεοβούλου και πόσοι ,ακουσίως ή εκουσίως, το αλλοιώνουν { ή το στραγγαλίζουν } παρουσιάζοντάς το ως παροιμιώδες.

Β’}. Μπορεί ακόμη να πρόκειται περί παραφράσεως : 1. ή στίχου [38] των » Χρυσών επών ». << μέτρον επί πάσιν άριστον >>= σε όλα { το να καταφέρεις να βρεις }το μέτρο { ούτε έλλειψη ,ούτε υπερβολή } είναι άριστον [ το πρώτο ] 2. ή στίχου του κωμικού Αλέξιδος : << ηδύ παν το μέτριον >> { Αθήναιος — »Δειπνοσοφιστςαί », 419 b } 3}. ή στίχου από τα »Θεογνίδεια ] του ποιητού Θεόγνιδος : << Μηδὲν ἄγαν σπεύδειν [ πάντων μέσ´ άριστα ] >> ,[ 335 ].

Το νόημα βεβαίως είναι τελείως διαφορετικό μέχρι του σημείου της σοφιστείας. Διότι δεν είναι δυνατόν [ παν μέτρον άριστον ] κάθε μέτρο να είναι άριστον , άρα όλα τα μέτρα να είναι άριστα ! Σε κάθε περίπτωση, κάποια ,απ’ αυτά τα »μέτρα» θα αγγίζουν την υπερβολή και κάποια άλλα την έλλειψη,ενώ μόνον ένα θα είναι το πραγματικό μέτρον. Συνεπώς το μέτρον δεν είναι δυνατόν να προσαρμόζεται κατά το δοκούν, διότι τότε δεν θα κάναμε ποτέ σφάλματα και όλες οι πράξεις και οι ενέργειές μας θα ήταν και άριστες και ωφέλιμες. Στην πραγματικότητα , όμως, αυτό δεν ισχύει.

ΚΛΗΜ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ – » Στρωματείς », { Α’.61 }.

Αντιθέτως από τον Μέγα Βασίλειον και τον Γρηγόριον τον Ναζιανζηνόν , ένας άλλος εκκλησιαστικός πατέρας { δάσκαλος του Ωριγένους και υποστηρικτής της Τρίτης Διαθήκης } , ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς , μεταφέρει ορθώς το του Κλεοβούλου απόφθεγμα » μέτρον άριστον’‘ .

ΛΙΒΑΝΙΟΥ ΣΟΦΙΣΤΟΥ – » Επιστολαί ». { CL. Ανδρονίκω }

Όπως ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς ,έτσι και ο πολυγραφότατος Λιβάνιος ο Αντιοχεύς { ο μικρός Δημοσθένης της ρητορικής τέχνης και δάσκαλος του Μεγάλου Βασιλείου ,του Ιωάννου του Χρυσοστόμου και του Αυτοκράτορος Ιουλιανού } ,μεταφέρει ορθώς το του Κλεοβούλου : μέτρον άριστον.

»ΠΑΝ ΜΕΤΡΙΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ » ;

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Επτά σοφών συμπόσιον », { 157 Α-D }.

ΚΛΕΟΒΟΥΛΟΣ : «Για τους σοφούς το μέτρο το προσδιόρισε ο νόμος, όσο για τους φαύλους ….δεν υπάρχει μέτρο περιουσίας που να ταιριάζει για τον ανόητο και φαύλο άνθρωπο . Γιατί ο άνθρωπος αυτός είναι κάθε φορά διαφορετικός απέναντι στις ανάγκες του, ανάλογα με τις επιθυμίες και τα ανεβοκατεβάσματα της τύχης του. …O νόμος, ως υφαντής, δίνει στον καθένα μας το πρέπον [ ό,τι του πρέπει ] και το μέτριον [ ό,τι είναι ταιριαστό με τα μέτρα του , ούτε μεγάλο ούτε μικρό ] και το αρμόττον [ το αρμόζον , ό,τι του ταιριάζει ] .

Α.Π.Θ [Φιλ./.Σχολή] – ‘ EΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΕΤΗΡΙΣ » ,{ 1939 },σελ.40-41.

Το «μέτρον» δηλώνει το πρέπον, το αρμόζον, δηλαδή κάποιο συγκεκριμένο μέτρο και όχι το οποιοδήποτε..

Α.Π.Θ [Φιλ./.Σχολή] – ‘ EΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΕΤΗΡΙΣ » ,{ 1939 },σελ.48

Το ουσιαστικό μέτρον παρήγαγε το επίθετο μέτριος ,το οποίον είναι συνώνυμο του επιεικούς .Επιεικής { < επί +έοικα = ομοιάζω }.Από αυτήν την έννοια του ομοιάζω [ μοιάζω ]προκύπτει η έννοια του αρμόζω ,πρέπω ,ταιριάζω. Επιεικής ,ο μέτριος άνθρωπος. [ Αρχ.] Επέοικα = ομοιάζω, δηλαδή ταιριάζω ,πρέπω.[ Δημ.] Ομοιάζω = πρέπω.

ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ – »Διατριβαί », [ Β’].

ια. Τίς αρχή φιλοσοφίας ;

Όλα όσα πιστεύουν οι άνθρωποι είναι ορθά ; Και πώς είναι δυνατόν να είναι ορθές οι αντικρουόμενες απόψεις ; Επομένως δεν είναι όλες ορθές.
Άρα δεν είναι επαρκές κριτήριον ,αυτό που θεωρεί ο καθένας σωστό.

ii}.» πάντων χρημάτων μέτρον ἄνθρωπος » ;

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος », { 386 a }.

Ο Πρωταγόρας έλεγε ,ότι η αλήθεια είναι υποκειμενική ,δηλαδή ο καθένας κρίνει τα πράγματα όπως του φαίνονται ότι είναι ,σύμφωνα με τα δικά του κριτήρια . Ο Σωκράτης καταδικάζει την συμβατικότητα και την σοφιστική σκέψη του Πρωταγόρα ,καθώς θεωρεί ότι τα πράγματα έχουν την δική τους ουσία άσχετα με τις γνώμες των ανθρώπων.

ΠΡΟΚΛΟΥ – » Σχόλια είς τον Κρατύλον Πλάτωνος εκλογαί χρήσιμοι », { 38 }.

Τα πράγματα έχουν την δικήν τους ουσία { βεβαιότητα της ουσίας } και δεν εξαρτώνται από τις εκάστοτε δοξασίες . Δεν μπορεί να έχουν όλοι ορθή αντίληψη της πραγματικότητας ,διότι έτσι δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ άφρονος και φρονίμου ανθρώπου.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Θεαίτητος », { 161 d -e }.

Αν ο καθένας ήταν ο ίδιος μέτρο της σοφίας του , δεν θα υπήρχε χρεία διδασκάλων.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Μετά τα Φυσικά », { Κ’,1062 b – 1063 a }.

Πρωταγόρας : » ο άνθρωπος είναι το μέτρον για όλα τα πράγματα » .

Ι.ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Ανθολόγιον », [ Α’]. Περί Αρετής ,

[ 69 ]. ΘΕΑΓΟΥΣ [ Πυθαγορείου ] – » Περί Αρετής.

Αρετή είναι η έξις του δέοντος . Το να πράττει δηλαδή κάποιος αυτό που πρέπει ,όπως πρέπει και όταν πρέπει ,δηλαδή το πρέπον ,το δέον. Κάθε παρέκκλισις από το δέον είναι είτε έλλειψις είτε υπερβολή ,συνεπώς κακία. Η ηθική αρετή είναι επιθυμητή διότι είναι μεσότητα. Μεσότητα έχουν ΜΟΝΟΝ οι Ηθικές αρετές [ποσότητα ], οι οποίες έχουν σχέση με την πρακτική ,τις πράξεις του ανθρώπου. Ενώ στις Διανοητικές αρετές [ σοφία, φρόνησις ,σύνεσις ] ΔΕΝ υπάρχει μεσότητα ,διότι αναφέρονται στην ενέργεια του νου, την διάνοια ,την λογική [ποιότητα ].

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Μεγάλα », { 1191 b }.

Κάθε αρετή είναι βελτίστη έξις {= συνήθεια η οποία σε βελτιώνει πάρα πολύ } και η βελτίστη έξις είναι η έξις προς το βέλτιστον. Βέλτιστον είναι το μέσον μεταξύ μίας ελλείψεως και μίας υπερβολή , τα οποία είναι άκρα .

»Μέτρον άριστον».

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Ευδήμεια » ,{ 1220 b }.

Το μέσον είναι το βέλτιστον ,διότι τα εναντία [ αντίθετα και αντίπαλα ] φθείρουν το ένα το άλλο.

Η Μεσότης και τα άκρα .

Όλες οι ηθικές αρετές έχουν άκρα [ όρια ,κακίες ] , όχι διότι ο άνθρωπος αφού καταφέρει να κατακτήσει την μεσότητα [το ευ ,το ορθόν ] πρέπει να μείνει ακίνητος και για πάντα μέσα σ’ αυτήν .Δεν είναι πεταλούδα η μεσότητα ,την οποία συλλαμβάνει με την απόχη του ένας επιτήδειος πεταλουδοκυνηγός και την φυλακίζει δια παντός . Αυτό είναι συνάμα παράλογο και αφύσικο. Όμως Ελληνική φιλοσοφία είναι η φιλοσοφία της Λογικής και της Ευπραξίας. Όταν λοιπόν » τα πάντα ρει και ουδέν μένει παγίως» ,πώς είναι δυνατόν ο άνθρωπος να επιζητεί την νεκρική ακινησία και ακαμψία ; Επιζητεί κανείς το μέσον ,εφ’ όσον διαπιστώσει [ μόνος ή με την βοήθεια άλλου ] ,ότι έχει παρεκκλίνει από αυτό ,ότι έχει ξεφύγει από το μέτρο [ είτε καθ’ υπερβολή είτε κατ’ έλλειψη ] και αναλόγως ,επειδή πρέπει να επανέλθει στην ισορροπία , προσθέτει στην έλλειψη ή μειώνει από την υπερβολή αντίστοιχα. Γι’ αυτόν τον λόγον είναι ποσοτικό μέγεθος το μέτρον . Παραδείγματος χάριν ,εάν κάποιος τείνει προς την αναλγησία [ αναισθησία ], δηλαδή προς την έλλειψη, πρέπει να κινηθεί προς την μεσότητα [ πραότης ] προσθέτοντας. Αντίθετα εάν κάποιος τείνει προς την οργιλότητα ,δηλαδή προς την υπερβολή, πρέπει να κινηθεί προς το μέσον [ πραότης ] μειώνοντας. Βέβαια δεν μπορεί κάποιος να χαρακτηρισθεί ως οργίλος ή ανάλγητος από έναν και μόνον τρόπο συμπεριφοράς του ,αλλά από πολλούς ,που είναι και πρέπει να είναι μετρήσιμοι.

