Ποία η αξία της φιλίας στην ζωή των ανθρώπων ; Ποιοι λόγοι ωθούν τους ανθρώπους να συνάπτουν φιλικούς δεσμούς; Γιατί ορισμένοι άνθρωποι γίνονται φίλοι μεταξύ τους και άλλοι όχι ; Στηρίζεται η φιλία στο όφελος [ συμφέρον ] που μπορεί να έχουν δυο φίλοι ; Υφέρπει ερωτική έλξη στην οικοδόμηση μιας φιλικής σχέσης ; Έχει σημασία η ομοιότητα ή η ανομοιότητα του χαρακτήρα δύο φίλων για να εκδηλωθεί η φιλική σχέση ; Ποία η αξία της ισότητας στην οικοδό-μηση μίας φιλικής σχέσης ; Υπάρχει αξία ή απαξία στην πολυφιλία ; Πολλά τα φιλοσοφικά ερωτήματα για την ουσία της αληθινής φιλίας . Πολλοί οι ένοχοι λίγοι οι αθώοι.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ.
ΝΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ.ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΟΥ ‘ΗΛΙΟΥ‘ .
Φιλία. Η αγάπη, η αφοσίωση προς κάποιον, που διαφέρει από τον έρωτα.
ΧΡ. Γ . ΡΩΜΑ – » Λεξικόν ανεπτυγμένων εννοιών ».
Φιλία: Είναι ελεύθερος ψυχικός σύνδεσμος μεταξύ δύο ή περισσότερων προσώπων, στηριζόμενος στην αμοιβαία εκτίμηση, εμπιστοσύνη και κατανόηση. Η σύναψη φιλίας αποτελεί βαθύτατη ψυχική ανάγκη του ανθρώπου.
Στις ελεγείες του Θέογνη απαντάται για πρώτη φορά η λέξη φιλία [ φιλίη ] .Εδώ αγαθοί και εσθλοί είναι οι αριστοκρατικοί , αντιθέτως κακοί και δειλοί είναι οι δημοκρατικοί.
ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ.Κύλιξ ερυθρόμορφη εσωτερικό {~ 5ος αι. π.Χ. }. Mus. Staatliche .
Ο Αχιλλέας με περικεφαλαία και γονατιστός, επειδή γνωρίζει την ιατρική τέχνη από τον Κένταυρο Χείρωνα , επιδένει το πληγωμένο χέρι του φίλου του. Ο τραυματίας Πάτροκλος ,που υποφέρει από τους πόνους , έχει γυρισμένο το κεφάλι του για να μην βλέπει και υποβαστάζει το τραυματισμένο χέρι με το άλλο.
Α’. ΜΕΡΟΣ.
Γενικά – Πρόσωπα του διαλόγου -Μέρη του διαλόγου [ Προοίμιον ,Κυρίως θέμα { ορισμοί φιλία } ,Επίλογος }.
Διαβάτη να θυμάσοι , ότι είσαι κι εσύ υποκριτής στο δράμα της ζωής.
Ο Σωκράτης περπατώντας έξω απ’ το τείχος της πόλεως συναντά τον Ιπποθάλη, τον Κτήσιππο κι ένα πλήθος από νεαρούς . Ο Ιπποθάλης αγαπά ερωτικώς τον Λύσιν ή αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται ο Κτήσιππος, και δεν μπορεί να τ’ αρνηθεί ο Ιπποθάλης. Ο Σωκράτης εισερχόμενος στην εκεί παλαίστρα αρχίζει συνομιλία με τον ίδιον τον Λύσι ,τον Μενέξενο και τον Ιπποθάλη για το πώς μπορεί κάποιος να προσελκύσει την φιλίαν ενός νέου. Ο διάλογος δεν καταλήγει σε κανένα οριστικό συμπέρασμα περί φιλίας .
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ
ΣΩΚΡΑΤΗΣ, ΙΠΠΟΘΑΛΗΣ, ΚΤΗΣΙΠΠΟΣ, ΜΕΝΕΞΕΝΟΣ, ΛΥΣΙΣ.
1).ΛYΣΙΣ : yιός του Δημοκράτους από πλούσια οικογένεια εξαιρετικού κάλλους με θαυμαστή σωφροσύνη και σεμνό-τητα , συνομήλικος φίλος του Μενέξενου και ερωμένος του Ιπποθάλους 2). ΜΕΝΕΞΕΝΟΣ : υιός του Δημοφώντος από πλούσια οικογένεια , εξάδελφος του Κτησίππου και επιστήθιος φίλος του Λύσιδος. 3).ΙΠΠΟΘΑΛΗΣ : υιός του Ιερωνύμου και εραστής του Λύσιδος χάριν του οποίου γράφει διηγήσεις και στίχους. Ήταν μεταξύ των μαθητών του Πλάτωνος. 4).ΚΤΗΣΙΠΠΟΣ : εξάδελφος του Μενέξενου, από τον δήμο της Παιανίας ,που συνοδεύει τον Σωκράτη στην παλαίστρα.
ΝΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ.ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΟΥ ‘ΗΛΙΟΥ‘.
Η λύσις.
ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ .
i ].Προοίμιον. ii]. Κύριον θέμα iii]. Επίλογος.
i].Προοίμιον .
Ο Σωκράτης συναντά τον Ιπποθάλη και τον Κτήσιππον .
Τας θύρας κλείσατε ,τους οφθαλμούς ανοίξατε .Εκάς οι αμύητοι.
ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ.
Ο έρωτας του Ιπποθάλη για τον Λύσι. O Λύσις -όπως και ο συνομήλικος Μενέξενος – θα πρέπει να ήταν τουλάχιστον 12 ετών, επειδή είναι ικανός παίζει την λύρα. Ενώ ο Ιπποθάλης θα πρέπει να ήταν 15-16 χρονών. Ο Σωκράτης εμφανίζεται ως γνώστης των ερωτικών θεμάτων.
ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ – » Περὶ εβδομάδων » ,[ 5 ].
Οι ηλικίες του ανθρώπου : Παιδίον – παις [ 2χ7 ]– μειράκιον· νεηνίσκος – ανὴρ – πρεσβύτης – γέρων .
ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν Ομοίων και Διαφόρων λέξεων ».
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – »Πώς αν τις αίσθοιτο εαυτού προκόπτοντος επ’ αρετή», [ 4 ].
Έρωτος δήγμα παιδικών πρόσεστι.
ΑΙΚ. ΧΡ. ΜΑΥΡΙΔΟΥ – » Το παιδί στην αρχαιότητα μέσα από έργα του Πλάτωνα », { σελ.41-42 },[ διπλ.εργ. ]. 3.11 Ο Έρωτας και τα Παιδικά στην αρχαιότητα.
Το θέμα του παιδικού έρωτα στην αρχαιότητα δεν ήταν κάτι το απαγορευτικό ,όπως στις σύγχρονες κοινωνίες. Αποτελεί μια παγιωμένη συνήθεια για τους αρχαίους και έναν αναγνωρισμένο κοινωνικό θεσμό, με κανόνες, παραδόσεις και τεχνική. Δεν πρόκειται για μια ηθική διαστροφή του καιρού τους, αλλά για ένα στοιχείο που οι ίδιοι οι αρχαίοι Έλληνες ανέφεραν ως δείγμα πολιτισμού έναντι των Βαρβάρων. Συνεπώς πρέπει να γίνει επιστημονική εξέταση αυτής της συνήθειας, όπως και για την δουλεία, την θέση της γυναίκας στην αρχαιότητα κ.α.
4.Ο παιδικός έρως εις τους αρχαίους Έλληνας. Ευτυχώς η επιστήμη ξέφυγε προ πολλού απ’ το δίλημμα: έγκρισις ή κατάκρισις . Έργον της είναι η κρίσις, δηλαδή η κατανόηση και το έργον αυτό εγκλείει πολύ μεγαλύτερη δικαιοσύνη και σεβασμό προς τους πατέρες του ωραίου και του αληθινού, απ’ όσον η μονοκόμματη καταδίκη ή, το χειρότερον , η δήθεν ευλαβής και μηδέν μεν λέγουσα, πολλά δε σημαίνουσα παρασιώπηση.
Το παιδαγωγικό στοιχείο υπάρχει σε κάθε έρωτα. { σημ. [1] ,σελ.65 }.
Παιδεραστία – Φιλεραστία { σημ.[3] ,σελ.91 }.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Γοργίας », { 481 d – 482 a },[ αποδ. : ΚΑΚΤΟΣ ].
ΣΩΚΡ. Τα δικά μου παιδικά είναι η φιλοσοφία.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Γοργίας », { 481 d – 482 a } ,[ σχόλιο : ΣΤ.ΤΖΟΥΜΕΛΕΑΣ ].
Τα παιδικά: Φιλικός σύνδεσμος των πρεσβυτέρων με τους νεώτερους.
NEΩΤ. ΕΓΚ. ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ‘ – » Το Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα ».
Φιλία. Η αρετή αυτή έχει για τον ̓Αριστοτέλη όχι μόνον ηθικήν, αλλά και πολιτική και κοινωνική σημασία .Διότι το θεμέλιο της πολιτείας ,η φιλία, είναι σταθερότερον από την δικαιοσύνη . Το πλάτος της εννοίας της φιλίας στα αριστοτελικά συγγράμματα είναι πολύ μεγάλο. Συμπεριλαμβάνει την εύνοια, την φιλική διάθεση από την απλή συμπάθεια μέχρι την πολύ στενή σύνδεση. Σ’ αυτήν περιλαμβάνονται και τα οικογενειακά συναισθήματα της αγάπης [ γονέων προς τα τέκνα και των τέκνων προς τους συγγενείς ] καθώς και η πολιτική ομοφροσύνη και ομόνοια. Η αριστοτελική φιλία δεν συμπεριλαμβάνει τον παιδικόν έρωτα, τον οποίον ρητώς ο ̓Αριστοτέλης αποδοκιμάζει, χαρακτηρίζοντας αυτόν ως θηριώδη διαστροφή .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια», [ Η’ ],{ 1148 b – 1149 a }.[ αποδ. : ΔΗΜ. ΛΥΠΟΥΡΛΗΣ ].
Οι Θηριώδεις έξεις [ διαθέσεις ] προσιδιάζουν στα θηρία και είναι ξένες προς την φύση του ανθρώπου.
Sr.ALEX. GRAND – » Ethics of Aristotle ,essays and notes »,{ p.214 }.
{*}. ἡ τῶν ἀφροδισίων τοῖς ἄρρεσιν :
It is important to observe here the strong terms in which the unnatural character of these practices is denounced. An equally strong and more explicit passage occurs in the ‘Laws’ of Plato [ p. 636 b ], where the advantages and disadvantages of the gy–mnasia and syssitia are discussed .{ Είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε εδώ τους έντονους όρους με τους οποίους καταγγέλ–λεται ο αφύσικος χαρακτήρας αυτών των πρακτικών. Ένα εξίσου ισχυρό και πιο σαφές απόσπασμα βρίσκεται στους »Νόμους» του Πλάτωνος [ 636 b ], όπου συζητούνται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των γυμνασίων και των συσσιτίων }.
Αντίθετα η ομοφυλοφιλία, όσο και αν είναι ερωτική έκφραση, την οποία ενδεχομένως συνοδεύουν χαρακτηριστικά του Έρωτα, επισωρεύει δεινά στους συντρόφους, τα οποία ο Πλούταρχος περιγράφει σαφώς στο κείμενο { 768 e – f }…Με σεβασμό στο «διαφορετικό» ο Πλούταρχος, με την ευρυμάθειά του και τις «καταδύσεις» του στην ελληνική, ρωμαϊκή και αιγυπτιακή φιλολογία, λογοτεχνία και παράδοση, αναδεικνύεται ο υπέρμαχος του γάμου, εξυψώνοντας τη γυναίκα στο έπακρο ως αξιέραστη και ενάρετη με πλήθος ισχυρών παραδειγμάτων, οριζόντια και κάθετα στην Ιστορία, αφού «Τὴν μὲν πρὸς ἄρρεν ̓ ἄρρενος ὁμιλίαν μᾶλλον δ’ ἀκρασίαν καὶ ἐπιπήδησιν εἴποι ἄν τις».
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Ερωτικές διηγήσεις ή προς ερώντας », [ σελ.328 -29 }.
Έρωτας και φιλοσοφία .Ο Σωκράτης καταδίκασε την παιδεραστία τόσο στην Πολιτεία όσο και στους Νόμους.
Α.Ε.TAYLOR – » Πλάτων, ο άνθρωπος και το έργο του », { σελ. 96 }.
Το μυστήριο της έλξης.
ΝΕΩΤ. ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ’ ,{ σελ.439 }.
Π.Π.ΚΟΛΟΝΑΡΟΥ : Παιδεραστία.
Θ. ΤΑΜΠΑΚΗ / Σ. ΤΑΜΠΑΚΗ – » Η παιδεραστία στην αρχαία Ελλάδα »,{ σελ.166 }.
