Κάποτε σε φιλική ομήγυρη στον »Νυκτερινόν Σύλλογον » διακεκριμένου συμποσιάρχη και κατά την διάρκεια κρασοκατανύξεως και αμπελοφιλοσοφίας που ακολούθησε ,ο φίλτατος Κρίτων ,με το προσωνύμιο » κοντομοντελίστας » [ κατά το ραλίστας ] – από τα συναισθήματα ερωτικού πάθους που έτρεφε και ακατανίκητης έλξεως προς τις καλλίσφυρες και καλλίπυγες αλλά κοντόσωμες καλλονές – εξομολογήθηκε ότι έχει σαν ‘μότο’ στη ζωή του το απόφθεγμα » λάθε βιώσας ‘‘ του Επικούρου . Όταν ρωτήθηκε δε ,τί ακριβώς εννοούσε , απάντησε στους συμποσιαζομένους : – Mα είναι απλό : << να ζεις με τα λάθη σου >> . Μία άλλη χρυσομαλλούσα και ευειδής ‘ερευνήτρια’ του ‘‘χώρου της αναζήτησης» { ; } ή της » εναλλακτικής γνώσης και πληροφόρησης » { ; } επεξηγεί και ερμηνεύει το λάθε βιώσας » ως ..’‘λάθρα βιώσας ». Ένας άλλος , επίμονος ερευνητής και συγγραφέας , » ερμηνεύει » το ίδιον απόφθεγμα ως εξής : << να βρούμε τι κρύψαμε στο παρελθόν ,σε όλα όσα έχουμε βιώσει >>. Ποία είναι η αλήθεια ; Τι ακριβώς σημαίνει το » λάθε βιώσας » ; Σε ποίους απευθύνεται ; Ποίου είναι το απόφθεγμα αυτό ; Μήπως είναι Δελφικό παράγγελμα ; Μήπως είναι χρησμός ή παροιμιώδης λόγος ; Τέλος, έχει το ρητό αυτό κάποια χρησιμότητα την σημερινή εποχή ;
H. LIDDELL & R . SCOTT – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Ρητόν , γνωμικόν , απόφθεγμα , παροιμία.
Η κουκουβάγια » Great Grey » .
Α }. Ποίος είπε το » λάθε βιώσας » ;
Η πατρότητα αυτού του αποφθέγματος δεν είναι δυνατόν να εξακριβωθεί .Οι γνώμες είναι αντικρουόμενες και οι μαρτυρίες είναι αντιφατικές . Διότι δεν είναι γραμμένο σε έργο κάποιου φιλοσόφου ,που διεκδικεί την πατρότητα του αποφθέγματος αυτού ,το οποίον να το επιβεβαιώνει. Ενδεχομένως το απόφθεγμα αυτό να ήταν του Δημοκρίτου ή του Επικούρου , ή των Πυθαγορείων , όπως ενδέχεται να ήταν απλώς ένας παροιμιώδης λόγος. Συνεπώς ,απoδείξεις περί αυτού δεν έχουμε ,παρά μόνον μαρτυρίες .
ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΡΟΙΜΙΟΓΡΑΦΟΙ – » Mακάριος » , [ V . 47 ] .
»Λάθε βιώσας » : παραινεί , παραγγέλλει το ιδιοπραγμονείν { < ιδιοπραγέω = πράττω τα εμαυτού ,κυττάζω την δουλειά μου ]. Είναι δε [ απόφθεγμα ] του Δημοκρίτου.
ΣΤ.ΠΑΠΑΣΤΑΜΑΤΙΟΥ / ΑΝ. ΧΑΤΗΡΑ – » Απάνθισμα σοφίας ».
» Λάθε βιώσας » : Να διάγεις το βίο σου ,όσο μπορείς πιο αθόρυβα [ χωρίς να επιδεικνύεσαι ]\. Δημοκρίτου.
ΙΩ. ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».
» Λάθε βιώσας » : Φρόντισε να περάσεις την ζωή σου όσον το δυνατόν πιο αθόρυβα , χωρίς επιδείξεις ..ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ..
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Βίοι Φιλοσόφων », ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ [ 36 ] .
Λένε , ότι ο Δημόκριτος επισκέφθηκε και την Αθήνα , αλλά δεν επεδίωξε να γίνει γνωστός ,διότι καταφρονούσε την δόξα. [ Προτιμούσε το ‘‘λάθε βιώσας » ].
ΑΙΛΙΑΝΟΥ – » Ποικίλη Ιστορία », { Δ’.20 }.
Για τον Δημόκριτο ,λένε, ότι ήταν γενικά σοφός , και μάλιστα ότι επιθυμούσε να διαφεύγει την προσοχή και τούτο έκανε σκοπό της ζωής του.
ΔΗΜ. ΤΣΙΡΟΓΛΟΥ – » Λεξικό αρχαϊστικών φράσεων της νέας ελληνικής γλώσσας » .
»Λάθε βιώσας » = να ζεις στην αφάνεια. , { Επίκουρος , Απόσπασμα 551 }.
Α. ΚΑΛΑΤΖΑΚΟΥ – » Λεξικό φράσεων ».
» Λάθε βιώσας » : Nα ζεις στην αφάνεια , να μην επιδιώκεις την προβολή ,να διαφεύγεις την προσοχή { Επίκουρος απόσπ. 551 }.
Monadnock Valley Press – » Selected Fragments, by Epicurus ».
ΜΑΡΙΝΟΥ ΝΕΑΠΟΛΙΤΟΥ – » Πρόκλος ή περί ευδαιμονίας », { ιε’ , p.36 }.
»Τόσο πολύ περνούσε απαρατήρητος ο Πρόκλος ,όσο ούτε οι Πυθαγόρειοι ,που τηρούσαν ασάλευτο [ ακλόνητο στη φρόνησή τους ] το παράγγελμα » ΛΑΘΕ ΒΙΩΣΑΣ » του διδασκάλου τους.
ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΙ – » Πυθαγόρας », Εισαγωγή { σελ. 16-17 }.
Οι πυθαγόρειες κοινότητες ασκούσαν για καιρό σημαντική πολιτική επιρροή στις πόλεις της Μεγάλης Ελλάδας. Με την βίαιη σύγκρουση όμως , ανάμεσα στον Κρότωνα και την Σύβαρη [ ~ 500 π.Χ. ] , θα υποστούν και αυτές σοβαρό πλήγμα…
ΣΟΥΔΑ / ΣΟΥ’Ι’ΔΑ – » Λεξικόν », Σαραπίων.
Ισίδωρος ο Γαζαίος { 5ος αι.μ.Χ.} : Νεοπλατωνικός φιλόσοφος ,ο οποίος μαζί με άλλους σοφούς { Δαμάσκιος ο Σύρος , Σιμπλίκιος ο Κίλιξ ,Διογένης και Ερμείας εκ Φοινίκης ,Ευλάμπιος ο Φρυξ και Πρισκιανός ο Λυδός } μετά το κλείσιμο της φιλοσοφικής σχολής του Πλάτωνος πήγαν στην Περσία ,προς ανεύρεση καλλίτερης τύχης. Από την βιογραφία του Ισιδώρου ,που έγραψε ο μαθητής του Δαμάσκιος , έχουν διασωθεί κάποια αποσπάσματα. ,όπως και μια περιληπτική μορφή αυτής.
ΔΑΜΑΣΚΙΟΥ – » Βίος Ισιδώρου ». Σαραπίων : << Ήταν δε αυτός ο άνδρας τόσο αληθινός και στην συμπεριφορά και στον λόγο του ,που παρείχε με τις πράξεις του το ζωντανό παράδειγμα της παροιμίας » λάθε βιώσας » >>.
ΠΟΛΥΜΝΙΑ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗ – » ΔΑΜΑΣΚΙΟΣ, η Φιλοσοφική Ιστορία » . { 111 , σελ. 265 }.
<<.. ένα ζωντανό παράδειγμα του πασίγνωστου ρητού ‘‘ Κράτα το φως σου κάτω από ένα μόδιο » . Η Επικούρεια εντολή [ κυριολεκτικά » ζήσε χωρίς να τραβάς την προσοχή » } είχε πλήρως υιοθετηθεί από τους Νεοπλατωνικούς, η οποία κατηγορηματικά αποδόθηκε στον Πυθαγόρα με αναφορά στον Πρόκλο.
»Keep your light under a bushel » & » Don’t hide your light under a bushel ».
ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ – » Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον »,[ 5.15 ].
5.15 << ουδὲ καίουσιν λύχνον και τιθέασιν αυτὸν υπὸ τον μόδιον αλλ᾽ επὶ την λυχνίαν, και λάμπει πάσιν τοις εν τη οικία. >> – » Don’t hide your light under a bushel ». [ = Μην κρύβετε τα ταλέντα ή τις ικανότητές σας ].
ΔΑΜΑΣΚΙΟΣ
Ο έσχατος διευθυντής της Νεοπλατωνικής Ακαδημίας των Αθηνών.
