Ο << Κρατύλος ή περί ορθότητος ονομάτων ,λογικός >> του Πλάτωνος { 385 – 379 π.χ. } είναι ένας φιλοσοφικός διάλογος , όπου ερευνάται η προέλευση ,η κατασκευή ,η λειτουργία όπως και οι δυνατότητες της Ελληνικής γλώσσας. Από πολ-λούς θεωρείται » το πρώτο έργο της παγκόσμιας γραμματείας περί ετυμολογίας των ονομάτων »,δηλαδή την δυνατότητα αναλύσεως ενός ονόματος στα συστατικά του μέρη και την αναζήτηση του ετύμου { = αληθινού , πραγματικού , βέβαιου } της λέξεως Άλλοι υποστηρίζουν ,ότι ο ‘Κρατύλος’ είναι » θεϊκό σχέδιο κατασκευής της ελληνικής γλώσσας ».Άλλοι ότι είναι ένα »κωμικό έργο » ή » ένα βιβλίο γεμάτο χιουμοριστικές παρετυμολογίες ». Ο πρώτος υπότιτλος του διαλόγου { περί ορθότητος ονομάτων } μας δηλώνει και την προβληματική του διαλόγου [ έχουν ορθότητα όλα τα ονόματα ή κάποια έχουν και κάποια δεν έχουν ; ] ,ενώ ο δεύτερος [ λογικός ] αναφέρεται στο περιεχόμενο του διαλόγου. Ποίος είναι ο αληθής σκοπός της συγγραφής αυτού του έργου από τον Πλάτωνα ;
Α’. ΜΕΡΟΣ.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος , { σχολ. Λ.ΛΑΓΙΟΥ }.
Κρατύλος ,«περί ορθότητος ονομάτων» , «λογικός».
Γ. ΜΙΣΤΡΙΩΤΟΥ – » Ελληνική γραμματολογία » , {σελ.504-505 }.
Πλατωνικοί διάλογοι.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος » , [ σελ. 12-13 },[ Εισαγ. : B.ΚΡΙΤΣΕΛΗ ] , [ αποδ. στην κοινή νεοελληνική ].
Το γενικό διάγραμμα του «Κρατύλου» μοιάζει σχεδόν με του «Πρωταγόρα». Σχεδόν, διότι υπάρχει μια ουσιώδης δια-φορά : στον μεν «Πρωταγόρα» αναιρείται ολωσδιόλου η θέση του α΄ μέρους και ο Σωκράτης αποδεικνύει αντίθετα απ’ τον Πρωταγόρα, ότι η αρετή είναι διδακτή, στον δε «Κρατύλον», δεν αναιρείται η θέση του α΄ μέρους, αλλά ενισχύονται τα συμπεράσματα, που έχουν εξαχθεί . Συνεπώς , θέτονται προς εξέταση δύο απόψεις. Η μία του Κρατύλου, κατά την οποίαν τα ονόματα έχουν φυσική ορθότητα και η άλλη του Ερμογένη, κατά την οποία τα ονόματα καθορίζονται κατά συνθήκη και με συμφωνία μεταξύ των ανθρώπων και επομένως η φύση των πραγμάτων δεν παίζει κανένα ρόλο στον καθορισμό τους.
ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ του ΘΡΑΚΟΣ – » Γραμματική Τέχνη » .
Tα μέρη της Γραμματικής είναι έξι { 6 }. Τέταρτο μέρος της γραμματικής είναι η εύρεση της ετυμολογίας.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Τέχνη ρητορική », { 1407 a – b }.
Θεμελιώδης αρχή [ βάση ] της λέξεως [ ύφους ] είναι το ελληνίζειν [ το να μιλάει κανείς σωστά ελληνικά ].
Β’. ΜΕΡΟΣ .
Να θυμάσαι , ότι είσαι υποκριτής σε δραματικόν έργον.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος ».
I}.ΠΡΟΛΟΓΟΣ.
ΤΟ ΕΡΓΟ : Ο τόπος που εκτυλίσσεται ο διάλογος είναι άγνωστος .Σε κάποια οδό ή σε κάποιο σημείο της πόλεως των Αθηνών ,το οποίο ο Πλάτων δεν αναφέρει .Εσκεμμένα ,ίσως, για να ταιριάξει με την άδηλη καταγωγή της γλώσσας. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο του Κρατύλου είναι το ότι ο διάλογος γίνεται στο πόδι ! { σχόλ. Γ. Κεντρωτή }. Η ορθότητα των ονομάτων αρμόζει με τους όρθιους συνομιλητές ! Άρα τίποτα από την συζήτηση δεν είναι προμελετημένο και συστηματικό αλλά στο πόδι και προχείρως. Όλα γεννώνται επί τόπου δια της διαλεκτικής μεθόδου και από την αμηχανία των συνομιλητών. ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ : Oι συνομιλητές στην αρχή είναι δύο : ο Ερμογένης και ο Κρατύλος .Κατόπιν προσκλήσεως προσέρχεται στον διάλογο και ο Σωκράτης.
1]. Ο Ερμογένης { = Ερμού γένος ,άρα κερδώος και λόγιος } κάθε άλλο παρά αυτό που λέει τ’ όνομά του είναι . Διότι την πλούσια πατρική περιουσία δεν την διεκδίκησε { για κάποιο λόγο } από τον αδελφό του Καλλία ,ώστε κατάντησε πέ-νης και αποτυχημένος . Ο Ερμογένης έχει άγνοια από φιλοσοφία [ δεν είναι ευμήχανος λόγου ] κι εκφράζει τις απόψεις του Πρωταγόρα για την γλώσσα, ότι τα ονόματα είναι αποτέλεσμα σύμβασης ,μιας συμφωνίας μεταξύ των ανθρώπων για να δώσουν όνομα σ’ ένα πράγμα. Συνεπώς στηρίζεται σε κάποια συνήθεια ή σύμβαση { συνθήκη και ομολογία ,νόμος και έθος } .Μια σχετικιστική , συμβατική άποψη .
2].Ο Κρατύλος { = ο κρατών την ύλη ,αυτός που ελέγχει την διαρκή ροή της ύλης στον κόσμο της γενέσεως και της φθοράς }. Οπαδός της Ηρακλείτειας θεώρησης ,της αενάου ροής και μεταβολής των πραγμάτων. Ο Κρατύλος διαστρεβλώνει τον Ηράκλειτο καταπατώντας το μέτρο και φτάνει σε υπερβολές ,τις οποίες προσπαθεί να διορθώσει.
3]. Ο Σωκράτης { =ο σώζων το κράτος του νου } ,βρίσκεται στην μέση δύο ακραίων θέσεων για την κατασκευή των ονο-μάτων. Αφ’ ενός ψέγει την ρασιοναλιστική θεωρία του Ερμογένη ,ότι η γλώσσα δομείται δια μέσου μιας σειράς αποδε-δειγμένων αυθαιρεσιών. Διότι δεν είναι όλα αποτέλεσμα μιας συμφωνίας των ανθρώπων ,όπου όλως τυχαίως αποφά-σισαν να αποκαλούν έτσι τα πράγματα κι όχι αλλιώς . Αποδεικνύει δε, ότι πλείστα ονόματα είναι κατασκευασμένα βάσει κάποιων αρχών ,κανόνων και νόμων, τους οποίους πολλοί αγνοούν. Όμως ο Σωκράτης αποδοκιμάζει και την νατουραλιστική άποψη του Κρατύλου με την υπερβολική στάση του περί ορθοεπείας. Εάν, δηλαδή, δεν εφαρμόζονται πλήρως αυτοί οι νόμοι, πρέπει να απορρίπτεται το όνομα { άκρα ορθοέπεια }.Διότι υπάρχουν και ονόματα κατά σύμ-βαση ή κατά συνθήκη κατασκευασμένα .Ουσιαστικά ο διάλογος απηχεί :
Ι]. Την αντίθεση μεταξύ Παρμενίδη και Ηρακλείτου. II ]. Την αντίθεση μεταξύ Πρωταγόρα και Ηρακλείτου. III ]. Την αντίθεση μεταξύ του Κρατύλου [ ‘‘φύσει» ] και του Ερμογένη [ »νόμω‘‘ ] για την ορθότητα των ονομάτων.
I ].την αντίθεση απόψεων μεταξύ Παρμενίδη και Ηρακλείτου. Ο Σωκράτης με την χαρακτηριστική ειρωνεία του αντιτάσσει στον μεν Ερμογένη { Παρμενιδεία θεωρία } την Ηρακλειτεία θεωρία περί της αενάου ροής και μεταβολής των πάντων , στον δε Κρατύλον { Ηρακλειτεία θεωρία } την Παρμενιδεία θεωρία περί του αιωνίου όντος.! Λεπτοφυής ειρωνεία μέχρι τα άκρα ! Οι δύο αντίθετες απόψεις αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
ΠΡΟΚΛΟΥ – » Σχόλια εις τον Κρατύλον Πλάτωνος εκλογαί χρήσιμοι », [ 10 , 68 ].
Ο Σωκράτης , αν και αποδέχεται την σύνδεση των ονομάτων με τα πράγματα [απόψεις Κρατύλου ], δείχνει όμως ότι και το τυχαίον υπάρχει σε μεγάλο βαθμό στα ονόματα [ απόψεις Ερμογένη ] και ταυτοχρόνως ότι δεν κινούνται όλα τα πράγματα. Τα ονόματα είναι μιμήσεις της ουσίας των πραγμάτων ,είδωλα, σύστοιχα προς τους μιμητές . Ο Σωκράτης κατά την εξέταση των ονομάτων ασκεί κριτική και στις μεν [ απόψεις Ερμογένη ]και στις δε [απόψεις Κρατύλου ].
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ –ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ
II ]. την αντίθεση απόψεων μεταξύ Πρωταγόρα και Ηρακλείτου. .Η ορθότητα των ονομάτων δεν βασίζεται σε »μαν-τείες», αλλά σε κάποια συνήθεια ή σύμβαση μεταξύ των ανθρώπων ,λέει ο Ερμογένης . Άρα κυρίαρχος πλέον είναι ο υποκειμενισμός και η αυθαιρεσία , αφού κανένα όνομα δεν είναι ορθό παρά είναι αποτέλεσμα αυθαιρεσίας. Πρωτα–γόρας : « Πάντων χρημάτων μέτρον εστίν άνθρωπος, των μεν όντων ως εστιν, των δε ουκ όντων ως ουκ έστιν » { =για όλα τα πράγματα μέτρο (κριτήριο) είναι ο άνθρωπος για όσα υπάρχουν, ότι υπάρχουν και για όσα δεν υπάρχουν, ότι δεν υπάρχουν }. Ο Κρατύλος αντίθετα ισχυρίζεται ότι για κάθε υπαρκτό πράγμα ,υπάρχει οπωσδήποτε και το κατάλληλο εκ φύσεως ορθόν όνομα απορρίπτοντας όσα ονόματα δεν είναι εκ φύσεως ορθά, χαρακτηρίζοντάς τα ως μη ονόματα. Άρα όλα τα ονόματα είναι ορθά και δεν υπάρχουν εσφαλμένα ονόματα, αλλά μόνο εσφαλμένη χρήση των ορθών ονο-μάτων. Ηράκλειτος : « πάντα ρει ,πάντα χωρεί και ουδέν μένει » .
ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ- ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ.
III ]. Εντέλει η ορθότητα των ονομάτων είναι »φύσει» { Κρατύλος } ή »νόμω» { Ερμογένης } ; Μήπως είναι και »φύσει’‘ και »νόμω’‘ ; Ή μήπως ούτε »φύσει » ούτε »νόμω’‘ ;
ΠΡΟΚΛΟΥ – » Σχόλια εις τον Κρατύλον Πλάτωνος εκλογαί χρήσιμοι », [ 12-13 , 16 ].
Τα ονόματα είναι όλα φυσικά και όλα συμβατικά, και άλλα φυσικά και άλλα συμβατικά…Ο Κρατύλος και ο Ερμογένης ανατρέπουν μερικώς ο ένας τον άλλο, χωρίς όμως να μπορέσουν να δομήσουν πλήρως ο καθένας την δική του θεωρία.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Τέχνη ρητορική », { 1407 b }.
Δεν είναι φανερό στα αποσπάσματα του Ηρακλείτου με ποια λέξη πάει μαζί η κάθε λέξη : με την προηγούμενη ή με την επόμενή της ; Ανάλογα με την προτίμηση εξάγονται διαφορετικά συμπεράσματα. Η ασάφεια αυτή χαρακτηρίζει ιδίως τους χρησμούς.
ΙΙ }.ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ.
