Τί είναι ψυχαγωγία και τί διασκέδαση ;
Ο σπουδαίος δοκιμιογράφος μας Ε. Π. Παπανούτσος ,ορίζει την ψυχαγωγία ,ως πλήρωση του ελεύθερου χρόνου και νόμιμο δικαίωμα και δείκτη πολιτισμού μιας κοινωνίας. Ακόμη ότι η ψυχαγωγία αποδιώχνει την πλήξη της μονοτονίας και της ανίας κατά τον ελεύθερο χρόνο μας. Διαχωρίζει επίσης την ψυχαγωγία σε νόθα { που οδηγεί στην απόπειρα φυγής – όχι στην φυγή – από την ζοφερή πραγματικότητα ,διασκεδάζοντας τον φόβο ή τον κίνδυνο της ζωής ,αλλά καταλήγει δυστυχώς στην ερήμωση και στο άδειασμα της ψυχής }και σε γνήσια {που συντηρεί και ανανεώνει την δύναμη και την χαρά της ζωής }.
Ε.Π.ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΥ – » Πρακτική φιλοσοφία », { σελ. 66,67 }.
Στο εκλεκτό δοκίμιο δεν διασαφηνίζεται επαρκώς η διαφορά μεταξύ ψυχαγωγίας και διασκέδασης , με αποτέλεσμα την σχεδόν ταύτιση των δύο λέξεων.
ΜΙΧ.ΠΕΡΑΝΘΗ – » Ποιητική Ανθολογία ».
Κ.Π.Καβάφη – » Μονοτονία », { 1908 }.
Γ.ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ – » Λεξικό των δυσκολιών και των λαθών στη χρήση της Ελληνικής».
Ψυχαγωγία – διασκέδαση.
ΑΝΤ.ΗΠΙΤΗ – » Λεξικό Ελληνο-Γαλλικόν ».
Διασκεδάννυμι { > διασκεδάζω }= dissiper .Διασκέδασις [1]: η πράξις του διασκεδάζειν ,η τέρψις , ψυχαγωγία ,διάχυσις. = distraction , divertissement ,amusement. Διασκέδασις [2]: ο διασκορπισμός , διασκεδασμός = dispersion ,dissipation.
Α’. ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ .
ΙΩΑΝ.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».
Ψυχαγωγέω { < ψυχαγωγός }: 1. α} οδηγώ τις ψυχές των νεκρών στον Άδη [ επί του Ερμού ] ,τις κατεβάζω στον Άδη β} ανακαλώ τις ψυχές από τον Άδη δια θυσιών και επωδών 2.{ μτφρ.} προσελκύω τις ψυχές των ζωντανών : a].τις θέλγω ,τις σαγηνεύω ,τις δελεάζω b].[επί κακής σημασίας ] τις αποπλανώ ,τις παρασύρω ,τις εξαπατώ. Ψυχαγωγία { < ψυχαγωγέω } : 1. η ανάκληση των ψυχών από τον Άδη δια μαγικών μέσων 2. [μτφρ.] η προσέλκυση των ψυχών των ζωντανών , η πειθώ // διασκέδαση ,τέρψη ,ευαρέστηση. Ψυχαγωγός { ψυχή + άγω } : 1. επίθετο του Ερμού ,ο ψυχοπομπός ,αυτός που οδηγεί τις ψυχές των νεκρών στον Κάτω κόσμο 2. αυτός που ανακαλεί με εξορκισμούς και μαγικά μέσα τις ψυχές από τον Άδη και τις ρωτάει , αυτός που προκαλεί τους νεκρούς να εμφανιστούν 3. ψυχαγωγός [ ουσ.] = νεκρομάντης.
ΣΤΕΦ.ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ – » Λεξικόν Λατινο-Ελληνικόν » .
Pellicio, -exi ,-ectum ,-ere =προσάγομαι ,επάγομαι, εφέλκομαί τινα.
Ι.ΠΑΝΤΑΖΙΔΟΥ – » Ομηρικόν Λεξικόν ».
Ψυχή { Λατ. anima= άνεμος, spiritus } =[ κυρ.] πνοή , αναπνοή .
LIDDELL & SCOTT – » Mέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
ΦΙΛΟΣΤΡΑΤΟΥ – » Ηρω’ι’κός », { 728 ].
Ο Όμηρος δεν έμαθε τα Τρω’ι’κά μόνο από τα ταξίδια του σε όλη την Ελλάδα , αλλά χρησιμοποιώντας κι άλλες μεθόδους ‘ψυχαγωγίας ‘ { ανάκλησης νεκρών }.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φαίδρος » , { 261 a }.
Η ρητορική είναι τέχνη ψυχαγωγική, διότι δια αυτής λέγεται το ορθόν για σπουδαία ή ευτελή { φαύλα } πράγματα.
ΔΙΟΔΩΡΟΥ ΣΙΚΕΛΙΩΤΟΥ – » Βιβλιοθήκη ιστορική », { Α’- 69 }.
Ο Ηρόδοτος » παραδοξολογεί και μύθους πλάθει ψυχαγωγίας ένεκα ».
ΑΙΛΙΑΝΟΥ – » Περί ζώων ιδιότητος» , { ΙΔ’-29 }.
Ψυχαγωγία = ευχαρίστηση ,τέρψη.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Μίνως », {321}.
Στον νόθον αυτόν διάλογον του Πλάτωνος , ο Σωκράτης ισχυρίζεται ότι η τραγωδία είναι πολύ παλαιά εφεύρεση της πόλεως των Αθηνών και ότι είναι το πλέον ψυχαγωγικόν { θελκτικόν ,ελκυστικόν } από όλα τα είδη της ποιήσεως.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί ποιητικής », { 1450 b }.
Ο σκηνικός διάκοσμος [ όψις ],είναι σημαντικός [ ψυχαγωγικόν ] στο θέατρο ,αλλά πολύ λίγο έχει σχέση [ δηλ. άσχετος ] προς την ποιητική τέχνη ,διότι αυτή αύτη είναι αυτοδύναμη.
O ΨΥΧΑΓΩΓΟΣ ΕΡΜΗΣ .
EYΦΡΟΝΙΟΥ { αγγεογράφου } & ΕΥΞΙΘΕΟΥ { αγγειοπλάστη } – Ερυθρόμορφος κρατήρας { ~515 π.Χ. }. Τα δίδυμα πτερωτά παιδιά της Νύκτας , Ύπνος και Θάνατος σηκώνουν τον νεκρόν ήρωα Σαρπηδόνα , ο πτερωτός αγγελιοφόρος των θεών ,ψυχοπομπός ή ψυχαγωγός Ερμής παρακολουθεί, μαζί με δύο φρουρούς { Μητροπολιτικό μουσείο Ν.Υ }.
