Βάναυσοι ή Βαναυστικές τέχνες ονομάζονταν στην αρχαιότητα τα χειρωνακτικά επαγγέλματα ,όπως του σιδηρουργού ,του βαφέα , του τέκτονος {= κτίστη } κ.α. Επειδή δε τα επαγγέλματα αυτά τ’ ασκούσαν ως επί το πλείστον δούλοι , οι ελεύθεροι και εν γένει οι πολιτείες δεν τα εκτιμούσαν. Διότι θεωρούσαν ότι οι βαναυστικές τέχνες φθείρουν και το σώμα και την ψυχή. Στις τέχνες αυτές δεν υπαγόταν η γεωργία .Τα χειρωνακτικά επαγγέλματα ,επειδή τότε ήσαν πολύ βαριά και εξουθενωτικά ,δεν άφηναν σε αυτούς που τα ασκούσαν ελεύθερο χρόνο για πνευματική καλλιέργεια ,φιλικές συναναστροφές και συζητήσεις με πολιτικά θέματα.
Tα είδη της Τέχνης .
Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Bάναυσος-η-ον = ο εργαζόμενος διά πυρός { =καμινευτής }, ο έχων κάποια χειρωνακτική εργασία ,ο χειροτέχνης. . Βαύνος = κλίβανος ,κάμινος, φούρνος.
THOMAS GAISFORD -» Etymologicon Magnum Lexicon ».
Βαύνος = η κάμινος .Βαύνος =[ {β} <— πλεονασμός }+ αύος < αύω [=καίω].
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Πολιτικά », { Θ’- 1337 b }.
Τα έργα χωρίζονται σ’ εκείνα που ταιριάζουν σε ελευθέρους και σ’ εκείνα που ταιριάζουν σε ανελευθέρους . Βάναυση είναι μια τέχνη και μία μάθηση , όταν διαμορφώνει άχρηστο το σώμα ή την ψυχή ή την διάνοια των ελεύθερων ανθρώπων .
ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ – » Οικονομικός », { κεφ. IV’ ,2 }.
<<oι λεγόμενες βαναυσικές {χειρωνακτικές εργασίες }καταστρέφουν τα σώματα των εργατών.. Και όταν τα σώματα εκθηλύνονται , οι ψυχές τους γίνονται πιο αδύναμες ‘ >>.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία », { Θ’- 590 c }.
»Τα βάναυσα επαγγέλματα και οι χειρωνακτικές εργασίες ,για ποιόν λόγο νομίζεις ότι μας φέρνουν ντροπή ;»
ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Ανθολόγιον », τομ. Η’ { περί γεωργίας ότι αγαθόν ΝΣΤ’ }.
Όσες από τις εργασίες επιτρέπουν στο σώμα να μην κουράζεται πολύ ,αυτές δεν εμποδίζουν την ψυχή να επιδίδεται σε υψηλούς διαλογισμούς και να γίνεται σοφώτερη.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια » , { Δ’-1122 a }.
Η έλλειψη της μεγαλοπρεπείας { ποταπότητα }αποκαλείται μικροπρέπεια και η υπερβολή της μεγαλοπρεπείας αποκαλείται βαναυσία { χυδαιότητα }.
ΧΡ.ΛΑΖΟΥ – » Μηχανική & Τεχνολογία στην Αρχαία Ελλάδα », { σελ.27 }.
Οι κλίβανοι ,η παραγωγή μετάλλων με πυρομεταλλουργικές τεχνικές και η μορφή μεταλλευτικής τεχνολογίας αποτελούν σημαντικότατο στάδιο στην ανθρώπινη εξέλιξη και δείχνουν τον βαθμό αναπτύξεως ενός πολιτισμού.
Μεταλλευτικοί κλίβανοι στην Αρκαδία { 2500 π.Χ. }.
ΠΑΝ. ΚΟΛΛΙΑ -»Λεξικόν των βασικών ρημάτων της Αρχ. Αττικής πεζογραφίας».
Τίκτω = γεννώ ,παράγω ,δημιουργώ . Παράγωγα: τέκνον ,τέκτων ,τέχνη , τοκετός ,τόκος.