Τα μέρη του διαλόγου είναι : I .Προοίμιον II .Κύριον μέρος .Το Κύριον μέρος χωρίζεται σε : a }. Διάλογος Σωκράτη -Ερμογένη b }. Διάλογος Κρατύλου -Σωκράτη.
Ι }. ΠΡΟΙΜΙΟΝ . [ 383 a – 384 e ].
Στον διάλογο τίθενται δύο δοξασίες : α) δοξασία του Κρατύλου { τα ονόματα δεν είναι συμβατικά, αλλά ενέχουν φυσική ορθότητα [ φύσει ] } , β) η δοξασία του Ερμογένη { τα ονόματα ,όπως και η γλώσσα είναι σύνολο φωνητικών σημείων, που καθορίζονται από τους ανθρώπους κατά τη θέλησή τους και κατόπιν κοινής συμφωνίας [ νόμω ] }.
[ 383 a -b ].
Η ορθότητα του ονόματος υπάρχει από τη φύση μέσα σε καθένα από τα όντα.
ΝΕΩΤ. ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΟΥ ‘ΗΛΙΟΥ’ – » Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα »,{ σελ.355 }.
Κ.Δ.ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ : » Κρατύλος ». Πρώτος ο Πλάτων θέτει το πρόβλημα της γενέσεως της γλώσσης .
Ο Σωκράτης αρχίζει τον διάλογο με τον Ερμογένη τονίζοντας μια παλιά παροιμία : τα καλά [ πράγματα ]είναι δύσκολα όταν πρόκειται να μάθουμε την φύση τους. Η σπουδή των ονομάτων μάλιστα δεν τυγχάνει να είναι εύκολο μάθημα
[ 384 b ]
EΛΛΗΝΕΣ ΠΑΡΟΙΜΙΟΓΡΑΦΟΙ – » ΖΗΝΟΒΙΟΥ- » Επιτομὴ εκ των Ταρραίου και Διδύμου παροιμιών συντεθείσα κατά στοιχείον », { σελ.172 [38] }.
»Χαλεπά τα καλά ».<< Σύμφωνα με τον σχολιαστή, η παροιμία λεγόταν για τους ισχυρούς ,που εκτρέπονταν σε ωμούς και σκληρούς δυνάστες ,ακριβώς ένεκα της ‘‘ευπραγίας » τους >> ,[ σχολ. Τ. ΝΑΤΣΟΥΛΗ – »3.000 λέξ. & φρ.παροιμ.»}
XAΛKINO METAΛΛΙΟ : Δισκοβόλος του Μύρωνα με ρητό Πλάτωνος ‘ΧΑΛΕΠΑ ΤΑ ΚΑΛΑ‘ { Clifton College ,1905 }.
{ 384 d-e }.
Η ορθότητα του ονόματος προσδιορίζεται από κοινή συμφωνία και συναίνεση . Η φύση δεν έχει προσδιορίσει όνομα σε κανένα πράγμα, αλλά το προσδιόρισε η χρήση και η συνήθεια εκείνων, πού το καθιέρωσαν.
ΙΙ }. ΚΥΡΙΟΝ ΜΕΡΟΣ.
Ο διάλογος χωρίζεται σε δύο μέρη : Α . Διάλογος ΕΡΜΟΓΕΝΗ – ΣΩΚΡΑΤΗ { 385 a – 427 e } και Β . Διάλογος ΚΡΑΤΥΛΟΥ – ΣΩΚΡΑΤΗ { 428 a – 440 e }.
Α’ .ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΕΡΜΟΓΕΝΗ – ΣΩΚΡΑΤΗ { 385 a – 427 e }.
Η συζήτηση που ακολουθεί μεταξύ των δύο αυτών προσώπων καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του διαλόγου.
{I}.Επιχειρηματολογία υπέρ της φυσικής ορθότητας των ονομάτων .
Δεν υπάρχει μόνον ένας τρόπος να κατασκευαστεί ένα όνομα αλλά πολλοί ,όπως μπορεί εξ ίσου καλά, αλλά διαφορε-τικά εργαλεία να φτιαχτούν από διαφορετικούς σιδηρουργούς για τον ίδιο σκοπό. Αρωγός απαραίτητος του ονομα–τουργού είναι ο διαλεκτικός. Ποίος είναι ο διαλεκτικός ; Αυτός που ξέρει να ρωτά και ν’ αποκρίνεται όταν τον ερωτούν , που κρίνει την ορθότητα των ονομάτων .Είναι ο χρήστης του ονόματος .Έτσι ο νομοθέτης [ ονοματουργός ] κατασκευάζει ορθώς τα ονόματα όταν έχει την επιστασία του διαλεκτικού. Από τις θέσεις αυτές εξάγεται το γενικό συμπέρασμα ,ότι ο καθορισμός του ονόματος δεν είναι έργο του πρώτου τυχόντος και κατά συνέπεια ο Κρατύλος είχε δίκιο, όταν υποστήριζε ,ότι »φύσει τα ονόματα είναι τοις πράγμασι ‘‘, δηλ. καθορίζονται σύμφωνα με τη φύση των πραγμάτων και δεν μπορεί ο καθένας να είναι καλός ονοματοποιός .
Ο Σωκράτης θέτει προς συζήτηση τα ακόλουθα προβλήματα, τα οποία παραδέχεται και ο Ερμογένης:
1.Όπως υπάρχει λόγος αληθής και ψευδής, υπάρχουν και ονόματα αληθή και ψευδή .Επομένως τα αληθή τουλάχιστον ονόματα δεν είναι συμβατικά στοιχεία, που καθορίσθηκαν με κοινή συμφωνία των ανθρώπων.
( 385 b ).
2.Τα πράγματα έχουν κάποια ορισμένη [δεδομένη ] ουσία και σταθερή ( βεβαίαν ) ,η οποία δεν εξαρτάται από την δική μας υποκειμενικότητα και φαντασία.
[ 386 e ].
3.Οι πράξεις ,που αναφέρονται στα πράγματα ,είναι ένα είδος των όντων και εκτελούνται [ πράττονται ] σύμφωνα με την φύση τους, όχι σύμφωνα με την γνώμη μας.
( 387 a ).
4.Ο καθορισμός των ονομάτων [ ονοματοθεσία ] είναι μέρος του λόγου και είναι κάποιου είδους πράξη .
( 387 c ).
5. Επειδή η ονοματοθεσία { το ονομάζειν } είναι πράξη , πρέπει να γίνεται σύμφωνα με την φύση του πράγματος και να αποτυπώνει την ουσία του πράγματος στο όνομά του. Τα όργανα διευκολύνουν τις πράξεις . Το όνομα είναι ένα όργανο, με το οποίον εκτελούμε την πράξη του «ονομάζειν» [ ονοματοθεσία ] και μάλιστα διδακτικό και διακριτικό της ουσίας του πράγματος.
( 388 c ).
6. Όπως για να κατασκευαστεί κάποιο όργανο υπάρχει ο αρμόδιος τεχνίτης, έτσι για να κατασκευαστεί κι ένα όνομα- όργανο, πρέπει να υπάρξει ο κατάλληλος τεχνίτης – νομοθέτης ή ονοματοποιός .
[ 389 a ]
7.Ο έγκυρος νομοθέτης πρέπει να γνωρίζει τον τρόπο της κατασκευής του ονόματος με γράμματα και συλλαβές, ώστε το όνομα να ταιριάζει στην ουσία και στη φύση κάθε πράγματος.
( 389 d ).
8.Για να επιτύχει ο έγκυρος ονοματοθέτης σε μεγάλο βαθμό αυτό , να αποδώσει το είδος του ονόματος που αρμόζει σε κάθε πράγμα ,πρέπει να έχει κάποιο πρότυπο και ν’ αποβλέπει στο ιδεώδες όνομα.
(390 a )
9.‘Εργον του νομοθέτη είναι να κατασκευάζει το όνομα υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση του » διαλεκτικού» , που γνωρίζει να κάνει ερωτήσεις και ν’ απαντά σε ερωτήσεις [ είτε απ’ αυτόν τον ίδιον είτε απ’ άλλον ] .
( 390 c- d ).
Στην συνέχεια εξετάζεται η ουσία, αυτή η ίδια φυσική ιδιότητα των ονομάτων. Δηλαδή , σε τί συνίσταται η φυσική ορθότητα του ονόματος για να γίνει επαλήθευση ; Πώς πραγματοποιείται αυτός ο ιδεώδης προσδιορισμός. Το όνομα έχει κάποια ορθότητα από την φύση του και δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει κάθε άνθρωπος το πώς να θέτει με εύστοχο τρόπο όνομα στο κάθε τι.
[ 391 a-b ]
ΑΠΟΨΕ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΖΟΥΜΕ !
To » Απόψε αυτοσχεδιάζουμε » είναι το τελευταίο μέρος μιας τριλογίας , που έχει αφιερώσει ο σπουδαίος θεατρικός συγγραφέας Λ.ΠΙΡΑΝΤΕΛΛΟ [ βρ. Νόμπελ Λογοτεχνίας 1934 ] στο « θέατρο μέσα στο θέατρο ».
Μια διαμάχη [ που αφορά την σκηνοθεσία μιας θεατρικής παράστασης και στηρίζεται πάνω στο διήγημα του Λ. Πι-ραντέλλο » Λεονώρα, αντίο ! »], ξεσπά ανάμεσα στον σκηνοθέτη ,ο οποίος θέλει να κάνει τους ηθοποιούς του να αυτο-σχεδιάσουν χωρίς συγκεκριμένο σενάριο και να διασπάσει την ιστορία σε εικόνες και σκηνές και στους ηθοποιούς ,που πιστεύουν ότι έτσι χάνεται η ένταση των συναισθημάτων .Στο τέλος η διαμάχη αυτή οδηγεί τους θυμωμένους ηθοποιούς από την ανάμειξη του σκηνοθέτη και από την σύγχυση που προκάλεσε ,να τον πετάξουν έξω από το θέατρο. Η αυθαιρεσία έχει και τα όριά της ,ενώ η ανοησία στερείται – δυστυχώς – ορίων.
Ο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ.
Ο τίτλος »Απόψε αυτοσχεδιάζουμε » μπορεί να αποδοθεί και σε όλους τους ημιμαθείς και αμαθείς, ημιπαρανοϊκούς και παράφρονες και προπάντων στους δοκησίσοφους ερασιτέχνες »γλωσσολόγους » ,που ως επί το πλείστον ευρισκόμενοι σε παραλήρημα αυτοσχεδιάζουν προσθέτοντας ή αφαιρώντας γράμματα και συλλαβές σε μία λέξη. Αυτό έχει ως συνέ-πεια είτε να εκμαυλίζουν και να ευτελίζουν την ετυμολογία των λέξεων της ελληνικής με ανόητες παρετυμολογίες [ π.χ. όφις = σοφί-α, αν αλλάξει η σειρά των γραμμάτων. Το δε γράμμα που περισσεύει [ α ] , δηλώνει τον Α» [= τον πρώτον ] όφιν !!!! ] ,είτε να κακοποιούν και να απαξιώνουν την ιστορική ορθογραφία με πρόσχημα [ μανδύα ] την απλοποίηση της γλώσσας ,ούτως ώστε να καθίσταται η ετυμολογία αδύνατη [ π.χ. προτείνοντας φωνητική γραφή και λατινικά αλφάβητα ή προτείνοντας ,από ημιμάθεια αναμεμιγμένη με παρθένα ανοησία , ανορθόγραφες λέξεις με συνέπεια να τις γελοιοποιούν ,όπως »συγνώμη» { < συς = χοίρος + γνώμη } αντί για » συγγνώμη» { < συν + γνώμη } ]. Η ουσιαστική διαφορά με το θεατρικό του Λ. Πιραντέλλο βεβαίως είναι , ότι στο έργο αυτό υπάρχει σκηνοθέτης » ευρισκόμενος εν συγχύσει » ,τον οποίον διώχνουν οι ηθοποιοί , ενώ στο δικό μας έργο ,δυστυχώς, δεν υπάρχει σκηνοθέτης » ψευτοετυμολόγος » για να τον διώξουν .
ΠΡΟΣΟΧΉ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΠΛΆΝΗΣΗ.!
Είναι αδιάφορο, εάν η ίδια έννοια εκφράζεται με τέτοιες ή άλλες συλλαβές σε ένα όνομα . Γράμματα μπορούν να προσθέτονται ή να αφαιρούνται ή να μεταθέτονται και να είναι ολότελα διαφορετικά , αρκεί η ουσία του πράγματος να φανερώνεται στο όνομα . Τα όντα, των οποίων η γέννηση είναι σύμφωνη με τη φύση, πρέπει να έχουν τα ίδια ονόματα .
