Ποία η αξία της φιλίας στην ζωή των ανθρώπων ; Ποιοι λόγοι ωθούν τους ανθρώπους να συνάπτουν φιλικούς δεσμούς; Γιατί ορισμένοι άνθρωποι γίνονται φίλοι μεταξύ τους και άλλοι όχι ; Στηρίζεται η φιλία στο όφελος [ συμφέρον ] που μπορεί να έχουν δυο φίλοι ; Υφέρπει ερωτική έλξη στην οικοδόμηση μιας φιλικής σχέσης ; Έχει σημασία η ομοιότητα ή η ανομοιότητα του χαρακτήρα δύο φίλων για να εκδηλωθεί η φιλική σχέση ; Ποία η αξία της ισότητας στην οικοδό-μηση μίας φιλικής σχέσης ; Υπάρχει αξία ή απαξία στην πολυφιλία ; Πολλά τα φιλοσοφικά ερωτήματα για την ουσία της αληθινής φιλίας . Πολλοί οι ένοχοι λίγοι οι αθώοι.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ.
ΝΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ.ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΟΥ ‘ΗΛΙΟΥ‘ .
Φιλία. Η αγάπη, η αφοσίωση προς κάποιον, που διαφέρει από τον έρωτα.
ΧΡ. Γ . ΡΩΜΑ – » Λεξικόν ανεπτυγμένων εννοιών ».
Φιλία: Είναι ελεύθερος ψυχικός σύνδεσμος μεταξύ δύο ή περισσότερων προσώπων, στηριζόμενος στην αμοιβαία εκτίμηση, εμπιστοσύνη και κατανόηση. Η σύναψη φιλίας αποτελεί βαθύτατη ψυχική ανάγκη του ανθρώπου.
ΘΕΟΓΝΙΔΟΣ – » Ελεγείες » [ Θεογνίδεια ], {στ. 595 -604 }.
Στις ελεγείες του Θέογνη απαντάται για πρώτη φορά η λέξη φιλία [ φιλίη ] .Εδώ αγαθοί και εσθλοί είναι οι αριστοκρατικοί , αντιθέτως κακοί και δειλοί είναι οι δημοκρατικοί.
ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ. Κύλιξ ερυθρόμορφη εσωτερικό {~ 5ος αι. π.Χ. }. Mus. Staatliche .
Ο Αχιλλέας με περικεφαλαία και γονατιστός, επειδή γνωρίζει την ιατρική τέχνη από τον Κένταυρο Χείρωνα , επιδένει το πληγωμένο χέρι του φίλου του. Ο τραυματίας Πάτροκλος ,που υποφέρει από τους πόνους , έχει γυρισμένο το κεφάλι του για να μην βλέπει και υποβαστάζει το τραυματισμένο χέρι με το άλλο.
Α’. ΜΕΡΟΣ.
Γενικά – Πρόσωπα του διαλόγου -Μέρη του διαλόγου [ Προοίμιον ,Κυρίως θέμα { ορισμοί φιλία } ,Επίλογος }.
Θεατή εφήμερε θυμήσου , ότι είσαι κι εσύ υποκριτής στο δράμα της ζωής.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λύσις ».
ΓΕΝΙΚΑ
ΠΛΑΤΩΝΟΣ -» Λύσις ‘, {σελ.3 } , [ πρόλ. ΑΡ.ΚΑΜΠΑΝΗ }.
Ο Σωκράτης περπατώντας έξω απ’ το τείχος της πόλεως συναντά τον Ιπποθάλη, τον Κτήσιππο κι ένα πλήθος από νεαρούς . Ο Ιπποθάλης αγαπά ερωτικώς τον Λύσιν ή αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται ο Κτήσιππος, και δεν μπορεί να τ’ αρνηθεί ο Ιπποθάλης. Ο Σωκράτης εισερχόμενος στην εκεί παλαίστρα αρχίζει συνομιλία με τον ίδιον τον Λύσι ,τον Μενέξενο και τον Ιπποθάλη για το πώς μπορεί κάποιος να προσελκύσει την φιλίαν ενός νέου. Ο διάλογος δεν καταλήγει σε κανένα οριστικό συμπέρασμα περί φιλίας .
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ
ΣΩΚΡΑΤΗΣ, ΙΠΠΟΘΑΛΗΣ, ΚΤΗΣΙΠΠΟΣ, ΜΕΝΕΞΕΝΟΣ, ΛΥΣΙΣ.
1).ΛYΣΙΣ : yιός του Δημοκράτους από πλούσια οικογένεια εξαιρετικού κάλλους με θαυμαστή σωφροσύνη και σεμνό-τητα , συνομήλικος φίλος του Μενέξενου και ερωμένος του Ιπποθάλους 2). ΜΕΝΕΞΕΝΟΣ : υιός του Δημοφώντος από πλούσια οικογένεια , εξάδελφος του Κτησίππου και επιστήθιος φίλος του Λύσιδος. 3).ΙΠΠΟΘΑΛΗΣ : υιός του Ιερωνύμου και εραστής του Λύσιδος χάριν του οποίου γράφει διηγήσεις και στίχους. Ήταν μεταξύ των μαθητών του Πλάτωνος. 4).ΚΤΗΣΙΠΠΟΣ : εξάδελφος του Μενέξενου, από τον δήμο της Παιανίας ,που συνοδεύει τον Σωκράτη στην παλαίστρα.
ΝΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ.ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΟΥ ‘ΗΛΙΟΥ‘.
Η λύσις : το λύσιμο. Αντίθετο το δέσιμο [ δέσις ]. Οι Λυτικοί.
ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ .
i ].Προοίμιον. ii]. Κύριον θέμα iii]. Επίλογος.
i].Προοίμιον .
Ο Σωκράτης συναντά τον Ιπποθάλη και τον Κτήσιππον .Σκοπός της συνάντησης είναι να έλθει προς συζήτηση το θέμα της φιλίας και του έρωτος. Ο Σωκράτης διαθέτει την μοναδική ικανότητα να διαβάζει του κρυφούς πόθους στα μύχια της ψυχής εραστή και ερωμένου ,γι’ αυτό είναι και κατάλληλος στο να διαγιγνώσκει περί των θεμάτων αυτών.
Τας θύρας κλείσατε ,τους οφθαλμούς ανοίξατε .Εκάς οι αμύητοι.
ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ.
Ο έρωτας του Ιπποθάλη για τον Λύσι. O Λύσις -όπως και ο συνομήλικος Μενέξενος – θα πρέπει να ήταν τουλάχιστον 12 ετών, επειδή είναι ικανός παίζει την λύρα. Ενώ ο Ιπποθάλης θα πρέπει να ήταν 15-16 χρονών. Ο Σωκράτης ως γνώστης εξετάζει τους παίδες στα ερωτικά θέματα.
ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ – » Περὶ εβδομάδων » ,[ 5 ].
Οι ηλικίες του ανθρώπου : Παιδίον – παις [ 2χ7 ]– μειράκιον· νεηνίσκος – ανὴρ – πρεσβύτης – γέρων .
ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν Ομοίων και Διαφόρων λέξεων ».
Βρέφος –παιδίον – παιδάριον ,παιδίσκος – παις [ ή πάλληκας / πάλλακας { εξ ου παλληκάρι } , βούπαις, αντίπαις , μελλ[ο]έφηβος } -μειράκιον – μείραξ – νεανίσκος – νεανίας – ανὴρ – προβεβηκώς [ < προβαίνω ] ή ωμογέρων – γέρων – πρεσβύτης- εσχατόγηρως.
FR.G.WAGNER – » Poetorum Tragicorum Grecorum fragmenta »,
Sophocles fragm. [ LXXIV ].» ότω δ᾽ έρωτος δήγμα παιδικὸν προσή ».
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – »Πώς αν τις αίσθοιτο εαυτού προκόπτοντος επ’ αρετή», [ 4 ].
Έρωτος δήγμα παιδικών πρόσεστι.
ΑΙΚ. ΧΡ. ΜΑΥΡΙΔΟΥ – » Το παιδί στην αρχαιότητα μέσα από έργα του Πλάτωνα », { σελ.41-42 },[ διπλ.εργ. ].
3.11 Ο Έρωτας και τα Παιδικά στην αρχαιότητα.
Το θέμα του παιδικού έρωτα στην αρχαιότητα δεν ήταν κάτι το απαγορευτικό ,όπως στις σύγχρονες κοινωνίες. Αποτελεί μια παγιωμένη συνήθεια για τους αρχαίους και έναν αναγνωρισμένο κοινωνικό θεσμό, με κανόνες, παραδόσεις και τεχνική. Δεν πρόκειται για μια ηθική διαστροφή του καιρού τους, αλλά για ένα στοιχείο που οι ίδιοι οι αρχαίοι Έλληνες ανέφεραν ως δείγμα πολιτισμού έναντι των Βαρβάρων. Συνεπώς πρέπει να γίνει επιστημονική εξέταση αυτής της συνήθειας, όπως και για την δουλεία, την θέση της γυναίκας στην αρχαιότητα κ.α.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Συμπόσιον », { εισ.: ΙΩ.ΣΥΚΟΥΤΡΗΣ }, [ σελ.45 – 52 ].
4.Ο παιδικός έρως εις τους αρχαίους Έλληνας. Ευτυχώς η επιστήμη ξέφυγε προ πολλού απ’ το δίλημμα: έγκρισις ή κατάκρισις . Έργον της είναι η κρίσις, δηλαδή η κατανόηση και το έργον αυτό εγκλείει πολύ μεγαλύτερη δικαιοσύνη και σεβασμό προς τους πατέρες του ωραίου και του αληθινού, απ’ όσον η μονοκόμματη καταδίκη ή, το χειρότερον , η δήθεν ευλαβής και μηδέν μεν λέγουσα, πολλά δε σημαίνουσα παρασιώπηση.