ΟΙ [ 12 ] ή [ 14 ] ]ΗΘΙΚΕΣ ΑΡΕΤΕΣ.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Ευδήμεια » ,{ 1221 a }.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Πλατωνικά ζητήματα », { Θ΄.1 }.

Η συμφωνία των αναλογιών .

Οι κάτοικοι των Δελφών ονόμαζαν τις τρεις ,τότε, Μούσες : Νήτη , Μέση και Υπάτη ,όθεν και οι μουσικές κλίμακες : Νήτη ,Μέση και Υπάτη.

1.Νεάτη / Νήτη (χορδή) : η κατωτάτη των τριών χορδών, οι οποίες αποτελούσαν την αρχαιοτάτη μουσικὴ κλίμακα ,αλλά η ανωτάτη ως προς την οξύτητα του τόνου.2.Μέση ( χορδή ) : η μεσαία των τριών χορδών,οι οποίες αποτελούσαν την αρχαιοτάτη των Ελλήνων μουσική κλίμακα
3.Υπάτη (χορδή) : η υψίστη ή μεγίστη (κατὰ το μήκος) χορδὴ αλλὰ κατωτάτη κατὰ την οξύτητα του τόνου εκ των τριών χορδών.

Έτσι και στην περίπτωση της ψυχής δεν απένειμε την μεσαία θέση στο κυρίαρχο αλλά σε εκείνο που μετέχει στο πάθος λιγότερο από το τρίτο και περισσότερον από το πρώτο και στον λόγο [ αναλογία ] περισσότερον από το τρίτο και λιγότερο από το πρώτο.Αυτή η διάταξη διατηρεί και την αναλογία των συμφωνιών , από το Θυμοειδές προς το Λογιστικόν ως υπάτη την συμφωνία δια τεσσάρων και προς το Επιθυμητικόν ως νήτη την δια πέντε ,ενώ το Λογιστικόν προς το Επιθυμητικόν ως υπάτη προς νήτη την συμφωνία δια πασών .

ΤΟ »ΑΡΜΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ» {συνωρίς }.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια » , [ 1106 b, 1107 a ,1109 a }.

Η αρετή είναι μεσότης δύο κακιών ,διότι έχει ως στόχο το μέσον. Ούτε της υπερβολής ,και της ελλείψεως υπάρχει μεσότητα, ούτε της μεσότητος έλλειψις και υπερβολή. Είναι δύσκολον ο απλός άνθρωπος να επιτύχει την μεσότητα , διότι αυτό είναι έργο των ειδημόνων.

ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ ,ΠΑΘΗ & ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ.

ΓΑΛΗΝΟΥ – » Περί διαγνώσεως και θεραπείαςτων…παθών »,{ 3.1 }.

Tα αμαρτήματα [ σφάλματα ] συμβαίνουν εξ αιτίας κάποιας ψευδούς δόξης [ ~κρίσεως ] ,και τα πάθη εξ αιτίας κάποιας αλόγου παρορμήσεως. Πάθη της ψυχής,τα οποία όλοι γνωρίζουν ,είναι ο θυμός ,η οργή ,ο φόβος , η λύπη ,ο φθόνος και η έντονη επιθυμία. Πάθος είναι και το να αγαπάς ή το να μισείς πολύ έντονα οποιοδήποτε πράγμα. Διότι φαίνεται ότι έχει ειπωθεί ορθά το ρητό »μέτρον άριστον »,επειδή τίποτα που γίνεται χωρίς μέτρο δεν είναι καλό.

ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΑ , ΥΠΕΡΒΟΛΗ ΚΑΙ ΕΝΔΕΙΑ.

ΙΣΟΚΡΑΤΟΥΣ – » Προς Νικοκλέα », { 33 }.

Είναι άριστον [ κράτιστον ] μεν να βρίσκεις [ να τύχεις ] την ευκαιρία [ ακμή των καιρών ] ,επειδή όμως πολύ δύσκολα μπορείς να την εννοείς ,να προτιμάς να υστερείς [ έλλειψις ] και όχι να ζητάς πράγματα μεγάλα [ υπερβολή ], διότι τα ορθά υπάρχουν περισσότερο στις ελλείψεις παρά στις υπερβολές.

ΤΟ ΑΤΕΛΕΣ ΜΕΤΡΟΝ.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία », { ΣΤ’ ,540 c }.

Kάτι το ατελές δεν μπορεί να γίνει μέτρο για την μέτρηση κανενός.

ΓΡ.ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ – »Λεξικόν ερμηνευτικόν ».

»ατελές γαρ ουδέν ουδενός μέτρον » = το ατελές με κανέναν τρόπον δύναται να είναι μέτρον οποιουδήποτε πράγματος .

ΤΟ ΠΡΟΣΗΚΟΝ ΜΕΤΡΟΝ.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτικός », { 269 d } .

Η περιστροφική κίνηση του σύμπαντος ,που άλλοτε το οδηγεί ο Θεός και άλλοτε το εγκαταλείπει ,όταν οι περίοδοι του καθορισμένου γι’ αυτόν τον σκοπό [ προσήκον μέτρον ] χρόνου συμπληρωθούν, τότε το σύμπαν αρχίζει πάλι την πορεία του ,από μόνο του , προς την αντίθετη κατεύθυνση .

ΥΠΕΡΒΟΛΗ και ΜΕΤΡΟΝ.

ΣΤΟΒΑΙΟΥ – Ανθολόγιον », { στ. Περί ακολασίας },

60. Εκ των Επικτήτου απομνημονευμάτων .

Εάν κάποιος υπερβάλλει [ ξεπερνά ] το μέτρο ,και τα πάρα πολύ ευχάριστα [ επιτερπής < επί + τέρψις ] ,θα του φανούν ,πως είναι πάρα πολύ δυσάρεστα.

ΤΟ ΜΕΣΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΤΡΟΝ.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Πολιτικά », { Δ’, 1295 a-b }.

Το μέσον και το μέτριον είναι άριστον.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί ηθικής αρετής », { 444 B-C }.

Καθετί που κάνουμε μπορεί να πετύχει με έναν µόνον τρόπο, αλλά µπορεί ν’ αποτύχει κατά πολλούς. Για να πετύχουµε τον στόχο δεν υπάρχει παρά µόνο ένας και απλός τρόπος, ενώ αστοχούμε µε πολλούς τρόπους, ανάλογα µε το αν υπερβαίνουµε το µέτριο ή υστερούµε ως προς αυτό. Το κατά φύση έργο του πρακτικού λόγου είναι να καταλύει τις υπερβολές και τις ελλείψεις των παθών.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί ηθικής αρετής », { 444 C-D }.

Η λογική ,περιορίζοντας την κίνηση των παθών, εµφυτεύει στο άλογον τις ηθικές αρετές, οι οποίες είναι το µεσαίο σηµείο μεταξύ ελλείψεως και υπερβολής. Δεν πρέπει να λέμε,ότι κάθε αρετή γεννιέται από την μεσότητα ‘ η σοφία δεν χρειάζεται το άλογον και εμφανίζεται στην δράση του καθαρού και αμολύντου από το πάθος νου …. Η αρετή δεν είναι φθορά ούτε εξαφάνιση του αλόγου στην ψυχή ,αλλά τάξη και διευθέτησή του. Είναι ακρότητα,όσον αφορά την δύναμη και την ποιότητά του ,αλλά μεσότητα ,όσον αφορά την ποσότητά του ,αφού απαλλάσσει από το υπερβολικό και το ελλείπον.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί ηθικής αρετής », { 444 E }.

Το μέσον μπορεί να ερμηνευθεί κατά πολλούς τρόπους , με κανέναν όμως απ’ αυτούς δεν μπορεί να αποκληθεί η αρετή μεσότητα. Δεν είναι ,δηλαδή ,ούτε μείγμα των κακιών ,,ούτε είναι εντελώς απαλλαγμένο από τις ορμές των παθών . Είναι μεσότητα παρόμοια με αυτή που ισχύει στους μουσικούς ήχους και στις αρμονίες. Η αρετή κίνηση και δύναμη ,που σχετίζεται με το άλογον ,αφαιρεί από την ορμή την χαλαρότητα και την υπερβολική ένταση και την απαλλάσσει εν γένει από τις υπερβολές και τις ελλείψεις ,οδηγώντας κάθε πάθος στο μέτριον [ ισορροπημένον ] και αναμάρτητον [ εύστοχον ].

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Πλατωνικά ζητήματα », { Θ’. 2 }.

Το μέτριον και το σύμμετρον ορίζεται δια της μεσότητος. Τούτος είναι μάλλον ο τελικός σκοπός της δύναμης του λόγου ,να δημιουργεί μεσότητες στα πάθη ,τις οποίες αποκαλούν ιερές και όσιες ,εφόσον επιτυγχάνουν τον συνδυασμό των άκρων με τον λόγο και μεταξύ τους μέσω του λόγου.

ΜΕΤΡΟΝ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φίληβος », { 64 e – 65 a }.

Η μετριότητα [ το μέτρον ] και η συμμετρία γίνονται παντού κάλλος και αρετή. Η αλήθεια έχει αναμιχθεί με αυτά. Το αγαθό είναι ένα με τρεις μορφές : το κάλλος, την συμμετρία και την αλήθεια.

Γ. ΓΕΜΙΣΤΟΥ -ΠΛΗΘΩΝΟΣ – » Νόμων συγγραφή », { Γ’.ια’ }.

»Περί μέτρου τε και συμμετρίας ».