Η λέξη παιδεραστία προέρχεται από το « παις » και « εράν ». Η δεύτερη στα λεξικά της αρχαιοελληνικής γλώσσας σημαίνει αγαπώ, έχω έρωτα, ερωτεύομαι. Η χρησιμοποίηση του όρου κατά συνέπεια για να δηλώσει την εκπόρνευση αγοριών είναι ατυχής. Ενώ στη σημερινή εποχή η λέξη παιδεραστία εκφράζει τη «σεξουαλική έλξη ενός ενηλίκου προς ένα μικρό παιδί», λέει η Reay Tannahill στο βιβλίο της «Η ιστορία των σεξουαλικών ηθών», για τους αρχαίους Έλληνες σήμαινε «αγάπη ενός άνδρα προς ένα αγόρι που είχε περάσει την εφηβεία, αλλά δεν ήταν ενήλικο». Τον 6ο, τον 5ο και τον 4ο π.Χ. αι. η ενηλικίωση γινόταν στα 17 και οι ερωτικές επαφές μεταξύ ενός μεγάλου άνδρα και ενός προεφήβου ξεκινού-σαν από την ηλικία των 12 ετών .Οι παραπάνω σχέσεις όταν αφορούσαν σε καθηγητή και μαθητή αποτελούσαν κλάδο της ανώτερης παιδείας και αποτελούσαν την «παιδευτική παιδεραστία». Ο βιασμός, όμως, ανηλίκου τιμωρείτο πολύ σοβαρά με δήμευση ιδιοκτησίας, εξορία και βάσει των νόμων του Σόλωνα (6ος αιώνας), ακόμη και με θανατική ποινή! {Δελτ Α’ Παιδ, Κλιν Παν. Αθηνών [ 55, 2008 ] }.
Τα αγαθά των αληθινών φίλων είναι κοινά.
Του σοφού και του αγαθού και του χρήσιμου , όλοι γίνονται φίλοι και οικείοι ,αντιθέτως του ανωφελούς κανείς.
ii ]. Κύριον θέμα [ ΟΡΙΣΜΟΙ ΦΙΛΙΑΣ ].
Α’ ΟΡΙΣΜΟΣ .
Ο φιλών γίνεται φίλος του φιλουμένου ή ο φιλούμενος του φιλούντος ;
Η αμοιβαία φιλία.
Β’ ΟΡΙΣΜΟΣ .
Ο Όμηρος και ο Εμπεδοκλής συμφωνούν ,ότι »ο όμοιος αγαπά τον όμοιον‘‘ (213-2146).» Όμοιος τον όμοιον αγαπά, κι η κοπριά τα λάχανα ‘‘.
Λόγια του πονηρού [ κακού ] Μελάνθιου για δύο πονηρούς { τον Εύμαιο [ συβώτης ] και τον Οδυσσέα [ επαίτης ] }.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί ψυχής », { 404 b } .
Εμπεδοκλέους [ fragm.109 ].
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Μετά τα φυσικά », { Β’,1000 b }.
Η γνώση του ομοίου αποκτάται με το όμοιον.
NΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ’ – » Το Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα », { σελ. 30 ,220 }.
Εμπεδοκλής { Κ.Δ.ΓΕΩΡΓΟΥΛΗΣ ]. Κάθε γνωστική λειτουργία είναι κάποιον είδος εκλεκτικής συμπάθειας μεταξύ ομοειδών πραγμάτων.
Γ’ ΟΡΙΣΜΟΣ .
Κατά τον Ηράκλειτον » το εναντίον εστί φίλον τω εναντίω » . Παροιμία : » τα αντίθετα έλκονται‘‘.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Παραμυθητικός προς Απολλώνιον », { 10 }.
Η βαθύτερη ενότητα των αντιθέτων.
Δ’ ΟΡΙΣΜΟΣ.
Κατά τον Σωκράτη : »Το ουδέτερο (το μήτε αγαθόν μήτε κακόν) μπορεί να είναι φίλον του αγαθού» (216 d -217 a).
Το αγαθόν γίνεται φίλος με το ουδέτερον.
Ανώτερος σκοπός είναι το [ »πρώτον φίλον» ] πρωταρχικό φιλικό ,που είναι και το »αληθώς φίλον’ » ,το ύψιστον και απόλυτον αγαθόν. Για να καταλήξουμε σε μια πρώτη αρχή , που δεν θα χρειάζεται πια να αναχθεί σε κάποιο άλλο φιλικό πράγμα, αλλά θα έχει φτάσει στο πρωταρχικά φιλικό, σ᾽ αυτό που για χάρη του είναι φιλικά όλα εκείνα τα άλλα..
Αγαπάμε το αγαθόν εξ αιτίας της παρουσίας του κακού;
Aληθινά φιλικό και αγαπητό φαίνεται ότι είναι αποκλειστικά εκείνο, στο οποίο καταλήγουν όλες αυτές οι ας τις πούμε φιλίες.Tο αληθινά φιλικό γίνεται φιλικό για χάρη κάποιου άλλου φιλικού πράγματος ; Εξαιτίας του κακού αγαπάμε το καλό, επειδή το καλό είναι φάρμακο του κακού ;
ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΙΑ.
Αιτία της φιλίας είναι η επιθυμία .Και επιθυμούμε αυτό που έχουμε ανάγκη…Και έχουμε ανάγκη αυτό που μας αφαιρείται. Άρα η φιλία σχετίζεται με κάτι δικό μας. Όταν κάποιος αγαπάει κάποιον άλλο, ταιριάζει με αυτόν ή στην ψυχή ή στον χαρακτήρα ή στη μορφή. Το εκ φύσεως οικείον δημιουργεί κατ’ ανάγκη τη φιλία.To οικείον είναι ταυτόν προς το όμοιον ή διάφορον ; [ 221 d-222 b ].
Η επιθυμία ανήκει στο επιθυμητικό ;
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Τοπικά », { Β’.7 }.
Η φιλία βρίσκεται στο θυμοειδές ή στο επιθυμητικόν μέρος της ψυχής ; Έχει η φιλία ως αντίθετο τo μίσος ;
ΕΠΙΘΥΜΙΑ – ΒΟΥΛΗΣΙΣ – ΟΡΕΞΙΣ.
Διαφέρει η επιθυμία από την βούληση και την όρεξη. Η επιθυμία έχει ζωώδη ορμή , η βούληση είναι επιθυμία με ορθό λόγο και η όρεξη είναι επιθυμία με »άπλωμα χεριού ».
Γ. ΛΑΘΥΡΗ – » Οι ‘ΟΡΟΙ‘ του Σπευσίππου ».
Επιθυμία – βούλησις.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία Ή’ » { 558 e – 559 c }.
Eπιθυμίες αναγκαίες και μη αναγκαίες .
Αναγκαίες επιθυμίες είναι αυτές που δεν μπορούμε ν’ απομακρύνουμε και όσες μας ωφελούν όταν ικανοποιηθούν κατά φυσική αναγκαιότητα. Μη αναγκαίες επιθυμίες είναι εκείνες ,που μπορεί κάποιος ν απαλλαχθεί, αν εξασκηθεί από τα νιάτα του, και που δεν κάνουν κανένα καλό αν υπάρχουν, αλλά το αντίθετο.
ΙΩ.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της αρχαίας ελληνικής γλώσσης ».
Ορέγομαι ,όρεξις.
ΑΝ. ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».
Ορέγω.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί ψυχής », { 433 a-b }.
Η δύναμη της ψυχής , η αποκαλούμενη όρεξις, κινεί. Oι ορέξεις πολλές φορές αλληλοεναντιώνονται ,όταν το λογικόν και οι επιθυμίες τυχαίνει να είναι ενάντιες .Αυτό παρατηρείται στα έμψυχα όντα που διαθέτουν αίσθηση χρόνου.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί αρετών και κακιών », { 4,5,6 }.
Το τρίτο μέρος της ψυχής είναι το επιθυμητικόν .Αρετές του επιθυμητικού είναι η σωφροσύνη και η εγκράτεια ,ενώ κακίες είναι η ακολασία και η ακρασία.
Η επιθυμία είναι η αιτία της φιλίας και επιθυμεί κάποιος εκείνο ,που του λείπει ή του αφαιρέθηκε, το απαραίτητο για την ζωή. Αυτό είναι το « οικείον » ,που είναι ή ταυτόν ή διάφορον προς το όμοιον.
A.E. TAYLOR – » Πλάτων ,ο άνθρωπος και το έργο του », { σελ.104-5 }.
Φαίνεται ,ότι αιτία κάθε δεσμού (φιλίας) είναι η επιθυμία, και «ό,τι κάποιος επιθυμεί είναι επιθυμητό σ’ αυτόν, και τότε, όταν το επιθυμεί». Ένα ον που επιθυμεί τακτικά, επιθυμεί εκείνο στο οποίο είναι «ελλειμματικό» (ενδεές). Έτσι «το ελλειμματικό» (ενδεές) είναι «προσηλωμένο» (φίλον) σε εκείνο στο οποίο είναι «ελλειμματικόν». «Ελλειμματικότη-τα» η ελάττωμα» σημαίνει να «στερείται» κάποιος κάτι, του λείπει κάτι για να είναι ολόκληρος. Άρα, το «πάθος» (ο έρως), η φιλία και η επιθυμία είναι όλα τους [συν]αισθήματα που στρέφονται σε κάτι το οποίο «ανήκει στον ίδιο τον εαυτό μας» (κάτι οικείον). Έπεται ότι οι φίλοι η εραστές, είναι οικείοι μεταξύ τους· ο ένας «ανήκει» στον άλλο· καθένας τους, θα λέγαμε, είναι «μέρος του άλλου», και μάλιστα «στην ψυχή η το χαρακτήρα η το σώμα» (κατά την ψυχήν η κατά το της ψυχής ήθος η τρόπους η είδος). Τότε ό,τι αγαπάμε μας είναι φύσει οικείον, «κατάδικό μας»…Για να είναι κάποιος «γνήσιος εραστής», η αγάπη του πρέπει να ανταποδίδεται. Η ανταπόδοση αποτελούσε βέβαια το τελευταίο πράγμα που θα ήταν δυνατό να περιμένει ο διεστραμμένος από τα παιδικά του, όπως εξηγείται στον ‘Φαίδρο’. Ο κομψευόμενος εραστής του συρμού, εννοείται εδώ, δεν αξίζει καθόλου τον τίτλο του εραστή.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λύσις »,{ αποδ. στο μονοτ. βασ. στην ερμ. σημ. του Ν.Μ.ΣΚΟΥΤΕΡΟΠΟΥΛΟΥ }, [ σελ.70-73 ].
Φιλία είναι η επιθυμία του οικείου.
Η ερώτηση του Σωκράτη περί οικειότητας είχε δύο ανομοιογενή και άνισα διαζευκτικά σκέλη : 1].Η οικειότητα ,που υποδηλώνεται στο πρώτο σκέλος ,» ταγαθόν οικείον θήσομεν παντί‘‘ [ το αγαθόν είναι συγγενικό με τα πάντα) ,έχει μεταφυσικό – οντολογικό χαρακτήρα και σχετίζεται με την παραδοχή ,ότι όλα ανεξαιρέτως τα πράγματα συγγενεύουν με το αγαθόν, αφού διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να συγκρατηθούν στην τάξη του Είναι, αλλά θα χάνονταν στην άβυσσο του μη όντος . H οικειότητα στο δεύτερο σκέλος, » το μεν κακόν τω κακώ οικείον..» [ το κακόν είναι συγγενικό με το κακόν, το αγαθόν με το αγαθόν και το ουδέτερο { αυτό που δεν είναι ούτε αγαθόν ούτε κακόν } με το ουδέτερο ] έχει καθαρά λογικό χαρακτήρα. Η οικειότητα εδώ συνίσταται στην τυπολογική ομοιογένεια καθενός από τα τρία γένη, στα οποία έχει υποδιαιρεθεί το είναι, (»τρία άττα είναι γένη ‘‘).