Το παιδαγωγικό στοιχείο υπάρχει σε κάθε είδους έρωτα. { σημ. [1] ,σελ.65 }.
Παιδεραστία – Φιλεραστία { σημ.[3] ,σελ.91 }.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λύσις ». Σχολ. : ΔΗΜ. ΤΖΩΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ , { σελ.704 }.
28.Ο Παιδοτρίβης.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Γοργίας », { 481 d – 482 a },[ αποδ. : ΚΑΚΤΟΣ ].
ΣΩΚΡ. Τα δικά μου παιδικά είναι η φιλοσοφία.!
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Γοργίας », { 481 d – 482 a } ,[ σχόλιο : ΣΤ.ΤΖΟΥΜΕΛΕΑΣ ].
Τα παιδικά: Φιλικός σύνδεσμος των πρεσβυτέρων με τους νεωτέρους.
NEΩΤ. ΕΓΚ. ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ‘ – » Το Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα ».
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Ευδήμεια » ,[ σελ.475 ],[ αναλ.: Κ. Δ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΗΣ }.
Φιλία. Η αρετή αυτή έχει για τον ̓Αριστοτέλη όχι μόνον ηθικήν, αλλά και πολιτική και κοινωνική σημασία .Διότι το θεμέλιο της πολιτείας ,η φιλία, είναι σταθερότερον από την δικαιοσύνη . Το πλάτος της εννοίας της φιλίας στα αριστοτελικά συγγράμματα είναι πολύ μεγάλο. Συμπεριλαμβάνει την εύνοια, την φιλική διάθεση από την απλή συμπάθεια μέχρι την πολύ στενή σύνδεση. Σ’ αυτήν περιλαμβάνονται και τα οικογενειακά συναισθήματα της αγάπης [ γονέων προς τα τέκνα και των τέκνων προς τους συγγενείς ] καθώς και η πολιτική ομοφροσύνη και ομόνοια. Η αριστοτελική φιλία δεν συμπεριλαμβάνει τον παιδικόν έρωτα, τον οποίον ρητώς ο ̓Αριστοτέλης αποδοκιμάζει, χαρακτηρίζοντας αυτόν ως θηριώδη διαστροφή .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια», [ Η’ ],{ 1148 b – 1149 a }.[ αποδ. : ΔΗΜ. ΛΥΠΟΥΡΛΗΣ ].
Οι Θηριώδεις έξεις [ διαθέσεις ] προσιδιάζουν στα θηρία και είναι ξένες προς την φύση του ανθρώπου. Μία από αυτές τις θηριώδεις έξεις είναι και » η των αφροδισίων τοις άρρεσιν ».
Sr.ALEX. GRAND – » Ethics of Aristotle ,essays and notes »,{ p.214 }.
{*}. ἡ τῶν ἀφροδισίων τοῖς ἄρρεσιν :
It is important to observe here the strong terms in which the unnatural character of these practices is denounced. An equally strong and more explicit passage occurs in the ‘Laws’ of Plato [ p. 636 b ], where the advantages and disadvantages of the gy–mnasia and syssitia are discussed .{ Είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε εδώ τους έντονους όρους με τους οποίους καταγγέλ–λεται ο αφύσικος χαρακτήρας αυτών των πρακτικών. Ένα εξίσου ισχυρό και πιο σαφές απόσπασμα βρίσκεται στους »Νόμους» του Πλάτωνος [ 636 b ], όπου συζητούνται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των γυμνασίων και των συσσιτίων }.
N. DA URBINO – » Ο ταύρος του Φαλάριδος », { istoriato majolica ~1530 }.
Ο χάλκινος ταύρος ήταν μια συσκευή βασανιστηρίων και εκτέλεσης που σχεδιάστηκε ,κατασκευάστηκε και »δοκιμάστηκε » από τον Περίλαο κατ’ εντολήν του περιβόητου Τυράννου του Ακράγαντα Φαλάριδος.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι » , { 636 b-e },{ αποδ. : Δ.ΛΥΠΟΥΡΛΗΣ }.
H συνεύρεση αρσενικών με αρσενικούς ή θηλυκών με θηλυκά θεωρείται παρά φύσιν.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Ερωτικός », { 23 }, { εισ. : Ι.ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ [ σελ.34-35 ] , Γ.ΡΑΠΤΗΣ [ σελ. 44 ] }.
Αντίθετα η ομοφυλοφιλία, όσο και αν είναι ερωτική έκφραση, την οποία ενδεχομένως συνοδεύουν χαρακτηριστικά του Έρωτα, επισωρεύει δεινά στους συντρόφους, τα οποία ο Πλούταρχος περιγράφει σαφώς στο κείμενο { 768 e – f }…Με σεβασμό στο «διαφορετικό» ο Πλούταρχος, με την ευρυμάθειά του και τις «καταδύσεις» του στην ελληνική, ρωμαϊκή και αιγυπτιακή φιλολογία, λογοτεχνία και παράδοση, αναδεικνύεται ο υπέρμαχος του γάμου, εξυψώνοντας τη γυναίκα στο έπακρο ως αξιέραστη και ενάρετη με πλήθος ισχυρών παραδειγμάτων, οριζόντια και κάθετα στην Ιστορία, αφού «Τὴν μὲν πρὸς ἄρρεν ̓ ἄρρενος ὁμιλίαν μᾶλλον δ’ ἀκρασίαν καὶ ἐπιπήδησιν εἴποι ἄν τις».
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Ερωτικές διηγήσεις ή προς ερώντας », [ σελ.328 -29 }.
ΑΚΤΑΙΩΝ – ΑΡΧΙΑΣ και ΤΗΛΕΦΟΣ [ εισαγωγή -περίληψη : Γ.ΡΑΠΤΗΣ }.
W.K.C. CUTHRIE – » Σωκράτης », { σελ.110 }.
Έρωτας και φιλοσοφία .Ο Σωκράτης καταδίκασε την παιδεραστία τόσο στην Πολιτεία όσο και στους Νόμους.
Α.Ε.TAYLOR – » Πλάτων, ο άνθρωπος και το έργο του », { σελ. 96 }.
Το μυστήριο της έλξης.
ΝΕΩΤ. ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ’ ,{ σελ.439 }.
Π.Π.ΚΟΛΟΝΑΡΟΥ : Παιδεραστία.
Θ. ΤΑΜΠΑΚΗ / Σ. ΤΑΜΠΑΚΗ – » Η παιδεραστία στην αρχαία Ελλάδα »,{ σελ.166 }.
Η λέξη παιδεραστία προέρχεται από το « παις » και « εράν ». Η δεύτερη στα λεξικά της αρχαιοελληνικής γλώσσας σημαίνει αγαπώ, έχω έρωτα, ερωτεύομαι. Η χρησιμοποίηση του όρου κατά συνέπεια για να δηλώσει την εκπόρνευση αγοριών είναι ατυχής. Ενώ στη σημερινή εποχή η λέξη παιδεραστία εκφράζει τη «σεξουαλική έλξη ενός ενηλίκου προς ένα μικρό παιδί», λέει ηReay Tannahill στο βιβλίο της «Η ιστορία των σεξουαλικών ηθών», για τους αρχαίους Έλληνες σήμαινε «αγάπη ενός άνδρα προς ένα αγόρι που είχε περάσει την εφηβεία, αλλά δεν ήταν ενήλικο». Τον 6ο, τον 5ο και τον 4ο π.Χ. αι. η ενηλικίωση γινόταν στα 17 και οι ερωτικές επαφές μεταξύ ενός μεγάλου άνδρα και ενός προεφήβου ξεκινούσαν από την ηλικία των 12 ετών .Οι παραπάνω σχέσεις όταν αφορούσαν σε καθηγητή και μαθητή αποτελούσαν κλάδο της ανώτερης παιδείας και αποτελούσαν την « παιδευτική παιδεραστία ». Ο βιασμός, όμως, ανηλίκου τιμωρείτο πολύ σοβαρά με δήμευση ιδιοκτησίας, εξορία και βάσει των νόμων του Σόλωνα ( 6ος αι. ), ακόμη και με θανατική ποινή ! { Δελτ. Α’ Παιδ. Κλιν . Παν. Αθηνών [ 55, 2008 ] }.
Κοινά είναι τα υλικά αγαθά των αληθινών φίλων. { απόδ. και σχολ. : ΔΗΜ. ΤΖΩΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ , { σελ.703 }.
Του σοφού και του αγαθού και του χρήσιμου , όλοι γίνονται φίλοι και οικείοι ,αντιθέτως του ανωφελούς κανείς.
ii ]. Κύριον θέμα [ ΟΡΙΣΜΟΙ ΦΙΛΙΑΣ ].
Α’ ΟΡΙΣΜΟΣ .
Ποίος γίνεται φίλος ποίου ; Αυτός που αγαπάει [ ο φιλών ] γίνεται φίλος αυτού ,που αγαπιέται [του φιλουμένου ] ,είτε βρίσκει ανταπόκριση στην αγάπη του είτε γίνεται μισητός, ή αυτός ,που αγαπιέται γίνεται φίλος εκείνου ,ο οποίος αγαπάει , ή δεν υπάρχει διαφορά [ κανείς από τους δυο δεν γίνεται φίλος ,αν δεν υπάρχει αμοιβαία έλξη και στους δύο ] ; Η φιλία διαχωρίζεται σε ενεργητική [ φιλών ] και σε παθητική [ φιλούμενος ].Έτσι διακρίνονται περιπτώσεις . Δηλαδή διαφέρει ,εάν ο φιλούμενος αντιδρά θετικά ή αρνητικά στην φιλική διάθεση του φιλούντος. Αν και οι έννοιες εδώ [ φιλών -φιλούμενος ] λαμβάνονται σε απόλυτες τιμές ,αποκλείοντας τις ενδιάμεσες καταστάσεις.