Tο καλόν πρέπει να το επιδιώκουμε στο μέτρο ,στην συμμετρία και γενικά στην ύπαρξη καθορισμένου ορίου ‘ αντιθέτως δεν πρέπει να το επιδιώκου-με στην έλλειψη μέτρου [ αμετρία ] ,στο αόριστο [ άνευ ορίων ] και στον συ-νεχή πλεονασμό.

ΑΙΣΧΟΣ ΚΑΙ ΑΜΕΤΡΙΑ.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Σοφιστής », { 227 e – 228 b }.

Δύο είδη κακιών συνδέονται με την ψυχή : Το μεν κάτι σαν την νόσο στο σώμα και το άλλο σαν το αίσχος [ ασχήμια] που εκδηλώνεται μέσα στην ψυχή .Και το αίσχος [ άσχημο ] είναι το δυσειδές [ δύσμορφο ] γένος της αμετρίας .

Αίσχος { < αιδχος < αιδώς } : αισχύνη, ατιμία // δυσμορφία, ασχημία, είτε του πνεύματος, είτε του σώματος. Διαφέρει δε η αιδώς [ εντροπή ] από το αίσχος. Όπως διαφέρει ο εύμορφος [όμορφος ] από τον ευειδή.

ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν Ομοίων και Διαφόρων λέξεων ».

Αιδώς – Αισχύνη , Εύμορφος – Ευειδής.

Αιδείται [ εν+ τρέπεται εις εαυτόν ,εσωστρέφεται ] μεν κάποιος τον πατέρα του και από σεβασμό δεν αμαρτάνει κάνοντας κάτι που δεν πρέπει. Αισχύνεται δε κάποιος ,ο οποίος έχει μεθύσει ,άρα έχει αμαρτήσει ,έχει κάνει κάτι που δεν πρέπει και αισχύνεται γι’ αυτό. Εύμορφος { < ευ + μορφή = πρόσωπον } = ο ευπρόσωπος. Ευειδής { < ευ + είδος = παν το σώμα } = ο έχων το είδος καλώς ,ο ευ διαπλασθείς , ο έχων καλοσχηματισμένο όλο το σώμα.

ΤΟ ΜΕΣΟΝ ,ΤΟ ΔΙΚΑΙΟΝ ΚΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Πολιτικά » , { Γ΄,1287 b }.

Όσοι αναζητούν το δίκαιον ,αναζητούν το μέσον .Και το μέσον είναι ο νόμος.

ΙΣΟΤΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΟΝ.

ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Φοίνισσαι », { στ.536-542 }.

Για την Ισότητα και μέτρα και σταθμά { τα διάφορα βάρη ,ζύγια } και αριθμός [ για τις συναλλαγές ] ετάχθησαν στους ανθρώπους.

ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ – » Γνώμαι », { 72 }.

Καλή σε όλα η ισότητα ‘ η υπερβολή και η έλλειψις δεν νομίζω.

ΚΟΣΜΑ ΜΑΡΚΑΤΟΥ – » Το ισοψηφικόν λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Η λέξη » μέτρον »,δια της Λεξαριθμητικής ,ισοψηφεί και με τις ακόλουθες λέξεις:

Β’. } ΑΡΙΣΤΟΣ .

Ι. ΠΑΝΤΑΖΙΔΟΥ – » Ομηρικόν λεξικόν ».

Άριστος { υπερθ. του αγαθός }.

ΑΧ. ΤΖΑΡΤΖΑΝΟΥ – » Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

Αγαθός – άριστος.

ΠΑΝ.Ε.ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ – » Λεξικό ρημάτων της Αρχαίας Ελληνικής ».

Λάω-ώ =θέλω,επιθυμώ,ποθώ. [Λίαν λω > λιλαίω ,λίπτομαι } . [ Λω’ί’ων = ο ευαρεστώτερος ,επιθυμητότερος. ]

Ο αγαθός [ στον συγκριτικό βαθμό ] πρώτα ήταν ‘‘αρείων» { =πολεμική αρετή ,υπεροχή μετά μάχης } και μετά ‘‘ αμείνων’‘ { »υπεροχή μετά μάχης » , ανταγωνισμός ή άμιλλα στους τομείς της κοινωνικής ζωής κατά την ειρηνική περίοδο }.

GEORG AUTENRIETH – » Λεξικόν Ομηρικόν ».

[ Άρι- } : πρεπόντως ,ευ,καλώς .Επιτατικόν αχώριστον μόριον = λίαν . Αρείων { κυρίως συγκριτικόν του αχωρίστου μορίου άρι = πρεπόντως ,καλώς. } : ικανώτερος ανδρειότερος. .Άριστος { < αρείων ,άρι- } : εξοχώτατος ,ικανώτατος,ανδρειότατος.

Ι . ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

[ Άρης ] … Από την ρ.* [ ΑΡ-] προήλθαν τα : Άρης , αρετή ,άρι- ,αρείων , άριστος. Διότι η πρώτη έννοια της εκδηλώσεως του αγαθού ,της αρετής, συνέπιπτε με την έννοια της ανδρείας ,της γενναιότητος που έδειχνε κάποιος στον πόλεμον, κατά την διάρκεια της μάχης { πολεμική αρετή }….

ΑΝΤ. ΑΝΤΩΝΑΚΟΥ – » Μολών λαβέ », { σελ.30-31 }.

Η επιδίωξη της Αρετής.

H αρετή είχε τρεις μορφές : Πολεμική ,Ηθική, Πολιτική.

Το μέτρον είναι άριστον [ πρώτον ] .Δηλαδή δηλώνει ποιότητα υπερθετικού βαθμού μάλιστα. Η αριστεία αυτή θα προέλθει όχι διανοητικώς ,αλλά δια της πράξεως,διότι το ‘άριστος ‘ανήκει στην πολεμική αρετή . Άρα δίχως μάχη ,δίχως χωρίς πόλεμο δεν μπορεί κάποιος να χαρακτηριστεί ‘άριστος΄.Όταν δε καταφέρει να κατακτήσει- και όχι να βρει – το μέτρον ,σημαίνει ,ότι κατάφερε να κατακτήσει και το μέσον , το μεταξύ δύο άκρων [ κακιών ]. Αυτό δυστυχώς δεν συμβαίνει για μεγάλο χρονικό διάστημα ,αλλά για κάποιο. Έτσι είναι συνεχής και ακατάπαυστη η προσπάθεια της ισορροπίας ,της κατακτήσεως του μέτρου [ όχι του οποιουδήποτε μέτρου ,αλλά του προσήκοντος , δηλαδή αυτού που αρμόζει ,που ταιριάζει στην κάθε περίπτωση ,του καταλλήλου μέτρου ] στον βίον του κάθε ανθρώπου , χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ικανοί να πετύχουν το μέτρον / μέσον .Διότι αυτό είναι έργο των ειδημόνων. Ειδήμων όμως γίνεται μόνον ο έχων το ‘‘γνώθι σ’αυτόν ‘‘ { Χίλων Λακεδαιμόνιος }.Και ο έχων αυτό πρέπει να το αποδεικνύει συνεχώς με τις πράξεις του και τον τρόπο ζωής του.

——————————————————————————————————————-

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ :

Yπάρχει ένα » άγνωστο » κείμενο στο διαδίκτυο ,το οποίον κάποιοι πιστεύουν ότι είναι των Ιπποκρατικών ,όπου καταγράφεται το ψευδο-απόφθεγμα »παν μέτρον άριστον »!! Οι Ιπποκρατικοί δεν θα έγραφαν ποτέ τέτοιο ανόητο σόφισμα . Αντιθέτως ο δάσκαλός τους στους »Αφορισμούς του έγραψε :’Δεί γαρ μέτρου τινὸς στοχάσασθαι ‘‘ -»Περί αρχαίας Ιητρικής [9 ].

Το ‘αδέσποτο » αυτό κείμενο σαφώς δεν είναι των Προσωκρατικών ,των Ιπποκρατικών ή των Τριών Ιεραρχών , αλλά μάλλον του Μιχ.Ψελλού .

ΜΙΧ. ΨΕΛΛΟΥ – » Philosophica Minora », { vol. Ι. σελ. 278 } .

[ 55 ]. Συλλογαί διάφοραι και αναγκαίαι.

Οι αφορισμοί του Ιπποκράτους βρίσκονται μέσα σε εισαγωγικά .Αυτό δηλώνει ότι δεν είναι του Μ.Ψελλού. Αντιθέτως , στο τέλος συμπεραίνει ο ίδιος »ως παν μέτρον άριστον »,το οποίον βεβαίως δεν είναι το γνωστόν απόφθεγμα του Κλεοβούλου ,γι’ αυτό δεν χρησιμοποιεί εισαγωγικά.

ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ – » Αφορισμοί », [ Α.3, Β.51 , Β.3 ].

Οι τρεις »αφορισμοί» του Ιπποκράτους ,που αναφέρονται στο κείμενο του Μ.Ψελλού.

ΘΕΟΦ.ΠΡΩΤΟΣΠΑΘΑΡΙΟΥ ΚΑΙ [ ΨΕΥΔΟ ] ΔΑΜΑΣΚΙΟΥ [ συλλογή ] – » Σχόλια εις τους Ιπποκράτους Αφορισμούς ».

Πρόλογος ανωνύμου εις τους ‘Αφορισμούς ‘ . Από Codex Vindobonencis medico [ 49 ] , μεμβράνη παπύρου , 14ου αι. μ. Χ. ]. Vindobona = Βιέννη.

ΕΛΛΗΝΙΚΑ [ περιοδικόν ], [35 ],1984.

Δ. Α. ΧΡΗΣΤΙΔΗ – » Ο «Κώος ποιητής» του Νικήτα Χωνιάτη ».

AΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΦΡΟΔΙΣΙΕΩΣ – » Φυσικών απορημάτων και ιατρικών προβλημάτων ». [Γ’].

Ο πρόλογος ,στο ψευδεπίγραφο 3ο βιβλίο του Αλεξάνδρου Αφροδισιέα ,είναι από ‘ανώνυμο ‘ Βυζαντινό γιατρό.

ΕΝ ΕΙΔΕΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ :

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { 1106 b }.

Κάθε επιστήμων πρέπει να αποφεύγει μεν την υπερβολή και την έλλειψη ,να επιζητεί δε και να προτιμάει το μέσον .Το μέσον όμως όχι του πράγμα-τος ,αλλά το μέσον σε σχέση με εμάς τους ανθρώπους. Στα τέλεια έργα δεν είναι δυνατόν ούτε να αφαιρέσουμε ούτε να προσθέσουμε κάτι .Η μεσότητα διαφυλάσσει αυτήν την τελειότητα .