LIDDELL & SCOTT – » Mέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ – » Θεών διάλογοι », Ερμής και Μαία .
Ο Ερμής παραπονιέται στην μητέρα του διότι »πάνυχα και φαέθοντα » κοπιάζει κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του. Την νύκτα μάλιστα είναι νεκροπομπός και ψυχοπομπός .
ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ – » Θεών διάλογοι », Απόλλων και Ήφαιστος.
Το μαγικό ραβδί του Ερμού, με το οποίον ψυχαγωγεί, ήταν δώρο του Ηφαίστου.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι » , { Ι’- 909 b }.
Ψυχαγωγώ και τους ζώντες και τους πεθαμένους .
ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ – » Απομνημονεύματα », { Β’ ,Χ – 6 }.
O Σωκράτης επισκέπτεται το εργαστήριο του ανδριαντοποιού Κλείτωνος . Από την συζήτηση συμπεραίνεται,ότι πρέπει ο ανδριαντοποιός όχι μόνο να στοχεύει στην όσο το δυνατόν πιο ζωντανή απεικόνιση -διότι η εξωτερική ομοιότητα ευχαριστεί ιδιαιτέρως τους ανθρώπους { ψυχαγωγία δια της όψεως } – αλλά να απεικονίζει και τις ψυχικές διαθέσεις δια της μορφής.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί ποιητικής », { 1450 a }.
Τα μέρη του μύθου μιας τραγωδίας θέλγουν την ψυχή [ψυχαγωγούν] . Η ψυχή της τραγωδίας είναι ο μύθος ,κατά δεύτερον τα ήθη [ χαρακτήρες ]. Ψυχαγωγεί ΔΕΝ σημαίνει διασκεδάζει, όπως σήμερα, αλλά κάτι δυνατότερο : σύρει ,άγει την ψυχήν ,κάνει εντύπωση { σημειώνει ο Ι. Συκουτρής }.
ΙΣΟΚΡΑΤΟΥΣ – » Προς Νικοκλέα », { 49 }.
Ο λόγος του Ισοκράτους προς τον φίλο του ,νεαρό βασιλιά της Σαλαμίνας της Κύπρου, είναι παραινετικός , περιέχει συμβουλές – οδηγίες για το πώς πρέπει να κυβερνήσει ώστε να γίνει και επωφελής και αγαπητός στον λαό του και για το τί πρέπει να αποφεύγει . Οι λα’ι’κιστές -δημαγωγοί πρέπει να ψυχαγωγούν [ δηλ. να λένε πράγματα που ευχαριστούν και να αποφεύγουν δυσάρεστες νουθεσίες και συμβουλές } τους όχλους.!! }
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Τίμαιος », { 71 b }.
Το σώμα είναι κατασκευασμένο να εξυπηρετεί την ψυχή.Ο σκελετός και το μυ’ι’κό σύστημα γεννώνται από τον μυελό ,ο οποίος συνδέει την ψυχή με το σώμα.Στον μυελό πρόσθεσε ο Θεός τα τρία γένη της ψυχής :
ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΝ – ΘΥΜΟΕΙΔΕΣ – ΕΠΙΘΥΜΗΤΙΚΟΝ
Έδρα του πρώτου ο εγκέφαλος ,του δευτέρου ο θώρακας και του τρίτου η κατωτέρα χώρα του κορμού. Το επιθυμητικόν είναι το μεγαλύτερο μέρος της ψυχής και έχει εκ φύσεως ακόρεστη χρηματομανία { χρήμα = χρήσιμο } και έφεση προς τις σωματικές ηδονές ,για τούτο και πρέπει να κυβερνιέται από τα άλλα δύο γένη.Το ΗΠΑΡ θεωρεί ο Τίμαιος ως έδρα και όργανο της ΜΑΝΤΙΚΗΣ και κατοικία του ΕΠΙΘΥΜΗΤΙΚΟΥ.
ΤΑ ΓΕΝΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ :
ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ – » Όρνιθες », { στ. 1555 }.
» Ψυχαγωγεί ο Σωκράτης » = ανακαλεί ψυχές από τον Άδη.
ΑΝ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ – » Λεξικό κυρίων ονομάτων ».
Σκιάποδες : μυθικοί λαοί της Λιβύης ,για τους οποίους διηγούνται, ότι είχαν τόσο μεγάλες φτέρνες των ποδιών ,ώστε τις χρησιμοποιούσαν για σκιάδια στον ήλιο.
ΧΑΡ.ΧΟΤΖΑΚΟΓΛΟΥ – » Σκιάποδες -Στερνόφθαλμοι -Κυνοκέφαλοι ».
ΣΚΙΑΠΟΔΕΣ [ ΜΟΝΟCOLI ].
ΓΡ.ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ – » Λεξικόν ερμηνευτικόν ».
» ,άλουτος ου ψυχαγωγεί ο Σωκράτης » . Τί ακριβώς κάνει ο Σωκράτης ,όταν ψυχαγωγεί ; α]. προσάγεται ,προσελκύει τις ψυχές με το να τις διδάσκει και να τις ευχαριστεί β]. ανακαλεί με κάποιες γητείες από τον Άδη τις ψυχές των πεθαμένων.
ΜΑΞΙΜΟΥ ΤΥΡΙΟΥ – » Λόγοι [41 ] » , { 14 ,2 }.
Ψυχαγωγοί : οι ψυχομάντεις του μαντείου άντρου στην Άορνον λίμνη της Μεγάλης Ελλάδας στην Ιταλία . Ο δεόμενος να επικοινωνήσει με τις ψυχές νεκρών συγγενών ή φίλων, πήγαινε στο Ψυχομαντείον κι αφού προσέφερε θυσίες και χοές , εμφανιζόταν ένα θαμπό και δυσδιάκριτο είδωλο ,που μίλαγε προφητικά και το οποίο, αφού απαντούσε στις ερωτήσεις ,εξαφανίζονταν.
ΣΟΥΔΑ ή ΣΟΥ’Ι’ΔΑ – » Λεξικόν ».
Ψυχαγωγεί +αιτ. =1. παραμυθείται [ παρηγορεί ] 2. τέρπει 3. ανάγει ψυχές [ =ανακαλεί ψυχές νεκρών εκ του Άδου }. Περί ψυχαγωγίας : κάποιες γοητείες [ γητείες ] τελούσαν στους νεκρούς . Ακολουθεί η θυσία του μαύρου προβάτου και η τελετουργία της ψυχαγωγίας .