ΑΙΣΧΥΛΟΥ – » Προμηθεύς Δεσμώτης », { στ. 506 }, [ απόδ. Α.Τζιροπούλου-Ευσταθίου].
Όλες οι τέχνες από τον Προμηθέα [ διδάχθηκαν ] στους θνητούς : οι ανατολές των άστρων και οι δύσεις, οι αριθμοί , οι συνθέσεις των γραμμάτων , μνήμη των πάντων .
ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ – ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».
Τέχνη { < τεύχω = κατασκευάζω } .Τέχνη = τέκνη { = το πνευματικό τέκνο του καλλιτέχνη ].
Π.ΚΑΒΒΑΔΙΑ – » Ιστορία της Ελληνικής Τέχνης », { σελ.15 }.
Τέχνη καλείται γενικώς κάθε δημιουργία του ανθρώπου που έχει σκοπό την κάλυψη των βιοτικών αναγκών του ή την τέρψη και την ψυχαγωγία του. Η μεν πρώτη καλείται βιομηχανία ή βάναυσος τέχνη , καθ’ όσον για την εξάσκησή της απαιτούνται μάλλον σωματικές παρά διανοητικές δυνάμεις , η δε δεύτερη καλείται ελευθέριος τέχνη ,επειδή είναι ηαυτή που πρέπει [πρέπουσα] για αυτούς που έχουν εκπαιδευτεί με ελευθερία. Καλείται δε ιδιαιτέρως και κατ’ εξοχήν τέχνη { Kunst } και χαρακτηριστικότερα καλή τέχνη ή καλλιτεχνία , επειδή αυτή επιδιώκει την παράσταση του καλού .Διότι μόνο με αυτό { το καλό } είναι δυνατόν να τέρπεται [ τέρψη = ευχαρίστηση ] η ψυχή μας. …Ειδικά όμως καλές τέχνες καλούνται εκείνες ,οι οποίες με την βοήθεια των βαναύσων τεχνών αποτυπώνουν επί της ύλης τα δημιουργήματά τους. Αυτές είναι : η Αρχιτεκτονική , η Πλαστική και η Γραφική , οι οποίες είναι οι κατ’ εξοχήν δημιουργικές τέχνες και τις οποίες ο Πλάτωνας ονομάζει εικαστικές και ειδωλοποιητικές.
ΤΕΧΝΗ & ΚΑΛΕΣ ΤΕΧΝΕΣ.
ΑΛΕΞ -ΡΙΖΟΥ ΡΑΓΚΑΒΗ – » Ιστορία της Αρχαίας Καλλιτεχνίας »,{ σελ.4,5,7 }.
ΠΕΡΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΑΣ ΓΕΝΙΚΩΣ.
Καλλιτεχνία είναι η τέχνη ,η οποία έχει ως σκοπόν το καλόν. Τέχνη δε είναι η δημιουργία.Η τέχνη παράγεται από το ρ.’‘Τέκω’‘ { < τίκτω } ,που είναι συγγενής της λ. »Τέκτων » { ο οποίος ασκεί την τέχνη }, και του »τεύχος’‘,{ που είναι το προ’ι’όν της εξασκήσεως της τέχνης }. Φανερώνει δε η λέξη , κυρίως, την κάθε γέννηση ή παραγωγή. Αλλά η γλώσσα περιορίζει την χρήση της μόνο στην παραγωγή, που προκύπτει από ανθρώπινη ενέργεια για οποιονδήποτε σκοπό ή ωφέλεια ή τέρψη. Δεν είναι φερ’ ειπείν τεχνούργημα το δέντρο που φύεται αυτόματα και εξαιτίας της φυσικής δύναμης , ούτε ο κορμός πού κόβεται από τον ξυλοκόπο άνευ σχεδίου για να παραδοθεί στην φωτιά…..Διότι ο άνθρωπος , ύλη και πνεύμα , για δύο λόγους δημιουργεί : για την ικανοποίηση των υλικών αναγκών ή για την τέρψη των αισθήσεων και της διανοίας. Και η μεν τέχνη ,που επιδιώκει κυρίως τον πρώτο σκοπό λέγεται βιομηχανία και ιδίως βαναυσουργός ή χειρονακτική , αν για την εξάσκησή της απαιτείται καταβολή δυνάμεων σωματικών μάλλον παρά διανοητικών .