̓Ακόμη, τα δύο σκέλη της διάζευξης, ψυχολογικά τουλάχιστον, προβάλλονται από τον Σωκράτη με τρόπον άνισον, αφού μόνο στο Β’ σκέλος έχουν ξεδιπλωθεί οι επιμέρους περιπτώσεις. Ενώ θα έπρεπε να αναπτυχθούν και όλες οι δυνατές περιπτώσεις του Α’ σκέλους για να ολοκληρωθεί το φάσμα των περιπτώσεων. Καθώς όμως ο Λύσις και ο Μενέξενος επιλέγουν ανεπιφύλακτα το Β’ σκέλος της διάζευξης, το Α’ σκέλος της (το αγαθό είναι συγγενικό με τα πάντα ) μένει κατά βάσιν ανεξέταστο. Και επειδή η άποψη ,ότι » έκαστον εκάστω οικείον είναι » συγκρούεται με συγκεκριμένα συμπεράσματα [ ότι κατά τη γνώμη τους καθένα απ’ αυτά τα τρία ζεύγη είναι συγγενικό ] ,που πριν είχαν γίνει αποδεκτά από όλους , η συζήτηση καταλήγει σε αδιέξοδο. Αναλυτικά η απάντηση των παιδιών υπέρ της Β'[ εκδοχής,» έκαστον εκάστω οικείον είναι » περικλείει τα εξής [ 3 ] ζεύγη οικειότητας και φιλίας :
Έτσι επιστρέφουμε στην εκδοχή του Α’ σκέλους , ότι »το αγαθόν είναι οικείον [ συγγενές ] με όλα », ( ταγαθὸν οικείον θήσομεν παντί ), αλλά τώρα ο Σωκράτης ταυτίζει το αγαθόν με το οικείον » το αγαθὸν και το οικείον αν ταυτόν φώμεν είναι » [ αν δεχτούμε, ότι το αγαθό και το συγγενικό ταυτίζονται). Από αυτό απορρέει η πρόταση ,ότι » ο αγαθός τω αγαθώ μόνον φίλος» [ο αγαθός μόνο με τον αγαθό μπορεί να είναι φίλος] ,αλλά κι αυτή, έχει ήδη ανασκευαστεί . Έτσι η συζήτηση καταλήγει σε αδιέξοδο. Ωστόσο το Α’ σκέλος της ερώτησης του Σωκράτη, ότι »το αγαθόν είναι οικείον με όλα»’ ,έμεινε ουσιαστικά αδιερεύνητη. Το ξετύλιγμα αυτής της πρότασης θα έδινε τα ακόλουθα ζεύγη οικειότητας και φιλίας :
Η επιθυμία είναι η αιτία για την φιλία, που σημαίνει, ότι ανήκει στη φύση του ίδιου του ανθρώπου να αγαπά, να επιθυμεί . Όποιος επιθυμεί κάτι, επιθυμεί αυτό που δεν έχει, δηλαδή , αυτό που στερείται · και εκείνο που στερείται, είναι κάτι που αφαιρέθηκε από τον άνθρωπο, άρα δεν του είναι ξένο αλλά φιλικό.
Ο διάλογος διακόπτεται απότομα λόγω της ‘απαγωγής’ των παιδιών απ’ τους παιδαγωγούς [*},(222-223 b).
Η συζήτηση καταλήγει σε αδιέξοδο. Τίποτα απ’ όσα εξέτασαν δεν είναι φιλία.
ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΙ.
Πολλοί δούλοι από βαρβαρικές χώρες χρησιμοποιούνταν ως παιδαγωγοί ( 208 c ) και ήταν φυσικό να μιλούν τα Ελληνικά με βαρβαρική προφορά.
ΣΩΚΡ. ΤΣΙΒΑΝΟΠΟΥΛΟΥ – » Λεξικόν των Ελληνικών και Ρωμα’ι’κών αρχαιοτήτων », { Β’. σελ.720 }.
Παιδεία , παιδαγωγός. Την παιδαγωγία ανέθεταν οι ελληνικοί οίκοι των ευγενών και πλουσίων στονπάρα πολύ έμπιστο από τους δούλους. Οδηγούσε τα παιδιά απ’ το πατρικό σπίτι στο σχολείο ή στο γυμναστήριο και μετά επέστεφαν μαζί στο σπίτι .
WILL DURANT – » Παγκόσμιος Ιστορία του Πολιτισμού », { B’. σελ.301-2 }.
Διαφέρει ο παιδαγωγός από τον παιδονόμο και τον διδάσκαλο.
Το όνομα παιδαγωγός δίδεται όχι στον διδάσκαλο αλλά στον δούλον , ο οποίος οδηγεί καθημερινά το παιδί στο σχολείο και το επαναφέρει στην οικία του. Η Φοίτηση εξακολουθεί μέχρις ηλικίας δέκα τεσσάρων ή δέκα έξι ετών ή και περισσότερο για τους ευπόρους. Τα σχολεία δεν έχουν θρανία , αλλά μόνον πάγκους .Ο μαθητής κρατεί στα γόνατά του τον κύλινδρο τον οποίον διαβάζει ή το υλικό στο οποίο γράφει. Ο διδάσκαλος διδάσκει όλα τα μαθήματα και φροντίζει για τον χαρακτήρα των μαθητών. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τρία μαθήματα : γραφή , μουσική και γυμναστική.
Ο ‘Λύσις’ είναι πλατωνικός διάλογος ,που έχει ως υπόθεση την φιλία, η οποία μεταξύ των αρχαίων Ελλήνων ήταν ιδιότυπο συναίσθημα, το οποίο δεν είναι ούτε έρως, ούτε η σύγχρονη φιλία, υπότιτλος δε του διαλόγου είναι «η περί φιλίας, μαιευτικός». Ο Πλάτων θέτει το ερώτημα :
Ποίος από τους δύο γίνεται φίλος του άλλου : »ο φιλών του φιλουμένου ή ο φιλούμενος του φιλούντος » ;
A.E.TAYLOR – » Πλάτων , ο άνθρωπος και το έργο του », { σελ.105 }.
Δ. Ελάσσονες Σωκρατικοί Διάλογοι .Λύσις : Ο άνθρωπος έχει ένα τέτοιο φυσικὸν « αγαθόν » που αποτελεί το πιο αξιαγάπητο πράγμα στη ζωή. Η φιλία, στην πληρέστερη έννοιά της, είναι δυνατή μόνο μεταξύ «των αγαθών ».
U. WILAMOWITZ – MOELLENDORFF – » Πλάτων , τα χρόνια της νεότητας », { σελ.313- 15 }.
Ο Σωκράτης κάνει ένα απότομο πέρασμα από τη φιλία στην αγάπη – για τους αρχαίους ήσαν δύο εντελώς διαφορετικές σχέσεις – και εκβιάζει την συναίνεση ,πως η αγάπη ενός αληθινού εραστή πρέπει να ανταποδίδεται με φιλία.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λύσις »,{ εισ. ΚΑΚΤΟΣ }.
Το καλό δεν γίνεται φιλικό σε μας εξαιτίας του κακού, αλλά εξαιτίας της ενδιάθετης επιθυμίας στον άνθρωπο.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λύσις »,{ εισ.: ΑΠ.ΤΖΑΦΕΡΟΠΟΥΛΟΣ }.
Τα προσφιλή [οικεία ] σ’ εμάς πράγματα είναι πολλά και αποτελούν μία κλιμακωτή σειρά .Έτσι πρέπει να υπερβούμε όλες τις ενδιάμεσες βαθμίδες της κλίμακος για να φθάσουμε στο απολύτως « φίλον », το αγαθόν.
Στην εισαγωγή του διαλόγου είναι έντονα αισθητή η ατμόσφαιρα της αττικής παιδεραστίας. Αυτό το ερωτικό κλίμα συνδέεται ,ως ένα βαθμό, με το θέμα του διαλόγου.. . Ωστόσο στον» Λύσι » η φιλία δεν περιορίζεται στο ερωτικό πλαίσιο ,αλλά έχει έναν ευρύτερο χαρακτήρα με διαφορετικούς τύπους της φιλικής σχέσης. Οι δύο διάλογοι [ Λύσις -Χαρμίδης ] συγγενεύουν προβάλλοντας ανάγλυφα την παιδαγωγική όψη της προσωπικότητας του Σωκράτη.
Αγαπάμε κάτι ,που το έχουμε ανάγκη, που το στερούμαστε .Απαιτείται συνεπώς η παρουσία ενός μικρού κακού για να προκαλέσει την επιθυμία του αγαθού. Το απολύτως αγαθόν ,επειδή έχει αυτάρκεια ,είναι αδύνατον να αγαπά.
Η αληθινή αιτία για την φιλία αναζητείται στην τάση μας να επιδιώκουμε το »πρώτο φίλον’‘ , το οποίον αγαπάμε, επειδή μας είναι »φύσει οικείον». Η φιλία ή αγάπη ως πνευματικό φαινόμενο συνιστά τμήμα της πνευματικής μας ύπαρξης ,που διαφοροποιείται από την επιθυμία ως συστατικό στοιχείο της καθημερινής μας ύπαρξης.
Ο κόσμος είναι σκηνή θεάτρου , ο βίος είναι πάροδος , » ήλθες ,είδες ,απήλθες».
Β’. ΜΕΡΟΣ
Ετυμολογική και γραμματική έρευνα και προσπάθειες προσέγγισης της σημασίας της λέξεως.
Τί είναι φιλία ;
ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ – » Ανώμαλα ρήματα της αρχαίας ελληνικής γλώσσης ».
Φιλώ / φιλούμαι.
ΠΑΝ.ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ – » Λεξικό ρημάτων της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας ».
Φιλέω ( -ώ ).
ΠΑΝ.ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ -» Λεξικό απάντων των ρημάτων ».
1. Φιλώ =/= Εχθαίρω , Μισώ 2 .Φίλος =/= Εχθρός .
Ι.ΠΑΝΤΑΖΙΔΟΥ – » Ομηρικόν Λεξικόν ».
Η φιλότης .
ΙΩ .ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – »Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».
Φιλοτήσια έργα = ερωτικό σμίξιμο. Η Φιλότης είναι ομηρική λέξη. Δεν έχει βέβαια την σημερινή έννοια ,του φιλιού αλλά της ‘αγάπης’ και της ερωτικής συνευρέσεως.
ΑΠ.ΓΟΝΙΔΕΛΗ – » Η Γένεση κατά τους αρχαίους Έλληνες », { Ε’} ,[ σελ.111-117 ].
Α’. Φιλότης { < φίλος }.
ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ -‘ Αντιγόνη ‘, { στ.521 }.
Στα λόγια της Αντιγόνης εντοπίζεται και το εννοιολογικό δίπολο : Συμφιλείν [ συν + φιλέω-ώ ] – Συνέχθειν[ συν + εχθαίρω } .Φιλώ – Εχθαίρω { < *έχθος [ = μίσος ] > εχθρός . Εχθός = ο εκτός της πόλεως ,της χώρας κ.τ.λ }.Κατά λέξη : συμφιλώ = αγαπώ μαζί με άλλους ,συναγαπώ και συνεχθαίρω = μισώ μαζί με άλλους, συμμισώ. Και οι δύο λέξεις είναι πεποιημένες [ποιητικές ] από τον Σοφοκλή.
ΙΩ. ΓΡΥΠΑΡΗ – » Σκαραβαίοι και Τερρακότες ». Ο όρθρος των ψυχών { 1928 }.
Ξημερώνει μετά από αιματηρή μάχη κι ο κάμπος είναι στρωμένος από μαυρισμένα κορμιά . Πάνω από τις εφήμερες φιλίες και έχθρες η μοίρα των σκοτωμένων να γίνουν βορά στ’ αγρίμια και στα όρνια. Σκληρή υπενθύμιση ,ότι κοινή είναι η μοίρα των θνητών εχθρών και φίλων : το ‘μόρσιμον ήμαρ‘ θα ‘ρθει για όλους στο τέλος.
Γ. ΜΕΡΟΣ.
H αναγκαιότητα της φιλίας – Η εύνοια – Το αντιπεπονθός – Ποία είναι η πραγματική φιλία – Η φιλία των αγαθών και των ομοίων κατ’ αρετήν – Η πραγματική φιλία θέλει ισότητα – Η πολυφιλία – Είδη φιλίας .
H αναγκαιότητα της φιλίας .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { 1155 a }.
Η φιλιά είναι αναγκαιότατο πράγμα στην ζωή του ανθρώπου.
ΚΙΚΕΡΩΝΟΣ – » Περί φιλίας », { VII }, [σελ.36 }.
Κατά τη γνώμη μου, μητέρα της φιλίας είναι η φύση και όχι η ανάγκη. Υπάρχει μια φυσική κλίση της ψυχής, μια τάση να αγαπήσουμε και σ’ αυτό το συναίσθημα δεν εμπεριέχεται ο υπολογισμός και το συμφέρον. Θα μπορούσε κανείς να το διαπιστώσει αυτό και στα ζώα ακόμη.
Η εύνοια.
Η εύνοια στρέφεται γι’ αυτόν ή για εκείνο τον λόγον και προς πρόσωπα, που μας είναι άγνωστα και που δεν έχουμε καμμία επαφή. [ π.χ. για έναν ξένο μουσικό ].Ακόμη δεν εκδηλώνεται με πράξεις .Η φιλία αναπτύσσεται μεταξύ γνωστών προσώπων και στηρίζεται στην αμοιβαιότητα των συναισθημάτων και των πράξεων.
Η εύνοια { ευ + νους } φαίνεται ότι έχει τα χαρακτηριστικά της φιλίας ,αλλά όμως δεν είναι φιλία. Ομοιάζει με την αρχή της φιλίας. Η εύνοια είναι μια αδρανής φιλία.
Γ. ΛΑΘΥΡΗ – » ‘Όροι’ του Σπευσίππου ».
Εύνοια ,συμπάθεια[ ασπασμός ] ανθρώπου προς άνθρωπον.