Η αμοιβαία φιλία. Μόνο η αμοιβαία αγάπη είναι δυνατόν να οδηγήσει σε φιλία .Διότι δεν είναι δυνατόν να αγαπάει κάποιος κάποιον ,ο οποίος μπορεί ακόμη και να τον μισεί. Άρα αυτό που δεν ανταποδίδει αγάπη δεν είναι αγαπητό σ’ αυτόν ,ο οποίος αγαπάει.
Β’ ΟΡΙΣΜΟΣ .
Ο Όμηρος και ο Εμπεδοκλής συμφωνούν ,ότι »ο όμοιος αγαπά τον όμοιον‘‘ . » Όμοιος τον όμοιον αγαπά, κι η κοπριά τα λάχανα ‘‘. Αυτό ισχύει ενίοτε ,όχι όμως πάντα . Διότι ,όταν σμίξουν δύο κακοί δεν γίνονται φίλοι .
ΟΜΗΡΟΥ – » Οδύσσεια », [ ρ’ 218 ].[ Απόδ.: Κ.ΔΟΥΚΑΣ ] .
Λόγια του πονηρού [ κακού ] Μελάνθιου για δύο πονηρούς { τον Εύμαιο [ συβώτης ] και τον Οδυσσέα [ επαίτης ] }.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί ψυχής », { 404 b } .
Εμπεδοκλέους [ fragm.109 ].
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Μετά τα φυσικά », { Β’,1000 b }.
Η γνώση του ομοίου αποκτάται με το όμοιον.
NΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ’ – » Το Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα », { σελ. 30 ,220 }.
Εμπεδοκλής { Κ.Δ.ΓΕΩΡΓΟΥΛΗΣ ]. Κάθε γνωστική λειτουργία είναι κάποιον είδος εκλεκτικής συμπάθειας μεταξύ ομοειδών πραγμάτων.
Γ’ ΟΡΙΣΜΟΣ .
Κατά τον Ηράκλειτον »το εναντίον εστί φίλον τω εναντίω » . Παροιμία : » τα αντίθετα έλκονται‘‘. Αυτό ισχύει ενίοτε ,όχι όμως πάντα .Διότι το αντίθετα ,εάν αλληλοσυμπληρώνονται , ολοκληρώνουν τις αδυναμίες του ,που έχει ο καθένας σε κάτι. Αλλά ο αγαθός δεν έχει ανάγκη συμπληρώματος ,διότι είναι αυτάρκης .Συνεπώς και οι φιλίες μεταξύ των αγαθών είναι αδύνατες.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Παραμυθητικός προς Απολλώνιον », { 10 }.
Η βαθύτερη ενότητα των αντιθέτων.
Δ’ ΟΡΙΣΜΟΣ.
Κατά τον Σωκράτη : »Το ουδέτερο (το μήτε αγαθόν μήτε κακόν) μπορεί να είναι φίλον του αγαθού» (216 d -217 a).Με την διάκριση αυτή ,ο Σωκράτης επανέρχεται στην θεωρία του »ενδιάμεσου », του » μεταξύ’‘ .Όπως ο Έρως ή ο φιλόσοφος είναι »μεταξύ», έτσι και η φιλία είναι »μεταξύ».
Ανώτερος σκοπός είναι το »πρώτον φίλον’‘ [ πρωταρχικό φιλικό ],που είναι και το »αληθώς φίλον’ » ,το ύψιστον και απόλυτον αγαθόν. Για να καταλήξουμε σε μια πρώτη αρχή , που δεν θα χρειάζεται πια να αναχθεί σε κάποιο άλλο φιλικό πράγμα, αλλά θα έχει φτάσει στο πρωταρχικά φιλικό, σ᾽ αυτό που για χάρη του είναι φιλικά όλα εκείνα τα άλλα..
Αγαπάμε το αγαθόν εξ αιτίας της παρουσίας του κακού;
Aληθινά φιλικό και αγαπητό φαίνεται ότι είναι αποκλειστικά εκείνο, στο οποίο καταλήγουν όλες αυτές οι ας τις πούμε φιλίες.Tο αληθινά φιλικό γίνεται φιλικό για χάρη κάποιου άλλου φιλικού πράγματος ; Εξαιτίας του κακού αγαπάμε το καλό, επειδή το καλό είναι φάρμακο του κακού ;.Ό,τι δεν είναι ούτε αγαθόν ούτε κακόν , γίνεται – λόγω της παρουσίας του κακού- φιλικό προς ό,τι είναι αγαθόν ;
ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΙΑ.
Αιτία της φιλίας είναι η επιθυμία .Και επιθυμούμε αυτό που έχουμε ανάγκη…Και έχουμε ανάγκη αυτό που μας αφαιρείται. Άρα η φιλία σχετίζεται με κάτι δικό μας. Όταν κάποιος αγαπάει κάποιον άλλο, ταιριάζει με αυτόν ή στην ψυχή ή στον χαρακτήρα ή στη μορφή. Το εκ φύσεως οικείον δημιουργεί κατ’ ανάγκη τη φιλία.To οικείον είναι ταυτόν προς το όμοιον ή διάφορον ; [ 221 d-222 b ].
Η επιθυμία ανήκει στο επιθυμητικό ;
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Τοπικά », { Β’.7 }.
Η φιλία βρίσκεται στο θυμοειδές ή στο επιθυμητικόν μέρος της ψυχής ; Έχει η φιλία ως αντίθετο τo μίσος ;
ΕΠΙΘΥΜΙΑ – ΒΟΥΛΗΣΙΣ – ΟΡΕΞΙΣ.
Διαφέρει η επιθυμία από την βούληση και την όρεξη. Η επιθυμία έχει ζωώδη ορμή , η βούληση είναι επιθυμία με ορθό λόγο και η όρεξη είναι βούληση με »άπλωμα χεριού ».
Γ. ΛΑΘΥΡΗ – » Οι ‘ΟΡΟΙ‘ του Σπευσίππου ».
Επιθυμία – βούλησις.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία Ή’ » { 558 e – 559 c }.
Eπιθυμίες αναγκαίες και μη αναγκαίες .
Αναγκαίες επιθυμίες είναι αυτές που δεν μπορούμε ν’ απομακρύνουμε και όσες μας ωφελούν όταν ικανοποιηθούν κατά φυσική αναγκαιότητα. Μη αναγκαίες επιθυμίες είναι εκείνες ,που μπορεί κάποιος ν απαλλαχθεί, αν εξασκηθεί από τα νιάτα του, και που δεν κάνουν κανένα καλό αν υπάρχουν, αλλά το αντίθετο.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος » { 419 e } .
Επιθυμία – θυμός.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Συμπόσιον » { 200 e } .[ αποδ. Ι.ΣΥΚΟΥΤΡΗΣ }.
Επιθυμία – έρωτας.
ΙΩ.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της αρχαίας ελληνικής γλώσσης ».
Ορέγομαι ,όρεξις.
ΑΝ. ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».
Ορέγω.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί ψυχής », { 433 a-b }.
Η δύναμη της ψυχής , η αποκαλούμενη όρεξις, κινεί. Oι ορέξεις πολλές φορές αλληλοεναντιώνονται ,όταν το λογικόν και οι επιθυμίες τυχαίνει να είναι ενάντιες .Αυτό παρατηρείται στα έμψυχα όντα που διαθέτουν αίσθηση χρόνου.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί αρετών και κακιών », { 4,5,6 }.
Το τρίτο μέρος της ψυχής είναι το επιθυμητικόν .Αρετές του επιθυμητικού είναι η σωφροσύνη και η εγκράτεια ,ενώ κακίες είναι η ακολασία και η ακρασία.
ΟΙΚΕΙΟΝ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΝ.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Λύσις »,{ εισ. : ΑΝΔΡ. ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ },[ σελ. 11 ].
Η επιθυμία είναι η αιτία της φιλίας και επιθυμεί κάποιος εκείνο ,που του λείπει ή του αφαιρέθηκε, το απαραίτητο για την ζωή. Αυτό είναι το « οικείον » ,που είναι ή ταυτόν ή διάφορον προς το όμοιον.
A.E. TAYLOR – » Πλάτων ,ο άνθρωπος και το έργο του », { σελ.104-5 }.
Φαίνεται ,ότι αιτία κάθε δεσμού (φιλίας) είναι η επιθυμία, και «ό,τι κάποιος επιθυμεί είναι επιθυμητό σ’ αυτόν, και τότε, όταν το επιθυμεί». Ένα ον που επιθυμεί τακτικά, επιθυμεί εκείνο στο οποίο είναι «ελλειμματικό» (ενδεές). Έτσι «το ελλειμματικό» (ενδεές) είναι «προσηλωμένο» (φίλον) σε εκείνο στο οποίο είναι «ελλειμματικόν». «Ελλειμματικότη-τα» η ελάττωμα» σημαίνει να «στερείται» κάποιος κάτι, του λείπει κάτι για να είναι ολόκληρος. Άρα, το «πάθος» (ο έρως), η φιλία και η επιθυμία είναι όλα τους [συν]αισθήματα που στρέφονται σε κάτι το οποίο «ανήκει στον ίδιο τον εαυτό μας» (κάτι οικείον). Έπεται ότι οι φίλοι η εραστές, είναι οικείοι μεταξύ τους· ο ένας «ανήκει» στον άλλο· καθένας τους, θα λέγαμε, είναι «μέρος του άλλου», και μάλιστα «στην ψυχή η το χαρακτήρα η το σώμα» (κατά την ψυχήν η κατά το της ψυχής ήθος η τρόπους η είδος). Τότε ό,τι αγαπάμε μας είναι φύσει οικείον, «κατάδικό μας»…Για να είναι κάποιος «γνήσιος εραστής», η αγάπη του πρέπει να ανταποδίδεται. Η ανταπόδοση αποτελούσε βέβαια το τελευταίο πράγμα που θα ήταν δυνατό να περιμένει ο διεστραμμένος από τα παιδικά του, όπως εξηγείται στον ‘Φαίδρο’. Ο κομψευόμενος εραστής του συρμού, εννοείται εδώ, δεν αξίζει καθόλου τον τίτλο του εραστή.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λύσις »,{ αποδ. στο μονοτ. βασ. στην ερμ. σημ. του Ν.Μ.ΣΚΟΥΤΕΡΟΠΟΥΛΟΥ }, [ σελ.70-73 ].