LIDDELL & SCOTT – » Mέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Στους Όρνιθες του Αριστοφάνη ,υπάρχει παιδιά [ παιχνίδι ] με τούτες τις σημασίες της λέξεως , << ου Σωκράτης ψυχαγωγεί = όπου ο Σωκράτης ψυχαγωγεί >>. Διότι ψυχαγωγεί κάποιος και τους νεκρούς και τους ζωντανούς .
Α.I.BEKKERI -» Anecdota Graeca » , Αντιαττικιστής.
Το ψυχαγωγείν [ το να ψυχαγωγείς ] : [1]. το τέρπειν { < τέρπω = παρέχω ευχαρίστηση } , όχι μόνον [2]. επί του εξαπατώντα πιπράσκειν { < πιπράσκω = πωλώ } = γι’ αυτόν που εξαπατά τους άλλους [ του απατεώνα ] πουλώντας τους κάτι .
LIDDELL & SCOTT – » Mέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
ΗΣΥΧΙΟΥ του ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ – » Λεξικόν ».
Ψυχαγωγεί = παραμυθείται [ παρηγορεί ] την ψυχή. Ψυχαγωγός = 1. ο ανδραποδιστής [σωματέμπορος ] 2. ο απατεώνας 2.Ο κατάγων [ κάτω +άγω ] τις ψυχές στον Άδη , Ψυχοπομπός Ερμής . Ψυχή = πνεύμα { πνοή ]. Ψυχέμπορος = αυτός που πουλάει κι αγοράζει τους ανθρώπους.
ΑΙΣΧΥΛΟΥ – » Πέρσαι », { στ.687-688 }.
Μιλάει το είδωλον { φάντασμα,σκιά } του νεκρού βασιλιά Δαρείου .Ψυχαγωγώ= ανακαλώ τις ψυχές των νεκρών.
ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Άλκηστις », { στ.1127-1128 }.
Ψυχαγωγός = ο ανακαλών τις ψυχές των νεκρών από τον Άδη.
KΛΗΜΕΝΤΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ – » Στρωματείς », { 3.40 }
Ανδραποδιστές = σωματέμποροι. Ψυχαγωγοί = ψυχέμποροι .
ΦΡΥΝΙΧΟΥ [ Αττικιστού ] – » Εκλογαί ρημάτων και ονομάτων Αττικών ».
Ψυχαγωγός : Οι μεν Αλεξανδρινοί ,έτσι καλούσαν τον σωματέμπορα, οι δε αρχαίοι αυτούς που ανακαλούν τις ψυχές των νεκρών από τον Άδη με μαγγανείες [μαγείες ]. Αυτή την έννοια είχε και το [χαμένο] δράμα του Αισχύλου »Ψυχαγωγός ».
Τας θύρας κλείσατε ,τους οφθαλμούς ανοίξατε .Εκάς οι αμύητοι .
ΑΝ. ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ – ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».
Eρμής : ειρμός { = σύνδεσις } + μα – { < Μαία < μάω , μαίομαι =ερευνώ , ζητώ να μάθω } + – έας ή ίας = { η αέναος κίνησις του Ερμέα , Ερμεία }.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος » , { 408 a – b }.
Eρμής = ερμηνεύς ,διερμηνέας , αυτός που ερμηνεύει , εξηγεί ,διαφωτίζει. Ερμής : < Eιρέμης < ‘‘το είρειν [= ομιλείν] εμήσατο [= επενόησε ] » = αυτός που επινόησε , μηχανεύτηκε τον λόγον.
ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ – » Περί αγαλμάτων » , { 14 }.
Ο Ερμής είναι παραστατικός { αρμόδιος να στέκεται δίπλα } του λόγου των πάντων, τόσο του ποιητικού όσο και του ερμηνευτικού.
ΓΕΩΡ.ΚΩΔΙΝΟΥ [ κουροπαλάτη ] – » Περί αγαλμάτων ,στηλών ,και θεαμάτων ».
» Περί αγάλματος πτερωτού Ερμού ‘‘. Ο λόγος γεννάται από τον νου και την φρόνηση. Τίποτε δεν είναι ταχύτερον από τον λόγο.
ΑΘ.ΣΤΑΓΕΙΡΙΤΟΥ – » Ωγυγία ή Αρχαιολογία », { σελ.255-256 }.
Ο δε Ερμής παράγεται : 1. από το είρω { =αγγέλω . Ερέας + [ μ ] = Ερμέας > Ερμής [ συναίρ.] ,γι’ αυτό και περισπάται 2. από το ερείν + μήσασθαι 3. από το έρυμα ημίν είναι τον λόγον. 4. Άλλοι λένε ότι το όνομα είναι Φοινικικό και σημαίνει τον πανούργον ή πονηρόν. Οι Λατίνοι τον ονόμασαν mercurium : 1. από το merx {= ώνιον ,πράγμα που πωλείται } + cura {= φροντίδα } 2. από το medius [ = μέσον ] + curro [ = τρέχω ,εξ ου και ο courrier ], επειδή ο λόγος τρέχει δια μέσου των ανθρώπων 3. από το mercor [ = αγοράζω ] ή mercator [= έμπορος ] 4. από το Εβρα’ι’κό μαχάρ [ = πωλητής ] 5. από το Ελληνικό Ερμής με παρασχηματισμό.
Αλληγορία . Ο Ερμής είναι αλληγορία του προφορικού λόγου ,γι’ αυτό και όλες οι επιστασίες του προκύπτουν από τον λόγον αυτόν. Είναι υιός της Μαίας ,διότι ο λόγος γεννάται δια ζητήσεως και θεωρίας ,όπως και οι μαίες εξ αιτίας αυτής της πείρας [ που έχουν ] φέρνουν τα παιδιά [ από τα σκοτάδια ] στο φως.
ΠΑΥΣΑΝΙΟΥ – » Βοιωτικά », { 22.2 }
Ο Κριοφόρος Ερμής.
ΚΩΝ. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ – » Ελληνική Μυθολογία » , { 47-48 }.