Η δε τέχνη που επιδιώκει μάλιστα την τέρψη ,ονομάζονταν από τους αρχαίους ελευθέριος τέχνη { artes liberales } , καθότι είναι η μόνη που αρμόζει προς την αγωγή ελευθέρων πολιτών και μπορεί καταλλήλως να ονομαστεί καλλιτεχνία .Διότι το καλόν είναι αυτό που τέρπει { ευχαριστεί } την αίσθηση , όπως το αισχρόν, που είναι το αντίθετον στο καλόν είναι το δυσάρεστον και το ατερπές { α στερ. + τέρπω > τέρψις }….Οι πραγματιστές { realistes } ή ρωμαντικοί ,όπως καλούνται θέλουν την τέχνην ως απαράλλακτην αντιγραφήν της φύσεως , μια ομοιογραφία { portrait } αυτής , με την στενότατη σημασία της λέξης .Οι αντιφρονούντες παντελώς προς τους πραγματιστές καλούνται ιδανιστές ή κλασικοί .Το υλικόν κάλλος είναι κατ’ αυτούς μια σφραγίδα αμυδρή και κίβδηλη ,ο δε εντελής και αδιάφθορος τύπος πρέπει να αναζητηθεί στον χώρο της άυλης σφαίρας { χώρος των Ιδεών }.Οι τεχνικές ιδέες δε, πρέπει να απορρέουν από την δημιουργική δύναμη της ψυχής αυτοφυώς και πρωτοτύπως.
Αλλά η γραμμή της αληθείας είναι , ως συνήθως , η διαγώνιος.
ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ & Η ΓΡΑΜΜΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ .
ΓΡ. ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ – » Λεξικόν ερμηνευτικόν ».
Τίκτω < τιτέκω .
ΔΑΜ. ΣΤΡΟΥΜΠΟΥΛΗ – » Ετυμολογικό λεξικό της Ελληνικής ».
Τύκω = κατασκευάζω , ετοιμάζω. Τίκτω / Τίτκω = φέρνω στον κόσμο τέκνον. Τέκνον = το τεχθέν { »Θεὸς το τεχθέν, η δε Μήτηρ Παρθένος. »} , το παιδί.
ΠΑΝ. ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ – «Λεξικό ρημάτων της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας ».
Ποια η σχέση του ‘τεύχω’ με το ‘τυγχάνω‘ ; Έχουν τον ίδιον παθ. αόρ. : ετεύχθην .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια » , { ΣΤ’-1140 a }.
Τέχνη και Τύχη.
Η κατασκευή αντικειμένων { ποίησις } και η πράξη{ πράξις } διαφέρουν .Η τέχνη πρέπει να έχει σχέση με την κατασκευή { αντικειμένων}. Επίσης , η τύχη και η τέχνη έχουν σχέση : »η τέχνη την τύχη αγαπά , και η τύχη την τέχνη» .
Η τέχνη είναι »έξις τις μετά λόγου αληθούς ποιητική » { =μια κατασκευαστική έξη [= ψυχική διάθεση] } έλλογη {= που καθοδηγείται από την λογική της αληθείας } , αντίθετα, η ατεχνία είναι κατασκευαστική έξη που καθοδηγείται από μια εσφαλμένη λογική { μετά λόγου ψευδούς ποιητική έξις } . Αντικείμενο και των δύο είναι αυτό που ενδέχεται να έχει διαφορετική μορφή { περὶ το ενδεχόμενον άλλως έχειν }.
H αλήθεια επιτυγχάνεται δια των 5 στοιχείων { 1139 b – 1140 a } :
Εμπειρία και Τέχνη – Απειρία και Τύχη.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Μετά τα Φυσικά », { Α’ – 981 a }.