Το αντιπεπονθός.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { 1155 b }.
Η φιλία είναι ευμένεια {εύνοια} που υπάρχει κατά την αμοιβαία ανταπόδοση { αντιπεπονθός } ,δηλ. κατά την περίσταση αμοιβαιότητα .,
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », {Ε’. 1133 a }.
Ο βωμός των Χαρίτων. Η ανταπόδοση του καλού.
Ποία είναι η πραγματική φιλία ;
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { Η’.1159 a }.
Πραγματική φιλία υπάρχει περισσότερο στο ν’ αγαπάς ,παρά στο ν’ αγαπιέσαι.
KΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ – » Δάμων και Φιντίας ».
Το πιο συγκινητικό παράδειγμα αληθινής φιλίας.
ΔΑΜΩΝ – ΦΙΝΤΙΑΣ – ΔΙΟΝΥΣΟΣ.
GAIUS JULIUS HYGINUS – » Fabulae ».[ CCLVII ]. Qui inter se amicitia iunctissimi fuerun .
ΥΓΙΝΟΥ – »Μύθοι». [ 257 ]. Αυτοί που ήσαν πιο ενωμένοι [ στενοί ] φίλοι μεταξύ άλλων.
Εκτός από τον Αχιλλέα με τον Πάτροκλο ή τον Αλέξανδρο με τον Ηφαιστίωνα, πιστοί φίλοι ήσαν και : << Ο Πυλάδης, γιος του Στρόφιου, με τον Ορέστη, γιο του Αγαμέμνονα. Ο Πειρίθους, γιος του Ιξίωνα, με τον Θησέα, γιο του Αιγέα. Ο Αχιλλέας, γιος του Πηλέα, με τον Πάτροκλο, γιο του Μενοίτιου. Η Διομήδης, γιος του Τυδέα, με τον Σθένελο, γιο του Καπανέα. Ο Πηλέας, γιος του Αιακού, με τον Φοίνικα, γιο του Αμύντορα. Ο Ηρακλής, γιος του Ιόβη, με τον Φιλοκτή-τη, γιο του Ποίαντα. Ο Νίσος ήταν φίλος του Ευρύαλου και πέθανε γι’ αυτόν. Ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτονας {*} είχαν αδελφική αγάπη.
Harmodius et Aristogiton ΑΡΜΟΔΙΟΣ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΓΕΙΤΩΝ .
{*}. Ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτων ήσαν οι γνωστοί τυραννοκτόνοι, που φόνευσαν τον Ιππία ,υιόν του Πεισιστράτου.
ΛΟΥΚΙΑΝΟΥ – » Άπαντα » . Τόξαρις ή περί φιλίας.
Ο Σκύθης Τόξαρις υπερηφανεύεται στον Μνήσιππον, ότι μόνον οι Σκύθες γνωρίζουν τί σημαίνει αληθινή φιλία κι όχι οι Έλληνες Ο Μνήσιππος το αρνείται και στο τέλος της λογομαχίας βάζουν ένα στοίχημα .Ο Τόξαρις ,αν χάσει θα κόψει το δεξί του χέρι ,ενώ ο Μνήσιππος την γλώσσα του .Θα διαγωνιστούν φέρνοντας πέντε παραδείγματα φιλίας ο καθένας .Στο τέλος -ελλείψει και κριτή – γίνονται και οι δύο φίλοι.
Αβαύχας και Γυδάνης . [ Ο Αβαύχας χρησιμοποιεί το ίδιο επιχείρημα με την Αντιγόνη του Σοφοκλέους ].
ΜΟΝΤΑΙΝΙΟΥ – »Δοκίμια »,[ Ι .28 }.Περί φιλίας.
Το ύψιστο σημείο της τελειότητας στην συναναστροφή είναι η φιλία. Φιλίες μπορούν να κριθούν εκείνες ,όπου οι χαρακτήρες στερεώθηκαν και ωρίμασαν με τα χρόνια.
Φιλία δεν είναι το »δούναι και λαβείν’‘ .Η φιλία δεν είναι μέσο εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο ούτε συνεργα-σία ανθρώπων με βάση τα υλικά αγαθά , αλλά μία αγνή πνευματική σχέση ανθρώπων, πού στηρίζουν ο ένας τον άλλον δίχως να λαμβάνουμε υπόψιν υλικά εμπόδια. Η φιλία είναι πάνω από όλα ζήτημα πνευματικής αρετής.
Από τις αρετές τις μεν αποκαλούμε διανοητικές [ σοφία, σύνεση ,φρόνηση ] και τις άλλες ηθικές [ ελευθεριότητα ,σωφροσύνη ] ,επειδή προσδιορίζουν το ήθος [ χαρακτήρα ] ενός ανθρώπου .
Η αρετή ως «μεσότητα » αποδίδεται -από τον Αριστοτέλη- μόνο στις Ηθικές Αρετές,. Αυτές δεν έχουν σχέση με τις «διανοητικές αρετές» οι οποίες αναφέρονται στην ενεργητικότητα του νου και του λόγου Τέτοιες διανοητικές αρετές τυγχάνουν η σοφία, η σύνεσις και η φρόνησις. (ΗΘ. Νικ. 1103α 5). Ως προς αυτές δεν ισχύει ο χαρακτηρισμός της μεσότητος. Οι υπόλοιπες αρετές δεν αναφέρονται στον ΝΟΥΝ , αλλά στο ΗΘΟΣ, δηλαδή στην βουλητική ηθική πράξη και γι’ αυτόν τον λόγον καλούνται Ηθικές.
ΚΟΛΑΞ : ο παρ’ αξίαν επαινών. Αυτός που εγκωμιάζει τινά ή τι χωρίς να το αξίζει με υπερβολικές φιλοφρονήσεις ή φιλοφροσύνες .ΦΙΛΟΣ : ούτε κόλακας , ούτε εχθροπαθής .Η φιλική διάθεση που αρμόζει στην περίσταση , η εύνοια. ΑΠΕΧΘΗΣ { εχθροπαθής } : o επαινών λιγότερον απ’ όσο πρέπει .Ο δύσκολος ,» δυσκοίλιος», δύστροπος άνθρωπος.
ΈΛΛΕΙΨΗ [-] — ΜΕΣΟΝ { =ΟΡΘΟΝ } — ΥΠΕΡΒΟΛΗ [+]
ΚΟΛΑΚΕΙΑ – ΚΟΛΑΞ .
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Πώς αν τις διακρίνοιε τον κόλακα τού φίλου » { 1. 25 }.
Ο κόλακας είναι επικίνδυνος -γιατί χρησιμοποιεί το χαρακτηριστικό όπλο του φίλου, την παρρησία -κάνει τον καθέ-να να αυταπατάται, να μη γνωρίζει τον εαυτό του και όλα τα καλά και τα κακά που τον αφορούν. Πρέπει κάποιος να αποβάλει από μέσα του την φιλαυτία και την οίηση ,γιατί αυτή είναι που αρχίζει πρώτη τις κολακείες και μας κάνει πιο τρωτούς στους θύραθεν κόλακες,
ΠΛΑΤΩΝΟΣ » Γοργίας » {463 a -b }.
Η κολακεία είναι τέχνη, όπως η οψοποι’ι’κή [ οψοποιός : ο παρασκευάζων όψα= εδέσματα .Εξ ου και η λέξη οψάριον ή ψάρι].
Οι ευρύτερες «τέχνες» που αντιστοιχούν στις δύο υποστάσεις του ανθρώπου είναι η πολιτική για την ψυχή και αυτή που χαρακτηρίζεται ως ιατρική και γυμναστική για το σώμα. Η πολιτική έχει αντίστοιχό της στο σώμα την γυμναστική, ενώ ως αντίστοιχο της ιατρικής τίθεται η δικαιοσύνη. Οι τέσσερις τούτες επιζητούν την βελτίωση του σώματος και της ψυχής, ανάλογα με τον τομέα για τον οποίον έχουν ταχθεί. Οι μεταξύ τους αντίστοιχες ενεργούν κατά τον ίδιο τρόπο ό,τι επιτελεί η μια για την ψυχή, επιτελεί η αντίστοιχή της για το σώμα.
ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΥ – » Χαρακτήρες ».
Β’. Περί κολακείας.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί παρασίτου » { 841 – 43 }.
Η παρασιτική [ ενν. τέχνη ] είναι το επάγγελμα του παρασίτου, το να σιτίζεται κάποιος από το τραπέζι άλλου.
Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης ».
Κόλακας και παράσιτος . »Καλλίτερα να πέσεις στα ‘χέρια’ κορακιών παρά κολάκων ».
G. HAMILTON – » Ο Αχιλλέας θρηνεί τον θάνατο του Πατρόκλου » { 1760 -63 }.
ΚΗ‘. Περὶ της Tιμής, Αρετής, ̓Αφθονίας και Φιλίας.
ΙΣΟΚΡΑΤΟΥΣ – » Προς Νικοκλέα » { 8 }.
Να αποκτάς φίλους ,που είναι σύμφωνοι με τον χαρακτήρα σου.
Η πραγματική φιλία θέλει ισότητα.
Η φιλία μεταξύ ίσων και μεταξύ εκείνων ,που διαφέρουν κατά την θέση και την ιδιότητα. Η σταθερότητα της φιλίας έγκειται μάλλον στο να αγαπά κανείς παρά να αγαπιέται .Η φιλία όπως και το δίκαιον είναι αποτέλεσμα της αμοιβαίας επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Ευδήμεια » [ Η’. 1239 a ,1242 a ].
Υπάρχουν τρία [ 3 ] είδη φιλίας : από αρετή ,από συμφέρον και από ηδονή. Αυτές [ οι φιλίες ] μπορούν να διαιρεθούν σε δύο τάξεις : αυτές ,που βασίζονται στην ισότητα και αυτές ,που στηρίζονται στην ανισότητα [ υπάρχει υπεροχή του ενός από τους δύο φίλους ]. Η οικογένεια είναι ένα είδος φιλίας.
Η πολυφιλία.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί πολυφιλίας » { 2 -6 ,8-9 ].
O άνθρωπος, που έχει πολλούς φίλους μοιάζει με τις ακόλαστες [ non castigatus ] γυναίκες. Όταν ο Σωκράτης ρώτησε τον Μένωνα ,τί είναι αρετή , αυτός άρχισε να απαριθμεί πολλές αρετές. Τότε ο Σωκράτης του απάντησε ,ότι δεν γνώριζε ούτε μία αρετή ,διότι αντί για μία του απάντησε με σμήνος αρετών. Η δυάδα [ φιλικοί δεσμοί μεταξύ δύο προσώπων ] είναι το μέτρο της φιλίας .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Ευδήμεια » {Η’. 1245 b }.
» ουδείς φίλος ω πολλοί φίλοι » [ αυτός που έχει πολλούς φίλους δεν έχει φίλο ].
ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ – » Ιέρων ή τυραννικός » { III }.
Ασφαλώς οι πιο σταθερές αγάπες θεωρούνται εκείνες των γονιών για τα παιδιά τους, των παιδιών για τους γονείς, των αδελφών για τους αδελφούς, των γυναικών για τους άντρες τους, και των φίλων για τους φίλους.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία » { Α’. 351 c-d }.
Η αδικία δημιουργεί ταραχές και μίσος και εχθροπραξίες του ενός προς τον άλλο, ενώ η δικαιοσύνη φέρνει ομόνοια και φιλία.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Κλειτοφών », { 409 d-e }.
Η φιλία είναι πάντα καλό και ποτέ κακό . Η φιλία των παιδιών και των θηρίων δεν αποτελούν φιλία, γιατί αυτές οι φιλίες είναι περισσότερο βλαβερές παρά καλές. Η πραγματική και αληθινή φιλία δηλώνεται πιο καθαρά με την λέξη ομόνοια. Η φιλία είναι κάτι αγαθό και έργο της δικαιοσύνης.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Επιστολαί » { Θ’ }.
Ο Πλάτων συμβουλεύει τον τύραννο του Τάραντα και Πυθαγόρειο φιλόσοφο Αρχύτα : »κανείς από μας δεν γεννήθηκε μόνο για τον εαυτό του ,αλλά ανήκουμε στην πατρίδα, στους γονείς και στους φίλους.
ΖΩ’Ι’ΤΣΑ Κ.ΤΕΝΤΑ – » Πλουτάρχου ΕΡΩΤΙΚΟΣ : Μία νέα ανάγνωση » .[ Διδακτ. Διατρ. Δ.Π.Θ ] ,{ σελ.53 }.
Ο Διογένης ο Λαέρτιος μας πληροφορεί, ότι αυτός ο διαχωρισμός της φιλίας οφείλεται στον Πλάτωνα, δεν μας δίνει όμως κάποια περαιτέρω διευκρίνιση για το κείμενο που τον περιείχε. Ούτε ο Πλούταρχος αναφέρει τον Πλάτωνα ως πηγή του.
CICERONE – » Laelius De Amicitia » [ VI ]. ΚΙΚΕΡΩΝΟΣ – » Περί Φιλίας » { σελ.30-32 }.