Δαμάσκιος { 458 μ.Χ. } : Νεοπλατωνικός φιλόσοφος από την Δαμασκό. Ανέλαβε την διεύθυνση της Πλατωνικής Ακαδημίας ,ως την εποχή που ο αμφιλεγόμενος επαρχιώτης Ιλλυριός { κατά τον Diels Μακεδόνας } και απηνής διώκτης της Ελληνικής φιλοσοφίας Αυτοκράτορας Ιουστινιανός , έκλεισε [ 529 μ.Χ. ] την Πλατωνική Ακαδημίας και διέταξε να κατασχεθεί η περιουσία της. !! Τότε ο Δαμάσκιος πήγε στην αυλή του Πέρση βασιλιά Χοσρόη μαζί με άλλους.
ΙΩ. ΜΑΛΑΛΑ – » Χρονογραφία » , Ιουστινιανού βασιλέως , { 18.47 }.
» Kατά την υπατεία του Δεκίου ,ο ίδιος ο βασιλιάς Ιουστινιανός ,αφού θέσπισε πρόσταγμα το έστειλε στην Αθήνα, διατάσσοντας κανείς να μην διδάσκει φιλοσοφία μήτε να ερμηνεύει τις κινήσεις των άστρων, μήτε να γίνεται χρήση κύβων σε καμμία από τις πόλεις , επειδή κάποιοι από τους κυβευτές , που βρέθηκαν στο Βυζάντιο και υπέπεσαν σε φοβερές βλασφημίες, αφού τους κόπηκαν τα χέρια, διαπομπεύθηκαν [ διασύρθηκαν ] μέσα σε χλευαστικές κραυγές πάνω σε καμήλες ».
ΑΦΡ. ΚΑΜΑΡΑ – » Η αντιπαγανιστική νομοθεσία της Ύστερης Ρωμ. Αυτοκρατορίας μέσα από τους κώδικες ».
Ιουστινιάνειος Κώδικας { Codex Justinianus }- DE PAGANIS, SACRIFICIIS ET TEMPLIS ,[ I 11.10.2 ] ,{ σελ.158 ].
Θα παρεμποδίσουμε δε κάθε μάθημα που διδάσκεται από αυτούς που πάσχουν από τη νόσο των ανόσιων Ελλήνων, έτσι ώστε να μην προσποιούνται ότι διδάσκουν όσους φοιτούν κοντά στους διαφθείροντας τις ψυχές των μαθητών με δήθεν αλήθειες. Αλλά δεν θα απολαύσουν σίτιση από το δημόσιο ταμείο αυτοί που δεν έχουν ελευθερία λόγου, ούτε θα διεκδικήσει κανείς για χάρη τους άδεια από τα θεία γράμματα ή τους πραγματικούς τύπους.
ΦΙΛΟΣΤΡΑΤΟΥ – » Τα ες τον Τυανέα Απολλώνιον » , { Θ’, 368, XXVIII }.
»Λάθε βιώσας ‘‘ ή »λάθε αποβιώσας ».
Ο Απολλώνιος έλεγε : << λάθε βιώσας » [ = ζήσε απαρατήρητος ] , κι αν δεν μπορείς , » λάθε αποβιώσας » [ πέθανε απαρατήρητος ] >>.
ΤΑΚΗ ΝΑΤΣΟΥΛΗ – » 3.000 λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις ».
»Λάθε βιώσας » : Να ζεις στην αφάνεια , χωρίς να δίνεις στόχο ή να προκαλείς φθόνο. Αρχαία παροιμιώδης έκφραση ,που την απέδιδαν άλλοι στον Δημόκριτο κι άλλοι στον Επίκουρο [ ή στους Επικουρείους ] . Είναι άποψη για την ζωή ,που πολλοί την έκαναν »δόγμα» .
ΘΕΟΔ. ΜΕΤΟΧΙΤΟΥ – » Υπομνηματισμοί και σημειώσεις γνωμικαί », { κεφ. οβ’ }.
» Θεωρία εις το έπος το , ‘λάθε βιώσας‘ » . »Λάθε βιώσας » λέγει η συμβουλή ‘ ,αλλά πρέπει να εξεταστεί ,εάν είναι δυνατόν τούτο : το να ζει κάποιος κρυφίως.
ΧΡ. ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ – » Λεξικόν Φιλοσοφίας » , Επίκουρος.
Οι Επικούρειοι διακρίνονται από τους Στω’ι’κούς και ως προς την συμμετοχήν τους στον δημόσιον βίον . Δηλαδή οι Επικούρειοι φρονούσαν ,ότι άριστα πράττει αυτός που διατηρεί τον εαυτόν του μακριά από την τύρβη [ > turbo = θόρυβος ] και από τις συγκινήσεις του πολιτικού βίου. Το »λάθε βιώσας » ,που εξαίρει [ εξυμνεί ] τον μονήρην [ < μόνος ] βίον ,είναι προσφιλές ρητόν των Επικουρείων.
ΓΕΡ. ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΥ – » Αρχαίες ,Βυζαντινές και Λόγιες φράσεις στην Νέα Ελληνική ».
»Λάθε βιώσας » = να ζεις στην αφάνεια. { Επικ. αποσπ. 551 }.
Π.ΝΙΖΑΝ – » Οι υλιστές της Αρχαιότητας », {σελ. 115 }.
» Λάθε βιώσας » , { Επικ. Απ. Β . 86 }. << Απ. Β ,σημαίνει αποσπάσματα από διάφορες πηγές { ; } >> ,{ σελ.22-23 }.
Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ – » Λεξικό των πιο απαιτητικών λέξεων της Νέας Ελληνικής ».
»Λάθε βιώσας ‘‘ : Φράση αρχαιοπρεπής [ Ελληνιστική ], που αποδίδεται στον Επίκουρο.
ΙΝΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ / ΛΙΑ ΜΠΟΥΣΟΥΝΗ-ΓΚΕΣΟΥΡΑ – » Το λέμε σωστά ; Το γράφουμε σωστά ;».
»Λάθε βιώσας » : Zήσε χωρίς να προβάλλεσαι . Ρήση του Επικούρου .
Β }. Η σημασία του » λάθε βιώσας ».
ΙΩ. ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».
Βίος = ζωή, βίος // ο τρόπος ή τα μέσα τα προς το ζην [ » το βιός » ]. Βιός = τόξο .
ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».
[ F ] ις = ις = [ Λατ. ] vis > Βία , Βίος, Βιός. Ζωή { < ζέω = ζεσταίνω ,θερμαίνω ]. Ζωή έχουν και τα άλογα ζώα και έλλογα , βίον μόνον τα έλλογα [ δηλ. ο άνθρωπος ].
ΙΩ. ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».
Λανθάνω ή Λήθω : Διαφεύγω την προσοχήν κάποιου ,είμαι άγνωστος , παραμένω αθέατος .
ΗΣΥΧΙΟΥ – » Λεξικόν ».
Λήθαργος : 1. επιλήσμων [ < επιλήθομαι ]= ο προξενών επιλησμοσύνη [ λήθη ,λησμονιά ] 2. επίβουλος = ο σχεδιάζων κακόν τι , ο δόλιος 3. και κύων ο προσσαίνων μεν ,λάθρα δε δάκνων = και ο σκύλος που κουνάει μεν φιλικά την ουρά του [ σαίνουρος ] ,αλλά δαγκώνει κρυφίως [ ύπουλα ] 4. Και των ίππων οι αβλεμείς ,και νωθροί = και από τους ίππους ,αυτοί που δεν έχουν αγριάδα στο μάτι [ »τσαγανό» ] και οι νωθροί [ = οκνηροί ] 5. Και πάθος τι συν πυρετώ = και κάποια πάθηση εμπύρετη ]. Ληθεδών : λήσις [ =ληθώ ,λησμονιά ]. Λήθη : αμέλεια [ = αδιαφορία ,ολιγωρία ].
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ρητορική » , { 1379 b }.
Διότι η λήθη γίνεται από αμέλεια ,η δε αμέλεια είναι ολιγωρία.
Τας θύρας κλείσατε ,τους οφθαλμούς ανοίξατε .Εκάς οι αμύητοι .
SALVADOR DALI – » Η Εμμονή της Μνήμης », { 1931 }.
Η ΛΗΘΗ.
ΗΣΙΟΔΟΥ – » Θεογονία », { στ. 226-232 }.
Η Έριδα γέννησε τον Πόνο την Λήθη , τον Λιμό ,τα Άλγη, τις Υσμίνες [συμπλοκές ] ,τις Μάχες , τους Φόνους , τους Ανδροσκοτωμούς ,τις Φιλονεικίες ,τις Ψευδολογίες ,τις Διαφωνίες ,την Κακονομία και την Άτη, που συνήθως πάνε μαζί , τον Όρκο.
Ι.ΚΑΚΡΙΔΗ – » Ελληνική Μυθολογία » ,ΘΕΟΓΟΝΙΑ, [ σελ.18 }.
Χάος – Νυξ – Έρις – Λήθη.
Γ.ΤΣΑΓΚΡΙΝΟΥ / ΕΥ. ΜΠΕΞΗ – » Ησιόδου ‘ Θεογονία ‘ » .