Η εμπειρία είναι κάτι παρόμοιο με την επιστήμη και την τέχνη .Οι άνθρωποι φτάνουν στην επιστήμη και στην τέχνη διαμέσου της εμπειρίας . Διότι όπως λέει και ο Πώλος ο Ακραγαντίνος { μαθητής του Γοργία }: ‘‘ η εμπειρία δημιούργησε την τέχνη και η απειρία την τύχη » ,{ δλδ. ο άνθρωπος προχωράει στην κατανόηση των πραγμάτων και στην επινόηση των μέσων ή εργαλείων δια μέσου της εμπειρίας }.Η τέχνη γεννιέται όταν , μετά από πολλές εμπειρικές γνώσεις { πείρα } ,προκύπτει μια συνολική αντίληψη για τα όμοια πράγματα { αφαιρετική γνώση }.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Γοργίας », { 448 c }.
Πολλές τέχνες οι άνθρωποι έχουν επινοήσει δια της εμπειρίας και πρακτικώς, διότι η εμπειρία κάνει να περνάμε τη ζωή μας σύμφωνα με τους κανόνες της τέχνης , ενώ η απειρία { έλλειψη εμπειρίας } μας κάνει να την περνούμε σύμφωνα με την τύχη.
ΒΕΛΑΣΚΕΘ – » Las meninas », { 1656 }.
Τί ζωγραφίζει ο καλλιτέχνης ;
ΚΑΛΛΟΣ και ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΑ.
ΟΜΗΡΟΥ – » Οδύσσεια », { σ , 192-194 }.
Με κάλλος { η Αθηνά } πρώτα τα καλά της { Πηνελόπης } προσώπατα λάμπρυνε αμβρόσιο , μ’αυτό που η καλλιστέφανη Κυθέρεια { Αφροδίτη } χρίεται ,όταν πηγαίνει στον ποθητό χορό των Χαρίτων.
ΓΡ. ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ – «Λεξικόν ερμηνευτικόν «. Οδύσσεια . { σ ,192 -194}.
Πρώτα της καθάρισε το ωραίο πρόσωπο με κάλλος [= είδος θεϊκού μύρου ].
LIDDELL & SCOTT – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Κάλλος -εος { < καλός } = ευμορφία { επί του Γανυμήδη , επί γυναικών }.Η Αθηνά κατέστησε το πρόσωπο της Πηνελόπης λαμπρό με αθάνατο κάλλος , με το οποίο η Αφροδίτη την αλείφει Ο Όμηρος θεωρεί το κάλλος ως κάτι το εξωτερικόν ,που επιχύνεται στον άνθρωπο.
ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ -» Παρεκβολαί εις την Ιλιάδα και την Οδύσσειαν ».
Το »κάλλος αμβρόσιον » αλληγορικώς [είναι ] , η φυσική καλλονή και η ευπρέπεια , η επιπολάζουσα { = που αφθονεί } κατά πρόσωπον. . Το κάλλος όμως δεν είναι μόνον μύθου πλάσμα ,αλλά και πραγματικό μύρο ,χρήσιμον ως καλλωπιστικόν.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – »Ρητορική προς Αλέξανδρον », { 1447 b }.
Είναι συμφέρον στο σώμα η ευεξία , το κάλλος , η ρώμη και η υγίεια ,ενώ στην ψυχήν η σοφία ,η φρόνησις ,η ανδρεία ,η σωφροσύνη και η δικαιοσύνη ,και για τα δύο μαζί { συναμφότερα ] είναι τα χρήματα και οι φίλοι .
ΑΧ.ΤΖΑΡΤΖΑΝΟΥ – »Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».
Προσέξτε τα παραθετικά του επιθέτου καλός-η-ον . Ο θετικός βαθμός είναι καλός -ή-όν { θ.καλ-}. Ο συγκριτικός είναι ο ,η καλλίων -το κάλλιον { θ.καλλ-} και ο υπερθετικός είναι κάλλιστος-η-ον { θ.καλλ-}. Άρα καλλ-ίτερος και όχι καλ-ύτερος . Δηλαδή , τα δύο -λλ- πρέπει να περιέχονται στα παραθετικά του επιθέτου , διότι δηλώνουν το αποτέ-λεσμα της συγκρίσεως Άλλωστε η κατάληξη [-ύτερος ] καλύτερος ] δηλώνει επίθετο με την κατάληξη [-ύς ],όπως τα ταχύς,βραδύς ,παχύς κ.α. ,κάτι που δεν ισχύει για το επίθετο καλός.