Επιστήμων { < επίσταμαι < επί + [ *στα- / *στη- ] } : γνωρίζω πώς να πράξω κάτι, είμαι ικανός να πράξω κάτι ,γιγνώσκω κάτι καλώς , μετά βεβαιότητος ,είμαι έμπειρος,. Έχω αυστηρώς επιστημονική γνώση .Επιστήμη { < επίσταμαι } : η επιστημονική γνώση , το να γνωρίζει κάποιος καλά ένα πράγμα ,να έχει ακριβή γνώση αυτού, να έχει εμπειρία ,δεξιότητα. Βρίσκεται σε αντίθεση με την τέχνη ,την εμπειρία και την δόξα.

ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ – » Βωμοί », { Ε’ }.

» Στ’ άρματα. »,{ 1915 }.

<< H μεγαλοσύνη στα Έθνη δε μετριέται με το στρέμμα, με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με το αίμα>>.

RENE MAGRITTE – » The Giantess », [ 1929/30 ].

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ :

ΑΓΟΡΑΖΕΤΕ ΒΙΒΛΙΑ , ΕΛΕΓΧΕΤΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ .

Η απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική ,συνεπώς βασίζεται, αλλά δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των συγγραφέων .

Τα περισσότερα αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στα πολύ χρήσιμα ‘‘google books ‘‘ & » wikisource».

Ευθυμία.

Tί είναι ευθυμία ; Eάν προσπαθήσουμε να αναλύσουμε την λέξη δια των »λεξικών της νέας Ελληνικής » , θα βρεθούμε προ αδιεξόδου .Διότι εάν ευθυμία = ευ + θυμός ,τότε ευ = καλός και θυμός =η οργή, το συναίσθημα έντονης δυσαρέσκειας που εκφράζεται με εξίσου έντονο τρόπο. Αλλά » καλή δυσαρέσκεια ή οργή ‘ είναι αντίφαση .Κάτι άλλο μάλλον πρέπει συμβαίνει . Τα παλαιότερα λεξικά έχουν και άλλες παρεμφερείς σημασίες όπως : ευδιαθεσία ,χαρωπή ψυχική διάθεση, κέφι , μπρίο, ενθουσιασμός, ιλαρότητα , φαιδρότητα, αγαθοθυμία, γηθοσύνη , αθλιψία , αλυπία κ.α. Όμως, ποία κατάσταση ειδικώς μπορεί να χαρακτηριστεί ως ευθυμία ;

AKAΔ. ΑΘΗΝΩΝ – » Xρηστικό λεξικό της Νεοελληνικής γλώσσας ».

A.Π.Θ{ Ιδρ. Μαν.Τριανταφυλλίδη }- » Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής » .

Βέβαια το κέφι και το μπρίο δεν είναι ελληνικές λέξεις .

ΕΥ.ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΚΟΥ–ΑΠΕΡΓΗ / Χ.ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΚΟΥ – » Βασικό λεξικό ξένων λέξεων».

ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ – »Ο γλετζές » { ή εύθυμος ή οινόφλυξ ].

H. STERHANUS – » Θησαυρός της Ελληνικής γλώσσης ».

Ευθυμία : Bonus animus =αγαθή ψυχή ,ψυχή ιλαρή και εύθυμη, ψυχική ιλαρότητα [ αταραξία ],ασφάλεια ,η γαλήνη της ψυχής . Εύθυμος =/= δύσθυμος.

ΣΤΕΦ. ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ – » Λατινο-Ελληνικόν λεξικόν ».

Tranquillitas -atis = γαλήνη,ηρεμία.

Μ.Τ. ΚΙΚΕΡΩΝΟΣ – » De officiis », { I.69 & 72 }.

Τα δύο πρώτα βιβλία του Κικέρωνος βασίστηκαν στο χαμένο σήμερα έργο »Περὶ του καθήκοντος » του στωικού φιλοσοφου Παναιτίου. Ο Κικέρων όμως δεν διαχωρίζει την ευθυμία {Δημόκριτος} από την αταραξία{Επίκουρος} ,διότι »animus terrore liber » και »securitas »συμφωνούν με την ελληνική λέξη »αταραξία ». { tranquillitas animi atque securitas = ψυχική γαλήνη και αφοβία, αταραξία }.

M.T. CICERONIS -» De finibus bonorum et malorum» ,{ V .23 & 87 }.

Η ηρεμία της ψυχής ,που είναι το υπέρτατον αγαθόν για τον Δημόκριτο, ευθυμία ,όπως την αποκαλεί ,διότι αυτή η διανοητική ηρεμία είναι η ζητούμενη ευτυχία. Και η αντίληψη του για το υπέρτατο αγαθό ,που ονομάζει ευθυμία ή συχνά αθαμβία ,είναι η ελευθερία της ψυχής από τον τρόμο [ αταραξία της ψυχής ].

Λ. ΣΕΝΕΚΑ – » De tranquillitate animi » , { II .3 }.

Το συγκεκριμένο σταθερό ενδιαίτημα του νου οι Έλληνες ονόμασαν ευθυμίαν .Εγώ το ονομάζω tranquillitatem [ =γαλήνη ]. ‘Ενδιαίτημα του νου η ευθυμία ‘= ο νους είναι το μέρος που κατοικεί η ευθυμία.

Βεβαίως ο Πλάτων στους ‘Νόμους ‘του γράφει και για την γαλήνη και για την ηρεμία της ψυχής [ από την γαλήνη και την ηρεμία της θάλασσας .Η θάλασσα δε και το υγρόν στοιχείον εν γένει δηλώνει την δεξαμενή των συναισθημάτων ].

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι », { Ζ’ ,791 a }.

Όταν κάποιος ,λοιπόν ,θέλει να αποκαταστήσει την ηρεμία με ζωηρές κινήσεις ,αυτή η εξωτερική κίνηση διώχνει την εσωτερική ανησυχία ,που προκαλεί τον φόβο ,και φέρνει την γαλήνη και την ηρεμία στην ψυχή ,η οποία ταρασσόταν από τους δυνατούς χτύπους της καρδιάς.

Ι. ΠΑΝΤΑΖΙΔΟΥ – » Λεξικόν Ομηρικόν »

Εύθυμος { < θυμός } = ο καλής διαθέσεως ,εύνους , αγαθός .

Ι.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης «.

Ευθυμία { < ευθυμέω : ευ + θυμός } = φαιδρότητα ,ευφροσύνη , καλή διάθεση , χαρά. Ευ = καλόν ,ορθόν, δίκαιον.

ΗΣΥΧΙΟΥ του ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ – » Λεξικόν ».

Ευθυμία : εὐθημοσύνη { ευ + τίθημι } = η έξις προς την ευταξία, την φιλοκαλία. Αμεριμνία { α +μεριμνώ } = αμεριμνησία ,χωρίς φροντίδα . Εύθυμον : το εύπνουν { ευ + πνοή } = το αναπνέον ευκόλως ή καλώς.

ΙΩ.ΖΩΝΑΡΑ – » Λεξικόν ».

Εύθυμος = αγαθόψυχος [ εύψυχος ] ,περιχαρής [ πλήρης χαράς ].

ΑΝΘ.ΓΑΖΗ – » Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Ευθυμία = η θεά της χαράς και της ευφροσύνης // ευθυμία = το να είναι κάποιος εύθυμος. Εύθυμος = όποιος είναι εύνους [ ευμενής] ,αγαθόψυχος, χαρούμενος.

ΣΚΑΡΛ. ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ – » Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Ευθυμέω-ώ = κάνω κάποιον εύθυμον ,καλοκαρδίζω // είμαι χαρούμενος ,έχω ή κάνω καλή καρδιά ,[Τουρκ. ] κέ’ι’φι { < keyif }.Ευθυμία = το να ευθυμείς ,το να έχεις καλή καρδιά .Εύθυμος = χαρούμενος ,καλόκαρδος .

Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Ευθυμία = .ψυχική γαλήνη ,ευχαρίστηση ,φαιδρότητα [ = λαμπρότητα ] ,ιλαρότητα [ =γεμάτη χαρά ] , καλοκαρδία // [ νεωτ.] η κατόπιν οινοποσίας ιλαρή διάθεση και στωμυλία { < στόμα : ευστομία , φλυαρία }, η φαιδρή κατάσταση αυτού που βρίσκεται σε ελαφρά μέθη [ που ενίοτε προκαλεί θυμηδία ] ,το κέφι.

ΠΑΠΥΡΟΥ – » Λεξικό της Ελληνικής γλώσσας ».

Εύθυμος -η-ον { < ευ + θυμός / ψυχή } 2.[ μσν ] γενναίος.

Γ.ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ – » Ετυμολογικό λεξικό ».

Εύθυμος { < Ομηρ. εύθυμος : ευ + θυμός = ψυχή ,καρδιά ,το βαθύτερο είναι },

πβ. πρό-θυμος ,δύσ-θυμος ,ά-θυμος .ΠΑΡΑΓ. : ευθυμογράφημα ,ευθυμολόγημα.

ΠΑΝ.ΚΟΛΛΙΑ – » Λεξικόν των βασικών ρημάτων της Αρχαίας Ελληνικής πεζογραφίας».

Ευθυμέομαι -ούμαι { = είμαι εύθυμος }. Το [ Ενεργ.] ευθυμέω-ώ είναι μεταγενέστερον .

Ευθυμία = ευ + θυμός.

THOMAS GAISFORD S.T.P – » Etymologicon Magnum Lexicon ».

Έω {=υπάρχω } > ε’ύ’ς = αγαθός , διότι το αγαθόν ως βέβαιον και εδραίον [ σταθερόν ] υπάρχει. Eύ { < ε’ύ’ς , ε’ύ’ } =το ισχυρώς και καλώς.

Ι. ΠΑΝΤΑΖΙΔΟΥ – » Λεξικόν Ομηρικόν ».