Στον ουρανό μεν ο Ερμής είχε πολλές υπηρεσίες ,καθ’ ότι αγγελιοφόρος του Διός και των υπολοίπων θεών.Στον Άδη δε, το βασίλειον του Πλούτωνος , έπρεπε να παραπέμπει τις ψυχές των νεκρών ,γι’ αυτό πήρε και τα επώνυμα Ψυχοπομπός και Πομπαίος .Ετυμολογείται από το είρω { αγγέλλω } > Ερέας +[μ] > Ερμέας ,Ερμής και είναι αλληγορία του λόγου ,ο οποίος είναι γέννημα της θεωρίας και της ζητήσεως ‘ απ’ αυτό και το επίθετο Λόγιος. Λέγεται και Άγγελος ,επειδή δια του λόγου μαθαίνουμε τις βουλές των θεών και Κήρυξ ,διότι δια της φωνής φτάνει στην ακοή μας ο σημαντικός λόγος .Γι’ αυτό και Διάκτορος [ δια+ άγω ] καλείται επειδή είναι σαφής στις αγγελίες του .Και Νόμιος ,διότι με τις ορθές επεμβάσεις του γίνεται κατά κάποιον τρόπον προστακτικός ,σε όσα πρέπει να κάνουμε στον κοινωνικό μας βίο, και Εριούνιος [ ερι= πολύ+ ώνος= ωφέλεια ] ,επειδή είναι κερδοφόρος και υπερβολικά ωφέλιμος σ’αυτούς που τον μεταχειρίζονται, και Σώκος [ σώος+άγει] επειδή είναι σωτήρας των οίκων, και Αργειφόντης ,καθ΄ ότι φόνευσε τον μυριόφθαλμον Άργον ,τον οποίον είχε βάλει η Ήρα να φυλάει την Ιώ….Τοποθετούσαν δε το άγαλμα του Ερμού και στις οδούς γι’ αυτό Ηγεμόνιος και Ενόδιος λεγόταν και έτσι εδήλωνε ,ότι πρέπει να μεταχειριζόμαστε τον λόγο σε κάθε μας προσπάθεια ,και στις παλαίστρες ,μαζί με το άγαλμα του Ηρακλή ,το οποίον σήμαινε ότι πρέπει να μεταχειριζόμαστε την σωματική ισχύ μαζί με την λογική , και στις αγορές ,γι’ αυτό και Αγοραίος ,ως επιστάτης των εμπόρων ονομάζεται .Κλέπτη δε τον έλεγαν ,θέλοντας να φανερώσουν την δύναμη του λόγου και στα ανάρμοστα πράγματα. Επειδή καμμιά φορά ο λόγος -δια της πιθανότητος- κλέβει την αλήθεια.Ακόμη κατασκεύαζαν το άγαλμά του να φοράει πέδιλα. Διότι»τα λόγια πετάνε »[έπεα πτερόεντα ] σύμφωνα με τον Όμηρο, και κοντά του έβαζαν κάποιες φορές κόκκορα [ επί Αλεξανδρινών νομισμάτων ] ή σκύλο ,ως σύμβολα της εγρήγορσης [ αγρύπνιας ].
ΙΩ.ΠΑΣΣΑ / ΚΩΝ.ΧΑΣΑΠΗ – » TA ΟΡΦΙΚΑ » , [28].Ερμού θυμίαμα , [57]. Ερμού Χθονίου.
O Ερμής είναι προφήτης του λόγου , Οφιούχος , Ερμηνευτής των πάντων .
»Κωκυτού ναίων ανυπόστροφον οίμον ανάγκης » : Κωκυτός { < κωκύω : θρηνώ } = ποταμός του Άδη . Ναίων { < ναίω } = κατοικώ ,εξ ου και ναός. Οίμος = δρόμος , εξ ου και προ-οίμιον .
ΙΩ.ΚΑΚΡΙΔΗ – » Ελληνική Μυθολογία », { σελ. 176 }.
Τί είναι τα έρμαια ; 8.] Ο Ερμής συνδέεται με το τυχαίο και πιστεύεται ότι φέρνει ευτυχία, επειδή και ο άνεμος γίνεται αίτιος για ανέλπιστη ωφέλεια σε όσους βρίσκουν πράγματα , ακριβώς από τα χαμένα για τον κάτοχό τους εξ αιτίας του ανέμου , τα έρμαια ,δηλ. τα αφημένα στην τύχη τους.Όπως επίσης επειδή και ο άνεμος μπορεί να αποβαίνει ούριος , ευνο’ι’κός ,για κάποια μετακίνηση ή άλλη επιχείρηση.
ΙΩ.ΡΙΣΠΕΝ – » Ελληνική Μυθολογία », { σελ. 235-236 & 240 }.
Ερμής ,ο θεός των οδών .Οι Ερμαί.
O Eρμής είναι πανάρχαιος Αρκαδικός θεός του λόγου και της νοημοσύνης .Σε αυτόν, όπως πίστευαν,οφειλόταν και η γραφή.
Οι Ερμαί. Η προστασία του Ερμού εκτεινόταν σε όλους ,όσοι κυκλοφορούσαν στους δρόμους ή μάλλον στα μονοπάτια ,οδοιπόρους ,μετανάστες και κυνηγούς.Επέβλεπε ,για να μην παραπλανηθούν από την σωστή κατεύθυνση .Αυτό το σκοπό εκπλήρωναν οι Ερμαί ,σήματα ανάλογα με τους δικούς μας οδικούς δείκτες .Κατ’ αρχήν οι Ερμαί ήσαν απλοί σωροί λίθων .Κάθε οδοιπόρος διερχόμενος έριχνε ένα λιθάρι στον σωρό κι έτσι αυτός μεγάλωνε .Επίστευαν ,ότι με την χειρονομία αυτή ο οδοιπόρος απαλλασσόταν από την κόπωση του ταξιδιού , η οποία περνούσε στην πέτρα. Όταν του ήταν δυνατόν, ο οδοιπόρος όφειλε να βάλει σύκα κοντά στους Ερμάς .Έτσι εκπλήρωνε απλό σκοπό : αφ’ ενός τιμούσε τον Ερμή ,αφ’ ετέρου βοηθούσε τους πεινασμένους οδοιπόρους. Οι πρωτόγονοι σωροί λίθων με την πάροδο του χρόνου αντικαταστάθηκαν από σύμβολα λιγώτερο στοιχειώδη .Οι Ερμαί πήραν την μορφή τετραπλεύρων στηλών με κεφάλι ανθρώπου στην κορυφή και ,σχεδόν πάντοτε , στο μέσον ,έναν φαλλόν εν στύσει [ ιθύφαλλος ]. Μεταγενέστερα πρόσθεσαν στους Ερμάς και χέρια.
{ σημ. αντιλαμβάνεσθε , μετά από αυτό ,ότι οι Ερμοκοπίδες ακρωτηρίασαν την κεφαλή του φαλλού στις Ερμα’ι’κές στήλες και όχι την πάνω κεφαλή }.
Ερμής ο θεός της γονιμότητος .