THOMAS GAISFORD -» Etymologicon Magnum Lexicon ».
Ο καλλίων δεν προέρχεται από το καλός , αλλά από το κάλλος . Αυτό φανερώνει και η γραφή και η σημασία του. Η μεν γραφή , διότι καλός γράφεται με ένα [λ] , ενώ το καλλίων , κάλλιστος με δύο [λλ]. Η δε σημασία , διότι ο ποιητής συνήθιζε να χρησιμοποιεί την λέξη καλός για να χαρακτηρίσει τον ανδρείον , όπως το αντίθετο , χρησιμοποιούσε την λέξη κακός για να χαρακτηρίσει τον δειλόν. { χάζω =δειλιάζω > χακός > κακός }.
ΑΝΑΚΡΕΟΝΤΟΣ – »ΩΔΑΙ »
{ παραλλαχθείσαι εις την κοινήν διάλεκτον εις μέτρον Ανακρεόντειον υπό Χ. Στεφανίδου ].
Ωδή {ιη’}..»Εις ποτήριον αργυρούν »
Υπάρχουν δύο εκδοχές της ωδής :άλλοι μεν [γράφουν] ‘καλή τέχνα ‘ ,άλλοι δε ‘καλλιτέχνα ‘..Επειδή όμως το μέτρον αυτής είναι ανόμοιον και βεβιασμένον ,πολλοί ισχυρίζονται ότι μάλλον πρόκειται περί ξένης χειρός.
Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Καλλιτέχνης [ κάλλος +τέχνη }= τεχνίτης , εργαζόμενος μετά καλαισθησίας τα έργα του, αριστοτέχνης. 2. Ο ασκών μίαν εκ των καλών τεχνών .
ΣΤΕΦ.Α. ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ – » Λατινοελληνικόν Λεξικόν ».
Ars – artis { < αρ – αρίσκω = προσ –αρ– μόζω , ar-s } = η ακριβής επιστήμη και εμπειρία για κάποιο πράγμα. Υπάρχουν δύο διαφορετικά είδη τεχνών : liberales και illiberales.
ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ – ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ- »Αρχιγένεθλος Ελληνική γλώσσα ».
Ars –artis { < άρ– τιος = τέλειος < αρ – αρίσκω } = η τέχνη του προσ- αρ –μόζειν.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φίληβος », { 64 e }.
Η φύσις του μέτρου και της συμμετρίας . Η έννοια του μέτρου παραπέμπει στην αρετή ,διότι αρετή άνευ μέτρου δεν νοείται, και η έννοια της συμμετρίας στο κάλλος , διότι κάλλος ,που δεν στηρίζεται επί της συμμετρίας ,δεν νοείται.
Tας θύρας κλείσατε ,τους οφθαλμούς ανοίξατε. Εκάς οι αμύητοι.
Η ΜΙΜΗΣΙΣ.
ΧΕΓΚΕΛ – » Αισθητική » , { σελ. 17,21,24 }.
H αισθητική έχει για αντικείμενό της το απέραντο κράτος του ωραίου .Είναι η φιλοσοφία της τέχνης ή η φιλοσοφία των καλών τεχνών ..Το καλλιτεχνικά ωραίο είναι πιο υψηλό από το ωραίο μέσα στην φύση .Επειδή η καλλιτεχνική ωραιότητα είναι η γεννημένη εκ του πνεύματος ωραιότητα , άρα γεννημένη δύο φορές . Η μίμηση { απομίμηση ,imitation } παράγει αριστουργήματα τεχνικής ,ποτέ όμως αριστουργήματα τέχνης….Η τέχνη όταν περιορίζεται να μιμείται { απομιμείται } δεν μπορεί να συναγωνιστεί την φύση .
Αισθητική :
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Φυσική Ακρόασις », { Β’- 194 a }.