Η μισητή Έριδα γέννησε τον βασανιστή Πόνο [ μόχθο ] ,την Λήθη , τον Λιμό [ πείνα ] και τα Άλγη [ σωματικoί και ψυχικοί πόνοι ] ,τις Υσμίνες [ συμπλοκές, συγκρούσεις ] ,τις Μάχες ,τους Φόνους , τις Ανδροκτασίες [ Ανδροσκοτωμούς ], τα Νείκεα [ φιλονεικίες ] τις Ψευδολογίες ,τις Αμφιλογίες [ διαφωνίες ] , τις Δυσνομίες [ κακονομία ] και την Άτη [ παραφροσύνη ] , που συνήθως πάνε μαζί , και τον απαράβατον Όρκον.
ΑΠ. ΓΟΝΙΔΕΛΗ – »ΘΕΟΓΟΝΙΑ , Τα τέκνα της Έριδος », { σελ. 32-33, 49-50 ,61-62 }.
Aπ’ όλα τα παιδιά της Νύκτας μόνον η Έρις κατόρθωσε να γεννήσει φοβερά και τρομερά παιδιά. Τα παιδιά της Νυκτός και της Έριδος , είναι προσωποποιημένες , κατά κάποιον τρόπον , αρνητικές καταστάσεις του ανθρωπί–νου βίου , που τον κάνουν να πάσχει ή έχουν σχέση με άσκηση σωματικής βίας ή σχετίζονται με παράβαση ηθικών κανόνων. Είναι δηλαδή ,έννοιες προς φιλοσοφική μελέτη και προς διαλογισμό [ διαφέρει δε ο ονομαζόμενος »διαλογισμός των γκουρού » , διότι εκεί δεν συμμετέχει στην διανοητική ικανότητα ο λόγος . Άρα δεν είναι διαλογισμός ] .Είναι κλείδες μυητικές προς κατανόηση του μυστηρίου της ζωής. Αναλογισθείτε μόνο , πόσα από τα παιδιά της νυκτός και της Έριδος συναντάμε στην καθημερινά στον βίο μας.. !! Η στυγερή Έρις όπως και η μητέρα της δεν χρειάστηκε να σμίξει ερωτικά για να γεννήσει αυτά τα παιδιά :
Η Λήθη είχε τον θρόνο της στον Κάτω Κόσμο και είχε τα χαρακτηριστικά του ‘Υπνου και του Θανάτου [ δίδυμα αδέλφια ],αφού λογιζόταν σαν αδελφή τους. Οι άνθρωποι μπορεί να την αποζητούσαν προσωρινά για να ξεχάσουν τον πόνο , τα βάσανα και τις ταλαιπωρίες που φέρνει ο βίος .Όμως όταν η Λήθη κυρίευε τις ανθρώπινες ψυχές ,σήμαινε και το τέλος της ύπαρξης ,την αποκοπή του ανθρώπου από το εγώ και τον οριστικό του θάνατο.
K. KERENYI – » Η Μυθολογία των Ελλήνων ». ΛΗΘΗ { σελ.482 }.
Ο Θησέας [ βασιλιάς των Αθηνών ] και ο Πειρίθους [ βασιλιάς των Λαπιθών ] κατεβαίνουν από το Ταίναρο δολίως στον Κάτω Κόσμο , με σκοπό να αρπάξουν για νύφη την βασίλισσα του Άδου. Αλλά με δόλο τους υποδέχτηκε και ο κυρίαρχος του Κάτω κόσμου , που τους έβαλε να καθίσουν στους θρόνους της λήθης , της λησμονιάς.
ΑΘ. ΣΤΑΓΕΙΡΙΤΟΥ – » Ωγυγία », Νερτερία .» Περί Λήθης », { σελ. 99 }.
Η Λήθη ήταν ποταμός του Άδου και ονομαζόταν έτσι από το ρήμα λανθάνω ή λήθω . Επειδή όσοι έπιναν από αυτή λησμονούσαν όσα προηγούμενα έχουν συμβεί ,είτε καλά είτε κακά. Καθότι αυτοί που κατέβαιναν στον Άδη ,έπιναν για να λησμονήσουν ,άλλοι μεν τα καλά ,άλλοι δε τα κακά της ζωής. Όσες ψυχές μεν περνούσαν από τον Τάρταρο στα Ηλύσια πεδία ,έπιναν για να λησμονήσουν την τιμωρία .Όσες ψυχές δε επρόκειτο να μετενσαρκωθούν ,έπιναν για να λησμονήσουν την μακαρία ζωή των Ηλυσίων πεδίων .Εκεί ,στις όχθες της Λήθης , ήταν μαζεμένο άπειρο πλήθος ψυχών ,όπως οι μέλισσες , και έπιναν συνεχώς .Επειδή μετά από χίλια χρόνια ,έπρεπε να εξέλθουν στον κόσμο και να μετενσαρκωθούν σε διάφορα άλλα σώματα ως άνθρωποι ή ζώα ,σύμφωνα με την δοξασία της μετενσαρκώσεως .
ΑΘ. ΣΤΑΓΕΙΡΙΤΟΥ – » Ωγυγία ή Αρχαιολογία », [ Γ’ ] .Περί του Τροφωνίου , [ σελ. 516 ].
Στη Λιβαδειά υπάρχει σπήλαιον ,όπου ευρίσκεται το Μαντείον του Τροφωνείου .Όποιος ήθελε να ρωτήσει το Μαντείον , έπρεπε πρώτα να προετοιμασθεί καταλλήλως και έπειτα να κατέβει μόνος στο άντρο. Μετά από συγκεκριμένη τελετουργία ,τον έπαιρναν οι ιερείς και τον έφερναν μπροστά σε δύο πηγές ,από τις οποίες η μία ονομαζόταν Λήθη και η άλλη Μνημοσύνη.
ΙΧΩΡ – ΕΛΕΝΗ ΩΡΕΙΘΥΙΑ ΚΟΥΛΙΖΑΚΗ » Οι πηγές της Λήθης και της Μνημοσύνης .
Η Ορφική μυστική παράδοση για την πορεία της ψυχής προς την αθανασία. Σύμφωνα με την διδασκαλία των Ορφικών ,ο μυημένος πρέπει να πιεί από την πηγή της Μνημοσύνης ,που κυλούσε δεξιά και να αποφύγει να πιεί νερό από την πηγή της Λήθης με τα άσπρα κυπαρίσσια
JOHN R. SPENCER STANHOPE -‘‘Τα νερά της Λήθης [ Lethe ] από τις πεδιάδες των Ηλυσίων πεδίων » ,{ 1879–80 }.
ΛΗΘΩ και ΛΗΤΩ .
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ – » Ομηρικά προβλήματα », [ 55 ].
1.Στην Λητώ αντιστάθηκε ο Ερμής , επειδή τούτος δεν συμβολίζει τίποτα άλλο παρά τον λόγο ,που εκφράζει ό,τι συμβαίνει μέσα μας [ πάθη ] 2. Τον κάθε λόγο αντιμάχεται η Λητώ ,που με την αλλαγή [ μετάθεση ] ενός γράμματος { τ — > θ } γίνεται ωσάν Ληθώ [ Λήθη ] 4. Είναι φυσικό λοιπόν να ορμά η μνήμη προς τον αντίπαλόν της 5. Δικαίως μάλιστα υποχωρεί μπροστά της ,διότι η λήθη είναι η ήττα του λόγου και με την απώλεια της μνήμης το αληθινό νικιέται και περιβάλλεται από βαριά σιωπή.
Ι.ΚΑΚΡΙΔΗ – » Ελληνική Μυθολογία » . ΔΩΔΕΚΑΘΕΟΝ / ΑΠΟΛΛΩΝ , [ σελ. 142 }.
Η ΛΗΤΩ.
ΙΩ. ΠΑΣΣΑ / ΚΩΝ. ΧΑΣΑΠΗ – » ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ » .
Μνημοσύνης θυμίαμα [ 77 ] :» Αλλά ,μακαρία Θεά, απόδιωξε από αυτούς την λησμοσύνη [ λήθη ] ». Ύπνου θυμίαμα [ 85 ] : << διότι εσύ [ Ύπνε ] είσαι εκ φύσεως ο γνήσιος αδελφός της Λήθης και του Θανάτου >>.
ΙΩ. ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Ανθολόγιον », [ Β’. Αφροσύνη ]. ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ – » Γνώμαι ».
H λήθη των δικών μας ελαττωμάτων [ κακών ], γεννά θράσος.
ΙΩ. ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Εκλογαί – Αποφθέγματα – Υποθήκαι », [ Β’. IV } .Περί λόγου και γραμμάτων .
[ 8 ].ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Παλαμήδης », [ απ. 582 Ν ].
Μόνο εγώ ορθώνοντας τα »φάρμακα για την λήθη » ,ρυθμίζοντας σύμφωνα και φωνήεντα και συλλαβές , βρήκα τρόπο [ εξηύρον ] να γνωρίζουν οι άνθρωποι γράμματα .
Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗ – » Τα ανέκδοτα ποιήματα ».
Λήθη { 1896 }.
ΙΩ.ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Ανθολόγιον », [ Γ’.XI ] .Περί αληθείας.
» Αδύνατον τάληθές λαθείν » [= Είναι αδύνατον να κρυφτεί η αλήθεια ] –MENANΔΡΟΣ.
ΠΑΝ. ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ – » Λεξικό ρημάτων της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας ».
Λανθάνω = διαφεύγω την προσοχή ,κρύβομαι ,ξεχνάω, λησμονάω. Από ρ.[ ΛΑΘ-] : λάθος, [ α-λάθητος ] λάθρα, λαθραίος, λάθριος., από ρ.[ ΛΗΘ– ] : λήθη [ α-ληθής ] ,λήθαργος ,από θ.[ ΛΑΣ- / ΛΗΣ – ] : λήσμων ,[ ά- λαστος / ά-ληστος ] ,λησμοσύνη .
Γ.ΕΞΑΡΧΟΥ / Μ.ΦΩΤΙΑΔΟΥ – » Ιωάννου Ζωναρά λεξικόν ».
Λήθω : το λανθάνω ‘ και το ληθαργώ. Λήθη : η λάθεσις ‘ και η ληθεδών [ λήθη ] ‘ και μνήμης έξοδος και εκβολή.
ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ – » Ανώμαλα ρήματα της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».
Λανθάνω = μένω άγνωστος , διαφεύγω την προσοχήν. Συντάσσεται : 3] με κατηγορηματική μετοχή [ όπως το τυγχάνω ,οίχομαι ,φθάνω ,διάγω ,διαγίγνομαι ,διατελώ ] η οποία κατά την ερμηνεία μπορεί να μετατρέπεται σε ρήμα , το δε ρήμα μπορεί να μετατρέπεται σε επίρρημα ή σε επιρρηματική φράση .
ΑΧ. ΤΖΑΡΤΖΑΝΟΥ – » Συντακτικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης », { σελ.152 }.
Κατηγορηματική μετοχή. Το λανθάνω ανήκει στην κατηγορία των ρημάτων [ όπως και τα διάγω ,διατελώ ,οίχομαι ,τυγχάνω, φαίνομαι ,φθάνω } τα οποία ,όταν συντάσσονται με κατηγορηματική μετοχή αποδίδονται με τροπικό επίρρημα ,ενώ η κατηγορη-ματική αποδίδεται με ρήμα. » Λάθε »——> τροπ. επίρρημα , »βιώσας »—-> ρήμα.
ΠΑΝ. ΚΟΛΛΙΑ – » Λεξικόν των Βασικών ρημάτων της Αρχαίας Αττικής πεζογραφίας ».
Λανθάνω [ λήθω ] = διαφεύγω την προσοχή ,παραμένω αθέατος ,άγνωστος .Σύνταξη : 3] λανθάνω + Κατηγ. μτχ. [ τότε αποδίδεται το ρήμα με επίρρημα [ λάθρα , κρυφίως ] ,η δε μετοχή με ρήμα .
ΧΑΡ.ΘΕΟΔΩΡΙΔΗ – » Επίκουρος », { σελ.243 }.
»Λάθε βιώσας » .Η φράση πάει να πει : απόφευγε τις μωρές επιδιώξεις ,τις πράξεις που προκαλούν αντίδραση ,ταράζουν τη γαλήνη σου και σε κατεβάζουν στο επίπεδο των αφώτιστων και των χυδαίων .Τιμές και δόξες σαν εκείνες δεν έχουν αξία.
Γ }. Eπίκουρος και » Κήπος ‘‘.
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Βίοι Φιλοσόφων ». Bίος Επικούρου.
Ο Επίκουρος συκοφαντήθηκε και δυσφημίστηκε όσο κανείς άλλος στην ιστορία της φιλοσοφίας εξ αιτίας πολλών και ποικίλων αιτιών , αλλά όλοι αυτοί [ οι κατήγοροι ] δεν είναι στα καλά τους , όπως γράφει ο Διογένης Λαέρτιος. .Ένεκα δε της υπερβολικής του χρηστότητας ουδόλως αναμίχθηκε με την πολιτική. Ο ίδιος στις επιστολές του γράφει ,ότι αρκούνταν σε ξερό ψωμί και νερό .Επίσης γράφει : » Στείλε μου λίγο τουλουμοτύρι για να μπορώ όταν θέλω να ζω πολυτελώς ».Τέτοιος ήταν ο άνθρωπος που έθεσε την ηδονή ως σκοπό του ανθρώπινου βίου.
ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ – » Ηθική », Εισαγωγή , [ σελ. 9-24 ].
Τί δεν είναι ο Επίκουρος.
Η κατ’ εξοχήν αρετή στην κοινωνία είναι η φιλία : ένα » διαπροσωπικό συμβόλαιο »,που μαζί με το κοινωνικό συμβόλαιο και το » λάθε βιώσας » [ ζήσε απαρατήρητος ] προσφέρουν λύση στο πρόβλημα της κοινωνικής συμβίωσης. Δεν αδιαφορεί λοιπόν ο Επίκουρος για την πολιτεία ,ούτε κρατάει τους φίλους του απομονωμένους από τα πολιτικά πράγματα, αλλά μάλλον φαίνεται να δέχεται μία ανοικτή κοινωνία ,όπου »η ελάχιστη εξουσία είναι η καλλίτερη εξουσία », ενώ η φιλοσοφία παίζει ρόλο καθοδηγητικό και υπόσχεται την μεγαλύτερη ευτυχία για τον άνθρωπο.
ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ – » Ηθική » , Αποσπάσματα και μαρτυρίες .ΦΙΛΟΔΗΜΟΥ – » Προς σοφιστάς », { IV .10-14 }.
Τετραφάρμακος , η πεμπτουσία της επικουρείας ηθικής : Ο Θεός δεν εμπνέει φόβο ,ο θάνατος δεν φέρνει ταραχή ,το αγαθόν είναι ευπόριστο και το κακόν υποφέρεται εύκολα.
ΣΑΡ. ΚΑΡΓΑΚΟΥ – » Ιστορία των Αρχαίων Αθηνών », { Γ’]. Ο Επίκουρος και ο »Κήπος », [ σελ. 241-251 ].
Ο Επίκουρος ήταν περισσότερο κοντά στο πνεύμα των Αθηνών και γενικότερα του ελληνικού μέτρου .. Έθετε ως κεντρική επιδίωξη της ζωής την ηδονή ,την οποία εξαρτούσε από την συμμετρική απόλαυση των υλικών και των πνευματικών αγαθών …Είχε δε μια εσωτερική αυτάρκεια ,γι’ αυτό έζησε όπως δίδαξε. Ευδαιμονία γι’ αυτόν ήταν η αταραξία. Να μην συνταράσσουν την ζωή ούτε ο πόνος ,ούτε οι » μεταφυσικές » ανησυχίες ,ούτε οι πολιτικές περιπέτειες.. Σε μια εποχή ,όπου η ζωή είχε γίνει θάλασσα δυστυχίας ,αυτός επιδίωκε με την σχολή του να δημιουργήσει μια νησίδα ευτυχίας .Έστω κι αν αυτό ήταν ουτοπία….To πρότυπο σοφού ,που επιζητούσε ο Επίκουρος , ήταν πρότυπο ενός πνευματικού ασκητή » όχι πολίτη. Το » λάθε βιώσας », δηλαδή το να ζεις στην αφάνεια και όχι στο επίπεδο της πολιτικής επiφάνειας ,δημιουργούσε έναν σκιώδη πολίτη ,που χωρίς να φθάνει στην αντικοινωνικότητα ,βρισκόταν μέσα στα όρια μιας αριστοκρατικής αντιπολιτικής.
ΣΕΞΤΟΥ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΥ – » Προς μαθηματικούς », [ 3 ].
Μολονότι ,λοιπόν, υπήρξε μαθητής του [ Ναυσιφάνους ] , ο Επίκουρος ,για να φανεί ότι είναι αυτοδίδακτος και αυθεντικός φιλόσοφος ,το αρνούνταν με κάθε τρόπο , έσπευδε να αμαυρώσει την φήμη του και έγινε δριμύς κατήγορος των επιστημονικών γνώσεων ,για τις οποίες υπερηφανευόταν εκείνος [ ο Ναυσιφάνης ].
WILL DURANT – » Παγκόσμιος Ιστορία του Πολιτισμού », { Β’ }.
II . H Επικούρειος φυγή , { σελ. 657 – 662 }.
O Eπίκουρος έζησε με στω’ι’κή απλότητα .Το έμβλημά του ήταν το » λάθε βιώσας ‘‘ .Θεωρούσε ότι σκοπός της φιλοσοφίας είναι να ελευθερώσει τους ανθρώπους από τον φόβον και προπαντός από τον φόβο των Θεών. Αντιπαθεί την θρησκεία ,διότι νομίζει ,ότι αυτή ευδοκιμεί με την αμάθεια .Η επικούρειος φιλοσοφία παρεξηγήθηκε και καταγγέλθηκε δημοσίως και έγινε δεκτή ιδιωτικώς από ευρυτάτους κύκλους σε όλη την Ελλάδα .Την υιοθέτησαν δε τόσο πολλοί Ελληνίζοντες Εβραίοι ,ώστε η λέξη » Apikoros » χρησιμοποιείτο από τους ραβίνους ως συνώνυμος του αποστάτου.!