Θυμός { < θύω [A] = πνέω ,φυσώ δυνατά ,μανιωδώς } = αυτό που είναι δραστικόν και ζωοποιόν στον άνθρωπο, που κατοικεί μέσα » στις φρένες και στα στήθια »,όθεν ψυχή ,καρδία , ως έδρα της αισθήσεως [ συναισθημάτων ] , της βουλήσεως [ επιθυμίας ] και σπανίως της διανοίας [ λογικής ].Νοουμένη πάντοτε εν κινήσει είναι μάλιστα έδρα των σφοδρών συν-αισθημάτων και επιθυμιών. Θύω [Α] = 1.[ επί ανέμου] φυσώ δυνατά ,μανιωδώς πνέω ,συρίζω. 2.[επί ανθρώπων] μαίνομαι ,λυσσώ Θύω [Β] = καίω ,καπνίζω,θυμιατίζω { μόνον για αναίμακτες θυσίες }.

Ι.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης «.

Θυμός { < θύω } : 1. ψυχή ,πνεύμα ,καρδία // η ζωή ,το αναπνέειν { λατ.anima } . ΕΤΥΜ. θυμός < θύω =καπνός ,ατμός .Η φυσική έννοια του καπνού έχει εξαφανιστεί από την ελληνική λέξη θυμός ,έχει όμως διατηρηθεί στην λέξη θυμίαμα, θυμιάω .

Τους οφθαλμούς ανοίξατε , τας θύρας κλείσατε .Εκάς οι αμύητοι.

ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ -» Βίοι Φιλοσόφων », { Η’ }.

ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ { 28 }.

Ζωή έχουν όλα όσα μετέχουν του θερμού. Ψυχή όμως δεν έχουν όλα. Η ψυχή είναι κομμάτι από αιθέρα [ θερμού και ψυχρού ].Διαφέρει η ζωή από την ψυχή. Η ψυχή είναι αθάνατη.

ΨΥΧΗ = ΨΥΧΡΟΣ ΑΙΘΗΡ + ΘΕΡΜΟΣ ΑΙΘΗΡ.

ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ – » Περί διαίτης », { 25 }.

Η δε ανθρώπινη ψυχή είναι συγκέρασμα [ σύγκρασις : συν + κεράννυμι = ανακατεύω ] από φωτιά [ πυρός ] και νερού [ ύδατος ].

ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ -» Βίοι Φιλοσόφων », { Η’ }

ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ { 30 , 32 }.

Την ψυχή ο Πυθαγόρας χωρίζει σε τρία μέρη : νούν – φρένας -θυμόν. Φρένες έχει μόνον ο άνθρωπος. Νούς και φρένες βρίσκονται στον εγκέφαλο, ο θυμός στην καρδία.

Ο μεν θυμός εξαρτάται από το σώμα και δεν μπορεί να χωριστεί από αυτό ,ο δε νους [ ή πνεύμα ] ,που χωρίζεται από το σώμα είναι αθάνατος και αγέραστος.

ΨΥΧΗ [ Νους + φρένες +θυμός ] – Θεός ΠΑΝ.

Νούς [ < νέω = το πορεύεσθαι }. Φρένες { φρην= διά-φρ-αγμα } < ρ. [ΦΡΕΝ– ] : φρενόω = συγκρατώ ,βάζω φρένες σε κάποιον ,τον ‘φρενάρω’ ,τον κάνω φρόνιμο ,τον σωφρονίζω. Θυμός { < θύω = ορμώ , πνέω μανιωδώς } = η έδρα των παθών [ το κέντρο των συναισθημάτων ] της ψυχής.

» ΤΡΙΤΟ ΜΑΤΙ » { το της ψυχής όμμα }.

» ΚΥΣΤΙΣ ΙΧΘΥΟΣ » {vesica piscis}.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία »,{ Δ’ }, {441 e ,442 b }.

Το τριμερές της ψυχής : { Λογιστικόν – Θυμοειδές – Επιθυμητικόν }.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φαίδρος », { 246 a-b }.

Το άρμα της ψυχής : ηνίοχος [ λογιστικόν ] και ζεύγος πτερωτών ίππων. Ο πρώτος ίππος [ θυμοειδές ] είναι καλός και αγαθός ,ο δεύτερος ίππος [ επιθυμητικόν ] είναι αισχρός και κακός.

ΤΟ »ΑΡΜΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ» {συνωρίς }.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία », { Θ’, 580 e }.

Το τριμερές της ψυχής : { Λογιστικόν – Θυμοειδές – Επιθυμητικόν }.

AΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί Αρετών και Κακιών », { 1249 b – 1250 a }.

Το τριμερές της ψυχής : { Λογιστικόν – Θυμοειδές – Επιθυμητικόν }. Αρετές και κακίες των τριών μερών της ψυχής.

ΑΡΕΤΕΣ ΚΑΙ ΚΑΚΙΕΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ.

ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Ανθολόγιον », { Α’ }.

Αριστοτέλους – » περί Αρετής », [ 18 ].

Τα καλά πρέπει να επαινούνται , τα δε αισχρά πρέπει να ψέγονται. Από τα μεν καλά προηγούνται οι αρετές ,από τα δε αισχρά οι κακίες. Η τριμέρεια της ψυχής { λογιστικόν – θυμοειδές – επιθυμητικόν },κατά Πλάτωνα , με τις αντίστοιχες αρετές και κακίες .

Προσοχή στα αντίθετα !! { το αντίθετο του καλός ΔΕΝ είναι το κακός ].

ΑΡΕΤΕΣ ΚΑΙ ΚΑΚΙΕΣ ΤΟΥ ΘΥΜΟΕΙΔΟΥΣ [ συναισθηματικού ].

Το Θυμοειδές μέρος της ψυχής σχετίζεται με την διαχείριση της οργής και την διαχείριση των φόβων και ειδικά με τον φόβο του θανάτου. Άλλωστε όλοι οι φόβοι ανάγονται στον φόβο του θανάτου. Έτσι η μεσότητα της πραότητας [αρετή] βρίσκεται ανάμεσα σε δύο άκρα της οργιλότητας [ υπερβολή] και της αοργησίας [έλλειψη] .Ενώ η μεσότητα της ανδρείας [αρετή] βρίσκεται μεταξύ της δειλίας [ έλλειψη ] και της θρασύτητας [ υπερβολή ].

ΘΕΑΓΟΥΣ Πυθαγορείου – ‘‘ Περί αρετής », { 69 }.

Γενικὰ λοιπόν αρετὴ είναι η αρμονικὴ συνένωση των αλόγων μερών της ψυχής με το λογικόν.Δεν πρέπει λοιπόν ν’ αφαιρέσουμε τα πάθη της ψυχής και δεν είναι καθόλου ωφέλιμο, αλλὰ πρέπει να τα εναρμονίσουμε προς το λογικόν σύμφωνα με τις απαιτήσεις του δέοντος {= αυτού που πρέπει } και του μετρίου { χωρίς έλλειψη και υπερβολή }.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Ευδήμεια », { 1221 a }.

Οργίλος μεν είναι εκείνος που οργίζεται περισσότερο από όσο πρέπει ,ή γρηγορώτερα από όσο πρέπει ή σε περισσότερες περιπτώσεις από όσο πρέπει .Αόργητος δε είναι εκείνος που δεν ξέρει εναντίον τίνος ,και πότε ,και πως πρέπει να οργισθεί.

1.Η ΕΞΙΣ.

Έξις { < έχω } : .το κατέχειν η,κατοχή // η κατάσταση ή η διάθεση του σώματος ,που είναι αποτέλεσμα συνήθειας ή άσκησης ή κάποιων πράξεων.

LIDDELL & SCOTT – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Έξις { < έξω [ μέλλ.} < έχω }.Η έξις είναι διαρκής και αμετάβλητη ,ενώ η σχέσις { < σχήσω [ μέλλ.] < έχω } είναι μεταβλητή.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Πολιτικά », { Η’,1334 b }.

Ψυχή = άλογον + λόγον έχον .

2. Η ΑΡΕΤΗ .

Αρετή = αρ [< αραρίσκω ] + ετεή = αληθινή σύνδεση ,προσαρμογή.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { 1107 a }.

Άρα η αρετή είναι έξις προαιρετική { που επιλέγεται ελεύθερα από το άτομο } που βρίσκεται στο μέσον, το οποίον έχει σχέση προς εμάς και το οποίον καθορίζεται από τη λογική και καθ’ ον τρόπον θα ήθελε να την ορίσει ένας φρόνιμος άνθρωπος .Είναι μεσότητα μεταξύ δύο κακιών, εκ των οποίων η μία είναι η υπερβολή και η άλλη η έλλειψη .Κι ακόμη η αρετή είναι μεσότης επειδή ορισμένες κακίες αποτελούν έλλειψη και άλλες πάλι υπερβολή σε σχέση με το δέον [ το πρέπον ], είτε στα πάθη είτε στις πράξεις , η αρετή όμως καταφέρνει να βρίσκει και να επιλέγει το μέσον.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Μεγάλα », { 1191 b }.

»Μέτρον άριστον».

3. Η ΟΡΓΗ .

Οργή = επιθυμία τιμωρίας του αδικημένου.Εμπεριέχει την ορμή .Είναι μεταγενέστερη λέξη .Ο Όμηρος χρησιμοποιεί αντιστοίχως την λέξη θυμός.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ρητορική τέχνη », { 1378 a , 1380 a }.

Oργή : επιθυμία, συνοδευμένη από λύπη, για τιμωρία. Πράϋνση [ πραότητα ] : καθησυχασμός και κατάπαυση της οργής.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί ψυχής », { 403 a }.

Οργή : επιθυμία ανταποδόσεως της λύπης { όρεξις αντιλυπήσεως } ή βρασμός του αίματος .

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Μεγάλα », { 1191 b }.

Tόσο αυτοί που βρίσκονται σε υπερβολή [ έχουν υπερβολική οργή ] ,όσο κι αυτοί που βρίσκονται σε έλλειψη [ έχουν έλλειψη οργής ] είναι αξιοκατάκριτοι, ενώ αυτοί που βρίσκονται στην μέση -σε σχέση με κάποιο πράγμα – είναι πράοι και αξιέπαινοι .Διότι η πραότητα είναι μεσότητα σε σχέση με τούτα τα πάθη.

Η ΑΡΕΤΗ ΩΣ ΜΕΣΟΤΗΣ.

ΗΡΩΝΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ – » Όροι των Γεωμετρίας ονομάτων », { 49 }.

ΟΡΘΗ ΓΩΝΙΑ , ΟΡΘΟΣ ΛΟΓΟΣ & Η ΑΡΕΤΗ ΩΣ ΟΡΘΟΤΗΣ.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ -» Πλατωνικά ζητήματα », {Θ’ -1008 b }.

Από τα μέρη της ψυχής ,το Θυμοειδές βρίσκεται στην μέση ,μεταξύ Λογιστικού και Επιθυμητικού. Σύμφωνα δε με την φύσιν τους πρέπει :το Λογιστικόν να άρχει, το Θυμοειδές να άρχει και να άρχεται , το Επιθυμητικόν μόνον να άρχεται.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί του ΕΙ του εν Δελφοίς » , { 390 f }.

Το πενταμερές της ψυχής :

Θρεπτικόν – Αισθητικόν – Επιθυμητικόν – θυμοειδές -Λογιστικόν.

ΤΟ »ΑΡΜΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ » { Τέθριππον }.

ΓΑΛΗΝΟΥ – »Περί διαγνώσεως και θεραπείας των ..παθών »,{ 1.3 , 3.1 }.

Αμάρτημα = αποτυχία του σκοπού, αστοχία ,σφάλμα. Αμάρτημα είναι η αστοχία της λογικής δύναμης της ψυχής [ λογιστικόν ], όταν σχηματίζει γνώμη [ δόξα ] ψευδή , όταν κρίνει εσφαλμένα. Πάθος { < πάσχω } =πάθημα. Πάθος είναι η αστοχία των δύο αλόγων δυνάμεων της ψυχής [ θυμικόν ,επιθυμητικόν ] όταν δεν υπακούουν στην λογική [ λογιστικόν ].

ΓΑΛΗΝΟΥ – » Περί των Ιπποκράτους και Πλάτωνος δογμάτων », { Ε’ .5. 8 }

ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΟΣ Ο ΑΠΑΜΕΥΣ ή ΡΟΔΙΟΣ, { σελ.452-453 }.

Υπάρχουν σε μας τούτες οι τρεις οικειώσεις [ οικεία ανθρώπινα χαρακτηριστικά ] εκ φύσεως ,που αντιστοιχούν προς το κάθε ένα είδος της ψυχής : η [ τάσις ] προς την ηδονή λόγω του επιθυμητικού η [ τάσις ] προς τη νίκην [ επικράτησις ] λόγω του θυμοειδούς ,και η [ τάσις ] προς το [ ηθικώς ] καλόν λόγω του λογιστικού.

11745710_1666693596897276_3967825652740581042_n

Ι.ΠΑΣΣΑ – » Νεώτερον εγκυκλοπαιδικόν λεξικόν ‘ΗΛΙΟΥ ‘ », { σελ.531 }

Ευθυμία : η ευχάριστη ψυχική διάθεση ,η διασκεδαστική προδιάθεση ,η φαιδρότητα. Κατ’ επέκταση : η μετά οινοποσίας επερχόμενη διάθεση .

Στον Δημόκριτο η λέξη υπονοεί την ψυχική γαλήνη και ευστάθεια την προερχομένη από την έλλειψη στενοχώριας ,φόβου ,πάθους και δεισιδαιμονίας και η οποία πρέπει να αποτελεί τον ηθικό σκοπό του ανθρώπου.

Γ.ΛΑΜΨΑ – »Λεξικόν του Αρχαίου κόσμου ».

Μαινάδες { Βάκχαι } : Οι Μαινάδες ήσαν γυναίκες ακόλουθοι του θεού Διονύσου .Τα ονόματά τους ήσαν Ευδαιμονία ,Ευθυμία ,Μακαρία κλπ. και δήλωναν τις καταστάσεις που αυτές δημιουργούν.Ο Φερεκύδης γράφει επίσης ότι από τις τρείς Μαινάδες ,η μεσαία παίζει αυλό ,ενώ οι άλλες δύο χόρευαν κρατώντας η μία θύρσο και κρατήρα και η άλλη ένα κάτοπτρο .

ΟΜΗΡΟΥ – » Οδύσσεια », { ξ’ ,στ. 62-63 }.

‘ εύθυμος άναξ ‘ = καλόθυμος βασιλιάς.

Ι.ΠΑΣΣΑ / Κ.ΧΑΣΑΠΗ – » Τα Ορφικά »,

ΧΧΙΧ .Κεραυνίου Διός θυμίαμα .

Λοιβή { < λείβω } = υγρά θυσία ,»σπονδαί και χοαί» . Αίσιμα { < αίσα } = τα ορθά , τα πρέποντα. Ολβιόθυμος { < όλβιος [=εὐτυχής, μακάριος] + θυμός }.Κουροτρόφος {< κούρος / κόρος [ =παιδί ]+ τρέφω }.

ΠΙΝΔΑΡΟΥ – » Επίνικοι »,

{ Ολυμπιόνικος 2»,αντ.β’ & » Ισθμιόνικος 1», αντ.δ’}.

» Πολλές φορές το αποσιωπημένο αποφέρει μεγαλύτερη ευθυμία» .

»Οι ροές με ευθυμία και με πόνους μαζί στους ανθρώπους μεταβαίνουν ».

ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ – » Εγχειρίδιον », { 89}.

Σκίμπους { > σκαμπό } = κράββατος ,ανάκλιντρον .Ευθυμώ =/= δυσθυμώ.

» Είναι καλλίτερο το να περιορίζεσαι σε μικρή περιουσία και να ευθυμείς , από το να έχεις μεγάλη και να δυσθυμείς ».

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι », { Ζ’ ,792 b }.

Ο Αθήναιος θέτει το ερώτημα, εάν είναι ορθό στην αγωγή των παίδων να προσπαθούμε να γλυτώσουμε – όσο το δυνατόν- τα τρίχρονα παιδιά μας από τις λύπες, τους φόβους κι όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα ,ώστε να κάνουμε πιο εύθυμη και ευμενή την ψυχή τους. Στην συνέχεια ,δίνεται η απάντηση. Σωστή συμπεριφορά δεν είναι η επιδίωξη των απολαύσεων [ της ηδονής ] με κάθε μέσον ,ούτε η αποφυγή του πόνου [της λύπης ] με κάθε μέσον ,αλλά η μέση οδός μεταξύ των δύο αυτών άκρων [ευθυμία].Δεν πρέπει λοιπόν να αναζητάει κανείς μόνο τις ηδονές ,αφού δεν θα μπορέσει ποτέ να αποφύγει τις λύπες.

ΑΘΗΝΑΙΟΥ – » Δειπνοσοφιστών » , { Ε’ ,191 f }.

Τί να κάνω για να γίνω και αγαπητός σε σένα, δυνατόβροντε Κρονίδη [ Ζευς ] και φίλος των Μουσών και να έχω καλή διάθεση [ ευθυμία ] ,αυτό ζητάω από σένα .

ΙΠΠΑΡΧΟΥ [ Πυθαγορείου ]- » Περί ευθυμίας », [ 81 ].

Και την ευθυμία θα αποκτήσουν κυρίως όσοι γνωρίσουν καλά και έχουν επίγνωση του εαυτού τους ,[ δηλαδή ] ότι είναι θνητοί και σάρκινοι ,διότι έχουν σώμα που εύκολα βλάπτεται και φθείρεται και τους απειλούν μέχρι την τελευταία τους πνοή όλες οι σκληρότατες δοκιμασίες.., ότι τα παρόντα και δεδομένα ελάχιστο χρόνο μπορούν να διαρκέσουν, εάν περνάνε την ζωή με ευθυμία ,εάν με γενναιότητα αντιμετωπίζουν ό,τι κακό εκάστοτε τους συμβαίνει…, ότι όσα τους συμβαίνουν είναι ανθρώπινα και δεν συμβαίνουν μόνον σε αυτούς ,θα περάσουν την ζωή τους με μεγαλύτερη ευθυμία. Και αυτό θα το κάνουν [πράξη],εάν καλλιεργούν την φρόνηση με την σωφροσύνη και επιδιώκουν τα παρόντα και δεν ορέγονται [επιθυμούν] πολλά.

ΣΤΟΒΑΙΟΥ – ‘‘ Ανθολόγιον », ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ – » Περί ευθυμίης »,[ 40 ].

Διότι στους ανθρώπους η ευθυμία [ ψυχική αρμονία ] επιτυγχάνεται με τον μετριασμό των τέρψεων [ ηδονών ] και την συμμετρία του βίου .Τα πράγματα δε που εμφανίζουν έλλειψη και υπερβολή συνήθως υφίστανται μεταπτώσεις και προξενούν μεγάλες συγκινήσεις στην ψυχή .Πρέπει λοιπόν κανείς να σκέπτεται όσα είναι δυνατόν να γίνουν και να αρκείται στα παρόντα. Για τούτο επιβάλλεται [κάποιος ] να επιζητεί την ευθυμία σε εκείνα που έχει ,συγκρίνοντας τον βίον του προς τον βίον εκείνων που είναι κατώτεροί του και να μακαρίζει τον εαυτό του .Αν λοιπόν έτσι σκέπτεσαι και με μεγαλύτερη ευθυμία θα διάγεις τον βίον σου και και πολλά κακά θα αποφύγεις ,όπως τον φθόνο ,την ζηλοφθονία και την εχθρότητα .

ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Δημόκριτος »,[ 45 ].

Όλα συμβαίνουν κατ’ ανάγκην, την δε δίνη, η οποία είναι η αιτία της γενέσεως πάντων ,αυτήν ονομάζει ανάγκην .Σκοπός δε της ζωής είναι η ευθυμία ,όχι όμως αυτή που ταυτίζεται με την ηδονή ,όπως μερικοί που παράκουσαν το ερμηνεύουν ,αλλά η κατάσταση της ευθυμίας κατά την οποίαν γενικώς η ψυχή διάγει γαληνώς [ με γαλήνη ] και ευσταθώς [με σταθερότητα , σωματική υγίεια ] χωρίς να ταράσσεται από φόβο ή δεισιδαιμονία ή από κάποιο άλλο πάθος . Ονομάζει δε την ευθυμία και ευεστώ και με άλλα ονόματα.

ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ – » Αποσπάσματα ».

4. ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ – » Στρωματείς » , { ΙΙ .130 }.

Αλλά και οι Αβδηρίτες διδάσκουν ότι υπάρχει τέλος [ σκοπός ] στον βίον .Ο Δημόκριτος στο έργο του »Περί τέλους » είπε ότι τέλος [ σκοπός ] του βίου είναι η ευθυμία [ ψυχική γαλήνη ] την οποία ονόμασε και ευεστώ [ < ευ + ίσταμαι ] .Και πολλές φορές λέγει στα έργα του : » η τέρψις { ευχαρίστηση } και η ατερπία { μη ευχαρίστηση } προσδιορίζουν το συμφέρον και το ασύμφορο » ,κι αυτό έχει εξ αρχής τεθεί ως τέλος [ σκοπός ] του βίου των ανθρώπων , και των νέων και όσων είναι σε ώριμη ηλικία.

ΘΑΝ.ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ – » Δημόκριτος », { σελ.299 }.

Ευθυμία [= καλή καρδιά, καλή διάθεση ] ,ευδαιμονία , ευεστώ [= καλή κατάσταση ], ευστάθεια , αρμονίη , συμμετρίη ,αταραξίη , αθαυμαστία [= αφοβία ], αθαμβίη [ =το να μην θαμπώνεται ,να μην τρομάζει κάποιος ].Στα συναισθήματα της δυσαρέσκειας ,του πόνου και ,της λύπης οι κινήσεις των ατόμων της ψυχής είναι δυσαρμονικές ,ακανόνιστες , ασύμμετρες και προκαλούν την δυστυχία ,την κακοδαιμονία ή την κακεστώ [ =κακή κατάσταση ].

ΝΙΚ.ΒΑΡΔΙΑΜΠΑΣΗ – » Ιστορία μιας λέξης ‘ »,[τομ. Β’] .Θάμβος ,{σελ.25 }.

Η λέξη θάμβος είναι ομόρριζη του ρήματος θάπτω { ρ. ΘΑΠ- , ΤΑΦ- }. Αθαμβία { < α[στερ.] + θαμβος } = η αθαμπωσιά ,η ικανότητα να μην θαμπώνεται ,να μην τρομάζει από τα διάφορα εκθαμβωτικά και παράξενα.Ευθυμία = η ισόρροπη και ευάρεστη κατάσταση του θυμού ,η αρμονία, η αταραξία ,η αθαυμαστία [=αφοβία] .Ευεστώ [ < ευ + ίσταμαι } = η καλή κατάσταση ,ευστάθεια ψυχική ισορροπία .

ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ – » Γνώμαι »,{ 216 }.

Ευτυχής είναι εκείνος ,που βρίσκεται σε ευθυμία { όταν γαληνώς και ευσταθώς η ψυχή διάγει υπό μηδενός ταραττομένου φόβου ή άλλου πάθους } με μέτρια χρήματα και δυστυχής είναι εκείνος που συναισθάνεται δυσθυμία με πολλά χρήματα.

ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Ανθολόγιον »,{ Θ’ } , [14 ].Πλουτάρχου -» περί ησυχίας ».

Η χρησιμότητα της ησυχίας φαίνεται να είναι σοφόν πράγμα ,όπου εκτός των άλλων, χρησιμεύει και στην μελέτη της επιστήμης και της φρονήσεως. Εννοώ δε όχι την καπηλικήν [αμεριμνησία των καπηλειών ] και την αγοραία [ των ανθρώπων της αγοράς ] αλλά την μεγάλη ,εκείνη που αν την κατακτήσεις σε εξομοιώνει με τον θεό. Διότι οι μελέτες [ ασχολίες ] που έχουν σχέση με την ζωή στις πόλεις και με τους όχλους των ανθρώπων εκγυμνάζουν την λεγόμενη οξύνοια [ δριμύτητα ] η οποία όμως είναι πανουργία { σ.σ. διότι η εξυπνάδα χρησιμεύει για κακά έργα }. Ενώ η απομόνωση [ο μονήρης βίος],η οποία αποτελεί γυμναστήριον της σοφίας , διαμορφώνει ανδρείον ήθος και πλάθει και διευθετεί τις ψυχές των ανθρώπων. Ζώντας λοιπόν στον καθαρόν αέρα , ως επί το πλείστον στο ύπαιθρο μακριά από τους ανθρώπους ,σηκώνονται όρθιες και βγάζουν φτερά ,καθώς αρδεύονται από το διαυγέστατο και πάρα πολύ λείο ρεύμα της ησυχίας μέσα στο οποίο τα μαθήματα του νου είναι θεοπρεπέστερα και η δράση πιο καθαρή.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί ευθυμίας »,’{ De Tranqullitate Animi }.

Επομένως ,έτσι και στα πράγματα που έχουν τα αντίθετά τους ,επειδή κατά τον Ευριπίδη : »Δεν μπορεί να μείνει χωριστά το κακό απ’ το τα καλό , αλλά υπάρχει κάποια σύγκραση [ συγκερασμός ] , ώστε να στέκουν όμορφα [ να ισορροπούν ] ..δεν πρέπει κανείς να πέφτει σε αθυμία [έλλειψις θυμού ,διαθέσεως ] από τις εναντιότητες [ αντιθέσεις ] ούτε και να τις θεωρεί απαγορευτικές , αλλά όπως ακριβώς οι μουσικοσυνθέτες { σ.σ. που εναρμονίζουν τους χαμηλούς τόνους με τους υψηλούς και αντίθετα } ελαττώνοντας πάντοτε με τα καλλίτερα τα χειρότερα και συμπεριλαμβάνοντας εντός μας τα φαύλα [ αισχρά ] μαζί με τα χρηστά [ καλά ] να φτιάξουμε το μείγμα του βίου μας αρμονικόν [ εμμελές ] και οικείον [ φιλικόν ].

{ η ανάλυσις στο επόμενο : Περί ευθυμίας { De tranquillitate animi }.

ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Βίοι φιλοσόφων », { Ζ΄}.

ΖΗΝΩΝ Ο ΚΙΤΙΕΥΣ { 116 }.

Ευ ποιώ = ευεργετώ =/= ευ πάσχω = ευεργετούμαι υπό τινός . Ευπάθεια { < ευ πάσχω }= καλά πάθη ,συγκινήσεις της ψυχής με λογική .

Η ευπάθεια έχει [3] καταστάσεις : χαρά { αντίθετη της ηδονής ,διότι χαρά είναι η έλλογος έπαρσις [ έξαρσις ] – ευλάβεια [ προσοχή ,προφύλαξη ] ,αντίθετη του φόβου ,διότι ευλάβεια είναι η εύλογος έκκλισις [ παρέκκλιση ,λοξοδρομία από τον τακτικό δρόμο ] – βούλησις [ αντίθετη της επιθυμίας ,διότι βούλησις είναι η εύλογος όρεξις ].

ΨΕΥΔΟ-ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ του ΡΟΔΙΟΥ – » Περί παθών »,{ Είδη χαράς γ’ }.

Ευθυμία = χαρά που πηγάζει από τον τρόπο του βίου ή από την ανεπιζητησία {αν-επι- ζητέω } παντός πράγματος .

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Τοπικά », { Β’ ,112 b } .

Ο Πρόδικος διέκρινε τις ηδονές σε χαρά ,τέρψις και ευφροσύνη ,όλα αυτά όμως είναι ονόματα του ιδίου πράγματος ,δηλαδή της ηδονής.

ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν ομοίων και διαφόρων λέξεων ».

Χαρά = πρόσφατος έπαρση { ανύψωση } και διάχυση { άπλωμα ,πλημμύρισμα }της ροής της ψυχής. Ευφροσύνη = πάθος διαρκείας που γεννιέται μαζί με σωφροσύνη . Tέρψις { < τέρπω} = κατά κάποιον τρόπον . Τρέψις [ < τρέπω } και αγωγή της ψυχής από το αηδές { ανούσιο } προς το καλλίτερο .Ευθυμία = χαρά σύντομη [ δεν έχει διάρκεια ]της ψυχής . Ηδονή = ευαρέσκεια ,τέρψις της ψυχής. Απόλαυσις = έξις κοινώς για κάθε συμμετοχή είτε αγαθή είτε φαύλη [ ευτελούς αξίας ].

ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».

Χαρά { < χα..χα.. ρέει } : » χαίρειν είρηται παρά το διαχείσθαι υπό της ηδονής ». Χαρά είναι η διάχυσις [ άπλωμα ] της ροής της ψυχής εξ αιτίας της ηδονής . Συνεκδοχικώς ,διάχυσις σημαίνει χαρά .Ευθυμία = ευδιαθεσία .Η ευθυμία δεν είναι μόνιμη κατάσταση. Θυμηδία [ θυμός +ηδύς ]= γλυκειά χαρά.Ευφροσύνη { < εύφρων < ευ + φρην } =ψυχική ευχαρίστησις ,ευθυμία. .Χαρακτηρίζεται από » διάρκεια μετά σωφροσύνης ». Τέρψις = αποβολή »αηδούς τινός επί το κρείττον ».» Τέρψις οιωνεί τρέψις ‘‘. Τέρψις ,ειδικότερα, η ευφορία την οποία αισθάνεται κάποιος ,όταν ικανοποιήσει την ανάγκη ,την επιθυμία τροφής .Γηθοσύνη { < γηθέω = χαίρω } =η χαρά να είσαι ζων και υγιής .Απόλαυσις { < λω = θέλω } = το να πάρεις ,.ο,τι σφοδρώς επιθυμείς , ασχέτως εάν αυτό που ‘απολαύεις’ είναι αγαθόν ή κακόν [ φαύλον]. Ησυχία { < ηδυχία < ηδύς }. – ήσις = τέρψις. Η ησυχία είναι πράγματι θυμηδία . Ηδονή { < ανδάνω = προκαλώ ευχαρίστησις } = αρέσκεια. Εκ του ηδονή και ο ηδύς [= γλυκός ].Αηδία = έλλειψη γλυκύτητας.