[ 393 d ].
[ 394 a ].
[ 394 d ].
[ 396 c-d ].
Ο Σωκράτης αποδίδει στην έμπνευσή του [ από τον Ευθύφρονα ] τις ένθεες ετυμολογίες [ ή παρετυμολογίες ] του .!
Α.Ε. ΤAYLOR – » Ο Πλάτων ,ο άνθρωπος και το έργο του », { σελ.115-16 }.
O Σωκράτης προειδοποιεί εμμέσως πλην σαφώς τον συνομιλητή του ,ότι αυτά που θα πει δεν θα πρέπει ο άλλος να τα εκλάβει ως απολύτως σοβαρά. Δηλαδή ,ότι όσες υπερβολές ακολουθούν σκοπό έχουν απλώς να διακωμωδήσουν τις εικασίες των « ετυμολόγων », οι οποίοι ψάχνουν στα σκοτεινά, χωρίς επιστημονική βάση.
Ακολουθεί ένα τεκμήριο ότι ο Σωκράτης δεν παίρνει στα σοβαρά τα παρακάτω. Είναι μια παρέκβαση, όπου ο Σωκρά-της – για να συμπληρώσει τον διαφωτισμό του συνομιλητή του – εξετάζει ετυμολογικώς τα ονόματα : α) θεών β) δαι-μόνων γ) ηρώων δ) ανθρώπων ε) ψυχής στ ] σώματος ζ ) άστρων και των φυσικών φαινομένων η) ηθικών εννοιών και παρατηρεί ,ότι »μερικά ονόματα κοντεύουν να μας αποπλανούν [ αυτά που δόθηκαν στους ήρωες και στους θεούς ]. Πολλά ανάμεσα σ ̓ αυτά δόθηκαν κατά τις ονομασίες των προγόνων, άλλα χωρίς καμμία συμφωνία , άλλα εκφράζοντας μία ευχή. Γι’ αυτό καλύτερα πρέπει να εξετάσουμε τα ονόματα που είναι κατάλληλα σε όσα έχουν από φυσικού τους αιώνιαν ύπαρξη. Σ’ αυτή την ανάπτυξη υπάρχουν αναμφιβόλως ιδέες ενδιαφέρουσες και ορθές, αλλά οι ετυμολογίες παρουσιάζονται στο σύνολό τους με μια πολύ δυνατή πρόθεση ειρωνείας.
( 397 a ).
Υπάρχουν και περιπτώσεις όπου γίνεται χρήση δύο διαφορετικών ονομάτων για το ίδιο πράγμα { π.χ. άναξ και Έκτωρ }.Τα ονόματα αυτά δεν είναι εύκολο να τα ξεχωρίσει οποιοσδήποτε τυχάρπαστος ,αλλά μόνον ο επαΐων ,» ο επιστάμενος περί των ονομάτων‘ ‘. Μπορεί να υπάρχουν πολλά ονόματα για το ίδιο πράγμα και όλα ν’ αποδίδουν εξ ίσου καλά την ουσία του. Κάποια ονόματα προέρχονται από συνεκφορά πολλών λέξεων ,οι οποίες σχηματίζουν μια φράση { π.χ. άνθρωπος }.
ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΣΤΟΝ ΠΡΟΚΡΟΥΣΤΗ .
Στα ονόματα άλλοτε προσθέτουμε και άλλοτε αφαιρούμε γράμματα και μεταβάλλουμε τον τονισμό.
{ 399 a }.
Παλαιά και νέα γλώσσα. Η ορθή ετυμολογία ανάγεται στις αρχαιότερες μορφές ονομάτων. Tα αρχικά ονόματα θάφτηκαν στην αφάνεια απ’ αυτούς που θέλουν να να τα ωραιοποιούν με τις προσθαφαιρέσεις γραμμάτων χάριν ευφωνίας και με τις τροποποιήσεις χάριν καλλωπισμού και από την πάροδο του χρόνου .
{414 d }.
Με μικρή προσθήκη ή αφαίρεση γραμμάτων σε μία λέξη μεταβάλλεται η σημασία των λέξεων και υπάρχει ο κίνδυνος η αλλοίωση αυτή να φτάσει σε σημείο ,που η λέξη να πάρει την αντίθετη σημασία της . Έτσι αν θέλουμε να βρούμε το αληθινό νόημα της λέξεως πρέπει να ανατρέξουμε σε αρχαιότερες μορφές της .
{ 418b }.
TO ONOMA .
To όνομα – κατά τον Σωκράτη- είναι μία ολόκληρη πρόταση : » ὅν οὗ μάσμα ἐστίν » . Μάσμα ( < *μάω ) = ψηλάφηση ζήτηση, έρευνα.
LIDDELL & SCOTT – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Μάω : a].επιθυμώ κάτι ,το επιδιώκω με θέρμη ,το ποθώ b].επιθυμώ να είμαι , αξιώνω, ότι είμαι. Διαιρείται σε : MAΩ [1] = σφοδρά επιθυμία ,πόθος ,σύντονος σκοπός // ΜΑΩ [2] = Έξαψη του νου ,διατάραξη // ΜΑΩ[3] =Σκέψη ,διά-σκεψη ,εμμονή .
Ι. ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της αρχαίας ελληνικής γλώσσης ».
ΌΝΟΜΑ -ατος [ ιων. ούνομα, αιολ. όνυμα, λατ. ΝΟΜΕΝ ].
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – ‘ Όργανον », Περί Ερμηνείας »,{2].
Όνομα είναι σημαντική φωνή ,κατά συνθήκη [συμβατικά] και άνευ χρονικής αναφοράς, της οποίας κανένα μεμονωμένο μέρος δεν είναι σημαντικό.
ΔΙΟΔ. ΣΙΚΕΛΙΩΤΗ – » Βιβλιοθήκη ιστορική », { Α’.8 }.
Οι φθόγγοι της φωνής των πρώτων ανθρώπων αρχικά ήσαν ακατάληπτοι και άναρθροι και σταδιακά άρχισαν να διαρθρώνουν λέξεις [ μέροπες ] και να θέτουν από κοινού σύμβολα για κάθε πράγμα. Δεν μιλούσαν όλοι την ίδια γλώσσα, αλλά η κάθε ομάδα την δική της.
ΑΝ. ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος », { σελ.12,27,617 }.
Το όνομα είναι «μίμημα του πράγματος » και οντότητα, αφού ον και όνομα είναι αλληλένδετα.
Το όνομα είναι το αποτέλεσμα ,που αποτυπώνει την έρευνα , την αναζήτηση . { Μάσμα < μάω = αναζητώ}
{ 421 a-b }.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος ».εισαγωγή : Β. ΚΡΙΤΣΕΛΗ , { σελ. 11 }.
Τα πρώτα ονόματα δεν αναλύονται ,επειδή δεν είναι δυνατόν να εξηγηθούν με ορισμό από άλλα ονόματα και γι’ αυτό η εξήγησή τους απαιτεί διαφορετική μέθοδο .Τα σύνθετα μπορούν ν’ αναλυθούν και να φανερώσουν την ουσία τους μέσω των πρώτων ονομάτων στα οποία αναλύονται.
[ 422 d ].
Mία είναι η ορθότητα κάθε ονόματος. Για να είναι ορθό το όνομα, οφείλει να μας φανερώνει την ουσία του πράγματος που ορίζει [ δηλ. το τί είναι το καθένα από τα όντα ].
Πρώτος και δεύτερος ορισμός του ονόματος.
Τα πρώτα ονόματα είναι μια πράξη μιμήσεως με τη βοήθεια της φωνής [ φωνητική μίμηση ] . ̓Και μπορεί να ονομάζει κανείς, όταν απομιμηθεί με τη φωνή εκείνο που μιμείται .Αλλά εκείνοι, που μιμούνται τη φωνή των προβάτων και του κόκκορα και άλλων ζώων, δεν είναι αναγκαίο να παραδεχθούμε ότι ονομάζουν εκείνα που μιμούνται. Η μίμηση που επιτυγχάνεται με το όνομα, δεν αναφέρεται ούτε στον ήχο ( γιατί τότε θα συγχέονταν με τη μουσική ) ούτε στη μορφή και στο χρώμα (ό,τι είναι χαρακτηριστικό της ζωγραφικής ) . Το όνομα οφείλει να μιμηθεί την ουσία του πράγματος με γράμματα και συλλαβές . Η έκφραση της ουσίας των όντων γίνεται επομένως με λέξεις. Οι λέξεις πρέπει να είναι κατασκευασμένες κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να δίνεται με αυτές μια μιμητική αναπαράσταση του πράγματος που ονομάζεται.
{423 b }.
Οι ‘‘παλαιοί» ήσαν εκείνοι που συνέθεσαν τα ονόματα , διότι ήσαν σοφοί νομοθέτες και γνώστες των πραγμάτων .Η ονοματοθεσία , η τέχνη της κατασκευής ονομάτων , μιμείται την ουσία των πραγμάτων. Συνεπώς ο ονομαστικός { νομο–θέτης }πρέπει να ελεγχθεί, εάν με τα γράμματα και τις συλλαβές, που χρησιμοποίησε στην κατασκευή ονομάτων, κατάφερε να μιμηθεί την ουσία των πρώτων ονομάτων. Αυτές οι διακρίσεις, αν και είναι δύσκολες, είναι όμως απαραί–τητο να γίνουν, διότι , αν δεν γνωρίζουμε σε τι συνίσταται η ορθότητα των πρώτων ονομάτων, είναι αδύνατο να γνω–ρίσουμε την ορθότητα των ονομάτων, των παραγώγων και των συνθέτων, που προέρχονται απ’ αυτά και τότε αναγκαζόμαστε να λέμε φλυαρίες .
{ 425 a-b }
Ο Σωκράτης επιχειρώντας να κάνει ορισμένες μεθοδολογικές διακρίσεις ,προχωρεί στην εξέταση μερικών στοιχείων – γραμμάτων και καταλήγει στο συμπέρασμα, ότι για κάθε ον ο νομοθέτης έχει βρει ένα σημείο και ένα όνομα και με βάση αυτά συνθέτει με απομίμηση τα υπόλοιπα. Επομένως σ’ αυτό συνίσταται η ορθότητα των ονομάτων .
J. KOSUTH – » Τίτλος [ Η τέχνη ως ιδέα ] , { ιδέα } , { 1967 }
To έργο υπό μορφή κειμένου αναλύει την ελληνική λέξη ιδέα [ idea } .Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της Εννοιολογικής τέχνης ,που αποκλείει τελείως την εικαστική πλευρά χάριν της πνευματικής.
Β’ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΚΡΑΤΥΛΟΥ – ΣΩΚΡΑΤΗ { 428 a – 440 e }.
II.β]. Τα ονόματα δεν αποτελούν ασφαλή βάση της γνώσεως των όντων και της ουσίας των πραγμάτων.
Ο διάλογος αυτός μπορεί να χωριστεί σε τρία μέρη : I. (428b- 435c) , II. [ 435 c – 439 b ] ,III. [ 439 b – 440 e ].
Α’.ΜΕΡΟΣ.
α}.Ο Κρατύλος δέχεται γενικώς τις απόψεις του Σωκράτη διότι συμφωνούν με τις δικές του. Oμως ο Σωκράτης , παραδόξως γι’ αυτόν, έχει επιφυλάξεις για τα συμπεράσματα και προτείνει να επαναλάβουν την εξέταση πάλι απ’ την αρχή .Παραδέχεται ,ότι η ορθότητα των ονομάτων έγκειται στο εκφράζουν και να ερμηνεύουν την αληθινή φύση των πραγμάτων. Ο Κρατύλος εγκρίνει τον ορισμό και προσθέτει , ότι τα ονόματα χρησιμεύουν για να διδάσκουν και ότι αυτά τα καθορίζει ο νομοθέτης. Δεν παραδέχεται όμως ότι υπάρχουν ψευδή ονόματα ,διότι κατά τη γνώμη του κάθε λόγος είναι αληθινός και δεν υπάρχει λόγος ψευδής [το ψευδές λέγειν είναι αδύνατον ] . Ο Σωκράτης τότε του δηλώνει με παράδειγμα, ότι μπορεί κάποιος να βεβαιώσει ή να εκφρασθεί και κατά τρόπο ψευδή.
{429 d }.
Όλα τα ονόματα είναι ορθά .Είναι αδύνατον να υπάρχουν ονόματα ψευδή . Ψεύδος είναι όταν λες ονόματα γι’ αυτά που δεν υπάρχουν.
