Eτυμολογία , η αλήθεια των λέξεων .

Από τα πιο ευχάριστα πράγματα είναι να ασχολείται κανείς με την ιστορία των ελληνικών λέξεων  και την επιβίωση , δια μέσου αυτών, της ελληνικής ψυχής. Αυτό  ακριβώς μας υπενθυμίζει και ο μεγάλος μας ποιητής :  ότι οι λέξεις δεν είναι άψυχες.!   

ΓΙΑΝΝΗ  ΡΙΤΣΟΥ – » Τα ερωτικά ». { 1981 }.  < Μικρή σουίτα σε κόκκινο μείζον >

Είναι πολύ σημαντικό οι καθηγητές ιατρικής [ όπως ο κ. Αρβανίτης ] να γνωρίζουν την μεγάλη σημασία που έχουν για την σκέψη και την διανόησή μας οι λέξεις .Διότι είναι φορείς αξιών και πολιτισμού.Στην Ιατρική ,παραδείγματος χάριν ,οι λέξεις δεν έχουν τεθεί τυχαία από τους ονοματοθέτες.  Π.χ  : Ο οισοφάγος :  { οίσω , ο μέλλων  του ρήματος φέρω  +  φαγείν , φαγητό }- oesophage { Γαλλ.}- oesophagus { Αγγλ.} – esofago { Ιταλ.} – esophago  {Ισπαν.} . Η  καρδία / κραδία /κραδίη  : { εκ του κραδάω=πάλλω }. Η  μαρμαρυγή  : { μαρμαρύσσω  =λάμπω ,αστράπτω, ακτινοβολώ }.Το ήπαρ  : Ηπητής  = επιδιορθωτής { ηπάομαι =επιδιορθώνω}. Μακάρι και άλλοι ιατροί επιστήμονες να ασχοληθούν με την μαγεία της ελληνικής γλώσσας. Ακολουθεί το κείμενο  με την  ιστορία  μερικών  σπουδαίων  αρχαίων  ελληνικών λέξεων  ,που επιβιώνουν στην σημερινή εποχή.