ΝΕΩΤ. ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ ‘ΗΛΙΟΥ’ – » Το Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα ».
Κ. Δ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ – » Οι επικούρειοι », [ σελ.91-94 , 111 }.
Ο Επικουρισμός ήταν σύστημα ,το οποίον έδινε την υπόσχεση ,ότι αποκαθιστά την γαλήνη της ψυχής απαλλάσσοντας τον άνθρωπο από τις δεισιδαιμονίες .Οι άνθρωποι, όποιοι ποθούσαν μια τέτοια ψυχική ηρεμία γίνονταν με προθυμία οπαδοί του.Δεν συνέβαλε όμως στην ανάπτυξη των επιστημών ,διότι υπέτασσε την επιστήμη στην κοσμοθεωρία. Οι περισσότεροι των Επικουρείων διέβαλλαν την σπουδή των μαθηματικών ,καίτοι ο ιδρυτής της ατομικής θεωρίας Δημόκριτος ασχολήθηκε με τις μαθηματικές επιστήμες με ζήλο και εξαιρετική επιτυχία.
ΕΚΔ. ΑΘΗΝΩΝ – » Ιστορία του Ελληνικού έθνους », { Ε’.} ΕΥ. ΡΟΥΣΣΟΥ – » Οι Επικούρειοι », { σελ.290 -91 }.
Με στόχο την ψυχική ευεξία ο Επίκουρος μας αφήνει τις υποθήκες του: – Αν θέλεις να σώσεις την γαλήνη της ψυχής σου και την ανθρωπιά σου ,ζήσε μακριά από την πολιτική. -‘Λάθε βιώσας » . Ζήσε δηλαδή χωρίς να σε ξέρει κανέ νας . Σπάνια άνθρωπος εγκωμιάσθηκε και κακολογήθηκε τόσο ,όσο ο Επίκουρος.
BEN. FARRINGTON – » Το πιστεύω του Επικούρου », { σελ.150 }.
Το ανθρώπινο γένος υπέφερε από μία παγκόσμια αρρώστια .Τα σκοτάδια της δεισιδαιμονίας θόλωναν το μυαλό και βάραιναν την ψυχή..
ΑΝΤ.ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗ — » Λεξικό των – ισμών » . Επικουρισμός { σελ. 94 }.
Ο Επίκουρος υποστήριζε ,ότι ο μόνος λόγος για να ασχολείται κάποιος με τα δημόσια πράγματα είναι η δύναμη ,ο πλούτος και οι τιμές .Αυτές όμως οι τρείς επιθυμίες εξαρτούν το άτομο από την τύχη και διαταράσσουν την πνευματική του γαλήνη .Αν αυτή η γαλήνη είναι για τον άνθρωπο το ύψιστον αγαθόν ,τότε αξίζει κάθε θυσία και βασική προϋπόθεση για να την αποκτήσει είναι να ζει πάντα στην αφάνεια [ λάθε βιώσας ] .
ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ – » Αλέξανδρος ή Ψευδομάντις », { 47 }.
Αλλά έκανε και κάτι το πάρα πολύ γελοίον ο Αλέξανδρος .Διότι αφού βρήκε τις » Κύριες Δόξες » του Επικούρου , που όπως ξέρεις είναι πιο όμορφο από τα βιβλία του και περιέχει τις κεφαλαιώδεις αρχές της σοφίας του φιλοσόφου εκείνου ,το έφερε στη μέση της αγοράς και το έκαψε πάνω σε ξύλα συκιάς ,ότι τάχα έκαιγε εκείνον, και έριξε τη στάχτη στη θάλασσα ,συνοδεύοντας μάλιστα στην πράξη αυτή με ένα χρησμό : << Διατάζω να πυρπολούνται τα έργα του τυφλού γέροντα >> .Δεν γνώριζε ο επικατάρατος πόσων αγαθών γίνεται πρόξενος αυτό το βιβλίο στους αναγνώστες του και πόση ειρήνη και αταραξία και ελευθερία τους χαρίζει ,απαλλάσσοντας την ψυχή τους από φόβους και φαντάσματα και τέρατα , και από ελπίδες μάταιες και περιττές επιθυμίες ,παρέχει δε ορθοφροσύνη και αλήθεια και πραγματικά εξαγνίζει την ψυχή όχι με δάδα και σκυλοκρέμμυδο [ σκίλλη ] και με άλλες τέτοιες ανοησίες ,αλλά με τον ορθό λόγο ,την αλήθεια και την παρρησία [ ελευθερία λόγου ].
Q. HORATI FLACCI – » Επιστολές », { Lib. I , XVII . 10 },.
<< Δεν έζησε άσχημα εκείνος ,που η γέννησή του και ο θάνατός του πέρασαν απαρατήρητα >>.
P .OVIDI NASONIS – » Άσματα θλιβερά » , { Lib. III. , IV. 25 } .
<< Πίστεψέ με ,εκείνος που κρύφτηκε καλά ,καλά έζησε >>.
ΕΥΣΤΡ. ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ – » Λεξικόν Λατινο-Ελληνικόν ».
Lateo ,tui = λανθάνω [ λάθω ] ,κρύπτομαι.
ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Αρχιγένεθλος Ελληνική γλώσσα ».
Lateo { = λάθω , λανθάνω } εκ του Λάθω [ λήθω ] , λανθάνω.
MARINI NEAPOLITANI – » Vita Procli », { XV }.
» Latenter vive » = » Λάθε βιώσας » .Vivo .vixi,victum ,ere = βιώ, ζω, είμαι έμψυχος.
Το λατινικό ρητό δεν αποδίδει πλήρως το ελληνικόν απόφθεγμα ,αλλά ,όσο το δυνατόν , το πλησιάζει
ΓΕΡΑΣ. ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΥ – » Λατινικές και άλλες φράσεις στη Νέα Ελληνική ».
Ορθότερη είναι αυτή ,η περιφραστική απόδοσις του αποφθέγματος στο »Tristium » του Ορατίου :
« bene qui latuit bene vixit »
έζησε καλά ,αυτός που κατάφερε να μείνει καλά κρυμμένος. [ who lives quietly ,lives well ].
Δ’ }.<< ΛΑΘΕ ΒΙΩΣΑΣ >> ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ.
Ο σοφός ,κατά τον Επίκουρο διάγει τον βίον του απαρατήρητος και αποτραβηγμένος από τον κόσμο ,ώστε να μην έχει διόλου εχθρούς. Η στάση του Επικούρου , απέναντι στην πολιτική , μπορεί να αφορμάται από την παρακμιακή κατάσταση των καιρών του , συνυπολογίζει όμως και τις συνθήκες οι οποίες επιτρέπουν την επίτευξη της αταραξίας [ ψυχικής ] . Γι ‘ αυτό και οι παραινέσεις του για την απομάκρυνση από το πολύβουο και ταραχώδες πλήθος ,όπως και την αποφυγή αναμίξεως με τα πολιτικά προβλήματα [ κοινά ].
ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ – » Κύριαι δόξαι » { VII } & » Επικούρου προσφώνησις » { 58 }.
Απόλυτα ασφαλής και προφυλαγμένος βίος ενός ανθρώπου , από την πιθανή βία και κακοποίηση ,που μπορεί να υποστεί από τους άλλους ανθρώπους , δεν υπάρχει. Μόνον μια ήσυχη ιδιωτική ζωή, αποτραβηγμένη από το πλήθος παρέχει πραγματική ασφάλεια .
ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ – » Επικούρου προσφώνησις » { 58 }.
Πρέπει να απελευθερωθούμε από τα δεσμά της καθημερινής ρουτίνας και της πολιτικής.
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Βίοι Φιλοσόφων ». Bίος Επικούρου { 119 }.
Ο σοφός ούτε θα πολιτευθεί ,ούτε θα γίνει τύραννος .<< Ουδέ πολιτεύσεσθαι , ουδέ τυραννεύσειν >>.
Γ. ΚΟΡΔΑΤΟΥ – » Ιστορία της Ελληνικής φιλοσοφίας », { σελ. 430 }.
Ο Επίκουρος δίδασκε πως η ενασχόληση με την πολιτική δεν μας ωφελεί σε τίποτα .Αν δεν εξαναγκαστεί κανείς να ενδιαφερθεί για τα πολιτικά ,δεν πρέπει να πολυσκοτίζεται γι’ αυτά. Κι έτσι, το γνωμικό, που πάντα θυμότανε στις κουβέντες του, ήταν το » λάθε βιώσας ».
ΝΙΚ. ΨΥΡΟΥΚΗ – » Ο Επίκουρος και η εποχή μας »,{ σελ.33-34, 57 }.