β].Ο Κρατύλος δεν το παραδέχεται και λέει ,ότι τότε δεν ομιλούμε ,αλλά κάνουμε θόρυβο { ψοφείν } στις συνομιλίες μας « ψοφείν έγωγ ̓ αν φαίην τον τοιούτον » (430a). Ο Σωκράτης δηλώνει ,ότι το όνομα ,όπως και η ζωγραφιά ,είναι απομίμηση του πράγματος. Αν λοιπόν παρομοιάσουμε τα πρώτα ονόματα με ζωγραφιές, συμβαίνει και εδώ το ίδιο όπως στις ζωγραφιές· άλλες φορές αποδίδουμε όλα τα κατάλληλα χρώματα και σχήματα κι αντίθετα άλλες φορές πάλι δεν τα αποδίδουμε όλα. Διότι άλλοτε παραλείπουμε μερικά και άλλοτε προσθέτουμε μερικά, περισσότερα και μεγαλύτερα. Και εκείνος που τ’ αποδίδει όλα ορθώς , κατασκευάζει τα όμορφα σχήματα και τις καλλιτεχνικές εικόνες, ενώ εκείνος που ή προσθέτει ή αφαιρεί, κατασκευάζει βέβαια κι αυτός σκίτσα και εικόνες, αλλά κατασκευάζει μη ορθώς ακόμη και ψευδώς .Ό,τι είναι η εικόνα για την όραση είναι το όνομα για την ακοή.
{ 430 a }.
ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ – » Νεφέλαι », { στ.889 -909 ,1088-1101 }.
ΔΙΚΑΙΟΣ – ΑΔΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ [ ΣΤΡΕΨΟΔΙΚΙΑ ].
ΟΙ ΕΥΡΥΠΡΩΚΤΟΙ : δικηγόροι , τραγωδοί ,ρήτορες ,θεατές .[ ευρύπρωκτος : ο έχων ευρύν πρωκτόν ].
K.J. DOVER – » Η κωμωδία του Αριστοφάνη », { σελ.166 }.
Ο Δίκαιος Λόγος υποστήριζε ότι από τα χειρότερα πράγματα είναι να είσαι ευρύπρωκτος · ο Άδικος Λόγος όμως τον υποχρεώνει να παραδεχτεί ότι όλοι οι πολιτικοί και οι τραγικοί ποιητές προέρχονται από την τάξη των ευρυπρώκτων.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί ερμηνείας », { 1,2 }.
Το ψεύδος και το αληθές έχει να κάνει με την σύνθεση και την διαίρεση. Το όνομα είναι συμβατικά σημαίνουσα φωνή , χωρίς αναφορά στον χρόνο.
ΟΔ. ΕΛΥΤΗ – »Σηματολόγιον», { σελ.39 }.
ΑΛΗΘΕΙΑ- ΨΕΜΑ.
Τ.ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ / Γ.ΑΚΟΚΑΛΙΔΗ – » Αριστοφάνη – ‘Νεφέλες ‘ ».
Ο Σωκράτης διδάσκει στην »σχολή» του περί του ΑΔΙΚΟΥ και ΔΙΚΑΙΟΥ λόγου.
γ].Αυτός που απομιμείται με τις συλλαβές και τα γράμματα την ουσία των πραγμάτων, είναι σαν τον ζωγράφο. Όπως ο ζωγράφος ,αν αποδώσει με την ζωγραφιά του στα πράγματα όλα όσα τους ταιριάζουν, τότε η απομίμηση θα είναι ορθή ,έτσι και ονοματοποιός , αν αποδώσει με το όνομα την ουσία του πράγματος ,τότε το όνομα θα είναι και ορθό και αληθινό .Αντιθέτως , όπως αν ο ζωγράφος αφαιρέσει ή προσθέσει λίγα, τότε θα γίνει απομίμηση , όχι όμως ορθή , έτσι και ο ονοματοποιός , αν αφαιρέσει ή προσθέσει λίγα ,τότε το όνομα θα είναι και μη ορθόν και ψευδές. Επομένως άλλα ονόματα είναι καλά φτιαγμένα και άλλα αισχρά. Συνεπώς είναι δυνατό να σχηματισθούν και να καθορισθούν ονόματα και ρήματα εσφαλμένα, όπως και φράσεις εσφαλμένες. Γι’ αυτό ,άλλος θα είναι αγαθός δημιουργός και άλλος κακός. Κατά συνέπειαν από τους νομοθέτες θα είναι άλλος καλός και άλλος αισχρός [ όπως συμβαίνει και στις άλλες τέχνες ].
[ 431 c- d ].
Το όνομα ,όπως και η ζωγραφιά , είναι μια απομίμηση του πράγματος.
[ 431 e ].
Υπάρχει αγαθός και κακός δημιουργός ονομάτων.
δ }. Ο Σωκράτης λέγει ,ότι τα ονόματα δεν είναι σαν τους αριθμούς ,που αν προσθέσουμε ή αφαιρέσουμε κάτι, προκύ-πτει νέος αριθμός ,αλλά είναι σαν τις ζωγραφικές εικόνες : μια μίμηση. Η μίμηση βεβαίως είναι πάντα κατώτερη από το πρωτότυπο. Και όπως η ζωγραφιά δεν είναι ανάγκη να περιέχει όλα ανεξαιρέτως τα χαρακτηριστικά του πράγματος, αλλά τα κύρια μόνον ,έτσι δεν είναι αναγκαίο στο όνομα να περιέχονται όλα τα γράμματα αλλά μόνο τα σπουδαιότερα και πιο χαρακτηριστικά .Επομένως μπορεί να μην έχει μερικά που έχουν δευτερεύουσα σημασία, όπως μπορεί επίσης να έχει από αυτά και περισσότερα. Αρκεί βέβαια να αποδοθεί με αυτά τα γράμματα ορθώς { σωστά } ο τύπος { το καλούπι } του πράγματος. Διότι εάν απεικονίζονταν όλα τα χαρακτηριστικά θα είχαμε δύο απολύτως όμοια ονόματα / πράγματα ή ζωγραφιές /πράγματα . Η ύπαρξη ή όχι των πιο σπουδαίων και πιο χαρακτηριστικών γραμμάτων μας βοηθά να συμπεράνουμε ,ότι άλλα ονόματα είναι καλώς κατασκευασμένα και άλλα κακώς .
[ 432a-d ].
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος », εισαγ. Γ.ΚΕΝΤΡΩΤΗΣ , [ 432 d ].
Ουδέποτε ταυτίζεται εικόνα και εικονιζόμενο [ πράγμα ] .Αν τυχόν συνέβαινε κάτι τέτοιο ,ο κόσμος των πραγμάτων θα ήταν διπλός και δεν θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε ποία είναι η εικόνα και ποίο το αντικείμενο [ πράγμα].Άρα η εικόνα διαφέρει απ’ αυτό ,που απεικονίζει [ σ.σ. όπως και η λέξη ,που είναι εικόνα και μίμηση του πράγματος ].
[ 432 e ].
‘Οπως η ζωγραφιά δεν είναι ανάγκη να περιέχει όλα ανεξαιρέτως τα χαρακτηριστικά του πράγματος, αλλά τα κύρια μόνον ,έτσι δεν είναι αναγκαίο στο όνομα να περιέχονται όλα τα γράμματα αλλά μόνο τα σπουδαιότερα και πιο χαρακτηριστικά.
ε].Ο Σωκράτης δεν παραδέχεται ,ότι το όνομα είναι έκφραση του πράγματος με συλλαβές και λέξεις , αλλά δηλώνει ,ότι διαφέρει το όνομα ,από αυτό που περιγράφει. Το όνομα είναι η μίμησις αυτού που περιγράφει και όχι το ίδιο το πράγμα. Οι όροι ενός ονόματος για να είναι σωστοί, πρέπει το όνομα να έχει και τα κατάλληλα γράμματα, κι αυτά να μοιάζουν με τα πράγματα. Επομένως το όνομα για να είναι ορθό, πρέπει να έχει και τα κατάλληλα γράμματα . Ο ονοματοθέτης όμως είναι δυνατόν να μην έχει κατασκευάσει σωστά ένα όνομα , όταν το κατασκευάζει κατά μη ορθόν τρόπον. Ίσως το περισσότερο μέρος του ν’ αποτελείται από κατάλληλα και όμοια γράμματα, αφού είναι εικόνα, όμως θα έχει και κάποιο ακατάλληλο, εξαιτίας του οποίου δεν είναι ορθό ούτε καλοφτιαγμένο το όνομα.
[ 433 a-b ].
στ }. Ο Κρατύλος δέχεται, ότι το όνομα είναι έκφραση του πράγματος, άρα όμοιο προς εκείνο που εκφράζει. Επομένως τα στοιχεία, από τα οποία θα αποτελέσει κανείς τα πρώτα ονόματα, πρέπει να είναι όμοια με τα πράγματα. Δέχεται όμως την άποψη αυτή με δυσκολία και χωρίς τη θέλησή του. Δυσκολεύεται να συμφωνήσει ότι υπάρχουν ονόματα κακοβαλμένα, και τότε ο Σωκράτης αναλαμβάνει την εξέταση των στοιχείων. Έτσι τον κάνει να δει με παράδειγμα ότι ένα όνομα μπορεί να κατανοείται από εκείνους που το μεταχειρίζονται, αν περιέχει μέσα του στοιχεία ασυμβίβαστα με την έννοια που εκφράζει. Η χρήση ( έθος ) αντικαθιστά την ομοιότητα ως μέσον «δηλώματος». Θα ήταν ευχής έργον, αν τα ονόματα ήσαν, όσο το δυνατόν, όμοια με τα πράγματα· αλλά πραγματικά πρέπει να παραδεχθούμε σ’ αυτά κάποια συμφωνία ( συνθήκη ). Επομένως και η συνθήκη κατά κάποιον τρόπο και η συνήθεια συντελούν στην έκφραση εκείνου, που έχομε στο νου μας, όταν μιλάμε. Έτσι είμαστε αναγκασμένοι να προσφεύγουμε για την ορθότητα των ονομάτων και στη συνθήκη και στη συνήθεια.
[ 434 a-b }.
( 435 b – c ).
Πολλές φορές το έθος { συνήθεια } ,που έχει καθιερώσει το όνομα ,δηλώνει και την σημασία του. Εμείς δηλαδή εκ συνηθείας { δια το έθος } καταλαβαίνουμε τι εννοεί το όνομα. Αποδεικνύεται λοιπόν ότι όχι μόνον η συνήθεια αλλά και η συμφωνία / σύμβαση { συνθήκη } δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητοι παράγοντες στην κατασκευή ονομάτων και δεν μπορούμε να τους αγνοήσουμε .Τα καλλίτερα ονόματα βέβαια είναι τα σοφά ,αυτά που αποτυπώνουν την φύση των πραγμάτων, αλλά δυστυχώς δεν είναι όλα.
Β’ ΜΕΡΟΣ.
Μετά απ’ αυτό ρωτάει ο Σωκράτης τον Κρατύλο για την δύναμη των ονομάτων και την ωφέλεια, που προκύπτει απ’ αυτό. Ο Κρατύλος απαντά ,ότι σκοπός τους είναι να διδάσκουν, διότι »όποιος γνωρίζει τα ονόματα, γνωρίζει και τα πράγματα» .Ο ισχυρισμός αυτός είναι και του ̓Αντισθένη, ο οποίος στο περί «Παιδείας η ονομάτων» έργο του γράφει : «αρχή παιδείας ονομάτων θεωρία». Αυτό βέβαια θα ήταν πολύ σωστό, απαντά ο Σωκράτης, υπό την προϋπόθεση, ότι εκείνος που καθόρισε τα ονόματα [ ονοματοθέτης ] τα καθόρισε ορθώς. Εάν όμως αυτός δεν τα καθόρισε ορθώς και όπως έπρεπε, τότε θα συμβεί να εξαπατηθούμε. Εάν εκείνος που έθεσε τα πρώτα ονόματα γνώριζε τα πράγματα, στα οποία τα έθεσε, από ποία ονόματα έμαθε ή βρήκε ο ονοματοθέτης τα πράγματα, αφού αυτά δεν είχαν ονόματα, όταν αυτός τα αντιμετώπισε ; Επομένως δεν μπορούμε να παραδεχτούμε ότι τα έβαλε γνωρίζοντας τα πράγματα, ή ότι ήταν νομοθέτης, πριν να έχει τεθεί κανένα όνομα και να το γνωρίζουν οι άνθρωποι, αφού δεν είναι δυνατόν να μάθει κανείς τα πράγματα αλλιώς παρά μόνο με τα ονόματα . Επίσης δεν πρέπει να παραδεχθούμε, ότι και τα κατά συνθήκη και τα κατά συμφωνία ονόματα μπορούν να μας διδάξουν.