Εάν η τέχνη μιμείται την φύση ,είναι στην αρμοδιότητα μιας και της αυτής επιστήμης να γνωρίζει θεωρητικά -στο πεδίο της τέχνης-το είδος και την ύλη μέχρις ορισμένου σημείου. { δλδ. πρέπει να γνωρίζει η τέχνη την φύσιν αυτού , το οποίο μιμείται }.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί Ποιητικής », { 1448 b }.
Την Ποιητική τέχνη γέννησαν δύο αιτίες και αυτές είναι φυσικές : α].»το μιμείσθαι »{ το ένστικτο της μιμήσεως } β].»το χαίρειν τοις μιμήμασι »{ εκτός της ηδονής που δημιουργεί η μίμηση και την οποία εισπράττει ο μιμούμενος ,και οι άλλοι ευφραίνονται με τις μιμήσεις { απομιμήσεις } του} . …Η μίμηση είναι σύμφυτη στους ανθρώπους από παιδιά και κατά τούτο υπερέχουν των άλλων ζώων .Επειδή ο άνθρωπος είναι μιμητικώτατον { ον } και αποκτάει τις πρώτες μαθήσεις του με την μίμηση.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί Ποιητικής », { 1448 b }. [ αποδ. υπό Ι.Συκουτρή }.
Οι πρώτες γνώσεις αποκτώνται δια της απομιμήσεως .Άρα η μίμηση συνδέεται με την θεμελιώδη σημασία της έξεως στο παιδαγωγικό σύστημα. Και τα ζώα μιμούνται ,αλλά και λιγότερα [από τον άνθρωπο] και λιγότερο συνειδητά [ από τον άνθρωπο ].
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ — » Ρητορική Τέχνη », { Α’- 1371 b }.
Επειδή η μάθηση και ο θαυμασμός είναι ευχάριστα πράγματα , ευχάριστα είναι και τα όμοιά τους , όπως οι μιμητικές τέχνες {π.χ. ζωγραφική, γλυπτική, ποίηση}, έστω και αν δεν είναι ευχάριστο { ηδύ } αυτό που μιμούνται · γιατί αυτό που προκαλεί την ευχαρίστηση είναι ο συλλογισμός : « αυτό είναι εκείνο », με αποτέλεσμα να μαθαίνει κανείς κάτι.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος », { 432 a-c }.
ΣΩΚΡ. Διαφέρει ο αριθμός από τον ζωγραφικό πίνακα στο εξής : από έναν ορισμένον αριθμόν ,αν προσθαφαιρέσουμε κάτι, αμέσως γίνεται διαφορετικός ενώ , εάν προσθαφαιρέσουμε κάτι σ ‘έναν πίνακα ζωγραφικής ,αυτός δεν θα αλλοιωθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να πάψει να αποδίδει την ουσία του απεικονιζόμενου . Άλλωστε δεν είναι ανάγκη για την ποιότητα της εικόνας να αποδοθούν όλα- καθώς [όλα] τα έχει εκείνο το οποίον απεικονίζει -εάν πρόκειται να είναι εικόνα ,διότι κάτι που είναι απομίμηση{ εικών } δεν είναι δυνατόν να αποδώσει απόλυτα την ουσία του πράγματος. Ας υποθέσουμε ότι έχουμε δύο πράγματα τα εξής : παραδείγματος χάριν τον Κρατύλον και την εικόνα του Κρατύλου. Αν κάποιος από τους θεούς απεικόνιζε όχι μόνον τα εξωτερικά [το χρώμα και το σχήμα ]αλλά και όλα τα εσωτερικά μέρη τα έκανε όμοια σαν τα δικά σου, και έθετε εντός αυτών κίνηση και ψυχή και φρόνηση σαν τη δική σου, και με έναν λόγο ,όλα όσα εσύ έχεις άλλα όμοια ακριβώς τοποθετούσε κοντά σου αυτά θα ήσαν τότε ο Κρατύλος και η εικόνα του Κρατύλου, ή δύο Κρατύλοι;
P.PAVIS – » Λεξικό του θεάτρου », { σελ.31,32 }.
Μίμηση [1]: < imitation < imitatio { Λατ.} Μίμηση [2] : mimesis { Aγγλ.}.
ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ – ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ- »Αρχιγένεθλος Ελληνική γλώσσα ».