Εκτός από τη σοφία, η φιλία είναι ίσως το μεγαλύτερο δώρο που έχουν δώσει οι θεοί στον άνθρωπο. Η πραγματική φιλία κάνει την ευτυχία μεγαλύτερη και τη δυστυχία λιγότερο οδυνηρή γιατί μοιράζει το βάρος της.
Τ. ΒΟΥΡΝΑ – » Αισώπου μύθοι ‘‘{ * }.
3. Αετός και ̓Αλώπηξ. (S. 1. C. 1 et p. 279 sq. F. 1.) .
CAR. HALM – » Αισωπείων μύθων συλλογή » { σελ. }.
Όφις και Καρκίνος.
{*}. Οι ερμηνείες και τα συμπεράσματα στο τέλος των μύθων είναι ενός πολυμαθούς και λογίου βυζαντινού μοναχού ,του Μάξιμου Πλανούδη, τα οποία ενίοτε προσεγγίζουν την πραγματικότητα σε κάποια βασικά σημεία κι άλλες φορές όχι. Πολλά μάλιστα από τα γεγονότα των μύθων , αναφέρονται και στο «Συμπόσιο των Επτά Σοφών» του Πλουτάρχου, όπου μάλλον τα δανείστηκε.
Ποία η σχέση της φιλίας με την εντολή της αγάπης στο κατά Ιωάννην ευαγγέλιον ; Βλ. <<Η εντολή της αγάπης >>.
ΙΩ. ΓΡΥΠΑΡΗ – » Σκαραβαίοι και Τερρακότες ». Ο όρθρος των ψυχών { 1928 }.
ικόνα πεδιάδας τα ξημερώματα ύστερα από μια αιματηρή μάχη, όπου δε βλέπει κανείς παρά μονάχα συντρίμμια και κορμιά στρωμένα. Πάνω από τις περαστικές έχθρες, η μοίρα των σκοτωμένων που βρίσκονται ανακατωμένοι και είναι όλοι τους τροφή για τα όρνια, μπορεί να μας θυμίσει πως η ανθρώπινη μοίρα στο τέλος είναι κοινή για όλους.
N. POUSSIN – » The Birth of Bacchus » { 1657 }.
Διακρίνουμε τον αγγελιοφόρο των Θεών Ερμή ,που φέρνει στις Νύμφες ένα μωρό [ Βάκχο ], τον Πάνα με τον αυλό του ,τον Δία πάνω σε ένα σύννεφο να δέχεται ένα ποτό από την Ήβη, έναν αετός να κάθεται στην άκρη του σύννεφου και κάτω δεξιά έναν νεκρό.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ.
ΤΑ ΑΓΡΑΦΑ ΔΟΓΜΑΤΑ .
Σχεδόν όλα τα έργα του Πλάτωνα είναι διάλογοι τρόπον τινά θεατρικοί και όχι επιστημονικά δοκίμια. Οι προσωπι-κές απόψεις του ποιητή -φιλοσόφου περί αγαθού είναι αδύνατον να βρεθούν καταγεγραμμένες ,διότι ΔΕΝ έγραψε ποτέ τίποτα γι’ αυτό . Ο Αριστοτέλης γράφει για κάποια » ΑΓΡΑΦΑ ΔΟΓΜΑΤΑ » τού δασκάλου του , τα οποία δίδασκε μόνο μέσα στην σχολή και μόνο στους μαθητές του.
A.E.TAYLOR – » Πλάτων ,ο άνθρωπος και το έργο του » { σελ. 30 }.
Β’. ΤΑ ΠΛΑΤΩΝΙΚΑ ΕΡΓΑ. Η »άγραφη διδασκαλία » [ άγραφα δόγματα ].
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φίληβος » { 16 c, 18 e -19 b}.
EN – AΠΕΙΡΟΝ.
Όσα υπάρχουν ,αποτελούνται από ένα κι από πολλά. Το πέρας και το άπειρον ενυπάρχουν σ’ αυτά σαν ιδιότητες σύμφυτες. Η ιδέα του απείρου δεν πρέπει να αποδίδεται στο πλήθος, προτού εξακριβωθεί το σύνολο του αριθμού του, που υπάρχει ανάμεσα στο άπειρο και στο ένα.
ΕΝ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ.
Το καθένα απ’ αυτά τα δύο [ φρόνηση και ηδονή ] είναι ένα. Υπάρχουν ή όχι είδη ηδονής και φρονήσεως ; Πόσα και ποία είναι αυτά; Πώς συνδέονται το εν και τα πολλά ;
A.E.TAYLOR – » Πλάτων ,ο άνθρωπος και το έργο του » { σελ.475-76 }. ΦΙΛΗΒΟΣ.
Ο ΠΛΆΤΩΝ θέλησε να γράψει βιβλίο, που θα προσέφερε υπαινιγμούς, ικανούς ίσως να επιτρέψουν σε ανθρώπους με δημιουργική σκέψη να ανακαλύψουν την σκέψη του με επίμονη προσωπική περισυλλογή.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ :
ΑΓΟΡΑΖΕΤΕ ΒΙΒΛΙΑ , ΕΛΕΓΧΕΤΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ.
Η απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική . Συνεπώς βασίζεται, αλλά ενίοτε δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των μεταφραστών συγγραφέων .
Τα περισσότερα αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ,όπως στα πολύ χρήσιμα »google books » ,» wikisource» , »anemi » ,» πύλη» κ. α
Kαλά Χριστούγεννα και Καλή Πρωτοχρονιά με υγεία στο σώμα σας και ευθυμία στην ψυχή σας .
S .BOTTICELLI – » Mystic Nativity » { 1500-1 }.
Είναι το μοναδικό έργο του Μποτιτσέλι ,που φέρει χρονολογία και υπογραφή και είναι σε καμβά χωρίς τελάρο για να μπορέσει μετά να τον τυλίξει και να τον κρύψει ! ! ! Στο πάνω μέρος υπάρχει μία επιγραφή στα ελληνικά με σκοτεινό νόημα και αμφίβολες ερμηνείες : «Το έργο αυτό, ζωγράφισα εγώ, ο Αλεσάντρο, στο τέλος του έτους 1500, σε καιρούς ταραγμένους για την Ιταλία, στα μισά του χρόνου, πριν από την εκπλήρωση της προφητείας του 11ου Κεφαλαίου της Αποκάλυψης του Ιωάννη, την εποχή της δεύτερης πληγής της Αποκάλυψης, όταν ο Διάβολος εξαπολύεται ελεύθερος για τρία και μισό χρόνια. Μετά θα αλυσοδεθεί ξανά, σύμφωνα με το 12ο Κεφάλαιο, και θα συντριβεί ολοκληρωτικά, όπως σε αυτό το έργο».
ΚΕΝΤΡΟ : Ο Χριστός γυμνό βρέφος πάνω σε σεντόνι με τον Ιωσήφ [ πλάτη ]και την Παναγία ,που σκύβει ,αλλά δεν αγκαλιάζει το Θείον βρέφος σε στάβλο με ένα βόδι [ καθαρό ζώο ] κι ένα γαϊδούρι [ ακάθαρτο ζώο ]και πίσω τους μία σπηλιά – ΑΡ. : Τρεις Βασιλείς υποδέχονται τον Ιησού με άδεια χέρια ! – ΔΕΞ. : οι βοσκοί . -ΠΑΝΩ :Ο χρυσός θόλος του ουρανού με 12 αγγέλους ,που περιστρέφονται φορώντας κόκκινα, πράσινα και λευκά άμφια { Πίστη (λευκό), Ελπίδα (πράσινο) και Φιλανθρωπία ή αγάπη (κόκκινο) } , κρατούν κλαδιά ελιάς [ η Κυριακή των Βαΐων ονομαζόταν τότε Κυριακή των Ελαιών ] πλεγμένα με ειλητάρια ,που κάποτε ήταν χαραγμένα με τα 12 προνόμια ή αρετές της Παναγίας [ ψευτο-όραμα του Σαβαναρόλα ] και κρεμασμένα με στέμματα. Στην σκεπή της ξύλινης καλύβας ,καθισμένοι τρεις άγγελοι φορώντας κόκκινα, πράσινα και λευκά άμφια -ΚΑΤΩ : τρία ζεύγη αγγέλων [ έχουν κλαδιά ελιάς με κορδέλες που ρέουν που λένε: «Ειρήνη στη γη σε ανθρώπους καλής θέλησης» ] και ανδρών [ Ποίοι είναι αυτοί ; Αγκαλιάζονται ,παλεύουν ή κλαίνε ; ] μοτίβο που συνήθως υποβιβάζεται σε αποδόσεις της Εσχάτης Κρίσεως και της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού . -ΚΑΤΩ : επτά μικροσκοπικοί δαίμονες τρέχουν να βρουν καταφύγιο στον κάτω κόσμο μέσα από ρωγμές στα βράχια ,με μερικούς να καρφώνονται στα δικά τους δόρατα. Άραγε βρισκόμαστε σε μια εποχή μετάβασης και μεταμόρφωσης ;
Ο »Πίναξ του Κέβητος » ή » Χρυσούν εγκόλπιον » είναι ένα – άγνωστο μάλλον στους πολλούς – φιλοσοφικό κείμενο, αγνώστου συγγραφέως , με αινιγματικό ,αλληγορικό και μυστηριακό χαρακτήρα. Στο έργον αυτό περιγράφεται και αναλύεται ένας ζωγραφικός πίνακας ,ο οποίος εικονίζει σκηνές από την ενσάρκωση της ψυχής στον Τόπο του Βίου -μετά από το μεγάλο ταξίδι της στην νύκτα – και την πορεία του ανθρώπου ή προς το Φως ,την Αληθινή Παιδεία και την Ευδαιμονία ή προς το Σκότος ,την Ψευδοπαιδεία και την Κακοδαιμονία.
Χαρακτικό έργο από την Συλλογή » Tabula Cebetis » { Πανεπ. Princeton }.
ΚΕΒΗΣ Ο ΘΗΒΑΙΟΣ.
Ο Κέβης ήταν από την Θήβα ,πρωτεύουσα πόλη της Βοιωτίας, ο οποίος άκμασε το 410 π.Χ. τον καιρό του βασιλιά Δαρείου. Με τον συμπολίτη του Σιμμία αρχικά υπήρξε μαθητής του Πυθαγορείου φιλοσόφου Φιλολάου ,μετέπειτα αφοσιωμένος μαθητής μέχρι το τέλος του διδασκάλου του Σωκράτους και φίλος του Πλάτωνος ,ο οποίος μάλιστα τον αναφέρει με πολύ έπαινο στον Διάλογό του » Φαίδων ». Επιμελήθηκε περισσότερο της Ηθικής Φιλοσοφίας ,στην οποίαν ευδοκίμησε πάνω από πολλούς άλλους διδάσκοντάς την όχι τόσο με τα λόγια ,όσο με τα έργα και με το καλό του παράδειγμα, ζώντας με σωφροσύνη και ενάρετα. Όταν έφτασε σε έσχατα γηρατειά ,όπως όλοι οι γνήσιοι μαθητές του Σωκράτους , λένε ότι συνέγραψε κι αυτός σύγγραμμα με το όνομα » Πίναξ » . Τα υπόλοιπα δύο συγγράματά του » Εβδόμη » και » Φρύνιχος » χάθηκαν . Ο σωζόμενος »πίνακας » φαίνεται να μην έχει σχέση προς τον Κέβητα τούτον ,αλλά να είναι μάλλον έργο των Ρωμα’ι’κών χρόνων.
Ο Κέβης ήταν πολίτης των Θηβών .Αποδίδονται δε σε αυτόν τρείς διάλογοι ,οι εξής : ‘Πίναξ ‘, ‘Έβδομη ημέρα’ , ‘Φρύνιχος’.
ΣΟΥ’Ί’ΔΑ / ΣΟΥΔΑ – » Λεξικόν ».
Ο Κέβης ήταν φιλόσοφος και μαθητής του Σωκράτους. Φέρονται ως διάλογοί του οι εξής τρείς : » Εβδόμη» , » Φρύνιχος » , »Πίναξ »{ διήγηση των εν του Άδου πραγμάτων } και κάποια άλλα.
ΑΔ.ΚΟΡΑΗ -» Άπαντα ». Β’. Περί Παιδείας και γλώσσης – Η εκλογή των κειμένων ,{ σελ. 256 -7 }.