( 435 d- e ).
Όποιος γνωρίζει τα ονόματα γνωρίζει και τα πράγματα ;
{436 b }.
Ο Σωκράτης δηλώνει πως η μόνη ασφαλής γνώση είναι ότι [ τα ονόματα ] τα κατασκεύασε ο ονοματουργός , ο οποίος όμως δεν αποκλείεται να έχει κάνει λάθος και λόγω της πλάνης αυτού να πλανώμεθα και εμείς. Συνεπώς τα πρώτα ονό–ματα δεν μας διδάσκουν. Πολύ λιγότερο δεν μπορούν να μας διδάξουν τα κατά συνθήκη και κατά συμφωνία [αυθαιρέτως ] ονόματα.
( 438 b – c ).
Όταν ο Σωκράτης ερωτά ,πώς γνώριζε τα πράγματα / όντα αυτός που πρώτος έθεσε τα ονόματα, αφού η σχετική γνώση των ονομάτων αποκτάται μόνον διά των ονομάτων , ο Κρατύλος απαντά, ότι »κάποια δύναμη ανώτερη του ανθρώπου έχει καθορίσει τα πρώτα ονόματα και πρέπει γι αυτό να είναι ορθά.» Τότε , λέγει ο Σωκράτης, πρέπει να είναι όλα τα ονόματα ορθά και όχι μερικά ψευδή, όπως προηγουμένως είχε γίνει παραδεκτό.
{ 438 e }.
Μετά από διεξοδική συζήτηση καταλήγουν στο συμπέρασμα, ότι είναι δυνατόν να γνωρίσουμε τα πράγματα και χωρίς την βοήθεια των ονομάτων, με κάποιον άλλον τρόπο ,αν είναι ορθά·
( 439 b ).
Με ποίον όμως τρόπο θα μάθουμε ή θα βρούμε τα πράγματα, τούτο είναι ίσως ζήτημα ανώτερο από τις δικές μας δυνάμεις ,λέγει ο Σωκράτης. Πάντως ο καλλίτερος τρόπος για να γνωρίζουμε τα πράγματα είναι να τα γνωρίζουμε απ’ αυτά τα ίδια [ τα πράγματα ] και όχι από τα ονόματά τους ,γιατί τα ονόματα είναι μόνο εικόνες .
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λάχης – Λύσις », { εισαγ. ΔΗΜ. ΤΖΩΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ }, [ σελ.74 }.
Πώς κατανοείται η αλήθεια ;
Υπάρχουν δύο τρόποι γνώσεως και κατανοήσεως των όντων / πραγμάτων α]. Η γνώση και η κατανόηση των όντων /πραγμάτων διά των ονομάτων β]. η γνώση και η κατανόηση των όντων / πραγμάτων διά των ιδίων των όντων
Γ’. ΜΕΡΟΣ.
O Σωκράτης προτείνει να εξεταστεί μήπως τα ονόματα μας εξαπατούν , αν οι πρώτοι που καθόρισαν τα ονόματα είχαν υπόψη τους την γνωστή θεωρία ότι »όλα τα πράγματα κινούνται και ρέουν διαρκώς» . Πιθανόν οι ίδιοι να έπεσαν σε ένα είδος δίνης (στριφογυρίσματος), όπου αναταράζονται και μας παρασύρουν σ’ αυτήν. Στρέφοντας τα βλέμματά μας προς τον ιδεώδη κόσμο, λέει ο Σωκράτης, βεβαιωνόμαστε ότι δεν υπάρχει στο σύμπαν διαρκής ροή, όπως δίδασκε ο Ηράκλειτος. Υπάρχουν [ και ] σταθερά και απαρασάλευτα δεδομένα, όπως το αγαθόν και το καλόν καθαυτό.
[ 439 c ].
Στη συνέχεια κρίνεται και καταπολεμείται η φιλοσοφία του Ηρακλείτου που θεωρείται πως έχει επιδράσει πάρα πολύ στην αντίληψη για την γλώσσα με όσα διδάσκει περί « ιόντων απάντων αεί και ρεόντων ».Διότι ,αν τα πράγματα διαρκώς μεταβάλλονται και δεν είναι σταθερά ,είναι αδύνατον να υπάρχει και γνώση σταθερή ,διότι πρέπει και αυτή να μεταβάλλεται διαρκώς και να προσαρμόζεται ανάλογα με την κάθε μεταβολή των πραγμάτων. Συνεπώς είναι αδύνατο να υπάρχει γνώση επιστημονική , αν δεν υπάρχει σταθερή ποιότητα των πραγμάτων.
[ 439 ε ] .
Τον κλονισμό και την επίκριση αυτή της θεωρίας του Ηρακλείτου με τη βοήθεια του »καλού και αγαθού» θεωρεί ο Σωκράτης παλαιό του όνειρο. Όμως δεν νομίζει ακόμη ότι κατανίκησε τον Ηράκλειτο και γι’ αυτό εκφράζει αμφιβολία, αν έχει δίκιο. Λέγει : » δεν είναι ίδιον συνετού ανθρώπου να εμπιστευθεί τον εαυτό του και την ψυχή του στα ονόματα -έχοντας πίστη σ ̓ αυτά και σ ̓ εκείνους που τα έθεσαν -και να ισχυρίζεται ότι κάτι γνωρίζει και να κατακρίνει τον εαυτό του και τα πράγματα ,ότι δεν υπάρχει τίποτα το σταθερό σε κανένα πράγμα. Γι’ αυτό αμφιβάλλει ποίον είναι το ορθόν και συνιστά στον Κρατύλο να εξετάσει με θάρρος και με προσοχή το ζήτημα και να μην παραδεχτεί τίποτε αβασάνιστα.
{ 440 b-c }.
Για να υπάρχει γνώση επιστημονική των πραγμάτων πρέπει αυτά να μην αλλάζουν μορφή , αλλά να είναι σταθερά και αμετακίνητα ,ειδάλλως πάντα θα μας διαφεύγει η γνώση της πραγματικής ουσία τους.. Σταθερότητα όμως έχουν μόνο όσα ‘‘είναι» κι όχι όσα ‘‘γίνονται».. Υπάρχουν δηλαδή -πέραν της αενάου κινήσεως των πάντων και μεταβολής τους -και πράγματα που δεν υπόκεινται σε αλλαγή και μεταβολή ούτε αλλοιώνονται ,όπως το καλόν και το αγαθόν {καλόν κάγαθόν }.Τα ονόματα δεν είναι η μοναδική πηγή γνώσεως γι αυτό η γνώση πρέπει να αναζητείται στα ίδια τα πράγματα
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος » ,{ 440 d }. [ αποδ. Λ.ΛΑΓΙΟΥ ].
Ο νουνεχής άνθρωπος δεν εναποθέτει την φροντίδα του εαυτού του και της ψυχής του στα ονόματα ,ούτε έχει τυφλή εμπιστοσύνη σ’ εκείνα και σ’ εκείνον που τα έθεσε ,ούτε ισχυρίζεται πως κάτι γνωρίζει ,και την ίδια στιγμή να κατα-κρίνει τον εαυτό του και τα όντα , λέγοντας πως τίποτα το υγιές [ αναλλοίωτο ] δεν υπάρχει ,αλλά τα πάντα σαν τα κεραμικά σπάνε και διαλύονται , και γενικώς να νομίζει ,ότι όπως κι εκείνοι που πάσχουν από καταρροή ,έτσι είναι και τα πράγματα, δηλαδή σαν να έχουν καταληφθεί τα πάντα από το ρεύμα και την καταρροή….Ίσως να είναι έτσι τα πράγματα ,ίσως όμως και όχι. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να εξετάζεις τα πάντα με ανδρεία [ σθεναρά] και ορθότητα [ευ ] και να μην αποδέχεσαι τίποτα με ευκολία.
ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΙ – » Επίχαρμος »,[ 13 ].
Μείνε νηφάλιος και θυμήσου να απιστείς [ ποτέ να μην πιστεύεις ,να μην πείθεσαι άνευ πειστηρίων ].
» Ο κόσμος είναι σκηνή θεάτρου ,ο βίος είναι πάροδος , » ήλθες ,είδες ,απήλθες »
Γ’. ΜΕΡΟΣ.
ZHTHMATA : α}.Ο Κρατύλος ήταν πιστός εκφραστής των απόψεων του Ηρακλείτου ή τις αλλοιώνει ; β].Η ονομάτων επίσκεψις. β].Τι εννοεί ο Πλάτων με το »δυνατόν μαθείν [ το όν ] άνευ ονομάτων ‘ ; γ]. Ο Πλάτων και η »Χρυσή τομή» . δ ]. Ο Πλάτων και ο Σωσσύρ . ε }. Είναι ο » Κρατύλος » ένα »κωμικό » βιβλίο ; στ’ }.Είναι μία ΄’πλατωνική ειρωνεία» ο Κρατύλος ; ζ’ }. Γιατί έγραψε τον »Κρατύλο » ο Πλάτων ;
α ].Ο Κρατύλος ήταν πιστός εκφραστής των απόψεων του Ηρακλείτου ή τις αλλοιώνει ;
ΓΙΑΝΝΗ ΛΑΜΨΑ – » Λεξικό του Αρχαίου κόσμου ».
Ο Ηράκλειτος πίστευε ότι εκτός από την ροή υπάρχει και η σταθερότητα , που εκπροσωπείται από τον Λόγο , τον Νόμο , την Δίκη και το Θείον. Τα όντα κατά τον Ηράκλειτο δεν διακρίνονται σε αισθητά [ αισθησιοκρατία} και μη ,αλλά σε φανερά και αφανή.
ΝΕΩΤ. ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ ‘ΗΛΙΟΥ’-» Το Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα».
Ηρακλείτου αποφθέγματα : [ 49 α ] ,[ 91 ].
G.S.KIRK / J.E.RAVEN / M.SCOFIELD – »Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι », { σελ.202-3 }.
Η Σκέψη του Ηρακλείτου.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Φυσικής ακροάσεως ‘, { Θ’.253 b }.
Τα όντα όλα και πάντοτε κινούνται, πλην όμως τούτο δεν γίνεται αντιληπτό από τις αισθήσεις μας.
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » – » Πλάτων ». { ΙΙΙ. 6 }.
Όταν πέθανε ο Σωκράτης , ο Πλάτων ακολούθησε τον Κρατύλο, τον μαθητή του Ηράκλειτου, και τον Ερμογένη, που ήταν οπαδός της φιλοσοφίας του Παρμενίδη.
G.S.KIRK / J.E.RAVEN / M.SCOFIELD – »Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι », { σελ.193-94 }.
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ .Το σύγγραμμα του Ηρακλείτου .Ειδικές ερμηνευτικές δυσκολίες.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Μετά τα φυσικά » ,{ Α. 6. 987 a } , { Γ.5. 1010 a }, [ απόδ. ΚΑΚΤΟΥ ], [ σχόλ.54 ].
Ο Πλάτων σε νεαρά ηλικία ήταν μαθητής του Κρατύλου και ήρθε σε επαφή με τις »ηρακλείτειες δοξασίες ,ότι όλα τα αισθητά πράγματα βρίσκονται σε μια αιώνια ροή και συνεπώς δεν μπορεί να υπάρχει επιστημονική γνώση για αυτά . Φυσικά στην Ηρακλείτεια θεωρία – σύμφωνα με το σχόλιο [ 54 ] – δεν διαφαίνεται διάκριση μεταξύ αισθητών και νοητών πραγμάτων ούτε δηλώνεται αδυναμία αναγνωρίσεως και κατανοήσεως του αισθητού κόσμου. { Ίσως πρόκειται -όπως στον Πλάτωνα έτσι και στον Αριστοτέλη- για σκόπιμη αλλοίωση της Ηρακλείτειας θεωρίας ,προς επίρρωση των επιχειρημάτων εναντίον της αενάου ροής θεωρίας }.
Γι’ αυτό, το οποίο μεταβάλλεται, καμμία πρόταση δεν επαληθεύεται και από κάθε άποψη καμμία πρόταση δεν μπορεί να είναι αληθής.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Μετά τα φυσικά », { Γ’.3 }.