Μιμήτωρ { =μιμητής } > imitor {= μιμούμαι }. Imago =εικών . Μίμος { > μιμούμαι = παριστάνω ,εικονίζω } > mimus {=μίμος}.
ΜΑΝ.ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ – » Ο Πλάτων και η Τέχνη », { σελ.48,49 }.
Στον διάλογό του [ ο Σωκράτης ]με τον ζωγράφο Παρράσιο καθορίζει την ζωγραφική σαν » εικασία των ορωμένων »,που οι ζωγράφοι » διά των χρωμάτων απεικάζοντες εκμιμούνται ‘‘ ..Η μίμηση -ακόμα και για τον Σωκράτη – ξεπερνάει τα όρια της δουλικής αντιγραφής ..και οι ψυχικές καταστάσεις είναι μιμητές.
ΜΑΝ.ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ – » Ο Πλάτων και η Τέχνη », { σελ.63}.
Η πραγματική μίμηση παύει να είναι απομίμηση και δουλικά πιστή απεικόνιση του κόσμου όταν η μίμηση γίνεται απόδοση.
Δ.ΠΑΠΑΔΙΤΣΑ , Ε.ΛΑΔΙΑ – ‘‘ Ομηρικοί Ύμνοι », Εις Απόλλωνα »,{στ. 162-63 }.
Γνωρίζουν καλά { οι Δηλιάδες κόρες } να μιμούνται { μιμείσθαι } όλων των ανθρώπων τις φωνές και το χοροκροτάλισμα { κρεμβαλιαστύς = κρότος από κρέμβαλα [ = κρόταλα ,crepare [ Λατ.] } προς δήλωση του χρόνου κατά την όρχηση.
Γ.ΛΑΜΨΑ – » Λεξικό του Αρχαίου κόσμου [ Ελλάδα- Ρώμη ].
Μιμώ = πίθηκος , μαϊμού.
ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ – » Απομνημονεύματα », { Γ’, κεφ. X’ , 1-5 }.
Συνομιλία του Σωκράτη με τον ζωγράφο Παρράσιο. H ζωγραφική τέχνη μπορεί να απεικονίζει, εκτός απ’ αυτά που βλέπουμε, { εξωτερικά χαρακτηριστικά } και το ήθος της ψυχής των ανθρώπων { εσωτερικός κόσμος }κι από την έκφρα-ση του προσώπου κι απ’ όλο το παρουσιαστικό ,και όταν στέκονται και όταν κινούνται.
ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ – ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – ‘‘ Περί Ζωγραφικής ».
Παρράσιος ο ζωγράφος και σκιτσογράφος.
ΧΡ.ΤΣΟΥΝΤΑ – » Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης », { σελ. 350-351 }.
Παρράσιος ο Εφέσιος.
Δ.ΒΙΤΣΩΡΗ – » Τέχνη και εποχή », { σελ.28-29 }.
Την έντονη αναζήτηση της ελληνικότητας της γενιά του ’30 ,εκφράζει ο εξέχων εξπρεσιονιστής ζωγράφος Μίμης Βιτσώρης στο δοκίμιό του »Τέχνη και εποχή » { 1940 },όπου δηλώνει : << η φωτογραφική αναπαράσταση ενός δέντρου δεν είναι τέχνη .Η φύση είναι ένα μεγάλο έργο ,ώστε δεν είναι δυνατόν και δεν υπάρχει λόγος να την μεταφέρουμε φωτο–γραφικά >>.
ΜΙΜΗΣ ΒΙΤΣΩΡΗΣ { 1902 – 1945 } : » To λιμάνι », » Το καμπαρέ ».
ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ – » Απομνημονεύματα », { Γ’, κεφ. X’ , 8 }.
Συζήτηση του Σωκράτη με τον γλύπτη Κλείτωνα .Πρέπει ο ανδριαντοποιός, δια της μορφής ,να απεικονίζει τις ψυχικές διαθέσεις.
Γ.ΛΑΜΨΑ – » Λεξικό του Αρχαίου κόσμου [ Ελλάδα- Ρώμη ] ».
Κλείτων ,ο ανδριαντοποιός αθλητών.