  1. ΔΗΜΗΤΡΑ  { δημητριακά }  : .ΔΗ + ΜΗΤΗΡ  ή  ΔΑ + ΜΗΤΗΡ  =Μητέρα  Γή . { ΔΗ / ΔΑ = ΓΉ  , εξ ού και το δα-πεδο  }. << Δημήτηρ  θεά , γή  δ’ έστίν >>  , ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Βάκχαι  »,{ 275 }
  2. ΗΦΑΙΣΤΟΣ  { ηφαίστειο} : Άπτω   την  εστίαν .  Άπτω [= ανάβω]   + Fεστία  ——-> Άπαιστος  —–> Ήπαιστος ——-> Ήφαιστος  { εναλλαγή  Α – Η , Π – Φ }.
  3. ΗΒΗ  { Έφηβος = επί + ήβη }. ΕΙΒΗ  =  ΗΒΗ  { εναλλαγή  ΕΙ  –  Η }**   . Είβω = στάζω , είμαι πλήρης  χυμών νεότητας .  Ήβη , η οινοχόος  των  Θεών.
  4. ΑΜΒΡΟΣΙΑ : Η αθανασία , η όντως σοφία  Θεού.   ΑΝ + ΒΡΟΤΟΣ . Α στερ.   +  Βροτός [  = θνητός } .Θεία  τροφή , που δεν μπορούν να συμμετέχουν ή να αγγίξουν  οι θνητοί .
  5. ΝΕΚΤΑΡ : To πόμα των Θεών . Νη { στερ.}  + κτώμαι  = Άκτητον  ,όχι   κτέαρ {= κτήμα } θνητών .
  6. ΗΡΩΣ  {αρσ.} – ΗΡΩΙΝΗ  { θηλ.} : Από το άρω [=αρμόζω] ή  παρά το  αέρω [=κουφίζω} ή από το έρως { γιατί από τον έρωτα Θεών προήλθαν }.
  7. ΕΡΜΗΣ , ΕΡΜΕΙΑΣ ,ΕΡΜΕΙΗΣ ,ΕΡΜΙΑΣ : Από το είρω > ειρμός [=σύνδεσις] ή από το ερώ  [=λέγω].
  8. ΕΣΤΙΑ :Έζω , Έζομαι = κάθομαι.<< μένει γαρ  Εστία εν  θεών  οίκω   μόνη  >>  .ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φαίδρος »{ 246 e }.
  9. ΤΙΤΑΝ : Από το  τιταίνω [ τείνω ] =εκτείνω , τεντώνω ή από το  Τιτάς [ τίνω ] =τιμωρός , εκδικητής .Τιτώ = ημέρα.
  10. ΓΙΓΑΝΤΕΣ : Από το Γώ [ = χωρώ] ——> γάς και με αναδιπλασιασμό —-> γί-γας   ή  γιατί παρά ‘το εκ  της  γής  ιέναι’ {=γηγενείς }
  11. ΕΓΚΕΛΑΔΟΣ : Εν + κέλαδος [= θόρυβος  μέγας , βοή σεισμού] .
  12. ΤΥΦΩΝ : Από το τύφω {= καπνίζω κάτι , γεμίζω με καπνό , καταστρέφω μέσα σε καπνό κάτι  βραδέως καίγοντάς το }.Kαπνός  ο οποίος δημιουργείται από την ισχυρή  θύελλα [ θύω = ορμώ  + είλλω = περιστρέφω ], ο Ευρυκλύδων { =ο Τυφών }
  13. ΧΙΜΑΙΡΑ : Από [ο,η]  χίμαρος = Η γεννημένη το χειμώνα , μονοετής  αίξ [=κατσίκα ] ή τράγος.
  14. ΚΕΡΒΕΡΟΣ : Κερβέριοι  , Κιμμέριοι { από το κέμμερος =αχλύς  , ομίχλη }, Χειμέριοι .Ομιχλώδης άρα  ο σκοτεινός .
  15. ΑΔΗΣ  ή Α’Ι’ΔΗΣ ή  ΑΙΔΗΣ  : Α {στερ }  + Fιδείν = ο μη ορατός.
  16. ΤΑΡΤΑΡΑ  : Από το ταρταρίζω  =  τρέμω  από το ψύχος , τουρτουρίζω.
  17. ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ [ ΠΡΟΜΗΔΕΥΣ ]  : Προ  + μηδεύς  = προ + μηθεύς . ο προορών τα μήδεα {=βουλεύματα }.
  18. ΘΕΜΙΣ { θεμιτός -αθέμιτος } :  << Η Θέμις και οι αλλότριοι θεσμοί >>.
  19. ΑΘΗΝΑΑ-Α  ή  ΑΘΑΝΑ  ή  ΑΘΗΝΗ  ή  ΑΣΑΝΑ   : Α {στερ. } + θήνη  < θω [=θηλάζω].Αμήτωρ , αυτή ,που δεν έχει θηλάσει. Αθηναίς , η ελαία .
  20. ΑΡΗΣ   : Από την αράν  / αρήν  =  βλάβη { εξ ού και κατάρα }. H  εκ του πολέμου γενομένη  βλάβη όπου  αναδεικνύεται η αρετή – η ανδρεία και γενναιότητα στον πόλεμο , που ξεχωρίζει  τους  αμείνονας   και  τους αρίστους .
  21. ΜΟΥΣΙΚΗ : Από την Μούσα  η μουσική γιατί  Μούσα  είναι η μύουσα [ αυτή που μας μυεί στο μυστήριο των Μουσών {9} ]  ή  από το μώ  και μώμαι   και μαίω  = ζητώ. Από αυτό { το ρήμα } ,  η  μαία  και η  μούσα. .
  22. ΠΑΝ : Ο Φάν .  Φανός { φαίνω ]  δε ο  πανός [Αιολ .] = φανάρι , δαυλός.
  23. ΣΑΤΥΡΑ : Από το σάθη =  [  το διογκωμένο πέος ] + τύρος  { από το τίτυρος = το κριάρι ,ο τράγος }.Σάθυρος = Σάτυρος.
  24. ΑΦΡΟΔΙΤΗ :  Από το αφρός   + δύτης – δίτης  {  εναλλαγή  Υ – Ι } . Η αναδυομένη εκ  του αφρού της θαλάσσης.
  25. ΠΟΣΕΙΔΩΝ  , ΠΟΣΙΔΩΝ  : Από το πόσις , πότις  { =κύριος ,ο άρχων }  +  δαν / δον { = δόνηση και δίνη των υδάτων }.Ο Κύριος των υδάτων και της θαλάσσης.
  26. ΗΡΑΚΛΗΣ : Από το Ήρα  + ακλεής , ο εκ της Ηρας  άδοξος ,  << το  από  της  Ήρας ακλεά  είναι >>.
  27. ΜΑ’Ι’ΟΣ :  ΜΑΙΑ   [ Maius  Λατ.].  Μαία =σεβαστή γυνή. Από το Μώ  ή Μαίω = ζητώ { η κατά γαστρός  ζητουμένη  }.Μαίας ,ο Ερμής { παρά το μαίεσθαι τον λόγον }
  28. ΦΕΝΑΚΗ : 1. Από το φρένας  + αικίζειν  =φρεναικίζειν —> φενακίζειν = το απατάν.  2. Γυναικείο κόσμημα, η λεγομένη ουρά.{ ποστίς ;  αλογοουρά }
  29. ΤΕΛΕΣΦΟΡΟΣ :  Tέλος + φέρω . Αυτός που φτάνει στο τέλος , τερματίζει, ολοκληρώνει.
  30. ΑΥΡΑ :Από το   αύω [αFω]  + ρέω = ξηρά ή και υγρή πνοή ανέμου.                                                                      

Α.Ε.ΜΕΓΑ – » Ιστορία του γλωσσικού ζητήματος ».




Η  απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική . Συνεπώς βασίζεται, αλλά ενίοτε δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των μεταφραστών συγγραφέων .

Τα περισσότερα  αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ,όπως στα πολύ χρήσιμα »google books » ,» wikisource» , »anemi » ,» πύλη» κ. α