Διότι είναι αδύνατο να πιστεύει κάποιος, ότι το ίδιο πράγμα είναι και δεν είναι, όπως φαντάζονται μερικοί ,ότι λέει ο Ηράκλειτος, καθότι δεν είναι αναγκαίο, αυτά που λέει κάποιος, αυτά και να πιστεύει
U. VON WILAMOWITZ-MOELLENDORFF – » Πλάτων, τα χρόνια της νεότητας » »,{ σελ. 152-56 ].
Όταν ο Πλάτων έγραψε τον διάλογο »Κρατύλος», εκφράστηκε περιπαικτικά γι’ αυτή την υπερβολή , που πίστευε ότι η ουσία των πραγμάτων αποδίδεται με τα ονόματά τους.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Φαίδρος », { σελ.168-169 } [ Πρόλογος : ΙΩ.ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ].
Η ΠΑΛΙΝΩΔΙΑ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ. Η γλώσσα είναι όργανον διδασκαλικόν.
Τας θύρας κλείσατε, τους οφθαλμούς ανοίξaτε. Εκάς οι αμύητοι .
β].Η ονομάτων επίσκεψις.
» Αρχή παιδεύσεως η των ονομάτων επίσκεψις » . » Περί ονομάτων ορθότητος μαθείν δει ».
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Ευθύδημος », { 277 e } ,[ σχόλ. ΚΑΚΤΟΥ ].
Ο Πρόδικος είπε το ρητόν : Πρώτα απ’ όλα η ορθή χρήση των λέξεων .
N.M.ΣΚOYTEΡOΠOYΛOY – » Οι αρχαίοι κυνικοί ». [ 192] .ΑΡΡΙΑΝΟΥ – » Επικτήτου Διατριβαί ».
[ Α’. 17 ] .Ότι αναγκαία τα λογικά { η λογική είναι απαραίτητη } : Η λογική είναι άκαρπη [ στείρα ] και μέσον διάκρισης και εξέτασης άλλων πραγμάτων [ μέσο μέτρησης και ζυγίσματος ] .
ΑΔ. ΚΟΡΑΗ – » Άπαντα Ι », [ σελ.252, 302, 305-6 }.
Β’. Περί της ελληνικής παιδείας και γλώσσης. Ο Κοραής γράφει , ότι η αυτό το ρητό δεν ανήκει στον ‘Επίκτητο, αλλ’ ότι ο τελευταίος την φέρνει στις »Διατριβές» του » μαρτύριον από τον Αντισθένην μετά τον όποιον ονομάζει και τον Χρύσιππον, και τον Κλεάνθην και τον Ζήνωνα, και προ τούτων τον Σωκράτην, ως ερευνητές των λέξεων ».
β].Τι εννοεί ο Πλάτων με το »δυνατόν μαθείν [ το όν ] άνευ ονομάτων ‘ ;
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος », { 438 e }. [ Λ.ΛΑΓΙΟΣ]
Eίναι δυνατόν να μάθουμε τα όντα χωρίς να καταφύγουμε στα ονόματα ; Προφανώς η πηγή αυτής της γνώσεως ανάγεται στην ίδια την επιστήμη ,της οποίας τα ονόματα είναι βοηθητικά [ όργανα] της προσεγγίσεως της ουσίας των πραγμάτων ,δίνοντάς μας μια πρώτη εικόνα αυτών.{ σημ. Γ. Κεντρωτή : o Πλάτων λέει ‘‘άνευ ονομάτων» , πουθενά δεν λέει »άνευ λόγου »}.
ΝΕΩΤ. ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ ‘ΗΛΙΟΥ’- » Το Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα », { σελ.383 }.
Κ.Δ.ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ – » Σοφιστής » του Πλάτωνος .
Ποίες είναι οι γενικώτερες μορφές εμφανίσεως του όντος ; Ο Πλάτων τις μορφές αυτές ονομάζει < μέγιστα γένη του όντος > ,ο δε Αριστοτέλης τις ονομάζει < κατηγορίες >. Κατά τον Πλάτωνα υπάρχουν πέντε { 5 } » μέγιστα γένη »: 1.Το ον 2. Η στάσις 3. Η κίνησις 4. Το ταυτόν [ ταυτότης ] 5. Το έτερον [ ετερότης ]. Έκαστον από τα γένη νοείται πως αποτελεί ταυτότητα με τον εαυτόν του και πως διαφέρει από τ’ άλλα γένη. Παρά την διαφορά τους όμως τα γένη αυτά ,ευρίσκονται σε επικοινωνία το ένα με το άλλο.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Σοφιστής », { 253 b-c , 253 e }.
Τα γένη αναμιγνύονται μεταξύ τους και ο επιστήμονας πρέπει με σωστό τρόπο να δείξει ποια με ποια είδη συμβιβάζονται και ποια είναι μεταξύ τους ασυμβίβαστα.
Αυτό σημαίνει το << επίστασθαι διακρίνειν κατά γένος >> . Το να γνωρίζει κανείς να διακρίνει επιστημονικά ,ποια πράγματα μπορούν να μετέχουν και ποια όχι μέσα σε κάθε γένος.
Άρα σύμφωνα με τα προαναφερθέντα το όν μετέχει της κινήσεως { όπως ισχυρίζεται ο δογματικός Κρατύλος } αλλά και της στάσεως. Συνεπώς τα πράγματα υπάρχουν και δια της κινήσεως και δια της στάσεως .
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Επιστολαί », [ Ζ’ ] , { 342 b }.
Οι προϋποθέσεις για την απόκτηση γνώσης εκάστου όντος.
KARL MARX – » Das Kapital » ,{ τ. 1, σ. 31 }.
» Δεν υπάρχει βασιλική οδός να σε οδηγεί στην επιστήμη ,μόνο όσοι δεν φείδονται κόπων ,σκαρφαλώνοντας στα απότομα μονοπάτια της έχουν προοπτική να δουν τα φωτεινά της ύψη ».
γ]. Ο Πλάτων και η »Χρυσή τομή» .
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος , περί ονομάτων ορθότητος » ,{ ,σελ.24 } ,[ ΑΛΚΙΠΠΗ ].
Ο Σωκράτης εκφράζει την ‘‘χρυσή τομή’‘ μεταξύ του Ερμογένη και του Κρατύλου.
Εκφράζει ο Σωκράτης πράγματι την ‘‘χρυσή τομή‘‘ μεταξύ Ερμογένους και Κρατύλου ; Για να ισχύει αυτό πρέπει το ένα άνισο μέρος να μην είναι αισθητώς μεγαλύτερο του άλλου . Kι’ αυτό δεν μπορεί να επαληθευτεί χωρίς να γίνει [ κάποιου είδους ] μέτρηση.
ΕΥ.ΣΠΑΝΔΑΓΟΥ – » Η Χρυσή τομή στην Αρχαία Ελλάδα »,{ σελ. 11 ] & οπισθόφυλλο[ φωτογραφία].
Χρυσή Τομή ή Χρυσός Κανόνας ονομάστηκε από τους μεταγενέστερους το » Πρόβλημα της διαιρέσεως ενός ευθυγράμμου τμήματος σε άκρο και μέσο λόγο »[Ευκλείδης]. Θεωρείται ως η πλέον αρμονική διαίρεση ενός ευθυγράμμου τμήματος σε δύο άνισα μέρη ,με τέτοιο τρόπο ώστε το ένα να μην είναι αισθητώς μεγαλύτερο του άλλου .
Εάν κάνουμε μία μέτρηση [ 383 a – 440 e ] μεταξύ των δύο διαλόγων βρίσκουμε τα εξής :
Συνεπώς ,εκφράζει πράγματι ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ [ Γ ] την ‘‘χρυσή τομή ‘‘ μεταξύ του Ερμογένους και του Κρατύλου ,όταν το ένα άνισο μέρος ΕΡΜΟΓΕΝΗΣ [ AΓ ] είναι αισθητώς μεγαλύτερον από το άλλο άνισο μέρος ΚΡΑΤΥΛΟΣ [ ΓB ] ;
Η χρυσή τομή αναφέρεται επίσης και ως χρυσός λόγος ή χρυσός κανόνας. Άλλα ονόματα είναι χρυσή μετριότητα και Θεϊκή αναλογία ενώ στον Ευκλείδη ο όρος ήταν «άκρος και μέσος λόγος«.
ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ.
P. VERMEER – » Κορίτσι με μαργαριταρένιο σκουλαρίκι »,{ 1665 }.
Το αριστούργημα του VERMEER είναι η ουσία της ασάφειας. Οι ιστορικοί τέχνης συζητούν εδώ και δεκαετίες το πραγματικό νόημα πίσω από τον πίνακα, αλλά η σημασία του παραμένει μυστήριο για τη σύγχρονη κοινωνία.
δ ]. Ο Πλάτων και ο Σωσσύρ .
Φ.ΣΩΣΣΥΡ – » Μαθήματα Γενικής Γλωσσολογίας » , { σελ.172 }.
Ο Φ. Σωσσύρ ήταν Ελβετός γλωσσολόγος. Υπήρξε ιδρυτής της μοντέρνας γλωσσολογίας και του στρουκτουραλισμού. Η θέση του για το »αυθαίρετο σημείο ‘‘ θεωρείται πρωτοποριακή .Ως φιλοσοφικός πρόγονος του Σωσσύρ θεωρείται ο Πλάτων με το έργο του ‘Κρατύλος’. Τίποτα βέβαια δεν είναι πιο ισχυρό από την φήμη. Διότι σημείο σήμαινε άλλα πράγματα για τον Πλάτωνα και άλλα για τον Σωσσύρ. Τα δε »απόλυτα αυθαίρετο» και » σχετικά αυθαίρετο» θυμίζουν λίγο το ..ολίγον έγκυος. Προσέξτε το σκεπτικό : το σύστημα της γλώσσας στηρίζεται στην μη λογική αρχή του αυθαίρετου σημείου [ απόλυτα αυθαίρετο } . Αλλά επειδή εάν εφαρμοστεί αυτή η αρχή θα καταλήξει στην έσχατη περιπλοκή {δηλ. ασυνεννοησία ,αλαλία, αγλωσσία } έρχεται ο νους … ως deus ex machina ,ο οποίος πετυχαίνει να εισαγάγει μιαν αρχή τάξης και κανονικότητας { σχετικά αυθαίρετο }.! Αν όλα αυτά δεν είναι αυθαίρετα , δογματικά και ‘μεταφυσικά’, τότε μάλλον πρέπει να παραδεχτούμε ότι η εξωγήινη παρουσία είναι γεγονός.!
ΧΡ. ΔΑΛΚΟΥ – » Τα Ιδεολογήματα της νέας γλωσσολογίας », { σελ.72 }.
Ο εξαιρετικός και γλωσσικά δομημένος φιλόλογος Xρ.Δάλκος ,δίνει την απάντησή του σε αυτές τις ιδεαλιστικές θεωρίες , οι οποίες δεν έχουν σχέση με τον Πλάτωνα και τον Κρατύλο. Μάλλον ως αλλοίωση ή ως παρερμηνεία μπορούν να χαρακτηρισθούν. Ορθώς λοιπόν διερωτάται κανείς, γιατί ο νους να »εισάγει» εκ των υστέρων και όχι εκ των προτέρων μιαν αρχή τάξεως και κανονικότητας ; Και καταλήγει ο συγγραφέας : ο φυσικός δεσμός μεταξύ σημαίνοντος και σημαινομένου υπήρξε κάποτε , διαταράχθηκε κατόπιν σε πολλές περιπτώσεις γι’ αυτό ο νους δεν »εισάγει» αλλά αποκαθιστά την φυσική τάξη αναγόμενος ,μέσω της ετυμολογίας , στις πρωταρχικές ,ηχομιμητικές ρίζες της γλώσσας.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος », { σελ.162,163,164 } ,[ Γ. ΚΕΝΤΡΩΤΗΣ ]
Ενδιαφέρον κεφάλαιο για την σχέση Πλάτωνα και Σωσσύρ έχει και ο Γ.Κεντρωτής ,καθηγητής Θεωρίας της Μετάφρασης στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο ,στο εξειδικευμένο- και με πλούσια ξένη βιβλιογραφία -βιβλίο του για τον ‘Κρατύλο» του Πλάτωνα. Εκεί διευκρινίζει ότι είναι άλλο πράγμα ο Ιδεαλισμός και διαφορετικό η αισθησιοκρατία. Εάν δε στο γλωσσικό σημείο δεν επιβάλλεται κάτι εκ των έξω ούτε κάτι εκ των έσω ,το μόνο που μπορούμε να περιμένουμε είναι η ..επιφοίτηση του Σωσσυριανού πνεύματος.!