Μ. ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ – »Εισαγωγή στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΥΠΤΙΚΗ » , { σελ.24 }.
Η αρχαία Ελλάδα δημιουργεί και μεγάλη ζωγραφική , η οποία γρήγορα ανακάλυψε τους νόμους της προοπτικής.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια » , { ΣΤ’-1140 a }.
Η πράξη δεν είναι κατασκευή [ ποίησις ] , ούτε η κατασκευή ,πράξη ... Η τέχνη δεν ανήκει εις τα εξ ανάγκης υπάρχοντα ή εις τα εξ ανάγκης γινόμενα , ούτε εις τα εκ φύσεως υπάρχοντα και γινόμενα .Διότι τα εκ φύσεως δημιουργημένα έχουν μέσα τους την αιτία της δημιουργίας τους…Τέχνη : έξις ποιητική , μετά λόγου αληθούς.
W. KANDINSKY – » Τέχνη και Καλλιτέχνες », {σελ. 19 }.
Η μορφή είναι απλώς έκφραση του περιεχομένου. Την μορφή δημιουργεί η αναγκαιότητα.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ -» Σοφιστής », {235 d – 236 c}.
Τα δύο είδη της μιμητικής : εικαστική και φανταστική. Α].Εικαστική { απεικονιστική }.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ -» Σοφιστής », {236 a- c}.
Β]. Φανταστική { φαντασματοπλαστική }. . φάντασμα {*}
AΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί ζώων μορίων », { Α’ -639 b }.
Η τελική αιτία και το ωραίο { καλό } ενυπάρχουν περισσότερο στα έργα της φύσεως παρά στα έργα της τέχνης.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Μετά τα Φυσικά », { Α’ – 987 a }.
Οι Πυθαγόρειοι ισχυρίζονταν , ότι τα όντα υπάρχουν δια της μιμήσεως των αριθμών { μιμήσει }, ενώ ο Πλάτων δια της μεθέξεως { μεθέξει }.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Παρμενίδης », { 132 d } .
Οι ιδέες βρίσκονται στη φύση ως υποδείγματα .Τα πράγματα μοιάζουν με αυτές και είναι ομοιώματα τους. Η μέθεξη των πραγμάτων στις ιδέες γίνεται ως απεικόνιση .
RENE MAGRITTE – » The Return of the Flame », { 1943 }.
Ι. Ι. ΒΙΝΚΕΛΜΑΝ – » Σκέψεις για τη μίμηση των Ελληνικών έργων στη Ζωγραφική και τη Γλυπτική », { σελ.8}.
Τον Όμηρο ξέρει να τον θαυμάζει ,όποιος έχει μάθει να τον κατανοεί.
{*}.Φάντασμα .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – »Μικρά Φυσικά » , Περί μνήμης και αναμνήσεως ,{ 450 a , 451 a }. Άνευ εικόνος φανταστικής η νόηση είναι ανύπαρκτη ,γιατί το νοείν { νόηση } είναι το ίδιο με το διαγράφειν { σχεδίαση εικόνων }….Μνήμη και μνημόνευση είναι κατοχή παραστάσεως { φαντάσματος } ,ως εικόνος του πράγματος που απεικονίζει.
Μεγάλο πρόβλημα δημιουργούν οι αποδόσεις στη καθομιλουμένη βασικών λέξεων της αρχαίας ελληνικής όπως : καλό = ωραίο{!} . Διαφέρει όμως το καλό από το ωραίο {= ώριμο } και το άγουρο { < άωρο < άγωρο < άγουρο }. Όπως δια-φέρει και το καλό { ρ. καλ- } από το κάλλος { ρ. καλλ- }.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ :
ΑΓΟΡΑΖΕΤΕ ΒΙΒΛΙΑ , ΕΛΕΓΧΕΤΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ .
Η απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική . Συνεπώς βασίζεται, αλλά ενίοτε δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των μεταφραστών συγγραφέων .
Τα περισσότερα αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ,όπως στα πολύ χρήσιμα »google books » ,» wikisource» , »anemi » ,» πύλη» κ. α
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. { gregoriusworld } 