Φιλία είναι η επιθυμία του οικείου.
Η ερώτηση του Σωκράτη περί οικειότητας είχε δύο ανομοιογενή και άνισα διαζευκτικά σκέλη : 1].Η οικειότητα ,που υποδηλώνεται στο πρώτο σκέλος ,» ταγαθόν οικείον θήσομεν παντί‘‘ [ το αγαθόν είναι συγγενικό με τα πάντα) ,έχει μεταφυσικό – οντολογικό χαρακτήρα και σχετίζεται με την παραδοχή ,ότι όλα ανεξαιρέτως τα πράγματα συγγενεύουν με το αγαθόν, αφού διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να συγκρατηθούν στην τάξη του Είναι, αλλά θα χάνονταν στην άβυσσο του μη όντος . H οικειότητα στο δεύτερο σκέλος, » το μεν κακόν τω κακώ οικείον..» [ το κακόν είναι συγγενικό με το κακόν, το αγαθόν με το αγαθόν και το ουδέτερο { αυτό που δεν είναι ούτε αγαθόν ούτε κακόν } με το ουδέτερο ] έχει καθαρά λογικό χαρακτήρα. Η οικειότητα εδώ συνίσταται στην τυπολογική ομοιογένεια καθενός από τα τρία γένη, στα οποία έχει υποδιαιρεθεί το είναι, (»τρία άττα είναι γένη ‘‘).
̓Ακόμη, τα δύο σκέλη της διάζευξης, ψυχολογικά τουλάχιστον, προβάλλονται από τον Σωκράτη με τρόπον άνισον, αφού μόνο στο Β’ σκέλος έχουν ξεδιπλωθεί οι επιμέρους περιπτώσεις. Ενώ θα έπρεπε να αναπτυχθούν και όλες οι δυνατές περιπτώσεις του Α’ σκέλους για να ολοκληρωθεί το φάσμα των περιπτώσεων. Καθώς όμως ο Λύσις και ο Μενέξενος επιλέγουν ανεπιφύλακτα το Β’ σκέλος της διάζευξης, το Α’ σκέλος της (το αγαθό είναι συγγενικό με τα πάντα ) μένει κατά βάσιν ανεξέταστο. Και επειδή η άποψη ,ότι » έκαστον εκάστω οικείον είναι » συγκρούεται με συγκεκριμένα συμπεράσματα [ ότι κατά τη γνώμη τους καθένα απ’ αυτά τα τρία ζεύγη είναι συγγενικό ] ,που πριν είχαν γίνει αποδεκτά από όλους , η συζήτηση καταλήγει σε αδιέξοδο. Αναλυτικά η απάντηση των παιδιών υπέρ της Β'[ εκδοχής,» έκαστον εκάστω οικείον είναι » περικλείει τα εξής [ 3 ] ζεύγη οικειότητας και φιλίας :
Έτσι επιστρέφουμε στην εκδοχή του Α’ σκέλους , ότι »το αγαθόν είναι οικείον [ συγγενές ] με όλα », ( ταγαθὸν οικείον θήσομεν παντί ), αλλά τώρα ο Σωκράτης ταυτίζει το αγαθόν με το οικείον » το αγαθὸν και το οικείον αν ταυτόν φώμεν είναι » [ αν δεχτούμε, ότι το αγαθό και το συγγενικό ταυτίζονται). Από αυτό απορρέει η πρόταση ,ότι » ο αγαθός τω αγαθώ μόνον φίλος» [ο αγαθός μόνο με τον αγαθό μπορεί να είναι φίλος] ,αλλά κι αυτή, έχει ήδη ανασκευαστεί . Έτσι η συζήτηση καταλήγει σε αδιέξοδο. Ωστόσο το Α’ σκέλος της ερώτησης του Σωκράτη, ότι »το αγαθόν είναι οικείον με όλα»’ ,έμεινε ουσιαστικά αδιερεύνητη. Το ξετύλιγμα αυτής της πρότασης θα έδινε τα ακόλουθα ζεύγη οικειότητας και φιλίας :
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Λύσις »,{ εισ. ΔΗΜ. ΤΖΩΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ } , [ σελ. 484-85 ].
Η επιθυμία είναι η αιτία για την φιλία, που σημαίνει, ότι ανήκει στη φύση του ίδιου του ανθρώπου να αγαπά, να επιθυμεί . Όποιος επιθυμεί κάτι, επιθυμεί αυτό που δεν έχει, δηλαδή , αυτό που στερείται · και εκείνο που στερείται, είναι κάτι που αφαιρέθηκε από τον άνθρωπο, άρα δεν του είναι ξένο αλλά φιλικό.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λύσις » ,[ εισαγ. ΚΑΚΤΟΣ }.
Σε τί διαφέρει το οικείον από το όμοιον ;
ΚΛΗΜΕΝΤΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ – » Στρωματείς » , { VII .ΙΑ’ }.
Η φιλία καταλήγει σε ομοιότητα. { Παρ.» δείξε μου τον φίλο σου ,να σου πω ποιος είσαι » }.
iii ) Επίλογος.
Ο διάλογος διακόπτεται απότομα λόγω της ‘απαγωγής’ των παιδιών απ’ τους παιδαγωγούς [*},(222-223 b).
Η συζήτηση καταλήγει σε αδιέξοδο. Τίποτα απ’ όσα εξέτασαν δεν είναι φιλία.
ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΙ.
Πολλοί δούλοι από βαρβαρικές χώρες χρησιμοποιούνταν ως παιδαγωγοί ( 208 c ) και ήταν φυσικό να μιλούν τα Ελληνικά με βαρβαρική προφορά.
ΣΩΚΡ. ΤΣΙΒΑΝΟΠΟΥΛΟΥ – » Λεξικόν των Ελληνικών και Ρωμα’ι’κών αρχαιοτήτων », { Β’. σελ.720 }.
Παιδεία , παιδαγωγός. Την παιδαγωγία ανέθεταν οι ελληνικοί οίκοι των ευγενών και πλουσίων στον πάρα πολύ έμπιστο από τους δούλους. Οδηγούσε τα παιδιά απ’ το πατρικό σπίτι στο σχολείο ή στο γυμναστήριο και μετά επέστεφαν μαζί στο σπίτι .
WILL DURANT – » Παγκόσμιος Ιστορία του Πολιτισμού », { B’. σελ.301-2 }.
Διαφέρει ο παιδαγωγός από τον παιδονόμο και τον διδάσκαλο.
Το όνομα παιδαγωγός δίδεται όχι στον διδάσκαλο αλλά στον δούλον , ο οποίος οδηγεί καθημερινά το παιδί στο σχολείο και το επαναφέρει στην οικία του. Η Φοίτηση εξακολουθεί μέχρις ηλικίας δέκα τεσσάρων ή δέκα έξι ετών ή και περισσότερο για τους ευπόρους. Τα σχολεία δεν έχουν θρανία , αλλά μόνον πάγκους .Ο μαθητής κρατεί στα γόνατά του τον κύλινδρο τον οποίον διαβάζει ή το υλικό στο οποίο γράφει. Ο διδάσκαλος διδάσκει όλα τα μαθήματα και φροντίζει για τον χαρακτήρα των μαθητών. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τρία μαθήματα : γραφή , μουσική και γυμναστική.
ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΉΛΙΟΥ’ . ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λύσις » ,{ Κ.Δ.ΓΕΩΡΓΟΥΛΗΣ }.
Ο ‘Λύσις’ είναι πλατωνικός διάλογος ,που έχει ως υπόθεση την φιλία, η οποία μεταξύ των αρχαίων Ελλήνων ήταν ιδιότυπο συναίσθημα, το οποίο δεν είναι ούτε έρως, ούτε η σύγχρονη φιλία, υπότιτλος δε του διαλόγου είναι «η περί φιλίας, μαιευτικός». Ο Πλάτων θέτει το ερώτημα :
Ποίος από τους δύο γίνεται φίλος του άλλου : »ο φιλών του φιλουμένου ή ο φιλούμενος του φιλούντος » ;
A.E.TAYLOR – » Πλάτων , ο άνθρωπος και το έργο του », { σελ.105 }.
Δ. Ελάσσονες Σωκρατικοί Διάλογοι .Λύσις : Ο άνθρωπος έχει ένα τέτοιο φυσικὸν « αγαθόν » που αποτελεί το πιο αξιαγάπητο πράγμα στη ζωή. Η φιλία, στην πληρέστερη έννοιά της, είναι δυνατή μόνο μεταξύ «των αγαθών ».
U. WILAMOWITZ – MOELLENDORFF – » Πλάτων , τα χρόνια της νεότητας », { σελ.313- 15 }.
Ο Σωκράτης κάνει ένα απότομο πέρασμα από τη φιλία στην αγάπη – για τους αρχαίους ήσαν δύο εντελώς διαφορετικές σχέσεις – και εκβιάζει την συναίνεση ,πως η αγάπη ενός αληθινού εραστή πρέπει να ανταποδίδεται με φιλία.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λύσις »,{ εισ. ΚΑΚΤΟΣ }.