Ο διαφωτιστής Επίκουρος δίδασκε ,ότι το σωστό και το φρόνιμο είναι να μην ανακατεύεται κάποιος με τα δημόσια και να μην ταυτίζεται με το άβουλο και αλλοτριωμένο πλήθος Αυτό το έκανε ,όχι από ατομικισμό ,αλλά από βαθιά πεποίθηση ,ότι η μάχη για την διάσωση της ελευθερίας απαιτεί άφθαρτους και συνειδητούς ανθρώπους [ η δημόσια εξουσία σε εποχές παρακμής ,διαφθείρει τα πάντα ,ο όχλος δεν έχει ούτε συλλογική ,ούτε ατομική συνείδηση ].
ΧΑΡΗ ΛΥΤΑ – » λάθε βιώσας », { σελ. 96 }.
Δεν μπορείς να είσαι ελεύθερος ,όταν αφήνεις την ευθύνη της ζωής σου σε γνώμες και πολιτικούς,και δεν την παίρνεις εσύ στα χέρια σου.
Ε }. ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Ει καλώς είρηται το λάθε βιώσας ».
Το έργο του Πλουτάρχου » ει καλώς είρηται το λάθε βιώσας » εντάσσεται στην τριλογία των έργων ,όπου ο Πλούταρχος στρέφεται για μια ακόμη φορά λαύρος εναντίον των Επικουρείων ,όπου κατακρίνει και επικρίνει την διδασκαλία τους .Τα άλλα δύο είναι : »Προς Κωλώτην » και » Ότι ουδέ ηδέως ζην έστιν κατ’ Επίκουρον ». Στο μικρό αυτό έργο [ μάλλον σχεδίασμα ] ,ο Πλούταρχος επικρίνει τις απόψεις των Επικουρείων , φέρνοντας στην επιφάνεια τις βαθιές αντιφάσεις τους. Το νόημα αυτού του Επικουρείου αποφθέγματος : << ζήσε απαρατήρητος >> εκφράζεται στις »Κύριες δόξες » και στην »Επικούρου προσφώνησις » . Συνεπώς ,το απόφθεγμα αυτό << Λάθε βιώσας » ΔΕΝ είναι πουθενά γραμμένον ευθαρσώς , αλλά μάλλον υπονοείται.
Η πολεμική του Πλουτάρχου κατά του Επικουρείου παραγγέλματος εδράζεται σε επτά σημεία [κεφάλαια ] :
1 .Η αντίθεση.
Ο Πλούταρχος αναδύει την αντιφατικότητα αυτού του αποφθέγματος του Επικούρου .»Αυτός που διδάσκει το »να περνάς απαρατήρητος ,τελικά όχι μόνο δεν θέλει περνά απαρατήρητος ,αλλά το κάνει για να μην περνά απαρατήρητος. Διότι αποκτάει δόξα σοφού ανθρώπου αδίκως ,αν και διδάσκει την έλλειψη δόξας. Είναι δηλαδή σαν και αυτούς, που δρουν δια της αντιθέτου οδού ,όσοι δίνουν τέτοιες συμβουλές και κυνηγούν την δόξα έχοντας την πλάτη γυρισμένη στην δόξα.
2. Η τυμβωρυχία.
Το απόφθεγμα αυτό είναι πονηρό. Διότι ποίος είναι ο λόγος να περνάει κάποιος απαρατήρητος ,σαν τον τυμβωρύχο ,τον ανόσιο και αναίσχυντο , που συλάει νεκρούς στο σκοτάδι ; Είναι η ζωή κάτι το αισχρό και πρέπει να κρυβόμαστε ; Αν κάποιος έχει αρετές δεν πρέπει να μείνουν στην αφάνεια ,αλλά να γίνονται φανερές προς παραδειγματισμό των συμπολιτών του. Αν πάλι έχει κακίες καλλίτερα να μην μείνουν στην αφάνεια ,διότι έτσι αποκλείεται η θεραπεία και η δυνατότητα μετανοίας.
3. Η λήθη της αρετής.
Το ‘‘λάθε βιώσας » δεν είναι ορθή συμβουλή .Διότι ,εάν οι χρηστοί και ενάρετοι μείνουν στην αφάνεια ,τότε πρέπει να αγνοήσουμε και τους επαίνους προς τον Επαμεινώνδα ,τον Λυκούργο ,τον Πυθαγόρα , τον Σωκράτη για τις ευεργεσίες που προσέφεραν.
4. Η ασάλευτη ζωή.
Αν από τον βίον αφαιρέσεις την αναγνώριση, είναι σαν να αφαιρείς από το συμπόσιο το φως .Υπάρχουν τελετές ,βέβαια,, όπου χρειάζονται το σκοτάδι και πρέπει να τις σκεπάζει η νύχτα και η λησμονιά ,όταν άνθρωποι κάνουν τα πάντα για την ηδονή .Τέτοιο είναι και το συγκαταζήν με την εταίρα Ηδεία ή την εταίρα Λεόντιον. Αν όμως στην σφαίρα της πολιτικής κάποιος εξυμνεί το σωστόν [ καλόν ] και όχι το ωφελιμιστικόν [ χρείαν ], δεν πρέπει να ζει απαρατήρητος ,διότι αυτός πρέπει να εκπαιδεύσει ,να εμπνεύσει ζήλο για την αρετή και να γίνει καλό παράδειγμα. Ο άνθρωπος ,που ζει στο σκοτάδι της ανωνυμίας και της απραξίας μαζεύει μούχλα .Ο υποτονικός βίος ,που δεν ακτινοβολεί και η ασάλευτη ζωή , που ακινητοποιείται στη σχόλη, μαραίνει όχι μόνο τα σώματα ,αλλά και τις ψυχές.
ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Βάκχαι », { αντ. στ. 386 – 392 } .
Ο δε ήσυχος βίος και η ασάλευτη φρόνηση [ είναι αυτά που ] και μένουν και στηρίζουν τα σπίτια.
ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ – » Η ασάλευτη ζωή ».
H ασάλευτη ζωή των αγαλμάτων.
5. Nέα ημέρα , νέες σκέψεις.
Δημόκριτος : << οι άνθρωποι ξυπνούν κάθε πρωί με νέες σκέψεις >>
ΘΑΝ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ – » Δημόκριτος : ο φιλόσοφος και ο φυσιοδίφης ,ο θεωρητικός της Δημοκρατίας ».
[12] .Τέχνες και κοινωνία ,[ σελ. 222}. DK 68B 158 .
Ο Δημόκριτος , θέλει τους πολιτικούς αφοσιωμένους ολόψυχα στο έργο τους και ικανούς να ανανεώνονται διαρκώς ,να ξυπνούν κάθε πρωί με νέες σκέψεις ,με νέες πρωτοβουλίες για την πραγματοποίηση της αποστολής τους .
6. Γένεσις και φθορά.
Το νόημα της ανθρώπινης γενέσεως και υπάρξεως έχουν δοθεί από τον Θεόν για να μην μείνει στην αφάνεια.
Η γένεσις δεν είναι πέρασμα στην ουσία ,αλλά πέρασμα της ουσίας στην φανέρωση Η δε φθορά είναι απο-μάκρυνση αυτού που διαλύθηκε στην αφάνεια. Η ψυχή δυσανασχετεί με την άγνοια [ και την αφάνεια ] , μισεί καθετί χωρίς φέγγος και ταράσσεται με κάθε τι σκοτεινό. Όποιος λοιπόν ρίχνει τον εαυτόν του στην αφάνεια και στην άγνοια ,όπου ούτε ο ίδιος γνωρίζει ,ούτε γίνεται ο ίδιος γνωστός , τυλίγεται στο σκοτάδι και θάβει την ζωή του σε κενό τάφο.
7. Το κολαστήριον.
Ένα είναι το Kολαστήριον ,όσων έζησαν με κακία : η Αδοξία [ έλλειψη δόξας ] ,η Αφάνεια και η πλήρης Εξαφάνιση ,που τους τραβάει στον Αγέλαστο ποταμό της Λήθης .
<< ούτε καν γύπες δεν σπαράσσουν ξανά και ξανά το ήπαρ των πονηρών [ φαύλων ] που κείτονται στη γη ,όπως ο Τιτυός { αφού έχει καεί ή σαπίσει ] ούτε το κουβάλημα βαριών φορτίων, όπως του Σισύφου , πιέζει και καταπονεί τα σώματα των τιμωρουμένων >> ,διότι :
Ι.ΚΑΚΡΙΔΗ – » Ελληνική Μυθολογία » ,ΘΕΟΓΟΝΙΑ, [ σελ.45 }.
Ο ΤΙΤΥΟΣ ΚΑΙ Η ΤΙΜΩΡΙΑ ΤΟΥ
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ :
Η κριτική μετ’ επιχειρημάτων ,που ασκεί ο Πλούταρχος στο Επίκουρο δεν είναι απορριπτέα ,αλλά ωφέλιμη. Όπως και ο τρόπος του » λάθε βιώσας » ,που αποδίδει ο Πλούταρχος στον Επίκουρο ,δεν είναι κατακριτέος. Η εποχή συμβάλλει καθοριστικά κάθε φορά στην λήψη των σωστών αποφάσεων. Ή όπως έλεγε και η αείμνηστη γιαγιά μου :: » καιρός φέρνει λάχανα ,καιρός τα παραπούλια ».