Από όλες τις δικαιοδοσίες του Ερμού ,η σπουδαιότερη ,ίσως και η αρχαιότερη είναι εκείνη που τον παρουσιάζει ωε παράγοντα της αρχής της γονιμότητας .Κυριώτερα σύμβολα ,σχετικά με αυτήν ,είναι ο φαλλός και ο κριός { εξ ου και οι επωνυμίες του Ερμού : Κριοφόρος , Μοσχοφόρος και Τραγοφόρος }. Σύμφωνα με τον Παυσανία ,ο Ερμής παριστάνετο στον ναό που του ήταν αφιερωμένος στην Κυλλήνη της Ήλιδος ,δι’ απλού φαλλού..» Ο εξοιδημένος φαλλός ήταν το κυριώτερο σύμβολο του θεού και η μοναδική διακόσμηση των ξοάνων του Ερμού »- Β.Μπεράρ.
ΟΙ ΕΡΜΑΙ.
P. DECHARME – » Ελληνική Μυθολογία », { σελ. 14-16 }.
Δύο από τα πάρα πολύ κύρια σύμβολα του Ερμού , o κριός και ο φαλλός , συνδέονται »προς την ιδιότητα του θεού ως θεού ποιμένος ,προστάτου των ποιμνίων». Οι Έλληνες καλλιτέχνες αρέσκονταν να παριστάνουν, με διαφόρους τύπους ,τον κριόν ως τον αχώριστο και ευνοούμενο σύντροφο του Ερμού. Ο θεός άλλοτε κάθεται δίπλα στο ζώο ,άλλοτε πάνω στην ράχη του . Κάποιο άγαλμα του Ονάτα του Αιγινήτου τον παριστάνει να κρατάει κριό στην αγκαλιά του .Ο Ερμής στην Τανάγρα ,που φιλοτεχνήθηκε από τον Καλαμίδα έφερε τον κριό στους ώμους .Είναι ο Κριοφόρος θεός ,του οποίου κάποιες παραστάσεις διασώθηκαν . Ο τύπος δε αυτός διείσδυσε στην χριστιανική συμβολική , η οποία έπλασε την εικόνα του Καλού Ποιμένος. ! Η σημασία λοιπόν του κριού σχετίζεται προς τον νομαδικό χαρακτήρα του Ερμού.Όταν τα πρόβατα και οι αμνοί βγαίνουν από την στάνη ,το κριάρι πάει μπροστά ως οδηγός .Επίσης είναι και το γόνιμο ζώο ,του οποίου η παραγωγική δύναμη συντηρεί και πολλαπλασιάζει τη ζωή των ποιμνίων. Ήταν λοιπόν ο φυσικός σύντροφος του ποιμένα θεού ,αυτού που επαγρυπνούσε για τα ζώα ,των οποίων την φύλαξη εμπιστεύτηκαν σ’ αυτόν και των οποίων ευνοεί την ανάπτυξη. Στα μυστήρια της Μητρός των θεών δινόταν πολύ βαθύτερος λόγος για την σχέση αυτή του Ερμού προς τον κριόν ,αλλ’ ο Παυσανίας αν και γνώριζε, δεν μας τον μετέδωσε. Επιτρέπεται λοιπόν να υποθέσουμε ,ότι η μυστηριώδης αυτή ερμηνεία θα ήταν ανάλογη προς την [ερμηνεία] στα μυστήρια της Σαμοθράκης για να δικαιώσει το ιθυφαλλικόν ήθος του Ερμού , του φαλλού όντως ,όπως ο κριός ,που είναι σύμβολον παραγωγικότητας.
ΠΑΥΣΑΝΙΟΥ – » Ελλάδος περιήγησις », Κορινθιακά ». { III. 4 }.
Ερμής και κριός.
ΗΡΟΔΟΤΟΥ – » Ιστορίαι », Ευτέρπη , { 51 }.
Ιθυφαλλικός Ερμής { ιθύς = ευθύς + φαλλός }.
ΚΩΝ.ΚΟΥΡΤΙΔΟΥ – » Αρχαία Ελληνικά Μυστήρια »,{σελ.24 }.
Γενικώς θεμελιώδης διδασκαλία των Καβειρίων μυστηρίων ήταν το ζήτημα της γενέσεως του ανθρώπου , ενώ τα Ελευσίνια μυστήρια συμβόλιζαν τον θάνατο και την μέλλουσα ζωή.
ΑΠΟΣΤ.ΓΟΝΙΔΕΛΗ – » Ησιόδου , Έργα και Ημέραι », { σελ.84 }.
ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ – » Αφορμαί προς τα νοητά », { 5 }.
ΝΟΥΣ – ΨΥΧΗ -ΣΩΜΑ.
Η μεν ψυχή είναι ενδιάμεσος της αμερίστου [ αδιαίρετης ] και της μεριστής [ διαιρετής ] σε σώματα ουσίας.Ο νούς είναι μόνον αμέριστος [ αδιαίρετη ] ουσία και τα σώματα μόνον μεριστά [ διαιρετά ].
ΤΟ ΤΡΙΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΝΤΟΣ.
ΗΛΙΟΣ { Πνεύμα / Νους / Λόγος } – ΣΕΛΗΝΗ { Ψυχή } – ΓΗ { Σώμα }.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί του εμφαινομένου προσώπου τω κύκλω της σελήνης »,{ 27 }.
Η μία [ Δήμητρα ] είναι στην γη και είναι κυρία των επιγείων πραγμάτων ,η άλλη [ Κόρη ή Περσεφόνη ] είναι στην σελήνη και είναι κυρία των επισεληνίων πραγμάτων .
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » » Μένων »‘, { 81 b-c }.
«Εκείνων των οποίων οι ψυχές εκαθάρθησαν από την Περσεφόνη ,από τα παλαιά μιάσματά τους ,στέλνονται πάνω στον ήλιο,και κατά το ένατον έτος γεννώνται από τις ψυχές αυτές βασιλιάδες λαμπροί κι’ άνδρες ορμητικοί στην δύναμη, πολύ μεγάλοι στην σοφία κι’ άμα πεθάνουν ήρωες αγνούς οι άνθρωποι τους ονομάζουν.>>
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί του εμφαινομένου προσώπου τω κύκλω της σελήνης »,{ 28 }.
Ο πολύς κόσμος θεωρεί τον άνθρωπον σύνθετον ,όχι όμως σύνθετον από δύο μόνον στοιχεία. Πράγματι άλλοι θεωρούν τον νουν μέρος ,κατά κάποιον τρόπον, της ψυχής και άλλοι θεωρούν την ψυχήν μέρος του σώματος .Σφάλλουν και οι δύο διότι….
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί του εμφαινομένου προσώπου τω κύκλω της σελήνης »,{ 28 }.
Ουράνιος και Χθόνιος Ερμής.
ΗΛΙΟΣ { Ο Νους , αρσενικό } – ΣΕΛΗΝΗ { Η Ψυχή ,θηλυκό} – ΓΗ { Το Σώμα, ουδέτερο }.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί του εμφαινομένου προσώπου τω κύκλω της σελήνης »,{ 30 }.