Το καλό δεν γίνεται φιλικό σε μας εξαιτίας του κακού, αλλά εξαιτίας της ενδιάθετης επιθυμίας στον άνθρωπο.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λύσις »,{ εισ.: ΑΠ.ΤΖΑΦΕΡΟΠΟΥΛΟΣ }.
Τα προσφιλή [οικεία ] σ’ εμάς πράγματα είναι πολλά και αποτελούν μία κλιμακωτή σειρά .Έτσι πρέπει να υπερβούμε όλες τις ενδιάμεσες βαθμίδες της κλίμακος για να φθάσουμε στο απολύτως « φίλον », το αγαθόν.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λύσις »,{ εισ. : ΑΝΔΡ. ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ }.
Αγαπάμε κάτι ,που το έχουμε ανάγκη, που το στερούμαστε .Απαιτείται συνεπώς η παρουσία ενός μικρού κακού για να προκαλέσει την επιθυμία του αγαθού. Το απολύτως αγαθόν ,επειδή έχει αυτάρκεια ,είναι αδύνατον να αγαπά.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λύσις », { εισ.: Ν.Μ.ΣΚΟΥΤΕΡΟΠΟΥΛΟΣ }, [ σελ.7-11 ].
Στην εισαγωγή του διαλόγου είναι έντονα αισθητή η ατμόσφαιρα της αττικής παιδεραστίας. Αυτό το ερωτικό κλίμα συνδέεται ,ως ένα βαθμό, με το θέμα του διαλόγου.. . Ωστόσο στον» Λύσι » η φιλία δεν περιορίζεται στο ερωτικό πλαίσιο ,αλλά έχει έναν ευρύτερο χαρακτήρα με διαφορετικούς τύπους της φιλικής σχέσης. Οι δύο διάλογοι [ Λύσις -Χαρμίδης ] συγγενεύουν προβάλλοντας ανάγλυφα την παιδαγωγική όψη της προσωπικότητας του Σωκράτη.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λύσις »,{ εισ. : ΔΗΜ. ΤΖΩΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ } , [ σελ.485 – 493 ].
Η αληθινή αιτία για την φιλία αναζητείται στην τάση μας να επιδιώκουμε το »πρώτο φίλον’‘ , το οποίον αγαπάμε, επειδή μας είναι »φύσει οικείον». Η φιλία ή αγάπη ως πνευματικό φαινόμενο συνιστά τμήμα της πνευματικής μας ύπαρξης ,που διαφοροποιείται από την επιθυμία ως συστατικό στοιχείο της καθημερινής μας ύπαρξης.
Διαβάτη εφήμερε , ο κόσμος είναι σκηνή θεάτρου , ο βίος είναι πάροδος , » ήλθες ,είδες ,απήλθες ».
Β’. ΜΕΡΟΣ
Ετυμολογική και γραμματική έρευνα και προσπάθειες προσέγγισης της σημασίας της λέξεως.
Τί είναι φιλία ;
ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ – » Ανώμαλα ρήματα της αρχαίας ελληνικής γλώσσης ».
Φιλώ / φιλούμαι.
ΠΑΝ.ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ – » Λεξικό ρημάτων της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας ».
Φιλέω ( -ώ ).
ΠΑΝ.ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ -» Λεξικό απάντων των ρημάτων ».
1. Φιλώ =/= Εχθαίρω , Μισώ 2 .Φίλος =/= Εχθρός .
Ι.ΠΑΝΤΑΖΙΔΟΥ – » Ομηρικόν Λεξικόν ».
Η φιλότης .
ΙΩ .ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – »Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».
Φιλότης { < φίλος }. Φίλτατος = φίντατος . Φιλτίας = Φιντίας.
H. LIDDELL & R .SCOTT – » Mέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Διαφέρει η φιλία [ φιλική αγάπη ] από τον έρωτα , όπvς διαφέρει η amicitia από το amor. Ο Όμηρος χρησιμοποιεί το κύσω αντί του φιλώ.
J.B.HOFMANN – » Ετυμολογικόν λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής ».
Φιλία ,φιλέω, φίλημα , φίλτρο.
ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΥ του ΣΟΦΙΣΤΟΥ – » Λεξικόν κατά στοιχείον ΙΛΙΑΔΟΣ και ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ ».
Φιλέεω : φιλοξενώ ή αγαπάω .Φιλότης : φιλία ή συνουσία [ φιλοτήσια έργα ].
ΗΣΥΧΙΟΥ του ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ – » Λεξικόν ».
Φίλος και φιλότης.
TH.GAISFORD S.T.P. – Μέγα Ετυμολογικόν Λεξικόν ».
Φιλία – Φιλητής / Φιλήτης – Φίλιος Ζευς.
ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν ομοίων και Διαφόρων λέξεων ».
Διαφέρει το φιλείν από το κυνείν ,όπως και το φίλος από το εταίρος.
ΣΟΥΔΑ / ΣΟΥ’Ι’ΔΑ – » Λεξικόν ».
Φιλητής και Φιλήτης , Φιλία ,Φίλιος. Φίλος α’, β’, γ’.
ΙΩ. ΖΩΝΑΡΑ – » Λεξικόν ».
Φίλος ,φίλον και φιλία.
ΑΝΘ. ΓΑΖΗ – » Λεξικόν της ελληνικής γλώσσης »,[Γ’].
Φίλος, φίλη ,φίλον.
Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα λεξικόν της ελληνικής γλώσσης »
Φιλία, φίλιος-α-ον.
ΙΔΡ.ΜΑΝ.ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ – » Λεξικό της κοινής νεοελληνικής ».
Φιλία.
P. CHANTRAINE – » Ετυμολογικό λεξικό της αρχαίας ελληνικής ».
Φίλος. Στις υπόλοιπες Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες καμμία λέξη δεν μπορεί να συγκριθεί με την ρ. *{ φιλ– ή φιλο– }.
ΠΑΠΥΡΟΥ – » Λεξικό της Ελληνικής γλώσσας ».
Φίλος-η-ο.
Γ.ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ – » Ετυμολογικό λεξικό ».
Η λέξη φίλος απαντάται στις Μυκηναϊκές επιγραφές.
Κ. ΔΟΥΚΑ – » Λεξικόν διεθνών λέξεων του Ομήρου ».
Φίλος { φίλος }.
ΑΡΙΣΤ. Ε. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ – » Η Οικουμενική διάσταση της Ελληνικής γλώσσας ».
Φιλία [ philia }.
Α. ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – ‘ Αρχιγένεθλος Ελληνική Γλώσσα ».
Fils [ υιός ] , Fille [ θυγατέρα ].
ΕΥΣΤΡ. ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ – » Λεξικόν Ελληνο-Λατινικόν ».
Αmicus ,amo,amor, jungo.
ΣΤΕΦ. ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ – » Λεξικόν Λατινοελληνικόν ».
Αmicitia,amico,amor ,Αmor.
ΕΥΣΤΡ. ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ – » Λεξικόν Λατινο-Ελληνικόν ».
Φιλητός, φίλητρον ,φιλία, φίλιος, φιλόω-ώ .
Γ. Χ. ΠΡΙΝΙΑΝΑΚΗ – » Η γλώσσα των Ελλήνων είναι η γλώσσα που ομιλεί η φύση», { σελ.70 }.
Από το φλάω το φιλάω.
Α. ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».
Φιλότης.
ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Ίων » , { στ.730-32 }.
Ευχάριστο πράγμα είναι να μοιράζεσαι τις χαρές και παρηγοριά τις λύπες με τους φίλους.
Φιλότης – Νείκος
Η Φιλότης και το Νείκος αποτελούν κοσμογονικές δυνάμεις κατά τον Εμπεδοκλή.
ΔΙΟΓΕΝOYΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Bίοι Φιλοσόφων » .ΕΜΠΕΔΟΚΛΗΣ { 76 }.
Φιλότης { = έλξις } – Νείκος { =άπωσις }.
ΟΜΗΡΟΥ – ‘‘ Ιλιάς » , { Γ , 441- 446 }.
Φιλοτήσια έργα = ερωτικό σμίξιμο. Η Φιλότης είναι ομηρική λέξη. Δεν έχει βέβαια την σημερινή έννοια ,του φιλιού αλλά της ‘αγάπης’ και της ερωτικής συνευρέσεως.
ΑΠ.ΓΟΝΙΔΕΛΗ – » Η Γένεση κατά τους αρχαίους Έλληνες », { Ε’} ,[ σελ.111-117 ].
Α’. Φιλότης { < φίλος }.
ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ -‘ Αντιγόνη ‘, { στ.521 }.
Στα λόγια της Αντιγόνης εντοπίζεται και το εννοιολογικό δίπολο : Συμφιλείν [ συν + φιλέω-ώ ] – Συνέχθειν [ συν + εχθαίρω } .Φιλώ – Εχθαίρω { < *έχθος [ = μίσος ] > εχθρός . Εχθός = ο εκτός της πόλεως ,της χώρας κ.τ.λ }.Κατά λέξη : συμφιλώ = αγαπώ μαζί με άλλους ,συναγαπώ και συνεχθαίρω = μισώ μαζί με άλλους, συμμισώ. Και οι δύο λέξεις είναι πεποιημένες [ποιητικές ] από τον Σοφοκλή.
ΙΩ. ΓΡΥΠΑΡΗ – » Σκαραβαίοι και Τερρακότες ». Ο όρθρος των ψυχών { 1928 }.
Ξημερώνει μετά από αιματηρή μάχη κι ο κάμπος είναι στρωμένος από μαυρισμένα κορμιά . Πάνω από τις εφήμερες φιλίες και έχθρες η μοίρα των σκοτωμένων να γίνουν βορά στ’ αγρίμια και στα όρνια. Σκληρή υπενθύμιση ,ότι κοινή είναι η μοίρα των θνητών εχθρών και φίλων : το ‘μόρσιμον ήμαρ‘ θα ‘ρθει για όλους στο τέλος.