Α’.ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ { ~ 50μ.Χ. – 125 μ.Χ. } :
Ο Πλούταρχος κατακρίνει ορθώς το » λάθε βιώσας » ,διότι δεν αρμόζει σε μια Δημοκρατική πολιτεία η μη συμμετοχή ενός ελεύθερου πολίτη στα κοινά << Τόν μηδὲν τῶνδε [ τῶν πολιτικῶν ] μετέχοντα οὐκ ἀπράγμονα ἀλλ’ ἀχρεῖον νομίζομεν >> .Όποιος δεν συμμετέχει στα πολιτικά πράγματα δεν θεωρείται απράγμων [ φιλήσυχος ,που δεν κατέχει πράμα ], αλλά τουναντίον αχρείος [ άχρηστος ].
ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ – » Ιστορίαι », { Β’ }, Επιτάφιος [ 40 ]
Βέβαια ,ο Πλούταρχος δεν ζει στα χρόνια της Δημοκρατίας του Περικλέους ,αλλά στην περίοδο της Ρωμα’ι’κής αυτοκρατορίας ,Είχε αποκτήσει δε και τα δικαιώματα του Ρωμαίου πολίτη .Διαφέρει δε τόσο πολύ η έννοια του Αθηναίου πολίτη από του Ρωμαίου πολίτη , όσο η έννοια του πολίτη από αυτήν του κοσμοπολίτη. Συνεπώς αυτά που ισχυρίζεται είναι ορθά και πρέπει να τα επιδιώκει κάποιος ,εάν όντως ζει σε μια πολιτεία δημοκρατική. Την εποχή όμως της Ρωμα’ι’κής αυτοκρατορίας , οι Έλληνες ήταν υπόδουλοι ,κι’ όλα αυτά φαντάζουν ιδεατά και είναι χρήσιμα μόνον ,εάν στοχεύουν σε μια μελλοντική κοινωνία δημοκρατική με ιδανικά την ελευθερία ,την ισότητα και την αδελφότητα.. Ο Πλούταρχος ζει περίπου διακόσια χρόνια μετά τον Επίκουρο.
Β’. ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ : { 341 π.Χ. – 270 π.Χ. }
Όπως και ο Πλούταρχος ,ούτε ο μέγας διαφωτιστής Επίκουρος ζει στην Δημοκρατία τον Χρυσόν Αιώνα του Περικλέους , αλλά σε μια παρηκμασμένη Αθήνα των Ελληνιστικών χρόνων , όπου η δημοκρατία είχε καταλυθεί και στην πόλη είχε εγκατασταθεί μακεδονική φρουρά [ »η πόλις μειούται ηθικώς και πολιτικώς » ]. Συνεπώς η ενασχόληση με τα κοινά δεν αρμόζει πια στους φιλοσόφους ,διότι η πολιτική έχει κι αυτή εκχυδαϊστεί από την επιβολή της Μακεδονικής ηγεμονίας .Έτσι ο φιλοσοφικός στοχασμός του Επικούρου αποσκοπούσε πλέον ,όχι στη φυγή , αλλά στη λύση των πρακτικών προβλημάτων της εποχής του.
Δ.ΛΑΖΑΡΟΥ / Δ.ΧΑΤΖΗ – » Ιστορία Ελληνο-Ρωμα’ι’κή », [ σελ.47-48 , 72-73 ].
Γύρω από τον λεπτό και ευαίσθητο Επίκουρον, γνήσιο τέκνο της Αττικής ,συγκεντρώνονται όσοι διατηρούν ζωηρή την ελληνοαθηνα’ι’κή παράδοση. Εξαντλημένοι και αισθανόμενοι ,ότι δεν μπορούν να αντιπαλέψουν τη βαναυσό-τητα της εποχής ,ζητούν να συνεχίσουν την αρμόζουσα στην αττική ευαισθησία ζωή ,μακριά της πολιτικής τύρβης και των αναστατώσεων .Η επικούρειος φιλοσοφία έχει ελληνικότερο χαρακτήρα ,ενώ η στω’ι’κή προδίδει ανατολική επίδραση.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί ευθυμίας », { 465 F }.
Ο Επίκουρος δεν απαγόρευε την συμμετοχή στα κοινά. Δεν πιστεύει ,ότι πρέπει να ησυχάζει κανείς [ να απομονώνεται στην ησυχία ] ,αλλά καθένας πρέπει να ανταποκρίνεται στην φύση του .Όσοι άνθρωποι , λοιπόν, επιθυμούν την τιμή και τη δόξα να πολιτεύονται και να ασχολούνται με τα κοινά [ πολιτκή ] .
ΝΕΩΤ. ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ ‘ΗΛΙΟΥ’ – » Το Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα » .
Επίκουρος – Πλούταρχος.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ και ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΙ.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Προς Κωλώτην » . Εισαγωγή , [ 34 ] }.
Η κριτική του Πλουτάρχου στις επιθέσεις του Κωλώτη προς τους άλλους φιλοσόφους κλείνει με την δική του επίθεση εναντίον των Επικουρείων .Υπογραμμίζει την αντίφαση τους να θεωρούν ,αφ’ ενός τους νόμους και τους θεσμούς πολύτιμους ,εφόσον βάζουν τάξη στην ανθρώπινη ζωή , την απαλλάσσουν από την ταραχή ,την κάνουν να διαφέρει από των ζωή των ζώων και αφ’ ετέρου να στρέφονται με την διδασκαλία τους για αποχή από τον πολιτικό και κοινωνικό βίο εναντίον των ιδίων των νόμων.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Ότι ουδέ ηδέως ζην έστιν κατ’ Επίκουρον » . Εισαγωγή , [ 1 ].
Στον διάλογο αυτό βάλλεται : α}. η βασική θέση της Επικουρείας φιλοσοφίας για την ηδονή [ είτε ως καταστηματική είτε ως εν κινήσει ] β}. η άποψη των Επικουρείων σε σχέση με τους θεούς και την μετά θάνατο ζωή [ δηλ. ότι με τον θάνατο ο άνθρωπος περνάει στην απουσία αίσθησης και στην ανυπαρξία ] γ}. η άποψη ότι ο φόβος της τιμωρίας είναι το μόνο, που συγκρατεί τους ανθρώπους από την αδικία .
ΠΩΛ ΝΙΖΑΝ – » Οι Υλιστές της Αρχαιότητας », { σελ. 156 }.
Επικούρου Προσφώνησις (Codex Vaticanus Graecus) , { XIV } .
Μια φορά γεννιόμαστε ,δεν θα ξαναγεννηθούμε ‘ δεν θα υπάρξουμε ξανά ,στην αιωνιότητα .Αλλά εσύ ,που δεν διαφεντεύεις το αύριο ,αναβάλλεις την ευτυχία σου . Η χαρά χάνεται σαν την αναβάλλεις για αύριο και καθένας μας πεθαίνει υπεραπασχολημένος.
Ε’ }. KΑΡΛ ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ .
Ο K.Marx ,αυτός ο απίστευτα πολυμαθής άνθρωπος είχε εξαιρετική γνώση και της ελληνικής και της λατινικής γλώσσας ,οι οποίες του επέτρεψαν να κάνει φιλοσοφικές και φιλολογικές μελέτες σε βάθος ,ανατρέχοντας στα κλασσικά κείμενα χωρίς καμμία γλωσσική δυσκολία. Διάσπαρτο από αναφορές στους Αρχαίους Έλληνες συγγραφείς είναι το έργο του Μαρξ [ και του Ένγκελς ] στο μνημειώδες έργο του » Κεφάλαιο ». Από το 1839 και για δύο χρόνια θα συλλέγει το υλικό για την διατριβή του με θέμα : << Η Διαφορά της δημοκρίτειας και επικού-ρειας φυσικής φιλοσοφίας >>.Για την διατριβή του θα χρησιμοποιήσει από την ελληνική γραμματεία τους : Αρι-στοτέλη ,Διογένη Λαέρτιο, Αθήναιο , Πλούταρχο ,Σέξτο Εμπειρικό ,Στοβαίο, Ευσέβειο , Κλήμη τον Αλεξανδρέα κ. α }
Κ. ΜΑΡΞ – » Η διαφορά της δημοκρίτειας και επικούρειας φυσικής φιλοσοφίας », { σελ.82-83 ].
Ο Δημόκριτος είναι ο σκεπτικός και εμπειρικός ,που θεωρεί την αισθητή φύση υποκειμενική επίφαση ,γι’ αυτό χρησιμοποιεί την κατηγορία της αναγκαιότητας .Ο φιλόσοφος και δογματικός Επίκουρος ,που θεωρεί το φαινόμενο πραγματικό χρησιμοποιεί την κατηγορία του τυχαίου.
Α. ΣΕΠΤΟΥΛΙΝ – » Κατηγορίες και Νόμοι της Διαλεκτικής » , { σελ. 303-304 }.