Οι τρείς Μοίρες : Άτροπος { < α στερ. + τρέπω = η ευθεία οδός, η μη έχουσα εκτροπές } – Κλωθώ {κλώθω = νήθω ,γνέθω } – Λάχεσις { < λαγχάνω > λαχνός }.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία », { Ι’,617 c }.
Oι τρείς Μοίρες [ Λάχεσις – Κλωθώ – Άτροπος ] , οι θυγατέρες της Ανάγκης ,φορούσαν λευκά φορέματα ,είχαν στέμματα επί της κεφαλής τους και υμνούσαν στον σκοπό των Σειρήνων , η Λάχεσις τα περασμένα ,η Κλώθώ τα παρόντα και η Άτροπος τα μέλλοντα.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί του εμφαινομένου προσώπου τω κύκλω της σελήνης »,{ 29 }.
Η φωτεινή { Ηλύσιο πεδίο } και η σκοτεινή πλευρά { Περσεφόνης πεδίο } της σελήνης.
ΠΑΥΣΑΝΙΟΥ – » Ελλάδος περιήγησις », Βοιωτικά , { 25 .5-6 }.
5.Προχωρώντας είκοσι πέντε στάδια από εδώ ,υπάρχει άλσος της Καβειραίας Δήμητρος και της Κόρης, στο οποίον επιτρέπεται να εισέλθουν μόνον οι τελούντες τα μυστήρια..Ποίοι είναι αυτοί οι Κάβειροι και ποία μυστήρια τελούν στην Μητέρα [ Ρέαν ], θα ζητήσω συγγνώμην από τους φιλομαθείς για την σιωπή μου αυτή 6. Η Δήμητρα αφού έφτασε στον Προμηθέα { ο οποίος ήταν ένας από τους Καβείρους } και στον υιόν του Προμηθέως Αιτναίον ,τους εμπιστεύτηκε κάτι .Ποία ήταν η παρακαταθήκη αυτή και ποία τα τελούμενα σ’αυτήν ,μου φαίνεται ανόσιο να το γράψω . Η τελετή αυτή λοιπόν είναι δώρο της Δήμητρος στους Καβειραίους.
ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΥ ΡΟΔΙΟΥ – » Αργοναυτικά » και Σχόλια .
Οι Κάβειροι. Οι Αργοναύτες έφθασαν στο νησί {ενν. η Σαμοθράκη } ,με σκοπό να λάβουν γνώση -με θείες και όσιες τελετουργίες – των αρρήτων Καβειρίων μυστηρίων ,ώστε να πλέουν ασφαλέστεροι πάνω στην κρυερή θάλασσα .Γι’ αυτά δεν θα μιλήσω περισσότερο, ούτε μου είναι επιτρεπτό να τραγουδήσω {ου θέμις άμμιν αείδειν ,στ.921 }γράφει ο Απολλώνιος .Ο Σχολιαστής του, όμως , μας διαφύλαξε τα Πελασγικά ονόματα των Μεγάλων Θεών ,οι οποίοι είναι τέσσερις τον αριθμό και ο Μνασέας λέγει και τα ονόματά τους : AΞΙΕΡΟΣ – ΑΞΙΟΚΕΡΣΑ – ΑΞΙΟΚΕΡΣΟΣ και ΚΑΣΜΙΛΟΣ.
ΙΑΚ.ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΥ – » Πελασγικά » { σελ.179 }.
Η Καβειρώ και οι Κάβειροι.
Καβειρώ { < καίω < καυω / καFω } : κεραυνός ,πυρεστία , η θεά της { δια κεραυνού } αναφλέξεως .Η θεά του κεραυνού ,και η Γαία κατείχε τον κεραυνό . Κάβειροι : οι την πυρεστίαν { πυροστιά } καίοντες { αυτοί που ανάβουν }.Συμπερασματικά οι Κάβειροι των μυστηρίων της Σαμοθράκης ήσαν θεοί που έφεραν Πελασγικά ονόματα , οι οποίοι αναφέρονται ιδιαιτέρως στην δημιουργό δύναμη , την φθορά και αναγέννηση των όντων .Αλλά το ίδιο όνομα [ με τους θεούς ] έφεραν και άνθρωποι ,ιερείς και εκτελεστές των ιδιοτήτων των θεών τούτων , μέσα σ’ αυτές τις ιδιότητες είναι και η δια πυρός μεταλλουργία .
ΗΣΙΟΔΟΥ – » Θεογονία », { στ.504 -505 }.
Οι Τιτάνες χάρισαν στον Δία ,την βροντή ,τον κεραυνό και την αστραπή . Πριν δε [αυτά ] η πελώρια γη τα είχε κρύψει.
Γ.ΣΙΕΤΤΟΥ – » Τα Καβείρια Μυστήρια »,{ σελ.19 }.
Από τούτη την ένωση γεννιέται ο Κασμίλος { ή Καδμίλος } , ο διακοσμητής του σύμπαντος , που προσωποποιείται με τον ΙΘΥΦΑΛΛΙΚΟΝ ΕΡΜΗΝ , τον Διόνυσον ή και αυτόν τον Έρωτα.
ΝΙΚ.ΜΑΡΓΙΩΡΗ – » Αποσυμβολισμός της Ελληνικής Μυθολογίας », { σελ.416 }.
M.T.CICERONIS – » De Natura Deorum », { III, 22 }.
ΠΑΝ.ΜΑΡΙΝΗ – » Η Ελληνική θρησκεία », { σελ.672 }.
Ανθεστήρια : μεγάλη εορτή των Αθηνών ,κατά τον μήνα Ανθεστηριώνα προς τιμήν του Διονύσου και του χθονίου Ερμή .Ουσιαστικά ήταν εορτή των νεκρών. Η πρώτη μέρα των Ανθεστηρίων ονομαζόταν »πιθοίγια» , η δεύτερη »Χόες’‘ { τέλεσις Ιερού Γάμου } και η τρίτη »Χύτροι ‘‘.
Η τρίτη μέρα των »Χύτρων »,είναι η καθαυτό εορτή των ψυχών των νεκρών .Οι ‘ Χύτροι » είναι φυσικά κοιλώματα ,χάσματα του εδάφους και είναι προφανώς τα κατάλληλα μέρη για την λατρεία της Γης και των ψυχών των νεκρών.Αργότερα συνδέθηκε παρετυμολογικά η λέξη προς την λέξη χύτρα { = πεποιημένον κοίλον σκεύος } ,όπου εκεί ανακάτευαν τα υλικά του καθαρμού .Όπως γράφει ο αρχαίος σχολιαστής [ στους ‘Βατράχους’ του Αριστοφάνους στην εορτή αυτή θυσίαζαν στον Χθόνιον Ερμή :<< θύειν αυτοίς έθος έχουσι των Ολυμπίων θεών ουδενί το παράπαν, Ερμού δε Χθονίω >>.