Γ. ΜΕΡΟΣ.
H αναγκαιότητα της φιλίας – Η εύνοια – Το αντιπεπονθός – Ποία είναι η πραγματική φιλία – Η φιλία των αγαθών και των ομοίων κατ’ αρετήν – Η πραγματική φιλία θέλει ισότητα – Η πολυφιλία – Είδη φιλίας .
H αναγκαιότητα της φιλίας .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { 1155 a }.
Η φιλιά είναι αναγκαιότατο πράγμα στην ζωή του ανθρώπου.
ΚΙΚΕΡΩΝΟΣ – » Περί φιλίας », { VII }, [σελ.36 }.
Κατά τη γνώμη μου, μητέρα της φιλίας είναι η φύση και όχι η ανάγκη. Υπάρχει μια φυσική κλίση της ψυχής, μια τάση να αγαπήσουμε και σ’ αυτό το συναίσθημα δεν εμπεριέχεται ο υπολογισμός και το συμφέρον. Θα μπορούσε κανείς να το διαπιστώσει αυτό και στα ζώα ακόμη.
Η εύνοια.
Η εύνοια στρέφεται γι’ αυτόν ή για εκείνο τον λόγον και προς πρόσωπα, που μας είναι άγνωστα και που δεν έχουμε καμμία επαφή. [ π.χ. για έναν ξένο μουσικό ].Ακόμη δεν εκδηλώνεται με πράξεις .Η φιλία αναπτύσσεται μεταξύ γνωστών προσώπων και στηρίζεται στην αμοιβαιότητα των συναισθημάτων και των πράξεων.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { Θ’ .1167 a }.
Η εύνοια { ευ + νους } φαίνεται ότι έχει τα χαρακτηριστικά της φιλίας ,αλλά όμως δεν είναι φιλία. Ομοιάζει με την αρχή της φιλίας. Η εύνοια είναι μια αδρανής φιλία.
Γ. ΛΑΘΥΡΗ – » ‘Όροι’ του Σπευσίππου ».
Εύνοια ,συμπάθεια[ ασπασμός ] ανθρώπου προς άνθρωπον.
Το αντιπεπονθός.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { 1155 b }.
Η φιλία είναι ευμένεια { εύνοια } που υπάρχει κατά την αμοιβαία ανταπόδοση { αντιπεπονθός } ,δηλ. κατά την περίσταση αμοιβαιότητα .,
Ε. Π. ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΥ – » Πρακτική Φιλοσοφία », { σελ.-113 }.
Τι είναι φιλία ; ‘‘Εύνοια εν αντιπεπονθόσιν». Οι σχέσεις με τα άψυχα δεν λέγονται φιλίες.
ΠΑΝ.ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ – » Λεξικό ρημάτων της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας ‘‘.
Αντιπεπονθός [ Μτχ . ουδ. γέν. ,Ενεργ., Πρκμ . του ρ. αντιπάσχω < αντί + πάσχω : υποφέρω , υφίσταμαι και εγώ [ αμοιβαίως ] } = αμοιβαιότης.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { Ε’. 1132 b }.
ΤΟ ΑΝΤΙΠΕΠΟΝΘΟΣ = Το καθ’ αμοιβαιότητα δίκαιον .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », {Ε’. 1133 a }.
Ο βωμός των Χαρίτων. Η ανταπόδοση του καλού.
Ποία είναι η πραγματική φιλία ;
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { Η’.1159 a }.
Πραγματική φιλία υπάρχει περισσότερο στο ν’ αγαπάς ,παρά στο ν’ αγαπιέσαι.
KΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ – » Δάμων και Φιντίας ».
Το πιο συγκινητικό παράδειγμα αληθινής φιλίας.
ΔΑΜΩΝ – ΦΙΝΤΙΑΣ – ΔΙΟΝΥΣΟΣ.
GAIUS JULIUS HYGINUS – » Fabulae ».[ CCLVII ]. Qui inter se amicitia iunctissimi fuerun .
ΥΓΙΝΟΥ – »Μύθοι». [ 257 ]. Αυτοί που ήσαν πιο ενωμένοι [ στενοί ] φίλοι μεταξύ άλλων.
Εκτός από τον Αχιλλέα με τον Πάτροκλο ή τον Αλέξανδρο με τον Ηφαιστίωνα, πιστοί φίλοι ήσαν και : << Ο Πυλάδης, γιος του Στρόφιου, με τον Ορέστη, γιο του Αγαμέμνονα. Ο Πειρίθους, γιος του Ιξίωνα, με τον Θησέα, γιο του Αιγέα. Ο Αχιλλέας, γιος του Πηλέα, με τον Πάτροκλο, γιο του Μενοίτιου. Η Διομήδης, γιος του Τυδέα, με τον Σθένελο, γιο του Καπανέα. Ο Πηλέας, γιος του Αιακού, με τον Φοίνικα, γιο του Αμύντορα. Ο Ηρακλής, γιος του Ιόβη, με τον Φιλοκτή-τη, γιο του Ποίαντα. Ο Νίσος ήταν φίλος του Ευρύαλου και πέθανε γι’ αυτόν. Ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτονας {*} είχαν αδελφική αγάπη.
Harmodius et Aristogiton ΑΡΜΟΔΙΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΩΝ .
{*}. Ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτων ήσαν οι γνωστοί τυραννοκτόνοι, που φόνευσαν τον Ιππία ,υιόν του Πεισιστράτου.
ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ – » Άπαντα » . Τόξαρις ή περί φιλίας.
Ο Σκύθης Τόξαρις υπερηφανεύεται στον Μνήσιππον, ότι μόνον οι Σκύθες γνωρίζουν τί σημαίνει αληθινή φιλία κι όχι οι Έλληνες Ο Μνήσιππος το αρνείται και στο τέλος της λογομαχίας βάζουν ένα στοίχημα .Ο Τόξαρις ,αν χάσει θα κόψει το δεξί του χέρι ,ενώ ο Μνήσιππος την γλώσσα του .Θα διαγωνιστούν φέρνοντας πέντε παραδείγματα φιλίας ο καθένας .Στο τέλος -ελλείψει και κριτή – γίνονται και οι δύο φίλοι.
Αβαύχας και Γυδάνης . [ Ο Αβαύχας χρησιμοποιεί το ίδιο επιχείρημα με την Αντιγόνη του Σοφοκλέους ].
ΜΟΝΤΑΙΝΙΟΥ – »Δοκίμια »,[ Ι .28 }.Περί φιλίας.
Το ύψιστο σημείο της τελειότητας στην συναναστροφή είναι η φιλία. Φιλίες μπορούν να κριθούν εκείνες ,όπου οι χαρακτήρες στερεώθηκαν και ωρίμασαν με τα χρόνια.
Η φιλία των αγαθών και των ομοίων κατ’ αρετήν.
ΙΕΡΟΚΛΕΟΥΣ – » Υπόμνημα εις τα Πυθαγορικά Χρυσά έπη » ,[ 7 ] .
Χρυσά Έπη [στ. 5-8 ] .Πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε στους φίλους μας ;
Πρέπει να επιλέγουμε για φίλο μας τον πιο ενάρετον άνθρωπο για ενάρετη αιτία κι όχι για άλλους σκοπούς. Πρέπει εκούσια να υπακούμε στους φίλους μας και να πειθαρχούμε ,εφόσον μας δίνουν ωφέλιμες συμβουλές και πράττουν κάτι που μας ωφελεί. Διότι ο νόμος της φιλίας συνδέεται με αυτό το κοινόν αγαθόν , εμείς να ωφελούμαστε από εκείνους και εκείνοι από εμάς στην πρόοδο της αρετής. Και εάν κάποτε έρθει ρήξη ανάμεσα στην σχέση μας ,ας αποφύγουμε η απόρριψη αυτή να μεταβληθεί σε έχθρα. Γιατί αυτό το απαγορεύει ο θεσμός της φιλίας ,η οποία αποτελεί μέγιστη αρετή και εμφανίζεται στις άλλες αρετές ως τελείωσή τους. Ο άνθρωπος πρέπει να μιμείται τον Θεό, που δεν μισεί κανέναν άνθρωπον, αλλά αγαπά ιδιαιτέρως τον αγαθόν. Η φιλία είναι η μεγαλύτερη των αρετών και επειδή η φιλανθρωπία παρατηρείται ειδικά προς τους αγαθούς , της ταιριάζει περισσότερο ο χαρακτηρισμός της φιλίας.
Ε.Π.ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΥ – » Πρακτική Φιλοσοφία » { σελ.-111-15 }.
Ποία είναι η τέλεια φιλία ;
ΙΩ.ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ – » Έργα ».Υπόμνημα εις το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον » [ τομ.66 , 67 }.
Ομιλίαι ΜΗ’ ,ΝΘ’, Ξ’. Απόδοσις – Σχόλια :ΔΙΟΝ. Μ. ΜΠΑΤΙΣΤΑΤΟΥ Θεολόγου (ME’-MH’) , ΙΩ.Γ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ θεολόγου – φιλολόγου (ΝΔ’ – Ξ’).
Φιλία δεν είναι το »δούναι και λαβείν’‘ .Η φιλία δεν είναι μέσο εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο ούτε συνεργα-σία ανθρώπων με βάση τα υλικά αγαθά , αλλά μία αγνή πνευματική σχέση ανθρώπων, πού στηρίζουν ο ένας τον άλλον δίχως να λαμβάνουμε υπόψιν υλικά εμπόδια. Η φιλία είναι πάνω από όλα ζήτημα πνευματικής αρετής.
ΑΛ. ΝΕΧΑΜΑ – » Περί φιλίας »,{ σελ. 37 , 49 }.