Συνοπτικά , η ευθυμία είναι συναίσθημα χαράς βραχείας και όχι μόνιμης .Όχι όμως οποιασδήποτε χαράς ,αλλά αυτής που εκδηλώνεται όταν το μεσαίον μέρος της ψυχής , το θυμοειδές { το κέντρο των συναισθημάτων ,που κινείται μεταξύ δύο άκρων : ηδονής [ χαράς ] και οδύνης [ λύπης ], υπακούει μεν στο λογιστικόν , εξουσιάζει δε το επιθυμητικόν. Αυτό επιτυγχάνεται όταν το θυμοειδές μέρος της ψυχής αναπτύξει την αρετή της πραότητας και της ανδρείας ,αποφεύγοντας τον δρόμο της οργιλότητας και της δειλίας καθώς και των αντιθέτων τους [ αοργοσία – θράσος ] . Άρα αυτή η πρόσκαιρη χαρά και ευδιαθεσία προκύπτει από την συνεχή προσπάθεια εξισορροπήσεως δύο αντιρρόπων ψυχικών δυνάμεων [ άλογοι ίπποι : θυμοειδές – επιθυμητικόν ], οι οποίες δεν πρέπει να αλληλοεξοντωθούν ή να καταπιεστούν, αλλά να συνταιριαχτούν δια της λογικής [ ηνίοχος ] , ώστε να επέλθει η ψυχική γαλήνη και η ευστάθεια ,η οποία ονομάζεται και ευεστώ, κατά τον Δημόκριτον. Όσο ο ηνίοχος μεγαλώνει [ πορεία από το άλογον στο λογικόν] τόσο αυξάνονται οι φρένες κι ο άνθρωπος μαθαίνει να φρενάρει , αρχίζει ν’ αποκτά φρόνηση , να πράττει με σωφροσύνη οδηγώντας φρόνιμα το άρμα της ψυχής του.

Φίλες και φίλοι , Καλά Χριστούγεννα με υγίεια στο σώμα και ευθυμία στην καρδιά σας.!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ :

AΓΟΡΑΖΕΤΕ ΒΙΒΛΙΑ , ΕΛΕΓΧΕΤΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ.

Η απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική ,συνεπώς βασίζεται αλλά δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των συγγραφέων .

Τα περισσότερα αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στα πολύ χρήσιμα »google books ».

» ..και το εύδαιμον το ελεύθερον , το δ’ ελεύθερον το εύψυχον ..»

Η περίφημη αυτή φράση είναι από τον Επιτάφιο λόγο του Περικλέους , την οποία διασώζει ο Θουκυδίδης στην Ιστορία του .Τον χειμώνα του 431 π.χ. [ πρώτη χρονιά του Πελοποννησιακού πολέμου ] οι Αθηναίοι τηρώντας τις πατρογονικές συνήθειες οργάνωσαν δημοσία ταφή για τους πρώτους πεσόντες υπέρ πατρίδος .Εκεί εκφωνείται και ο επιτάφιος λόγος από τον Περικλή. Ο παραμυθητικός { παρηγορητικός } αυτός λόγος έχει σκοπό αφ’ ενός μεν να αποτίσει φόρο τιμής στους πεσόντες ,αφ’ ετέρου δε να εμψυχώσει τους εκεί παρόντες για την συνέχιση του καταστροφικού εμφυλίου πολέμου. Εν τέλει ο λόγος αυτός είναι εξωτερικά παραμυθητικός προς τους συγγενείς των τεθνεώτων ,ουσιαστικώς όμως ο Θουκυδίδης θέλει να απαθανατίσει την αξία της δημοκρατίας και να αναγείρει ένα αιώνιο μνημείο για τον Περικλή τον μεγάλο ηγέτη της Αθηνα’ι’κής Δημοκρατίας. Στο κεφάλαιο [43] λοιπόν , ο Περικλής αφού εκθειάσει τις αρετές των νεκρών απευθύνεται στους ζωντανούς και λέγει το ανεπανάληπτο << ανδρών επιφανών , πάσα γη τάφος >> και παρακάτω το φιλοσοφικό << το δε εύδαιμον το ελεύθερον , το δ’ ελεύθερον το εύψυχον >> στους συγγενείς των αποθανόντων . Τι εννοεί όμως ο Θουκυδίδης με αυτή την φράση ; Συνήθως η καταφυγή στις »μεταφράσεις» φαίνεται μονόδρομος. Και πράγματι ,πολλές είναι μεταφράσεις κι όχι αποδόσεις ,διότι αλλάζουν σχεδόν όλες τις λέξεις του αρχαίου κειμένου ,σαν να πρόκειται για ξένη γλώσσα , χάνοντας δυστυχώς το πολύτιμο νόημα του κειμένου.

Ι.Θ. ΚΑΚΡΙΔΗ – » Περικλέους Επιτάφιος », { Κεφ.43 }.

<< Ευτυχία θα πει λευτεριά >>

.Είναι όμως η ευδαιμονία ευτυχία ; Είναι η λευτεριά θέμα καλής τύχης ;

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ -» Ιστορίαι », { Β’-43 }.

< < θεμέλιον της ευτυχίας είναι η ελευθερία >>.

Είναι το ίδιο η ευδαιμονία με την ευτυχία ; Κάθε ελεύθερος είναι και καλότυχος ;

ΓΡ.ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ – » Λεξικόν Ερμηνευτικόν ».

Ευδαιμονία = Ελευθερία = ευψυχία: << κρίνοντες την ελευθερίαν ως [ αληθινή] ευδαιμονία , την δε ευψυχίαν ως την ελευθερία.>>

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ – [1].

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Πολιτικά », [Η’] , {1323 b }.

Διαφέρει η ευδαιμονία της ευτυχίας. Η ευτυχία ανήκει στα εξωτερικά αγαθά και είναι αποτέλεσμα της τύχης αυτομάτως , χωρίς να καταβάλλουμε προσπάθεια. Ουδείς όμως γίνεται σώφρων και δίκαιος ούτε από τύχης ούτε εξ αιτίας της τύχης.

ΓΡ.ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ – » Λεξικόν Ερμηνευτικόν ».

Όλβιος =ο εκ πλούτου ευτυχής. Ευτυχής = ο έχων την εύνοια της τύχης. Ευδαίμων =ο ευτυχής από την προστασία του δαίμονος , ο μακάριος.

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ – [2].

Αναλυτικά για το <<ΕΥ>> στο άρθρο : Το ‘ ΕΥ ‘ . Το αντίθετο του ΕΥ είναι το ΚΑΚΩΣ. σχεδ . [3].

Ι.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

o,η Εύς και Ηύς , το Εύ και Ηύ.= Καλός , γενναίος , ευγενής.

THOMAS GAISFORD -» Etymologicon Magnum Lexicon ».

Χάζω ,χάζομαι > χακός > κακός = ο υποχωρών και φεύγων , ο δειλός ο ευτελής , ο πονηρός.

I ]. ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ – ΚΑΚΟΔΑΙΜΟΝΙΑ .

THOMAS GAISFORD -» Etymologicon Magnum Lexicon ».

α].Δαίω [ =μανθάνω] =ο δαήμων. β].Δαίω[=γινώσκω] = δαίμων ,ο παντογνώστης ,ο αίμων. γ].Δαίω = μερίζω, αυτός που μοιράζει στον καθένα.

ΗΣΙΟΔΟΥ – » Θεογονία » , { στ.121-123 }.

<< Δαίμονες αγνοί >> = πνεύματα αγνά .Δαίμονες < δαίομαι = μοιράζω.

ΗΣΙΟΔΟΥ – » Θεογονία » , { στ.121-123 }.

Δαίμονες = πνεύματα.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Συμπόσιον », { 23 . 202 e}.

Ο Έρως είναι δαίμων , κάτι μεταξύ θεού και ανθρώπου . Άλλωστε κάθε τι δαιμονικόν βρίσκεται μεταξύ θεού και ανθρώπου.

{ περισσότερα για το δαίμονα Έρωτα στο άρθρο << Έρως ανίκατε μάχαν..>>

α ]. ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ

Ι.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

Ευδαίμων [ ευ + δαίμων ] = ο έχων ευ διακείμενον τον δαίμονα , ο έχων αγαθό δαίμονα , ο μακάριος , ο καλότυχος .{ felix }

LIDDELL & SCOTT – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

» Αγαθού δαίμονος » = πρόποσις στα συμπόσια { το πρώτο ποτήρι, ως είθισται }.

ΑΓΑΘΟΔΑΙΜΩΝ.

1200px-Antinoos-Agathodaimon_Antikensammlung_Berlin_Sk361

ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Ανθολόγιον » . { τομ. Α’ }

70. ΑΡΧΥΤΑ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΥ – » Περί ανδρός αγαθού και ευτυχισμένου ».

Ο καταστάσεις του βίου {= καιροί } είναι τρείς [3]. 1]. Περίοδος ευτυχίας 2].Περίοδος δυστυχίας 3].Η περίοδος μεταξύ των δύο. …..Ευδαιμονία δεν είναι η κτήση της αρετής αλλά η χρήση της.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Πολιτικά » , [ Η’] ,{ 1332a -12}.

Οι άνθρωποι πιστεύουν , ότι ΑΙΤΙΑ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑΣ είναι τα εξωτερικά αγαθά.Όπως αν πιστεύαμε , ότι το ωραίο παίξιμο της κιθάρας οφείλεται στο μουσικό όργανο και όχι στην επιδεξιότητα του κιθαρωδού.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Πολιτικά » , [ Η’] ,{ 1325 a-3 } .

Είναι αδύνατον αυτός που πράττει μηδέν να ευτυχεί , η δε ευπραξία και η ευδαιμονία είναι το ίδιο.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Μεγάλα Α’ », { 1184 b } .

Ευδαιμονείν = ευ ζην + ευ πράττειν .

Ευ ζην = κατ’αρετάς ζην. Η ευδαιμονία είναι ζωή σύμφωνα με την αρετή.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Ευδήμεια »,τομ.Α’ , { 1219 a }.

Η ευδαιμονία είναι το άριστον .

<< Ευδαιμονία ζωής τελείας ενέργεια κατ’αρετήν τελείαν >> = η ευδαιμονία θα πρέπει να είναι ενέργεια τελείας ζωής , συμφώνου προς την τελείαν αρετήν .

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. { gregoriusworld }

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. { gregoriusworld }

Αρετή

ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ { Aurea mediocritas }.

Ευθυμία.

» ..και το εύδαιμον το ελεύθερον , το δ’ ελεύθερον το εύψυχον ..»