Η ημέρα των Χύτρων [ 13η Ανθεστηριώνος ] είναι η καθαυτό αποφράδα ημέρα και απ’ αυτήν παραμένει η λα’ι’κή δοξασία για την αποφράδα δεκάτη τρίτη των μηνών .Μέσα στην χύτρα ανακάτευαν σίτο και άλλα σπέρματα φυτών,τα οποία κανείς ζωντανός δεν έτρωγε ,διότι αυτά ήσαν ο» νεκρόδειπνος» { κόλλυβα ,σπερνά } ,όπως παρέμεινε στην λα’ι’κή παράδοση.
ΙΑΜΒΛΙΧΟΥ – » περί μυστηρίων », { Α’ .1 }.
Ο Ερμής ως λόγος της αληθινής γνώσεως περί θεών είναι ένας και ίδιος σε όλους τους ιερείς.
ΕΡΜΟΥ ΤΟΥ ΤΡΙΣΜΕΓΙΣΤΟΥ – » Ασκληπιός », { 40 }.
Αυτός ο λόγος ,ο οποίος λέγεται και » Τέλειος Λόγος ‘‘, έχει σωθεί μόνον στην Λατινικήν του μετάφρασιν .Είναι κείμενον αποκαλυπτικόν .Η αποκάλυψις γίνεται από τον Ερμήν τον Τρισμέγιστον στον Ασκληπιόν. Βασικόν στοιχείον του λόγου είναι η θέλησις του θεού. Η θέλησις κυβερνάει τον κόσμον με τον νόμο και την αγία Λογική .Ο κόσμος είναι η τάξις των πραγμάτων ,που καθορίζεται από την Ειμαρμένη και την Αναγκαιότητα ,που είναι όργανα της Θείας Θελήσεως,.{ πρόλογος }.
ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ – ΨΥΧΟΣΤΑΣΙΑ.
NΙΚ .ΠΟΛΙΤΗ – » Λαογραφικά σύμμεικτα ‘ { Δ’ }, σελ.110.
ΕΡΜΗΣ ΛΟΓΙΟΣ – ΑΓΙΟΣ ΜΕΡΚΟΥΡΙΟΣ.
ΑΔ.ΚΟΡΑΗ – » Άτακτα ».
Ψυχαγωγία: η μικρογράμματη επεξηγηματική γραφή μεταξύ των στίχων του κειμένου. Recreation =διασκέδαση ,ψυχαγωγία , divertissement= τέρψη,διασκέδαση , glose interlineaire =διαγραμμική στιλπνότητα ,soulagement =ανακούφιση.
ΣΤΕΦ.ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ – » Συναγωγή νέων λέξεων ».
Ψυχαγωγείον = τόπος, όπου κάποιος ψυχαγωγείται. Η λέξη παλαιά είχε άλλη σημασία. Ψυχαγωγία = Ο Αδ.Κοραής την ονόμασε ψυχοκτασίαν μάλλον παρά ψυχαγωγία. . .Δεν μπόρεσα να εξακριβώσω πότε άρχισε αυτή η νεωτερική σημασία της παλαιάς αυτής λέξεως ,η οποία δήλωνε το γράψιμο των επεξηγηματικών λέξεων, με πολύ μικρά γράμματα, πάνω ακριβώς από τις λέξεις του αρχαίου κειμένου ,όπως συνήθιζαν στα πρώην Ελληνικά σχολεία μας ,έως τους χρόνους της επαναστάσεως του 1821 .
ΑΝΘ. ΓΑΖΗ – » Επίτομον λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Ψυχαγωγέω { < ψυχαγωγός } : 1.α} κατάγω ,φέρω τις ψυχές των πεθαμένων στο βασίλειον του Πλούτωνος, στον Άδην { κυρ. επί του Ερμού } β} ανάγω ,ανακαλώ τις ψυχές από τον Άδη γ} εξιλάσκομαι , ιλεώνω τις ψυχές των αποθανόντων 2. έλκω προς τον εαυτόν μου ,κερδίζω την εύνοια , την αγάπη των ψυχών των ζώντων ,θέλγω ,τέρπω , τις παρηγορώ 3. [ μτγν.] ψυχέμπορος { ανδραποδιστής } 4. ψυχοραγώ ,ψυχομαχώ.
ΣΚΑΡΛΑΤΟΥ Δ. του ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ – » Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Ψυχαγωγία { < ψυχαγωγέω } . Το ψυχαγώγιον : ψυχομαντείον .
Ν.Π.ΑΝΔΡΙΩΤΗ – » Ετυμολογικό Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής ».
Η Ψυχαγωγία { < ψυχή + αγωγή } = διασκέδαση {;}. Τα ψυχαγωγεία ή ψυχαγώγια { < ψύχος + αγωγός } = αεραγωγοί μεταλλείων.
ΦΑΙΔ. ΚΟΥΚΟΥΛΕ – » Βυζαντινών βίος και πολιτισμός », { σε.37 }.
Ψυχαγωγεία ή ψυχαγώγια. Στα μεταλλωρυχεία υπήρχαν ορύγματα δίπλα από το κυρίως όρυγμα ,από τα οποία έμπαινε ο ποθητός αέρας..Πού να φανταστεί όμως ο σημερινός Έλληνας ,που μιλάει για ψυχαγωγία και για ψυχαγωγικά μέσα , ότι όχι με την ψυχή ,αλλά με το ψύχος και τα μεταλλεία έχει σχέση η λέξη.!
ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΥ – » Περί πυρός », [ 24 ].
Τα Ψυχαγωγεία = οι εξαερισμοί.
Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Βοασσονάδ – »Ανέκδοτα », { 518, 588 } .Ψυχαγωγία : 1.Η παραμυθία { παρηγοριά } 2. Η ανάπαυσις της ψυχής [ εν τόπω χλοερόν ] 3. Η αναγωγή των ψυχών [ εκ του Άδου ].
ΠΟΛΥΔΕΥΚΟΥΣ – » Ονομαστικόν » , { Α – 30,31 }.
» μύθου γλυκύτητα εις ψυχαγωγίαν ‘‘. αυχμηρός =ξηρός.