«Ο φίλος είναι ένας άλλος εαυτός» .
»AΝΤΙΟ ΦΙΛΕ » { 1968 }.Σκηνοθεσία Ζαν Βωτρέν, σενάριο Σεμπαστιάν Γιαπριζό .Γαλλo-ιταλική αστυνομική νεο-νουάρ ταινία .
Τας θύρας κλείσατε ,τους οφθαλμούς ανοίξατε .Εκάς οι αμύητοι.
Η αρετή μεταξύ δύο κακιών είναι μεσότητα.
ΝΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ ‘ – »Το αρχαίον ελληνικόν πνεύμα » {σελ.71 }.
Κ.Δ.ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ- » Αριστοτέλης » : Πίναξ Ηθικών Αρετών.»
Από τις αρετές τις μεν αποκαλούμε διανοητικές [ σοφία, σύνεση ,φρόνηση ] και τις άλλες ηθικές [ ελευθεριότητα ,σωφροσύνη ] ,επειδή προσδιορίζουν το ήθος [ χαρακτήρα ] ενός ανθρώπου .
Η αρετή ως «μεσότητα » αποδίδεται -από τον Αριστοτέλη- μόνο στις Ηθικές Αρετές,. Αυτές δεν έχουν σχέση με τις «διανοητικές αρετές» οι οποίες αναφέρονται στην ενεργητικότητα του νου και του λόγου Τέτοιες διανοητικές αρετές τυγχάνουν η σοφία, η σύνεσις και η φρόνησις. (ΗΘ. Νικ. 1103α 5). Ως προς αυτές δεν ισχύει ο χαρακτηρισμός της μεσότητος. Οι υπόλοιπες αρετές δεν αναφέρονται στον ΝΟΥΝ , αλλά στο ΗΘΟΣ, δηλαδή στην βουλητική ηθική πράξη και γι’ αυτόν τον λόγον καλούνται Ηθικές.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – ‘‘ Ηθικά Ευδήμεια » { Β’. 1221 a }.
ΚΟΛΑΞ : ο παρ’ αξίαν επαινών. Αυτός που εγκωμιάζει τινά ή τι χωρίς να το αξίζει με υπερβολικές φιλοφρονήσεις ή φιλοφροσύνες .ΦΙΛΟΣ : ούτε κόλακας , ούτε εχθροπαθής .Η φιλική διάθεση που αρμόζει στην περίσταση , η εύνοια. ΑΠΕΧΘΗΣ { εχθροπαθής } : o επαινών λιγότερον απ’ όσο πρέπει .Ο δύσκολος ,» δυσκοίλιος», δύστροπος άνθρωπος.
ΈΛΛΕΙΨΗ [-] — ΜΕΣΟΝ { =ΟΡΘΟΝ } — ΥΠΕΡΒΟΛΗ [+]
ΚΟΛΑΚΕΙΑ – ΚΟΛΑΞ .
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Πώς αν τις διακρίνοιε τον κόλακα τού φίλου » { 1. 25 }.
Ο κόλακας είναι επικίνδυνος -γιατί χρησιμοποιεί το χαρακτηριστικό όπλο του φίλου, την παρρησία -κάνει τον καθέ-να να αυταπατάται, να μη γνωρίζει τον εαυτό του και όλα τα καλά και τα κακά που τον αφορούν. Πρέπει κάποιος να αποβάλει από μέσα του την φιλαυτία και την οίηση ,γιατί αυτή είναι που αρχίζει πρώτη τις κολακείες και μας κάνει πιο τρωτούς στους θύραθεν κόλακες,
ΠΛΑΤΩΝΟΣ » Γοργίας » {463 a -b }.
Η κολακεία είναι τέχνη, όπως η οψοποι’ι’κή [ οψοποιός : ο παρασκευάζων όψα= εδέσματα .Εξ ου και η λέξη οψάριον ή ψάρι].
Οι ευρύτερες «τέχνες» που αντιστοιχούν στις δύο υποστάσεις του ανθρώπου είναι η πολιτική για την ψυχή και αυτή που χαρακτηρίζεται ως ιατρική και γυμναστική για το σώμα. Η πολιτική έχει αντίστοιχό της στο σώμα την γυμναστική, ενώ ως αντίστοιχο της ιατρικής τίθεται η δικαιοσύνη. Οι τέσσερις τούτες επιζητούν την βελτίωση του σώματος και της ψυχής, ανάλογα με τον τομέα για τον οποίον έχουν ταχθεί. Οι μεταξύ τους αντίστοιχες ενεργούν κατά τον ίδιο τρόπο ό,τι επιτελεί η μια για την ψυχή, επιτελεί η αντίστοιχή της για το σώμα.
ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΥ – » Χαρακτήρες ».
Β’. Περί κολακείας.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί παρασίτου » { 841 – 43 }.
Η παρασιτική [ ενν. τέχνη ] είναι το επάγγελμα του παρασίτου, το να σιτίζεται κάποιος από το τραπέζι άλλου.
Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης ».
Κόλακας και παράσιτος . »Καλλίτερα να πέσεις στα ‘χέρια’ κορακιών παρά κολάκων ».
G. HAMILTON – » Ο Αχιλλέας θρηνεί τον θάνατο του Πατρόκλου » { 1760 -63 }.
ΑΘ. ΣΤΑΓΕΙΡΙΤΟΥ – » Ωγυγία ή Αρχαιολογία ». Ζ’.Η ΣΥΜΒΟΛΙΚΗ. { σελ. 241-42 }.
ΚΗ‘. Περὶ της Tιμής, Αρετής, ̓Αφθονίας και Φιλίας.
ΙΣΟΚΡΑΤΟΥΣ – » Προς Νικοκλέα » { 8 }.
Να αποκτάς φίλους ,που είναι σύμφωνοι με τον χαρακτήρα σου.
Η πραγματική φιλία θέλει ισότητα.
Η φιλία μεταξύ ίσων και μεταξύ εκείνων ,που διαφέρουν κατά την θέση και την ιδιότητα. Η σταθερότητα της φιλίας έγκειται μάλλον στο να αγαπά κανείς παρά να αγαπιέται .Η φιλία όπως και το δίκαιον είναι αποτέλεσμα της αμοιβαίας επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Ευδήμεια » [ Η’. 1239 a ,1242 a ].
Υπάρχουν τρία [ 3 ] είδη φιλίας : από αρετή ,από συμφέρον και από ηδονή. Αυτές [ οι φιλίες ] μπορούν να διαιρεθούν σε δύο τάξεις : αυτές ,που βασίζονται στην ισότητα και αυτές ,που στηρίζονται στην ανισότητα [ υπάρχει υπεροχή του ενός από τους δύο φίλους ]. Η οικογένεια είναι ένα είδος φιλίας.
Η πολυφιλία.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί πολυφιλίας » { 2 -6 ,8-9 ].
O άνθρωπος, που έχει πολλούς φίλους μοιάζει με τις ακόλαστες [ non castigatus ] γυναίκες. Όταν ο Σωκράτης ρώτησε τον Μένωνα ,τί είναι αρετή , αυτός άρχισε να απαριθμεί πολλές αρετές. Τότε ο Σωκράτης του απάντησε ,ότι δεν γνώριζε ούτε μία αρετή ,διότι αντί για μία του απάντησε με σμήνος αρετών. Η δυάδα [ φιλικοί δεσμοί μεταξύ δύο προσώπων ] είναι το μέτρο της φιλίας .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Ευδήμεια » {Η’. 1245 b }.
» ουδείς φίλος ω πολλοί φίλοι » [ αυτός που έχει πολλούς φίλους δεν έχει φίλο ].
ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ – » Ιέρων ή τυραννικός » { III }.
Ασφαλώς οι πιο σταθερές αγάπες θεωρούνται εκείνες των γονιών για τα παιδιά τους, των παιδιών για τους γονείς, των αδελφών για τους αδελφούς, των γυναικών για τους άντρες τους, και των φίλων για τους φίλους.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία » { Α’. 351 c-d }.
Η αδικία δημιουργεί ταραχές και μίσος και εχθροπραξίες του ενός προς τον άλλο, ενώ η δικαιοσύνη φέρνει ομόνοια και φιλία.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Κλειτοφών », { 409 d-e }.
Η φιλία είναι πάντα καλό και ποτέ κακό . Η φιλία των παιδιών και των θηρίων δεν αποτελούν φιλία, γιατί αυτές οι φιλίες είναι περισσότερο βλαβερές παρά καλές. Η πραγματική και αληθινή φιλία δηλώνεται πιο καθαρά με την λέξη ομόνοια. Η φιλία είναι κάτι αγαθό και έργο της δικαιοσύνης.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Επιστολαί » { Θ’ }.
Ο Πλάτων συμβουλεύει τον τύραννο του Τάραντα και Πυθαγόρειο φιλόσοφο Αρχύτα : »κανείς από μας δεν γεννήθηκε μόνο για τον εαυτό του ,αλλά ανήκουμε στην πατρίδα, στους γονείς και στους φίλους.
Τα είδη της φιλίας .
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Ερωτικός », { 16 }.
Είδη φιλίας .
ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Βίοι Φιλοσόφων ».ΠΛΑΤΩΝ [ 81 ].
Είδη φιλίας .
ΖΩ’Ι’ΤΣΑ Κ.ΤΕΝΤΑ – » Πλουτάρχου ΕΡΩΤΙΚΟΣ : Μία νέα ανάγνωση » .[ Διδακτ. Διατρ. Δ.Π.Θ ] ,{ σελ.53 }.
Ο Διογένης ο Λαέρτιος μας πληροφορεί, ότι αυτός ο διαχωρισμός της φιλίας οφείλεται στον Πλάτωνα, δεν μας δίνει όμως κάποια περαιτέρω διευκρίνιση για το κείμενο που τον περιείχε. Ούτε ο Πλούταρχος αναφέρει τον Πλάτωνα ως πηγή του.