Στην σημείωση [29] o Γ. Κεντρωτής κάνει μερικές αξιοπρόσεκτες διαπιστώσεις. α]. Ο Σωσσύρ ουδέποτε θέλησε να αποκαλύψει τα φιλοσοφικά θεμέλια των γλωσσολογικών απόψεών του. Ούτε όμως και οι επίγονοι κατάφεραν να τα ανακαλύψουν β].Όλοι οι οπαδοί- γλωσσολόγοι του Σωσσύρ αγνοούν ακριβώς τι σημαίνει η έκφραση << θεωρεί τη γλώσσα ως nomenclatura >> στο σώμα των παραδόσεων του Σωσσύρ ,κάτι που συνιστά curiosum { περίεργο }μοναδικό στην ιστορία της επιστήμης.!
Το παράξενο είναι ότι αυτές τις μεταφυσικές θεωρίες του Σωσσύρ για την γλώσσα τις ενστερνίζονται και »μαρξιστές». Βέβαια αυτές οι αυθαιρεσίες ούτε με τον μαρξισμό ούτε με την διαλεκτική λογική έχουν σχέση.
Μ. Μ.ΡΟΖΕΝΤΑΛ – » Αρχές της διαλεκτικής λογικής «, { σελ.29 }.
Ο άνθρωπος μαθαίνει να σκέφτεται πριν απ’ όλα κάτω από την επίδραση της φύσης .Η φύση υπήρξε το πρώτο ‘‘εγχειρίδιο» λογικής.
RENE MAGRITTE – ‘‘ The False Mirror », { 1928 }.
Αντικαθιστώντας την ίριδα των ματιών με έναν γαλάζιο με άσπρα σύννεφα ουρανό ο MAGRITTE μας προκαλεί να αμφισβητήσουμε αυτό που βλέπουμε και αυτό που νομίζουμε, ότι γνωρίζουμε. Είναι ο ουρανός μια αντανάκλαση αυτού που βλέπει το μάτι;
ε }. Είναι ο » Κρατύλος » ένα »κωμικό » βιβλίο ;
Ένα τόσο σπουδαίο και θεμελιώδες βιβλίο για την γλώσσα όπως ο »Κρατύλος » ήταν αναπόφευκτο να προκαλέσει πολλές έριδες , σφοδρές συζητήσεις { για το τί ακριβώς είναι } και ποικίλες αντιδράσεις -από την καταξίωση μέχρι την απαξίωση -εξ αιτίας του δυσνόητου [ ειδικά για τους αλλόγλωσσους ] περιεχομένου του. Στην »σκοτεινή» πλευρά της απαξιώσεως του »Κρατύλου » και του χαρακτηρισμού του ως κωμικού –ein lustiges buch – τάσσεται ο μεγάλος Βιλα-μόβιτς ( U. von Wilamowitz-Mðllendorff ) , ο κορυφαίος Γερμανός φιλόλογος και ερμηνευτής του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού { ή δεν τα εννοούσε σοβαρά ,όταν τα έγραψε ,κατά τον Γ. Κεντρωτή }. Με τις απόψεις του Βιλαμόβιτς συμφωνεί και ο καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης ,όπου εκδίωξε από τον παράδεισο της ετυμολογίας τον »Κρατύλο» του Πλάτωνος ,»διότι ο Σωκράτης παρετυμολογεί» ,όπως γράφει.
Γ. ΜΙΣΤΡΙΩΤΟΥ – » Ελληνική Γραμματολογία ‘Β’ », { σελ. 521-22 }.
Οι περισσότερες από τις ετυμολογίες [ του ‘Κρατύλου’] είναι εσφαλμένες και μάλιστα και γελοίες.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος », { εισ : ΑΠ.ΤΖΑΦΕΡΟΠΟΥΛΟΥ },[ σελ .11-13 ] ,[ απόδ. στην κοινή ].
Ο Γ. Μιστριώτης δεν μπόρεσε να εισχωρήσει στο πνεύμα του Πλάτωνος, αλλά και ούτε μπόρεσε να αντιληφθεί τους υπαινιγμούς, τις ειρωνείες και την παιγνιώδη διάθεση απέναντι στους συνομιλητές του. Ούτε καν έλαβε υπ’ όψιν του ,ότι ο ίδιος ο Πλάτων χαρακτηρίζει κάποιες από τις ετυμολογίες του « γελοίες ».
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος » , [ σελ.11} ,{ εισαγωγή : ΑΛΚΙΠΠΗ } , { οπισθόφυλλο : Γ.ΛΑΘΥΡΗ – Μ. ΜΑΡΑΓΚΟΥ ].
O »Κρατύλος » είναι ένα σχέδιο κατασκευής της ελληνικής γλώσσας , ένα »Ευαγγέλιο της ετυμολογίας »,όπου ο Σωκρά-της καταδεικνύει την πανάρχαια προέλευση των ονομάτων .<< Μερικοί »ειδικοί» {*} μάλιστα σαν τον Wilamowitz-Moellendorff ,το έχουν ονομάσει το βιβλίο αυτό ακόμη και ‘‘κωμικό» – ein lustiges Buch –! Είναι όμως δυνατόν ο φιλόσοφος Πλάτωνας να γράφει γελοιότητες για ένα ζήτημα τόσο σοβαρό ; >>
{*}.Εάν δεν είναι» ειδικός» ο Wilamowitz-Moellendorff [ ο μέγιστος παγκοσμίως κλασσικός φιλόλογος όλων των εποχών με τα περισσότερα palmarium ],τότε ποίος είναι ;
U. V. WILAMOWITZ – MOELLENDORFF – » Πλάτων ,τα χρόνια της ωριμότητας », { σελ.97-98 , 100 }.
Πράγματι, ένα βιβλίο με χιούμορ. .. Ακολουθεί μια βροχή από πνευματώδεις ετυμολογίες, και το ωραίο είναι πως, ενώ στην αρχή τις παρακολουθούμε σοβαρά, στη συνέχεια δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε τί είναι αστείο και τί σο-βαρό.
A.E. TAYLOR – » Πλάτων , ο άνθρωπος και το έργο του », { σελ.107 }.
Ελάσσονες διάλογοι .
P. FRIEDLAENDER – » Plato».I I. Demon and Eros , { σελ.32 }.
O ‘Κρατύλος’ δεν αποτελεί γλωσσολογική πραγματεία.
»The Cratylus is much more like a medley of merry pranks than a scientific treatise in linguistics. ..in his writings, Plato does not teach a science in our sense of the word.» { Ο Κρατύλος μοιάζει πολύ περισσότερο με μείγμα από χαρούμενες φάρσες παρά με επιστημονική πραγματεία στη γλωσσολογία.. Μάλιστα, δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία ότι, στα γραπτά του, ο Πλάτωνας δεν διδάσκει μια [ γλωσσολογική ] επιστήμη με τη δική μας έννοια της λέξης.}
J.B.HOFMANN – » Ετυμολογικόν λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής ». { Πρόλογος : ΑΝΤ.Δ.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ } .
Η σχέση γλώσσας και αντικειμένων είναι »φύσει» ή »νόμω και έθει » ;
Γ.ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ – » Ετυμολογικό Λεξικό » , { εισαγωγή.}
Ετυμολογία και παρετυμολογία.
<<Οι περισσότερες -κραυγαλέες μάλιστα – παρετυμολογήσεις περιέχονται στον »Κρατύλο » του Πλάτωνα , που φέρει μάλιστα και τον τίτλο »Περί ορθότητος ονομάτων» >> .
Βέβαια ,ο Πλάτων αναφέρει και τα »φύσει’‘ ονόματα και τα »νόμω και έθει ». Και ως συμπέρασμα του διαλόγου γράφει » ότι είναι προτιμότερο ν’ απευθυνθούμε στα ίδια τα πράγματα ,για να τα γνωρίσουμε ,παρά στα ονόματα’‘. Η γνώση των πραγμάτων μόνο με τα ονόματα χωρίς τα πράγματα δεν είναι ασφαλής.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος », { σελ.15-17, 167 }.[ πρόλογος : Γ. ΚΕΝΤΡΩΤΗ ].
ΑΣΦΑΛΩΣ ο Κρατύλος δεν είναι κωμικό βιβλίο – ein lustiges Buch – ή μάλλον δεν τα εννοούσε αυτά τα λόγια σοβαρά, όταν τα έγραφε, ο μέγας von Wilamowitz-Moellendorff..
Το να χαρακτηρίζεις ακουσίως ή ακουσίως τον Σωκράτη / Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη ‘αφελείς’ ,επειδή είδαν την γλώσσα ως nomenclatura { = η θέση περί την σχετικότητα των γλωσσικών σημείων } είναι -κατ’ επιεική έκφραση- κάπως προπετές .
ΠΡΟΚΛΟΥ – » Εκ των του φιλοσόφου Πρόκλου σχολίων εις τον Κρατύλον Πλάτωνος εκλογαί χρήσιμοι ».
1. Υπάρχουν και τα απροσδιόριστα ,τυχαία και τα αυτομάτως περιφερόμενα ονόματα ,και δεν είναι όλα γεννήματα της νοητικής επιστήμης και δεν αποσκοπούν στη συνάφεια με τα πράγματα .5. Είναι αδύνατον να συνυπάρξουν ταυτόχρονα γνώση και άγνοια του ιδίου πράγματος.
PAUL NATORP – » Η περί των Ιδεών θεωρία του Πλάτωνος », { σελ. 118 – 19 , 124 }.
Ο ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΟΣ.
Αρμόδιος όμως, ειδικός στο να μπορεί να δώσει την ονομασίαν δεν είναι ο νομοθέτης,αλλ’ ο διαλεκτικός ,στην απόφα-ση του οποίου οφείλει να συμμορφωθεί ο νομοθέτης [ ονοματουργός] .Διότι εκείνος [ διαλεκτικός ] γνωρίζει πώς να μεταχειρίζεται τα ονόματα · και μόνον σ’ αυτόν που γνωρίζει την χρήση κάποιου πράγματός , ανήκει και το δικαίωμα να μπορεί να κρίνει για την ορθότητα της ονομασίας .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Μετά τα Φυσικά », { Γ’.4 }.
ΓΝΩΣΗ – ΑΓΝΟΙΑ.
Επίσης είναι αδύνατον το ίδιο πράγμα είναι και δεν είναι. Απόδειξη δεν μπορεί να υπάρχει για όλα τα πράγματα ανεξαιρέτως.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Πώς δει τον νέον ποιημάτων ακούειν »,{ 12 }.
ΤΟ ΑΙΣΧΡΟΝ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΑΓΑΘΟΝ.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος », { εισαγωγή : ΑΠ.ΤΖΑΦΕΡΟΠΟΥΛΟΥ },[ σελ.15 ] [απόδ. στην κοινή ]
Για όλους τους παραπάνω λόγους δεν πρέπει να παίρνει κανείς στα σοβαρά πολλές από τις ετυμολογίες του Πλάτωνος. Διότι σκοπός του δεν είναι ένα μάθημα γλωσσολογίας , αλλά να ασκήσει κυρίως κριτική μέσω αυτού κατά συγκεκριμένων φιλοσοφικών θεωριών.
ΚΛΑΥΔΙΟΥ ΓΑΛΗΝΟΥ -» Θεραπευτική μέθοδος [ Α΄] »,Galen: De methodo medendi ( On the Therapeutic Method ), { ed. Kühn 1825, p.61 }.
Η κατάλληλη θεραπεία των ασθενειών δεν βασίζεται στα ονόματα ,αλλά στην ορθή αντίληψη των πραγμάτων [ δλδ. στην σωστή διάγνωση της νόσου ].
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος », { εισαγ. : ΚΥΡ. ΖΑΜΠΑ }.
Οι ετυμολογίες του ‘Κρατύλου’ είναι μουσικές ετυμολογίες.
ΝΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΟΥ ‘ΗΛΙΟΥ’ – » Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα », { σελ.356 }.
Κ.Δ.ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ – » Κρατύλος»… Ο Πλάτων συνιστά τις γνώσεις μας να τις αντλούμε , όχι απ’ τις λέξεις, αλλ’ απ’ αυτά τα ίδια τα πράγματα. Επίσης ο Πλάτων έχει κατανοήσει τον μιμητικό χαρακτήρα της γλώσσας . Έτσι δίκαια θεωρεί-ται ο διάλογος «Κρατύλος» ως το πρώτο σύγγραμμα, δια του οποίου τέθηκαν υπό συζήτηση τα προβλήματα που αναφέρονται στην φιλοσοφία της γλώσσας..
ΣΚΑΡΛΑΤΟΥ Δ. του ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ – » Λεξικόν της ελληνικής γλώσσης », { σελ. ε-στ’ ].