Ο αλληγορικός πίνακας του Κέβητος κατέχει την δωδεκάτη θέση [ 12 ] στην εκλογή των απαραιτήτων κειμένων ,κατά τον Mεγάλο Διδάσκαλο του Γένους Αδ. Κοραή. Θα ήταν ευχής έργον ,εάν οι τωρινοί διδάσκαλοι ακολουθούσαν τις παραινέσεις [ =προτροπή προς το καλόν κ’ αγαθόν ] του Διαφωτιστή Αδ. Κοραή για την παιδεία ,όπως και για τον τρόπο εκλογής και διδασκαλίας των κειμένων . Ας μην λησμονούμε ,ότι ηπαιδεία με τηνπαιδιά [ παιχνίδι ] έχουν την ίδια ρίζα ,και αυτές με τα παιδιά. Αυτό είναι ,που λείπει σήμερα από τον τρόπο διδασκαλίας : η ανάμιξη ,το σμίξιμο γνώσης και γέλιου. Διότι ,ο αληθινός Διδάσκαλος , όχι μόνον δεν έχει αχθηδόνες στην όψη , αλλά είναι και γελασίνος.
Ο » πίνακας του Κέβητος » ή αλλιώς »Κέβητος Θηβαίου πίναξ » είναι ένας διάλογος με ηθικό περιεχόμενο. Πολλοί το θεωρούν έργου του Σωκρατικού Κέβητος ,τούτο όμως δεν είναι αληθές ,διότι το θέμα του είναι μια αλληγορική εικόνα και όχι μύθος. Ο Μύθος είναι μορφή αυθύπαρκτη με ανάλογη προσπάθεια να συλλάβει την Ιδέα ,ενώ η Αλληγορία επιδιώκει την παράσταση των διανοημάτων και βουλημάτων [ σκοπών ,προθέσεων ] με την προσωποποι’ί’α .Οι αρχαίοι συγγραφείς έδωσαν μόνο δείγματα αλληγορικής γραφής .Οι σοφιστές απέδιδαν »υπόνοια » ,δηλαδή αλληγορική σημασία στα έπη του Ομήρου .Γενικά η αλληγορία είναι ξένη προς την κλασσική αρχαιότητα. Ανήκει σχεδόν ολοκληρωτικά στους μετά Χριστόν χρόνους και ειδικά στην μεσαιωνική τέχνη ,που είναι μια ατελεύτητη αλληγορία και έχει ανάγκη ερμηνείας. Η βιοθεωρία του διαλόγου είναι Στω’ι’κή ,όπως αυτή διαμορφώθηκε κατά την τρίτη περίοδό της και μάλιστα από τον Μουσώνιο Ρούφο : η παιδεία είναι αντίδοτο κατά παντός κακού ,απαλλάσσει τον άνθρωπο από την άγνοια και την πλάνη και τον οδηγεί στην επιστήμη με τις άλλες αρετές και τελικά στην ευδαιμονία.
ΓΡ. ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ – » Λεξικόν ερμηνευτικόν ».
Αίνιγμα = λόγος σκοτεινός. Το ίδιον του αινίγματος είναι αυτό , ενώ λέγει κανείς πράγματα υπαρκτά ,είναι αδύνατoν να συνδεθούν. Αινίσσομαι / αινίττομαι [< αίνος ] = ομιλώ σκοτεινώς, αινιγματωδώς. Αίνος = λόγος παροιμιώδης ,παραβολικός και εικονικός ,βραχύς , παραινετικός και διδακτικός ,συνήθως έμμετρος.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί Ποιητικής », { 1404 b }.
Αν κάποιος [ ποιητής ] χρησιμοποιήσει »ξενικά» στοιχεία [= ιδιωματικές λέξεις , μεταφορές και ό,τι είναι αντίθετο προς τις συνήθεις εκφράσεις ] ό λόγος του θα γίνει ή αίνιγμα ή βαρβαρισμός . Δηλαδή , αν μεν αποτελείται από μεταφορές ,θα είναι αίνιγμα, αν δε αποτελείται από ιδιωματικές λέξεις ,θα είναι βαρβαρισμός . Διότι και του αινίγματος αυτή είναι η μορφή : το να να συναρμολογεί στοιχεία στον λόγο του , τα οποία είναι αδύνατον να συνδεθούν.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ρητορική », { Γ’. 1405 b } .
Η μεταφορά είναι ένα είδος αινίγματος ,όταν αυτή είναι σαφής, και η μεταφορά έχει μεταφερθεί ορθά [ ευ ].
ΔΗΜ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Αλληγορία : το να λέγει κανείς και άλλα να εννοεί , η υποδήλωση εννοίας διαφορετικής από εκείνη ,την οποία πρώτα συλλαμβάνει κάποιος ακούοντας ή αναγιγνώσκοντας τις λέξεις //Η κεκαλυμμένη φράση ,ο σκοτεινός λόγος .
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Πώς δει τον νέον ποιημάτων ακούειν », { 19 e -f }.
Ορισμένοι παραποιούν και διαστρέφουν τους μύθους με αυτές που στο παρελθόν ονομάζονταν »υπόνοιες »και σήμερα ονομάζονται »αλληγορίες ».
ΜΟΥΣΩΝΙΟΣ ΡΟΥΦΟΣ
Ο Ρωμαίος Μουσώνιος Ρούφος Γάϊος { Musonious Rufus } , Ετρούσκος κατά το γένος ,ήταν φιλόσοφος και Στωϊκός διδάσκαλος του 1ου μ.Χ.αι. Δίδαξε αποκλειστικά στην Ελληνική γλώσσα. Έχουν διασωθεί αποσπά-σματα από τα έργα του : << Λόγοι Φιλοσοφίας εχόμενοι >> και << Απομνημονεύματα >> .
Ο Ρωμαίος Ερμάς ήταν χριστιανός του 2ου αι.μ.Χ.. Έγραψε βιβλίο που περιλαμβάνει : α]. ‘οράσεις ‘που έγιναν σ’ αυτόν από μία γυναίκα ,προσωποποίηση της εκκλησίας β]. εντολές και παραβολές από πρόσωπο που είχε πρόσωπο αγγέλλου και λεγόταν Ποιμήν .Από το περιεχόμενου του κειμένου φαίνεται η επίδρασή ,που άσκησε επάνω του ο πίνακας του Κέβητος.
ΕΡΜΑ – » Ποιμήν », { Παραβολή Θ’ . XV ,i-iii }.
Ποιμήν : o άγγελος της Μετανοίας.
<< Φανέρωσέ μου, Κύριε , είπα ,τα ονόματα των Παρθένων και των Μαυροφορεμένων γυναικών .>>
Tο έργο χωρίζεται σε : ΠΡΟΟΙΜΙΟΝ – ΥΠΟΘΕΣΙΣ – ΕΠΙΛΟΓΟΣ.
A.ΠΡOOIMION:
Κάποιοι ξένοι παρατηρούσαν με προσοχή έναν παράξενο πίνακα ,που βρισκόταν μπροστά στο ιερόν του Κρόνου και ήταν αφιερωμένος από κάποιον ξένο σοφό και ζηλωτή του Πυθαγορικού και Παρμενιδείου βίου. Αυτός ο πίνακας είχε διάφορες ακατάληπτες σκηνές με αλληγορικό περιεχόμενο ,τις οποίες αδυνατούσαν να ερμηνεύσουν .Ως εξηγητής προσέρχεται ένας ντόπιος πρεσβύτης ,που είχε ακούσει και γνώριζε την ιστορία που αφηγείται η εικόνα. Ο γέρων τους προειδοποιεί ότι θα πρέπει να δείξουν μεγάλη προσοχή σ’ αυτά που θα τους πει, διότι ο πίνακας αυτός ,εάν γίνει κατανοητός, μπορεί να οδηγήσει στην φρονιμότητα και στην ευδαιμονία ,εάν όμως δεν γίνει κατανοητός, να οδηγήσει στην αφροσύνη και την κακοδαιμονία. Παρομοιάζει μάλιστα την εξήγηση της Εικόνας με το αίνιγμα της Σφιγγός, το οποίο έθετε στους ανθρώπους . Εάν κάποιος κατάφερνε να το λύσει σωζόταν, εάν όμως αποτύγχανε, καταστρεφόταν αμέσως. Το ίδιο συμβαίνει και με την ερμηνεία αυτού του πίνακα ,διότι η Αφροσύνη για τους ανθρώπους είναι Σφίγγα ,η οποία βάζει το εξής αίνιγμα
<< τί αγαθόν ,τί κακόν , τί ούτε αγαθόν ούτε κακόν έστιν εν τω βίω ; >>
Όποιος δεν λύσει αυτό το αίνιγμα ,θα καταστραφεί από την Σφίγγα, όχι όμως αμέσως, αλλά αργά και βασανιστικά κατά την διάρκεια του βίου του, σαν αυτούς που παραδίδονται για τιμωρία. Όποιος όμως καταφέρει να λύσει το αίνιγμα , τότε η Αφροσύνη καταστρέφεται, ο ίδιος σώζεται και σ’ όλον τον βίον του μακάριος και ευδαίμων γίνεται. Μετά τις διαβεβαιώσεις των ξένων, ότι θα προσέξουν πολύ τα λεγόμενά του , ο γέρων , παίρνοντας ένα μικρό ραβδί στο χέρι , αρχίζει την εξήγηση της Εικόνας.
Β.ΥΠΟΘΕΣΙΣ
i}. Α’ ΠΕΡΙΒΟΛΟΣ:
Ο τόπος αυτός καλείται ανθρώπινη ζωή [ Βίος ] και ο πολύς λαός [ Όχλος ] που στέκεται κοντά στην πύλη είναι όσοι πρόκειται να εισέλθουν στον Τόπον του Βίου. Ο γέρων ,που στέκεται πιο πάνω , κρατάει έναν Χάρτη στο ένα χέρι με οδηγίες για τους εισερχομένους στον Τόπον του Βίου ,ενώ με το άλλο χέρι τους δείχνει ποίαν οδόν πρέπει να ακολουθήσουν ,αν σκοπεύουν να είναι ευτυχείς και ευδαίμονες στον βίο τους ,καλείται Δαίμων [ Θεός ] . Κοντά στην εξωτερική πύλη του Τόπου του Βίου , κάθεται μια γυναίκα σε έναν θρόνο η οποία ονομάζεται ΑΠΑΤΗ . Αυτή η γυναίκα κρατάει ένα κύπελο γεμάτο με το ποτό της Πλάνης και της Άγνοιας .Από το περιεχόμενο του ποτηριού αυτού υποχρεωτικά πίνουν όλοι ,άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο. Έπειτα ,αφού εισέλθουν , τους υποδέχονται πλήθος από γυναίκες που ομοιάζουν με εταίρες και ονομάζονται Δοξασίες, Επιθυμίες και Ηδονές , οι οποίες και τους απαγάγουν .Από αυτές ,άλλες [ οι καλές ] τους οδηγούν στην σωτηρία και άλλες [ οι κακές ] στην καταστροφή ,καθώς άλλοι πίνουν πολύ από το ποτό της Απάτης και λησμονούν ,ενώ άλλοι πίνουν λίγο και ενθυμούνται. Πάνω σε στρογγυλό λίθον , που δηλώνει αστάθεια , κάθεται μια τυφλή ,κωφή και μαινόμενη γυναίκα ,που καλείται ΤΥΧΗ. Αυτής το έργο είναι από άλλους να αφαιρεί τα υπάρχοντα και σε άλλους να τα δίνει , και από τους τελευταίους πάλι να τα αφαιρεί και να τα δίνει πάλι σε άλλους στα τυφλά και αβέβαια [ εική και αβεβαίως ] . Γύρω από την Τύχη στέκεται ο Όχλος των Απροβουλεύτων , απερίσκεπτων ανθρώπων , που στερούνται προαιρέσεως και έχουν διαφορετική συναισθηματική κατάσταση .Διότι από αυτούς ,άλλοι φαίνονται χαρούμενοι, επειδή πήραν αγαθά από την Τύχη { πλούτο, δόξα, ευγένεια ,τέκνα ,εξουσίες } , γι’ αυτό και την αποκαλούν Αγαθή άλλοι φαίνονται λυπημένοι και με τα χέρια τεντωμένα ,επειδή η Τύχη τους αφαίρεσε , ό,τι αγαθά τους είχε δώσει , γι’ αυτό και την αποκαλούν Κακή.