CICERONE – » Laelius De Amicitia » [ VI ]. ΚΙΚΕΡΩΝΟΣ – » Περί Φιλίας » { σελ.30-32 }.
Εκτός από τη σοφία, η φιλία είναι ίσως το μεγαλύτερο δώρο που έχουν δώσει οι θεοί στον άνθρωπο. Η πραγματική φιλία κάνει την ευτυχία μεγαλύτερη και τη δυστυχία λιγότερο οδυνηρή γιατί μοιράζει το βάρος της.
Τ. ΒΟΥΡΝΑ – » Αισώπου μύθοι ‘‘ { * } .
3. Αετός και ̓Αλώπηξ. (S. 1. C. 1 et p. 279 sq. F. 1.) .
CAR. HALM – » Αισωπείων μύθων συλλογή » .
Όφις και Καρκίνος.
{*}. Οι ερμηνείες και τα συμπεράσματα στο τέλος των μύθων είναι ενός πολυμαθούς και λογίου βυζαντινού μοναχού ,του Μάξιμου Πλανούδη, τα οποία ενίοτε προσεγγίζουν την πραγματικότητα σε κάποια βασικά σημεία κι άλλες φορές όχι. Πολλά μάλιστα από τα γεγονότα των μύθων , αναφέρονται και στο «Συμπόσιο των Επτά Σοφών» του Πλουτάρχου, όπου μάλλον τα δανείστηκε.
ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ – » Γνώμαι μονόστιχοι » [ σελ. 333-34 }.
H φιλία σε μονόστιχα { έμμετρη απόδοση : Ζωή Φυτούση }.
ΑΝ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ – » Λεξικόν κυρίων ονομάτων: μυθολογικό, ιστορικό, γεωγραφικό ».
Η Φιλία.
ΦΙΛΙΑ – ΑΓΑΠΗ .
Ποία η σχέση της φιλίας με την εντολή της αγάπης στο κατά Ιωάννην ευαγγέλιον ; Βλ. <<Η εντολή της αγάπης >>.
ΙΩ. ΓΡΥΠΑΡΗ – » Σκαραβαίοι και Τερρακότες ». Ο όρθρος των ψυχών { 1928 }.
ικόνα πεδιάδας τα ξημερώματα ύστερα από μια αιματηρή μάχη, όπου δε βλέπει κανείς παρά μονάχα συντρίμμια και κορμιά στρωμένα. Πάνω από τις περαστικές έχθρες, η μοίρα των σκοτωμένων που βρίσκονται ανακατωμένοι και είναι όλοι τους τροφή για τα όρνια, μπορεί να μας θυμίσει πως η ανθρώπινη μοίρα στο τέλος είναι κοινή για όλους.
N. POUSSIN – » The Birth of Bacchus » { 1657 }.
Διακρίνουμε τον αγγελιοφόρο των Θεών Ερμή ,που φέρνει στις Νύμφες ένα μωρό [ Βάκχο ], τον Πάνα με τον αυλό του ,τον Δία πάνω σε ένα σύννεφο να δέχεται ένα ποτό από την Ήβη, έναν αετός να κάθεται στην άκρη του σύννεφου και κάτω δεξιά έναν νεκρό.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ.
ΤΑ ΑΓΡΑΦΑ ΔΟΓΜΑΤΑ .
Σχεδόν όλα τα έργα του Πλάτωνα είναι διάλογοι τρόπον τινά θεατρικοί και όχι επιστημονικά δοκίμια. Οι προσωπι-κές απόψεις του ποιητή -φιλοσόφου περί αγαθού είναι αδύνατον να βρεθούν καταγεγραμμένες ,διότι ΔΕΝ έγραψε ποτέ τίποτα γι’ αυτό . Ο Αριστοτέλης γράφει για κάποια » ΑΓΡΑΦΑ ΔΟΓΜΑΤΑ » τού δασκάλου του , τα οποία δίδασκε μόνο μέσα στην σχολή και μόνο στους μαθητές του.
A.E.TAYLOR – » Πλάτων ,ο άνθρωπος και το έργο του » { σελ. 30 }.
Β’. ΤΑ ΠΛΑΤΩΝΙΚΑ ΕΡΓΑ. Η »άγραφη διδασκαλία » [ άγραφα δόγματα ].
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φίληβος » { 16 c, 18 e -19 b}.
EN – AΠΕΙΡΟΝ.
Όσα υπάρχουν ,αποτελούνται από ένα κι από πολλά. Το πέρας και το άπειρον ενυπάρχουν σ’ αυτά σαν ιδιότητες σύμφυτες. Η ιδέα του απείρου δεν πρέπει να αποδίδεται στο πλήθος, προτού εξακριβωθεί το σύνολο του αριθμού του, που υπάρχει ανάμεσα στο άπειρο και στο ένα.
ΕΝ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ.
Το καθένα απ’ αυτά τα δύο [ φρόνηση και ηδονή ] είναι ένα. Υπάρχουν ή όχι είδη ηδονής και φρονήσεως ; Πόσα και ποία είναι αυτά; Πώς συνδέονται το εν και τα πολλά ;
A.E.TAYLOR – » Πλάτων ,ο άνθρωπος και το έργο του » { σελ.475-76 }. ΦΙΛΗΒΟΣ.
Ο ΠΛΆΤΩΝ θέλησε να γράψει βιβλίο, που θα προσέφερε υπαινιγμούς, ικανούς ίσως να επιτρέψουν σε ανθρώπους με δημιουργική σκέψη να ανακαλύψουν την σκέψη του με επίμονη προσωπική περισυλλογή.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ :
ΑΓΟΡΑΖΕΤΕ ΒΙΒΛΙΑ , ΕΛΕΓΧΕΤΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ.
Η απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική . Συνεπώς βασίζεται, αλλά ενίοτε δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των μεταφραστών συγγραφέων .
Τα περισσότερα αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ,όπως στα πολύ χρήσιμα »google books » ,» wikisource» , »anemi » ,» πύλη» κ. α
Kαλά Χριστούγεννα και Καλή Πρωτοχρονιά με υγεία στο σώμα σας και ευθυμία στην ψυχή σας .
S .BOTTICELLI – » Mystic Nativity » { 1500-1 }.
Είναι το μοναδικό έργο του Μποτιτσέλι ,που φέρει χρονολογία και υπογραφή και είναι σε καμβά χωρίς τελάρο για να μπορέσει μετά να τον τυλίξει και να τον κρύψει ! ! ! Στο πάνω μέρος υπάρχει μία επιγραφή στα ελληνικά με σκοτεινό νόημα και αμφίβολες ερμηνείες : «Το έργο αυτό, ζωγράφισα εγώ, ο Αλεσάντρο, στο τέλος του έτους 1500, σε καιρούς ταραγμένους για την Ιταλία, στα μισά του χρόνου, πριν από την εκπλήρωση της προφητείας του 11ου Κεφαλαίου της Αποκάλυψης του Ιωάννη, την εποχή της δεύτερης πληγής της Αποκάλυψης, όταν ο Διάβολος εξαπολύεται ελεύθερος για τρία και μισό χρόνια. Μετά θα αλυσοδεθεί ξανά, σύμφωνα με το 12ο Κεφάλαιο, και θα συντριβεί ολοκληρωτικά, όπως σε αυτό το έργο».
ΚΕΝΤΡΟ : Ο Χριστός γυμνό βρέφος πάνω σε σεντόνι με τον Ιωσήφ [ πλάτη ]και την Παναγία ,που σκύβει ,αλλά δεν αγκαλιάζει το Θείον βρέφος σε στάβλο με ένα βόδι [ καθαρό ζώο ] κι ένα γαϊδούρι [ ακάθαρτο ζώο ]και πίσω τους μία σπηλιά – ΑΡ. : Τρεις Βασιλείς υποδέχονται τον Ιησού με άδεια χέρια ! – ΔΕΞ. : οι βοσκοί . -ΠΑΝΩ :Ο χρυσός θόλος του ουρανού με 12 αγγέλους ,που περιστρέφονται φορώντας κόκκινα, πράσινα και λευκά άμφια { Πίστη (λευκό), Ελπίδα (πράσινο) και Φιλανθρωπία ή αγάπη (κόκκινο) } , κρατούν κλαδιά ελιάς [ η Κυριακή των Βαΐων ονομαζόταν τότε Κυριακή των Ελαιών ] πλεγμένα με ειλητάρια ,που κάποτε ήταν χαραγμένα με τα 12 προνόμια ή αρετές της Παναγίας [ ψευτο-όραμα του Σαβαναρόλα ] και κρεμασμένα με στέμματα. Στην σκεπή της ξύλινης καλύβας ,καθισμένοι τρεις άγγελοι φορώντας κόκκινα, πράσινα και λευκά άμφια -ΚΑΤΩ : τρία ζεύγη αγγέλων [ έχουν κλαδιά ελιάς με κορδέλες που ρέουν που λένε: «Ειρήνη στη γη σε ανθρώπους καλής θέλησης» ] και ανδρών [ Ποίοι είναι αυτοί ; Αγκαλιάζονται ,παλεύουν ή κλαίνε ; ] μοτίβο που συνήθως υποβιβάζεται σε αποδόσεις της Εσχάτης Κρίσεως και της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού . -ΚΑΤΩ : επτά μικροσκοπικοί δαίμονες τρέχουν να βρουν καταφύγιο στον κάτω κόσμο μέσα από ρωγμές στα βράχια ,με μερικούς να καρφώνονται στα δικά τους δόρατα. Άραγε βρισκόμαστε σε μια εποχή μετάβασης και μεταμόρφωσης ;
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. { gregoriusworld } 