Για να σας ξεκουράσω λίγο ,επειδή η διδασκαλία είναι ξηρή και προσκορής [ αηδής < α- ηδύς ],τίποτε δεν με εμποδίζει να προσθέσω και [λίγη] μύθου γλυκύτητα {γλυκύς =ηδύς } με σκοπό την ψυχαγωγία [ τέρψις ] . Στην Βοιωτία λοιπόν θυσιάζουν μήλα στον Ηρακλή -εννοώ μήλα ,όχι τα πρόβατα στην ποιητική γλώσσα,αλλά τις οπώρες [καρπούς], για τον εξής λόγο.[Κάποτε] επειδή είχε αρχίσει η πανήγυρις [ πανηγύρι ]του θεού , και έφτανε ο καιρός για την θυσία ,άρα το ιερό ζώο ήταν κριός. Και αυτοί μεν , πού έφερναν το κριάρι , άργησαν παρά την θέλησή τους- διότι ο Ασωπός ποταμό φούσκωσε ξαφνικά και δεν ήταν διαβατός – τα παιδιά δε ,που έπαιζαν μαζί,για χάρη του ιερού εκπλήρωσαν την ιερουργία κατά νόμο με τον εξής τρόπο : αφού πήραν ένα ωραίο μήλο [οπώρα ] του έβαλαν τέσσερα καρφιά από κάτω τάχα για πόδια ,δύο καρφιά από πάνω για κέρατα και κατά τους ποιητές ισχυρίστηκαν ότι εθυσίασαν το μήλο [ οπώρα ] ως …μήλο [ πρόβατο ].! Γι’ αυτό ο Ηρακλής καλείται Μήλων [ ή Επιμήλιος ] από τους Βοιωτούς ,όνομα που το πήρε από τον τρόπο της θυσίας.
A.Π.Θ { Ιδρ. Μαν.Τριανταφυλλίδη } – » Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής ».
Γ.ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ – » Ετυμολογικό Λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας ».
Ψυχαγωγία { < ψυχαγωγός [ ψυχή + αγωγός < άγω ] : οδηγός των ψυχών { θεός Ερμής } – μάντης που επιχειρούσε να επικοινωνήσει με ψυχές νεκρών .
B’. ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΙΣ .
ΠΑΝ.ΚΟΛΛΙΑ – Λεξικόν των βασικών ρημάτων της Αρχαίας Αττικής πεζογραφίας ». »διασκέδασις { θλίψεων } » = διασκορπίζω τις θλίψεις [κατά παράλειψη της λέξ. θλίψεις ].
LIDDELL & SCOTT – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
HENRICUS STEPHANUS – » Θησαυρός της Ελληνικής γλώσσης ».
Διασκεδάω ,Διασκεδάζω : Dissipo ,Disjicio , Dispergo .
ΣΤΕΦ.ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ – » Λεξικόν Λατινο-Ελληνικόν » .
Dissipo- are , Dijicio-ere , Dispergo -ere.
ΕΥΣΤΡ.ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ – » Λεξικόν Ελληνο-Λατινικόν ».
ΕΥΣΤΡ.ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ – » Λεξικόν Λατινο-Ελληνικόν » .
ΑΝΘ. ΓΑΖΗ – » Επίτομον λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Διασκεδάζω { διασκεδάνυμι } : 1. διασπώ και διαχωρίζω το ένα απ’ το άλλο 2. ‘ρίπτων αφανίζω 3.[μτφ.] διασπείρω,κοινοποιώ λόγον ,φήμην.
ΣΤΕΦ.ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ – » Συναγωγή νέων λέξεων ».
Διασκέδασις = divertissement { Γαλλ. }.
ΣΤΕΦ.ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ – » Λεξικόν Λατινο-Ελληνικόν » .
Diverto -ere { di [ dis ] + verto =στρέφω } : 1. διαφέρω 2. χωρίζω ,διαζεύγνυμαι . { Diversus -a-um = εναντίος , διάφορος ,διαφέρων } 3. αυτός που έχει χωριστεί ,σποράδην ,χωρίς.
ISID.MASTROMICHALAKI – » Γαλλο-Ελληνικό / Ελληνογαλλικό Λεξικό ».
Η διασκέδαση [divertissement ] με την διαφορά και την ποικιλία [ diversite’ ] έχουν ίδια ρίζα : di-verto.
ΠΑΠΥΡΟΥ – » Λεξικό της Ελληνικής γλώσσας ».
Διασκεδάζω { < διασκεδάννυμι } : διασκορπίζω ,αποδιώχνω // [νεοελ.] 1.ψυχαγωγώ ,προκαλώ σε κάποιον ευθυμία ,ευχαρίστηση 2.ψυχαγωγούμαι ,μετέχω σε διασκέδαση // [αρχ.] 1.διαλύω 2.εξαφανίζω 3.[φήμη] διαδίδομαι. Διασκέδαση = ψυχαγωγία ,τέρψη 2. ευωχία ,γλέντι // [αρχ.] διασπορά ,διασκορπισμός.
Γ.ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ – » Ετυμολογικό Λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας ».
Διασκεδάζω { < διασκεδάννυμι : δια + σκεδάννυμι =σκορπίζω } .
BLAISE PASCAL – » Στοχασμοί » , { 139 }.
—————————————————————————————————————————————–
RENE MAGRITTE – » Elective Affinities », { 1933 }.
LEXICON VINDOBONENSE.
Ευριπίδης :» βάσκανον μέγιστον ψυχαγωγόν ».
Αλλά για την βασκανία στο επόμενο …..
Συνοψίζοντας , διαφέρει η διασκέδαση από την ψυχαγωγία. Η ψυχαγωγία έχει σχέση και με τους νεκρούς και με τους ζώντες .Ψυχαγωγεί μεν ο Ερμής, ως Ψυχοπομπός στην κάθοδο των ψυχών στον Άδη και οι άνθρωποι δε , ως ψυχομάντεις για την ανάκληση ψυχών από τον Άδη. Ψυχαγωγεί επίσης την ψυχή των ζώντων ,ο ψυχαγωγός, άλλοτε για καλό σκοπό ,άλλοτε για φαύλο. Η διασκέδαση ,δεν έχει σχέση με την αγωγή της ψυχής αλλά με τον διασκορπισμό { διασκεδάννυμι = διασκορπίζω } μάλλον των αρνητικών συναισθημάτων ,όπως θλίψη , φόβος ή ανία . Ταιριάζει περισσότερο δηλαδή με την εκτόνωση ή με τα sports { < disport < dis + port }.Και ο τρόπος διασκέδασης επίσης διαφέρει σε καλόν και κακόν.
Χρόνια πολλά με υγίεια σε όλες και όλους . Καλή Ανάσταση στους Χριστιανούς , ιδιαιτέρως στους Ορθοδόξους και μην ξεχνάτε την » εντολή της αγάπης »του Θεανθρώπου.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ :
ΑΓΟΡΑΖΕΤΕ ΒΙΒΛΙΑ , ΕΛΕΓΧΕΤΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ.