IX. Το Αναγκαίο και το Τυχαίο. Στη διαλεκτική λογική οι έννοιες της αναγκαιότητας και του τυχαίου βρίσκονται σε οργανική σχέση συνάφειας και αλληλεξάρτησης .Στο προτσές της ανάπτυξης το τυχαίο μετασχηματίζεται σε αναγκαίο και το αναγκαίο σε τυχαίο.
Κ. ΜΑΡΞ / ΦΡ. ΕΓΚΕΛΣ – » Γερμανική ιδεολογία », { σελ.199 -200 }.
Oι Επικούρειοι πίστευαν, ότι ο κόσμος πρέπει να βγει από την πλάνη και ειδικά να απελευθερωθεί από τον φόβο των θεών ,διότι << ο κόσμος είναι φίλος μου >>. Η ιδέα, ότι ο κόσμος βασίζεται πάνω στην αμοιβαία συμφωνία του λαού, πάνω σε μια συνθήκη βρίσκεται για πρώτη φορά στον Επίκουρο. Ο Επίκουρος ήταν ο αληθινός ριζοσπαστικός διαφωτιστής της αρχαιότητας.
ΠΑΝ. ΚΟΝΔΥΛΗ – » Ο Μάρξ και η Αρχαία Ελλάδα », { σελ. 23-24 }.
Η φυσική του Επικούρου [ στον Marx ] προκρίνεται ,έτσι ,όχι τόσο για τα επιστημονικά ,όσο για τα ηθικοφιλοσοφικά της πλεονεκτήματα, αφού κατοχυρώνει την ανθρώπινη ευδαιμονία απαλλάσσοντας την ψυχή από κάθε μεταφυσικό φόβο , ενώ παράλληλα παραβλέπεται ο γόνιμος ρόλος που έπαιξε ο φαινομενοκρατικός ατομισμός του Δημοκρίτου στη γένεση της νεότερης φυσικής τον 17ο αιώνα.
Γ. ΛΑΜΨΑ – » Λεξικό του Αρχαίου κόσμου », ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ { σελ.717 }.
Ο Επίκουρος διαφέρει από τον Δημόκριτο στο ότι δεν παραδέχεται την αξία των μαθηματικών ,διότι νομίζει ,πως τα μαθηματικά κάνουν τον φιλόσοφο να δεχθεί την ύπαρξη ιδεατών αντικειμένων ,ενώ ο ίδιος πιστεύει ,ότι η γνώση είναι αντικατοπτρισμός στην ανθρώπινη σκέψη της αντικειμενικής πραγματικότητας. Στην επικούρεια αυτήν γνωσιολογία στηρίχθηκε το φυσικό και γνωσιολογικό τμήμα του διαλεκτικού υλισμού – με την διαφορά ,ότι ο τελευταίος αναγκάζεται να τιμά τα μαθηματικά.
ΝΕΩΤ. ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ ‘ΗΛΙΟΥ’ – » Το Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα ».
Δημόκριτος – Επίκουρος .
ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ { 470 – 457 π.Χ. – {: } > 100 χρ. }.
Ο Δημόκριτος απέχει χρονικά 15-30 περίπου χρόνια από τον Επίκουρον [ 341 π.Χ. } και πέραν από τις περιπλανήσεις του σε ξένες χώρες και από μια επίσκεψή του στην Αθήνα της Δημοκρατίας του Περικλέους έζησε και πέθανε στα Άβδηρα της Θράκης ,μέλος της τότε Αθηα’ι’κής συμμαχίας ,όπου ίδρυσε και την σχολή του Ήταν βαθιά δημοκρατικός και προέτρεπε τους πολίτες στην ενασχόλησή τους με τα πολιτικά. πράγματα, [ κοινά ] όπως το όριζε η εποχή του. Ο Δημόκριτος ήταν η χειροπιαστή ενσάρκωση της σοφίας [ σώμα σοφίας ] . Ήταν ο συνεκπονητής [ μαζί με τον Λεύκιππο ] της ατομικής θεωρίας της ύλης. Ο Δημόκριτος ήταν ο άνθρωπος που όλα τα είχε μελετήσει << ούτος [ ο Δημόκριτος ] δ’ έοικε περί απάντων φροντίσαι >> – ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. Ήταν ο πρωταθλητής του πεντάθλου της φιλοσοφίας. Διότι είχε διακριθεί και στα Φυσικά και στα Ηθικά και στα Μαθηματικά και στους Εγκυκλίους λόγους { Φιλολογία – Παιδαγωγικά } .Δική του ήταν και η ρήση : » λόγος έργου σκιή » { = ο λόγος είναι η σκιά του έργου }. Μα πάνω από όλα ήταν ένας θεωρητικός του Δημοκρατικού πολιτεύματος : << Το δημοκρατικό πολίτευμα είναι το καλλίτερο ,το προτιμότερο από τα άλλα ,και από το μοναρχικό και αυταρχικό και από το ολιγαρχικό ,διότι εξασφαλίζει στους πολίτες την ελευθερία .Το αγαθό ,που δεν ανταλλάσσεται και δεν πρέπει να ανταλλάσσεται με κανένα άλλο ,ούτε με τον πλούτο ,διότι αποτελεί την σπουδαιότερη προϋπόθεση για την καλλίτερη διοίκηση του κράτους και την πραγματική ευτυχία κάθε πολίτη του >>.
Ι .ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Ανθολόγιον » .Περί πολιτείας [ ΜΓ’, 42 ].
ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ : Περί δημοκρατίας. Η πενία στο πολίτευμα της δημοκρατίας είναι σε σύγκριση με την ονομαζόμενη ευδαιμονία των δυναστικών [ τυραννικών ] πολιτευμάτων ,τόσο προτιμότερη ,όσο η ελευθερία από την δουλεία.
ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ – » Γνώμαι », { 157 }.
Ο Δημόκριτος προτρέπει να διδάσκεται η πολιτική τέχνη ,η οποία είναι μεγίστη [ πάρα πολύ σημαντική ] .
ΘΑΝ.. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ-» Δημόκριτος ο φιλόσοφος και ο φυσιοδίφης.
Ο θεωρητικός της δημοκρατίας ‘{ σελ. 220-1}.
O Δημόκριτος ,ένας κατ’ εξοχήν προοδευτικός στοχαστής ,είναι θιασώτης της γνώμης ,ότι η πολιτική είναι η σπουδαιότερη των άλλων επιστήμη .Και για τον λόγον αυτόν ,για να πάψει η πολιτική ,η τέχνη [και επιστήμη ] της διοίκησης του κράτους να είναι κτήμα μιας μικρής μερίδας ανθρώπων [ σ.σ. ολιγαρχίας ] προτείνει να διδάσκεται σ’ όλους τους ανθρώπους ,σ’ όλους τους ελεύθερους πολίτες.Διότι θεωρεί ,ότι η πολιτική δεν είναι ένα οποιοδήποτε επάγγελμα ,αλλά ειδικότητα ,που μπορούν και πρέπει να την κατέχουν όλοι οι πολίτες ανεξάρτητα από τη βιοποριστική τους απασχόληση.
ΚΑΤ. ΠΑΠΑΟΙΚΟΝΟΜΟΥ -ΚΗΠΟΥΡΓΟΥ – » Η Μουσική στην Αρχαία Ελλάδα » , { σελ.23-24 ].
Η στήλη του Σεικίλου .
» Όσο ζης , να φαίνεσαι ,καθόλου να μη λυπάσαι ,η ζωή είναι λίγη , ο δε χρόνος οδηγεί στο τέλος ‘‘ .
Η στήλη του Σεικίλου { Μουσείο Κοπεγχάγης , wikipedia }.
HENRI ROUSSEAU – » Τροπικό δάσος με πιθήκους » , { 1910 }.
200 χρόνια από την ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑ του 1821 .
Εναντίον των Οθωμανών τυράννων , της Ιεράς συμμαχίας και των Νενέκων.
Χρόνια πολλά στις Ελληνίδες και στους Έλληνες στα αδέλφια μας Κύπριες και Κυπρίους ,Βορειοηπειρώτισσες και Βορειοηπειρώτες , στους ομογαλάκτους και συνάλους ομογενείς όλου του κόσμου, στους απανταχού αξιαγάπητους φιλέλληνας.
ΜΙΧ. ΠΕΡΑΝΘΗ – » Μεγάλη Ελληνική Ποιητική Ανθολογία ».
Κ.ΠΑΛΑΜΑ – » Αυτό το λόγο.. »
<< ΜΕΘΥΣΤΕ ΜΕ Τ’ ΑΘΑΝΑΤΟ ΚΡΑΣΙ ΤΟΥ ’21 >>.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ :
ΑΓΟΡΑΖΕΤΕ ΒΙΒΛΙΑ , ΕΛΕΓΧΕΤΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ .
Η απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική ,συνεπώς βασίζεται, αλλά δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των συγγραφέων .
Τα περισσότερα αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ,όπως και στα πολύ χρήσιμα ‘‘google books ‘‘ ,» wikisource».