ii}.Β’ ΠΕΡΙΒΟΛΟΣ :
Έξω από τον πρώτο εσωτερικό περίβολο στέκονται στολισμένες σαν εταίρες η Ακρασία , η Ασωτία , η Απληστία και η Κολακεία . Εκείνος δε που πείθεται από αυτές και παραδίδει τον εαυτόν του στην Ηδυπάθεια αναγκάζεται να κάνει όλα ,όσα είναι βλαβερά : να αποστερεί, να ιεροσυλεί, να καταπατεί τον όρκο του, να προδίδει και τελικά να παραδίδεται στην Τιμωρία . Πίσω από αυτές εικονίζεται η Τιμωρία με μαστίγιο στο χέρι, η Λύπη με το κεφάλι ανάμεσα στα γόνατά της ,η Οδύνη που αποσπά τις τρίχες από το κεφάλι της, ο Οδυρμός και η Αθυμία . Από εκεί ρίχνεται στο Οίκον της Κακοδαιμονίας και εκεί πεθαίνει βυθισμένος στην δυστυχία, αν δεν τον συναντήσει η ΜΕΤΑΝΟΙΑ .Η Μετάνοια δεν συναντά όλους τους ανθρώπους ,αλλά μονάχα αυτούς που ήπιαν μικρότερη ποσότητα από το ποτό της Πλάνης. Το γεγονός ,ότι πίνουν όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι μια ποσότητα Πλάνης ,πλησιάζει τον Πίνακα στην θεωρία της ανάγκης. Αν λοιπόν η Μετάνοια συναντήσει κάποιον από αυτούς ,τον απαλλάσσει από τα κακά και του συνιστά άλλη Δόξα ,που τον οδηγεί ή στην ΑΛΗΘΙΝΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ή στην Ψευδοδοξία ,η οποία τελικά τον κατευθύνει στην ΨΕΥΤΟΠΑΙΔΕΙΑ Στην πρώτη περίπτωση (Αληθινή Παιδεία) ο άνθρωπος καθαίρεται [ καθαρίζεται ] από αυτήν , σώζεται και ζει ευτυχισμένος , στην δεύτερη περίπτωση πλανάται πλάνη οικτρά εξ αιτίας της Ψευδοδοξίας.
iii}.Γ’ ΠΕΡΙΒΟΛΟΣ:
Στην πύλη του δευτέρου εσωτερικού περιβόλου στέκεται μία γυναίκα που οι περισσότεροι την ονομάζουν Παιδεία ,στην πραγματικότητα όμως είναι Ψευδοπαιδεία εσωτερικού περιβόλου στέκονται οι Εραστές της Ψευδοπαιδείας : οι ποιητές, οι ρήτορες, οι διαλεκτικοί, οι μουσικοί, οι μαθηματικοί, οι αστρολόγοι, οι κριτικοί, οι ηδονικοί, οι περιπατητικοί και άλλοι. Όλοι αυτοί βρίσκονται υπό την επήρεια του ποτού της Απάτης και δεν απαλλάσσονται από την Αγνοια , την Αφροσύνη και την λοιπή Κακία ,έως ότου αποκηρύξουν από μέσα τους την Ψευδοπαιδεία και ακολουθήσουν την οδόν προς την ΑΛΗΘΙΝΗ ΠΑΙΔΕΙΑ. Η Αρετή και η Κακία είναι ιδιότητες που δεν επιδέχονται βαθμολογικές διαφορές [ ποιότητες ]. Οι Αρετές και οι Κακίες ως εξωτερικεύσεις μιας και της αυτής διαθέσεως ,είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένες .Δεν μπορεί κανείς να έχει ένα μέρος από αυτές [ ποσότητες ] , αλλά ή θα είναι σοφός και ενάρετος ή ανόητος και κακός. Επομένως ,όλες οι Αρετές είναι ίσες ως προς αξία και όλες οι Κακίες ίσες ως προς την απαξία.
iv}. ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ :
Ο δρόμος που οδηγεί στην αληθινή παιδεία είναι τραχύς και πετρώδης και καταλήγει ανάμεσα από γκρεμούς σε μια μικρή θύρα. Επάνω στο βουνό υπάρχει ένας βράχος και εκεί πάνω στέκονται η Εγκράτεια και η Καρτερία που τραβούν προς το μέρος τους εκείνους που πλησιάζουν ,τους ενθαρρύνουν και τους δείχνουν τον δρόμο ,ο οποίος από εκεί και πέρα είναι ομαλός. Μέσα σε ένα άλλο περίβολο που είναι το Οικητήριο των Ευδαιμονία διαμένουν οι Αρετές και η ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ. Κοντά στην πύλη στέκεται πάνω σε τετράγωνη λίθο η ΠΑΙΔΕΙΑ και μαζί της η Αλήθεια και η Πειθώ. Η Παιδεία τους ενθαρρύνει και τους οπλίζει με αφοβία, με σκοπό να μην πάθουν πια κανένα κακό στην ζωή τους. Τους καθαρίζει από την άγνοια και την πλάνη του Ποτού της Απάτης και τους οδηγεί στην Επιστήμη και τις άλλες Αρετές . Και αυτές πάλι τους οδηγούν στην Μεγάλη Μητέρα όλων ,την ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ. Εκεί πια όταν φτάσουν γίνονται <<ΑΥΤΑΡΚΕΙΣ >>. Συνεπώς , η επιστήμη και γενικώς η γνώση δεν είναι μία αφηρημένη φιλοσοφική έννοια ή μια ενατένιση του κόσμου ,αλλά ένα αποτελεί ένα απλό μέσον για την άσκηση της Αρετής. Ο άνθρωπος ,δηλαδή ,πρέπει να ενδιαφέρεται τόσο για την επιστήμη, ,όσο τον εξυπηρετεί στις πρακτικές ανάγκες του. Επομένως ,η Αρετή ταυτίζεται με την Επιστήμη. Η ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ κάθεται σε θρόνο υψηλό και προσφέρει με τον Χορό των Αρετών στους ταξιδιώτες , που τα κατάφεραν με την δύναμη της να νικήσουν τα θηρία, στέφανο νίκης .Τα θηρία αυτά είναι η Άγνοια , η Πλάνη η Λύπη , ο Οδυρμός , η Φιλαργυρία, η Ακράτεια και όλη η Κακία. Ο ευδαίμων είναι αυτάρκης ,αυτεξούσιος και ανεπηρέαστος από εξωτερικές επιρροές . Κατόπιν η στεφανωμένη ένσαρκος ψυχή διανύει εκ νέου τον κύκλο του βίου ,αλλά αυτή τη φορά θεωρεί ως Απαθής παρατηρητής τα τεκταινόμενα του βίου .Δεν ενοχλείται πια από την λύπη, την πενία την φιλαργυρία και από τ’ άλλα κακά ,διότι έχει κατακτήσει την « ΑΠΑΘΕΙΑ ».
Γ’. ΕΠΙΛΟΓΟΣ .
Ο Γέροντας αποτυπώνει τα ουσιώδη φιλοσοφικά συμπεράσματα του έργου. Η ποιότητα του βίου εξαρτάται από τις Αληθείς Αρετές. Η Τύχη δεν είναι παντοδύναμη ,εφόσον αδυνατεί να ρυθμίσει την ζωή όλων. Από την Ψευδοπαιδεία οι άνθρωποι , αφού πάρουν το εφόδιο που θέλουν ,πρέπει να συνεχίζουν τον δρόμο τους προς την Αληθινή Παιδεία. Το αναγκαίο αυτό εφόδιο είναι τα γράμματα και μερικά άλλα μαθήματα ,τα οποία θα χρησιμεύσουν στους νέους σαν χαλινάρι. Γνώσεις που δεν έχουν την ικανότητα διάκρισης του Αγαθού και του Κακού ,δεν ασκούν απολύτως καμμία αντίδραση ,στο να γίνει ο άνθρωπος βελτίων .Διότι είναι δυνατόν κάποιος να κατέχει τις μαθήσεις αυτές της Ψευδοπαιδείας και παραλλήλως να είναι και ακρατής και μέθυσος και άδικος και φιλάργυρος και προδότης και τελικά ανόητος .Εάν κανείς ζει κακώς , η ζωή γι’ αυτόν δεν αποτελεί αγαθό. Η ίδια η ζωή δεν είναι κακόν ,αλλά η κακή ζωή είναι κακόν. Γι’ αυτό η ζωή αυτή καθ’ εαυτή δεν έχει καμμία αξία, εάν δεν έρχεται σε αντίθεση με τα πάθη [» τας αμέτρους και αλλοκότους ορμάς» -ΖΗΝΩΝ ] . Η ζωή δεν είναι ούτε αγαθόν ούτε κακόν .Εάν κανείς είναι υποχρεωμένος να επιλέξει ανάμεσα στο << κακώς ζην >> και στο << καλώς και ανδρείως αποθανείν >> είναι ανάγκη να προτιμήσει το δεύτερο .Η Παιδεία βοηθάει τον άνθρωπο να γίνει »αγαθός και σπουδαίος » , όχι ο πλούτος. Διότι ούτε την Φρόνηση ,ούτε την δικαιοσύνη αποκτά κανείς με τον πλούτο και με κακά έργα .Από κακά έργα και αντιστρόφως δεν μπορεί να προέλθει τίποτα το καλό. Ο πλούτος ,η δόξα και όλα τα παραπλήσια ούτε αγαθά ούτε κακά μπορούν από μόνα τους να είναι. Μόνον η Φρόνηση αποτελεί Αγαθόν και η Αφροσύνη Κακόν.
Υπόθεσις τούτου του πίνακος .O Kέβης επιγράφει τούτον τον διάλογο Πίνακα ,δηλαδή Εικόνα ,επειδή σ’ αυτόν , σαν σε κάποια εικόνα , ζωγραφίζει με ζωηρά χρώματα όλη την πορεία της ανθρώπινης ζωής κατά την ενσάρκωση της Ψυχής στον Τόπο της Γενέσεως και της Φθοράς.
Η απλή έννοια τούτου του πίνακος είναι αυτή : Άπειροι μεν και αμαθείς εισέρχονται οι άνθρωποι στον Κόσμο , γίνονται δε ενάρετοι ή ευτυχείς ,αν ακούνε την φωνή του Θεού τους ,αυτό σημαίνει την φωνή της λογικής ,την φωνή της συνειδήσεώς τους. Αλλά οι περισσότεροι ,φευ ! ακολουθούν με πολλή αστοχασία και ελαφρογνωμία τις κακές επιθυμίες και τα πάθη τους και καθιστούν τους εαυτούς πάρα πολύ δυστυχείς .Στην αρχή περιγράφει ο Κέβης την κατάσταση της ψυχής ακόμη πριν της ενώσεώς της μετά του σώματος. Eυθύς δε ,που θα εισέλθουν οι άνθρωποι σ’ αυτήν την ζωή ,δίδει ο θεός του καθενός εξ αυτών καλές διδασκαλίες και σωτήριες παραγγελίες συστήνοντάς του με πάρα πολύ επιμέλεια την Αρετή ,και παριστάνοντάς του την Κακία αξιομίσητη .Αλλά ευθύς αμέσως η Απάτη μετά παρρησίας λόγου αγωνίζεται να εξαλείψει πάλι τις καλές διδασκαλίες και τις σωτήριες παραγγελίες του Θεού. Εξ αιτίας αυτής λοιπόν διασαλεύονται αυτοί στις γνώμες τους και στις κρίσεις τους για τα πράγματα ,μιμούνται τον χυδαίο λαό και στοχάζονται τα αγαθά της τύχης ως την άκραν ευδαιμονία. Έπειτα δε κάνουν συντροφιά με αυτούς και ασελγείς γυναίκες ,αχρείες και απορριμένες ψυχές ,οι οποίες επιζητούν να τους προσελκύσουν με το ψιμύθιο [ μακιγιάζ ] και τις κολακείες τους στα δίχτυα τους και να τους δεσμεύσουν. Αφού δε πιαστούν στα δίκτυα και στα βρόχια τους ,τότε ακολουθούν αναγκαστικά από αυτά όλα τα λυπηρότατα αποτελέσματα ,δηλαδή πτωχεία ,ατιμία , όνειδος ,αισχύνη και όλα τα υπόλοιπα κακά. Εάν δε στο τέλος έλθουν στα συγκαλά τους και καταλάβουν ταχέως τα ολέθρια παρεπόμενα της προηγούμενης ζωής τους και αποκτήσουν αληθείς έννοιες περί του άκρου αγαθού και βάλουν σε έργο τις καλές διδασκαλίες που άκουσαν ,τότε γίνονται ενάρετοι και επομένως ευτυχούν και στεφανώνονται από τις Αρετές .Τώρα ,πρώτον βλέπουν αυτοί καθαρά την προηγούμενη τους άθλια ζωή ,πόσο άσχημη ήταν ,επειδή και η Αρετή τους δείχνει τους άλλους ,οι οποίοι από άγνοια ,μωρία και κακία ατιμάζουν την έννοια της ανθρώπινης φύσεως και υποδουλώνονται στις σαρκικές ηδονές, και για να το πω απλά είναι σκλάβοι των παθών και των κακών επιθυμιών .Στο τέλος αποδείχνει ακόμη ο Κέβης ,ότι οι Πεπαιδευμένοι δεν έχουν κανένα ξεχωριστό προτέρημα για την μάθησή τους ,από τους Απαίδευτους ως προς την απόκτηση της Ευδαιμονίας ,και ότι τα λεγόμενα τυχερά αγαθά ,παραδείγματος χάριν η ζωή ,η υγίεια ,η δόξα ,ο πλούτος ,η εξουσία ,τα τέκνα ,η νίκη και τα παρόμοια δεν είναι αληθινά καλά , καθώς τα εναντία αυτών ,όπως ο θάνατος ,η αρρώστια ,η αδοξία ,η φτώχεια ,η στέρηση των τέκνων και τα παραπλήσια δεν είναι αληθινά κακά. Και για όλα αυτά αποφαίνεται ,ότι η Σοφία μόνον είναι αληθινό καλό ,η Μωρία δε αληθινό κακό »
{ Απομαγνητοφώνηση ομιλίας της συγγραφέως και διαπρεπούς Άννης Χ. Μαρκοπούλου { Δρ. Φιλοσοφίας της Παιδείας του Παν. Σορβόννης },στο εκλεκτό διαδικτυακό κανάλι »Φρυκτωρίες », με εισαγωγή από τον ειδήμονα αρχαιολόγο και εκδότη του βιβλίου »Κέβητος πίναξ » Ευ. Μπεξή , βεβαίως μετά των απαραιτήτων από πηγές συμπληρωμάτων }.