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ .Περί ετυμολογίας.
ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΕΩΣ – » Περί συνθέσεως ονομάτων », [ ΙΣΤ’ ].
Ο Σωκράτης είναι ο πρώτος που έκανε λόγο περί ετυμολογίας σε πολλά από τα έργα του ,κυρίως στον ‘Κρατύλο».
Ν. Π .ΑΝΔΡΙΩΤΗ – » Ετυμολογικό λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής ». [ Πρόλογος β’ έκδοσης.]
Το πρόβλημα της ετυμολογίας στην Κοινή Νεοελληνική.
P. CHANTRAINE – » Ετυμολογικό λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής ». Πρόλογος συγγραφέα ,{ σελ.11 , 13 }.
Η ελληνική παρουσιάζει αδιάλειπτη ιστορία, και ότι η »νέα ελληνική», με τη μορφή της δημοτικής ή της καθαρεύου–σας, συνεχίζει άμεσα την ελληνική του Ομήρου και του Δημοσθένη, ενώ η γλώσσα της βυζαντινής περιόδου παρέχει τον κρίκο που ενώνει τα δύο κομμάτια της αλυσίδας.
στ’ }.Είναι μία ΄’πλατωνική ειρωνεία» ο Κρατύλος ;
ΚΩΝ. ΜΗΤΡΟΠΕΤΡΟΥ – » Προσεγγίσεις στους Μεγάλους Λογικούς Μύθους », { σελ.61-62 }.
ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΕΙΡΩΝΕΙΑ.!
Η ειρωνεία του Πλάτωνος απευθύνεται και σε πολλούς συγχρόνους « ετυμολογούντες » ανετυμολογήτους, οι οποίοι χωρίς τις βασικές γνώσεις του ετυμολογικού μέρους της γραμματικής και με απύθμενο θράσος προβαίνουν σε παράλογους αυτοσχεδιασμούς, γράφουν για τα πιο παράλογα πράγματα, που μπορεί να φανταστεί κάποιος, καθιστάμενοι γραφικοί αλλά και επικίνδυνοι… Ετυμολόγηση της λέξεως ΔΙΑΝΟΙΑ.
Β. ΚΑΝΤΙΝΣΚΙ – » Κύκλοι «, [ 1926 ].
Μαύρο κύκλος ,»σύμβολο αιώνιας σιωπής που αντηχεί μέσα μας » , και πολυάριθμοι ,πολύχρωμοι κύκλοι που αιωρούνται. ‘‘Ο κύκλος είναι το πιο σεμνό σχήμα ,ακριβές αλλά μεταβαλλόμενο, σταθερό αλλά και ασταθές ,ηχηρό και σιωπηλό ταυτόχρονα».
Ο φιλόσοφος – ποιητής Πλάτων ΔΕΝ γράφει επιστημονικά συγγράμματα, αλλά »θεατρικούς» διαλόγους.
ANΩNYMOY – » Προλεγόμενα εις την φιλοσοφίαν του Πλάτωνος » ,{ μεταπτ. εργ. σελ.64 – 67 }.
ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ.
Δ ́. Γιατί ο Πλάτων έγραψε σε διαλογική μορφή ; Επειδή ομοιάζει με το σύμπαν. Όπως στον διάλογο έτσι και στο σύμπαν ο καθένας εκφράζεται σύμφωνα με τη φύση του. Επομένως μιμείται τα θεϊκά δημιουργήματα, δηλαδή το σύμπαν.
Ο Πλάτων είναι μυστηριώδης ,αινιγματικός ,αντιφατικός και ασαφής.! Ο Αριστοτέλης αναφέρει ,πως εκτός των διαδεδομένων διαλόγων του ο Πλάτων δίδασκε και τα λεγόμενα »άγραφα δόγματα » μόνον στους μαθητές της σχολής , τα οποία ουδέποτε και ουδαμού κατέγραψε .
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Επιστολαί »,{ Ζ’ }.
ΤΑ ΑΓΡΑΦΑ ΔΟΓΜΑΤΑ.
Δικό μου τουλάχιστον σύγγραμμα για το θέμα τούτο δεν υπάρχει κι ούτε ποτέ θα υπάρξει ·Γιατί τούτο είναι θέμα ανείπωτο ,που δεν είναι σαν τα θέματα των άλλων επιστημών.
ζ’ }. Γιατί έγραψε τον »Κρατύλο » ο Πλάτων ;
Για να κοινοποιήσει τις απόψεις του για την ετυμολογία ,που εκφράζονται και από τον Κρατύλο και από τον Ερμογένη ,εάν εκφράζουν οι ιδέες αυτές τον Πλάτωνα. Όμως τα συμπεράσματα της έρευνας είναι αρνητικά. Στο τέλος του δια-λόγου ουδείς βγαίνει νικητής ,διότι τελική σημασία δεν έχουν οι λέξεις ,αλλά τα πράγματα και η »μέθεξη», η εμπειρία ,το βίωμα στην επαφή με τα πράγματα. Άρα κάθε προσπάθεια μεροληπτική υπέρ της μίας ή της άλλης απόψεως ,δεί-χνει έλλειψη κατανοήσεως του διαλόγου ή ιδεολογική εκμετάλλευση ή οικονομική εκμετάλλευση [είναι μόδα η συγγρα-φή υψηλών μεν στην τιμή βιβλίων, ταπεινού δε και παραφιλολογικού περιεχομένου με τις πιο απίθανες ερμηνείες και παρετυ–μολογίες από συγγραφείς ,που οτιδήποτε άλλο είναι εκτός από κλασσικοί φιλόλογοι } ή απλώς μία μορφή ιδιωτείας. Αλλά γι’ αυτό είναι σαγηνευτικός ο Πλάτων.! Διότι έχει την ποιητική ικανότητα να αποπλανά τον κάθε άπειρο αναγνώστη και εκεί που νομίζει ότι κατάλαβε ,να μην έχει καταλάβει ,αλλά να έχει απλώς λάβει.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος », { εισαγωγή : φιλ. ομάδα ΚΑΚΤΟΥ }.
Η εξέταση των ονομάτων δεν είναι η αποτελεσματικότερη μέθοδος για τη γνώση της πραγματικότητας
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος »,{ εισαγωγή : Λ. ΛΑΓΙΟΥ } .
IV. Το νόημα του διαλόγου .V.Eναντίον τίνος στρέφεται ο διάλογος ; .
U. V. WILAMOWITZ – MOELLENDORFF – » Πλάτων ,τα χρόνια της ωριμότητας », { σελ.88 – 90 }.
O Πλάτων έγραψε τον »Κρατύλο » για να σκορπίσει την ψευδαίσθηση του ιδίου και των μαθητών του, ότι στα γράμματα ή στον ήχο μιας λέξης μπορεί να εντοπιστεί η πραγματική έννοια μίας ουσίας.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Επιστολή Ζ’ », { 343 b }.
Για καθετί που υπάρχει χρειάζονται τρεις προϋποθέσεις, για ν’ αποκτηθεί η γνώση του ‘ η γνώση η ίδια είναι τέταρτη προϋπόθεση. Στην πέμπτη σειρά πρέπει να βάλουμε αυτό που μπορεί να γίνει γνωστό και είναι αληθινό. Δηλαδή, πρώτο είναι η ονομασία, δεύτερο ο ορισμός, τρίτο η εικόνα, τέταρτο η γνώση… Δεν χαλάει η σταθερότητα των πραγμάτων, αν τους αλλάξουμε ονομασίες και τους δώσουμε αντίθετες.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτικός », { 261 e }.
Ο Πλάτων επανειλημμένως στους διαλόγους του επισημαίνει τον κίνδυνο να εξαπατηθεί κανείς στη φιλοσοφία από τις λέξεις, κάνοντας υπαινιγμό στην αγάπη που έτρεφαν οι σύγχρονοί του για τις λεκτικές διακρίσεις [ ομοιότητες -διαφορές ].
A.E.TAYLOR – » Πλάτων ,ο άνθρωπος και το έργο του ». ΚΡΑΤΥΛΟΣ { σελ.123 }.
Δεν μοιάζει συνετό να εμπιστευθεί κανείς τα ονόματα ( και τους δημιουργούς τους ) σε σημείο που να τους παραδώσει την ψυχή του για «περίθαλψη».
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος »,{ οπισθόφυλλο : Γ.ΚΕΝΤΡΩΤΗ ].
Στον διάλογο αυτό δεν υπάρχει κάτι ,που να μην είναι αμφίσημο και ακριβώς γι’ αυτό αντιφατικό. Τις ιδέες ο Πλάτων τις υπερασπίζεται ή τις πολεμά ;
N.P. WHITE – » Ο Πλάτων για τη γνώση και την πραγματικότητα », { σελ.225-26 }.
4.Ονόματα και Ιδέες. Μόνον οι Ιδέες μπορούν να ονομαστούν με την άποψη ,ότι μόνον οι Ιδέες μπορούν να γνωσθούν.
J. BRUN – » Ο Πλάτων και η Ακαδημία », { σελ.36-37 }.
ΙΙ. Οι ̓Ιδέες και τα Μαθηματικά.
ZVI GOLDSTEIN – » Μέλλον », { 1985 }.
Ανάγλυφο ,οκτάγωνο στερεό σώμα με δύο ημικυκλικούς δίσκους ,που γράφουν »Future ».Από πάνω η ελληνική λέξη »eschatology» [ κλάδος της Θεολογίας ,που ασχολείται με την συντέλεια του κόσμου ].
Η » ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ».
ΘΟΥΚΙΔΙΔΟΥ – » Ιστορίαι », { Γ’.82 }.
Στη διάρκεια του εμφυλίου στην Κέρκυρα , οι αντιμαχόμενες παρατάξεις προχώρησαν σε ωμότητες και για να δικαιο-λογήσουν τις πράξεις τους , άλλαζαν αυθαίρετα ακόμα και την καθιερωμένη σημασία των λέξεων , έτσι ώστε οι λέξεις να σημαίνουν την αντίθετη σημασία .
G. ORWELL – » 1984 », { I, V }.
ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ NEAΣ OMIΛΙΑΣ. » Το έγκλημα της σκέψης είναι το θανάσιμο αμάρτημα. Γι’ αυτό πρέπει να εξαλειφθεί οτιδήποτε οδηγεί στη διάπραξή του: ελευθερία, γλώσσα, ανθρώπινα αισθήματα. Και όποιος υποπέσει σε έγκλημα σκέψης πρέπει να οδηγηθεί στον θάνατο αναμορφωμένος: θα πεθάνει αγαπώντας τον Μεγάλο Αδελφό.»
AL. HUXLEY – » Επιστροφή στον θαυμαστό Νέο Κόσμο », { σελ. 25 ,91-93 }.
Στο «1984» η διατήρηση της ισχύος επιτυγχάνεται με την πρόκληση του πόνου· στο «Θαυμαστό Νέο Κόσμο» με την παροχή μιας ηδονής σχεδόν το ίδιο εξευτελιστικής.
Ι.Κ.ΒΟΛΑΝΑΚΗ – » Παγκόσμιος ιστορία του ψυχολογικού πολέμου και της προπαγάνδας », { σελ.250-53 }.[ αποδ. στην κοινή ].
7.Η μαγεία των λέξεων. Σ’ όλες τις εποχές τής ιστορίας και σ’ όλους τους λαούς η μαγική ιδιότητα των λέξεων αποτέλεσε το πιο ουσιώδες στοιχείο προσηλυτισμού των μαζών.
ΟΔ. ΕΛΥΤΗ – » Ο μικρός ναυτίλος ».
Μύρισαι το άριστον .[ XV }.
R.MAGRITTE – » The Magician ( Self Portrait with Four Arms ) »,{ 1951 }.
O πίνακας είναι ταυτόχρονα στατικός και παράγει πολλή κίνηση και ''Όποιος τρελαίνεται για την κίνηση ή το αντίθετό της δεν θα απολαύσει αυτόν τον πίνακα ''- R.MAGRITTE.
Η αναζήτηση της σοφίας μπορεί ν’ αρχίζει με την επίσκεψη των ονομάτων [ ετυμολογία ] ,μα δεν τελειώνει εκεί.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ :
ΑΓΟΡΑΖΕΤΕ ΒΙΒΛΙΑ , ΕΛΕΓΧΕΤΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ .
Η απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική . Συνεπώς βασίζεται, αλλά ενίοτε δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των μεταφραστών συγγραφέων .
Τα περισσότερα αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ,όπως στα πολύ χρήσιμα »google books » ,» wikisource» , »anemi » ,» πύλη» κ. α
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. { gregoriusworld } 