<< Η εικόνα του πίνακος παριστάνει έναν μεγάλο περίβολο ,ο οποίος εμπεριέχει άλλους δύο περιβόλους ,έναν μεγαλύτερο και έναν μικρότερο . Ο μεγάλος εξωτερικός περίβολος είναι ο Τόπος του Βίου ,στην Πύλη του οποίου στέκεται ο Όχλος των ψυχών ,που πρόκειται να εισέλθουν ,δηλαδή να ενσαρκωθούν .Η ερμηνεία της εικόνας αυτής παρομοιάζεται από τον γέροντα που την εξηγεί ,με το Αίνιγμα της Σφιγγός. Συγκεκριμένα η Σφίγξ συμβολίζει την Αφροσύνη ,η οποία θέτει στους ανθρώπους το αίνιγμα << του τί είναι Αγαθόν ,τί είναι Κακόν ,τί είναι Ούτε Αγαθόν, Ούτε Κακόν >>.Δηλώνει ,επίσης, ότι εκείνος που δεν θα κατανοήσει το νόημα του Αινίγματος αυτού ,θα καταστραφεί από την Αφροσύνη, όχι άπαξ και στιγμιαία ,όπως από την Σφίγ-γα του Οιδίποδος ,αλλά σιγά-σιγά καθ’ όλη την διάρκεια του βίου του. Αντιστρόφως εκείνος που θα καταφέρει ,μέσω της αρετής της Φρονήσεως ,να κατανοήσει και συνεπώς να λύσει το Αίνιγμα αυτό ,θα απαλλαγεί για πάντα από την Αφροσύνη και θα ζήσει μακάριος και ευδαίμων κατά το υπόλοιπο του βίου του >>.
ΕΚΔ. ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε . -» Ιστορία του Ελληνικού έθνους » { σελ.143 ,368 }.
Ανθρωπομορφισμός. Απέναντι στην Ανατολή και στην Αίγυπτο με τις θηριόμορφες θεότητες οι Έλληνες παρατάσσουν ένα πάνθεον , όπου ανεξαιρέτως κυριαρχεί ο ανθρωπομορφισμός .Χαρακτηριστικό είναι ,ότι ακόμη και τα φανταστικά τέρατα των Ελλήνων { Σφίγγα , Κένταυρος, Σειρήνα κ.λ.π. } έχουν πάντοτε ανθρώπινη μορφή και μόνον σώμα ζώου ,ενώ στις Ανατολικές και Αιγυπτιακές θεότητες δεν συμβαίνει αυτό.
Ποία είναι η λύσις του αινίγματος της Σφιγγός ;
ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΥ -» Βιβλιοθήκη , Ελληνική Μυθολογία »,{ Γ’.V .8 }.
Μόλις το άκουσε ο Οιδίποδας , έλυσε το αίνιγμα της Σφίγγας , απαντώντας ,ότι είναι ο άνθρωπος.
Όμως , ο διαπρεπής καθηγητής [ Μουσ. σπουδών ] του ΕΚΠΑ , κ. Χαρ. Σπυρίδης , διαφωνεί ,όσον αφορά την λύση του αινίγματος της Σφιγγός , στηριζόμενος σε επιχειρήματα μετά αποδείξεων.
»Η αλληλουχία με την οποίαν εκτίθενται τα επίθετα : δίπουν, τρίπουν ,τετράπουν ,δεν έχει καμμία σχέση με τις ηλικιακές φάσεις του ανθρωπίνου όντος ».
ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ ΤΗΣ ΣΦΙΓΓΟΣ [ 2 ].
» τί αγαθόν ,τί κακόν , τί ούτε αγθόν ούτε κακόν έστιν εν τω βίω ; ».
Ζωγράφος του Μπέλνταμ, – » Σφίγγα ανάμεσα σε άνδρες »,{ 470 }. Μουσείον Λούβρου – » Μαύρη λέκυθος.
<< Σε αυτό το πλαίσιο, η Αρετή της Φρονήσεως ,που είναι Αληθής Αρετή και αντίθετη με την Κακία της Αφροσύνης ,η οποία είναι Είδωλον Αρετής, τίθεται ως προϋπόθεση της Ευδαιμονίας του βίου της ενσάρκου ψυχής. Η αντίληψης αυτή ανιχνεύεται και στο έργο του Πλάτωνος » Μένων » >>.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Μένων », { 88 c }.
Συνολικά όσα πράττει και υφίσταται η ψυχή ,εάν τα κατευθύνει η Φρόνηση καταλήγουν σε ευδαιμονία ,εάν η Aφροσύνη στο αντίθετο.
Α’ ΠΕΡΙΒΟΛΟΣ .
<< Στην Πύλη του μεγάλου εξωτερικού περιβόλου και λίγο ψηλότερα από τον Όχλον των ανθρώπων ,που εισέρχεται στον ένσαρκο βίο, στέκεται ένας γέρων ,ο οποίος καλείται Δαίμων. Ο Δαίμων αυτός με το ένα χέρι κρατά έναν Χάρτη του βίου ,ενώ με το άλλο χέρι του δείχνει στον Όχλο των ανθρώπων ,ποία οδό θα πρέπει να ακολουθήσει ,προκειμένου να σωθεί .Ταυτόχρονα προστάζει τους εισερχομένους στον Τόπο του Βίου ,τί θα πρέπει να κάνουν στην διάρκεια του ενσάρκου βίου τους >>.
O ΔΑΙΜΩΝ.
Θεοί – Δαίμονες – Άνθρωποι.
Οι Δαίμονες [ < δαήμονες = σοφοί ] είναι όντα ανώτερα από τον άνθρωπο και κατώτερα από τους Θεούς. Ανήκουν στο μεταξύ των δύο προηγουμένων τάξεων .Δαίμων είναι και ο Έρως. Θυμίζουν σε πολλά τους αγγέλους της Χριστιανικής θρησκείας. Είναι αγγελιοφόροι μεταξύ Θεών και ανθρώπων και έχουν τον ρόλο του φύλακα-αγγέλου [ προσωποποίηση της μοίρας ] κατά την ενσάρκωση της ψυχής στον Τόπο του Βίου. Στην Χριστιανική θρησκεία ,η λέξη έχει υποστεί νοηματικό ακρωτηριασμό. Δαίμονες είναι μόνον τα κακά πνεύματα ,ενώ αγνοείται ο Αγαθοδαίμων.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Τίμαιος », { 90 a }
Ο Θεός το έδωσε στον καθένα μας σαν φύλακα άγγελογια να κατοικεί στην κορυφή του σώματος μας, να μας ανυψώνει από τη γη και να μας φτάνει μέχρι τον ουρανό, διότι η αλήθεια είναι ότι είμαστε φυτά όχι της Γης αλλά του ουρανού.Στον ουρανό συνέβη η πρώτη γέννηση της ψυχής και εκεί βρίσκονται οι ρίζες μας.
Διότι μόνον η Ελλάδα αληθινά γεννάει ανθρώπους , που είναι » φυτόν ουράνιον » και τέλειο θε’ι’κό βλαστάρι ,επειδή εκείνη τίκτει τον συλλογισμό ,που είναι εξοικειωμένος προς την επιστήμη.
ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ – » Σε κάθε άνθρωπο ,όταν γεννιέται παραστέκεται φύλακας-άγγελος ένας δαίμων. Κακός δαίμων δεν υπάρχει ».
<< Η εικόνα αυτή παραπέμπει στον Μύθο του Ηρός ,και συγκεκριμένα στον Προφήτη ,που δίνει τους κλήρους στις ψυχές ,προκειμένου αυτές να επιλέξουν το είδος του ενσάρκου βίου τους>>.
ADREA POZZO – » Αλληγορία του ιεραποστολικού έργου του Τάγματος των Ιησου’ι’τών [ Θρίαμβος και αποθέωση του Αγίου Ιγνατίου Λογιόλα ] », { 1661-94 }. Κορυφαίο δείγμα της ιλουζιονιστικής ζωγραφικής του Μπαρόκ.
Ο Ηρ ,υιός του Αρμενίου από την Παμφυλία, επιλέχθηκε ως αγγελιοφόρος των Θεών. Αφού σκοτώθηκε σε μάχη και κείτονταν νεκρός ανάμεσα σε πτώματα άλλων πολεμιστών, μετά από δώδεκα μέρες, οι συγγενείς του τοποθέτησαν το σώμα του πάνω στη νεκρική πυρά. Τότε ,η ψυχή του ξαναγύρισε στη ζωή και συνάντησε το σώμα του πάνω στην πυρά .Κατόπιν άρχισε να διηγείται όσα είδε στον Κάτω κόσμο.
Oι ψυχές πριν ενσαρκωθούν στον Τόπον του Βίου ,διαλέγουν αυτές τον δαίμονά τους . Αυτά τα λόγια ανήκουν στην παρθένα Λάχεση , θυγατέρα της Ανάγκης : » Ψυχές εφήμερες αρχίζει άλλη περίοδος ζωής για το θνητό γένος ,που θα καταλήξει πάλι στον θάνατο. Δεν θα σας διαλέξει ο δαίμων με κλήρο , αλλά σεις θα διαλέξετε τον δαίμονά σας.Ο καθένας είναι υπεύθυνος για την εκλογή του· ο θεός είναι ανεύθυνος ».
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία » ,{ Ι’. 620 e – 621 d }.
Κάθε ψυχή ήταν υποχρεωμένη { Ανάγκη } να πιει ορισμένη ποσότητα απ᾽ αυτό το νερό { της Λήθης }, μερικοί όμως δεν είχαν αρκετή φρόνηση να συγκρατηθούν και να μην πιούν περισσότερο απ’ όσο πρέπει · και τότε έχαναν για πάντα κάθε ανάμνηση των προηγουμένων.
Η ΑΠΑΤΗ.
<< Μία άλλη φιγούρα , που στέκεται και αυτή στην Πύλη του Τόπου του Βίου είναι η Απάτη. Αυτή περιγράφεται σαν μία γυναίκα με προσποιητόν ύφος και φαινομενικά εμπνέουσα εμπιστοσύνη ,η οποία κάθεται πάνω σε έναν θρόνο και κρατάει στο χέρι της ένα κύπελλο γεμάτο από το ποτό της Πλάνης και της Αγνοίας .Όλοι οι εισερχόμενοι στον Τόπον του Βίου ,πίνουν από το ποτό της Απάτης { Ανάγκη } ,αλλά άλλοι πίνουν περισσότερο και άλλοι λιγότερο { Μέτρον }.Η εικόνα αυτή παραπέμπει στις Ορφικές παραδόσεις ,σύμφωνα με τις οποίες η ψυχή ,προτού εισέλθει στην ενσάρκωση ,θα πρέπει να λησμονήσει όλα ,όσα είδε, όταν ζούσε ως άσαρκος ψυχή στον νοητόν κόσμο >>.
ΙΧΩΡ {133 }, ΕΛΕΝΗ -ΩΡΕΙΘΥΙΑ ΚΟΥΛΙΖΑΚΗ –
» Οι πηγές της Λήθης και της Μνημοσύνης »,{ σελ.42 ,48 }.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία », { Ι’.617 c }.
Oι Μοίρες. Η Λάχεσις υμνούσε τα γεγονότα [ τα περασμένα], η Κλωθώ τα όντα [τα παρόντα ] και η Άτροπος τα μέλλοντα [ τα μελλοντικά ].
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί του εμφαινομένου προσώπου τω κύκλω της Σελήνης » , { 945 c }.
Από τις Μοίρες , η Άτροπος είναι εγκατεστημένη στον Ήλιο , η Κλωθώ κινείται γύρω από την Σελήνη και γύρω από την Γη συμμετέχει στο έργο η Λάχεσις { < λαγχάνω > λαχνός } ,η οποία έχει το μεγαλύτερο μερίδιο στην Τύχη .
Η Λάχεσις είναι εγκατεστημένη στην γη και υμνεί τα γεγονότα [ = το παρελθόν ].
<< Στο εσωτερικό του Τόπου του Βίου [ μέσα στον μεγάλο εξωτερικό περίβολο], ευρίσκεται πλήθος γυναικών ,οι οποίες αποκαλούνται εταίρες και έχουν παντός είδους μορφές .Οι γυναίκες αυτές ,που αποκαλούνται Δόξαι ,Επιθυμίαι και Ηδοναί ,κατά την στιγμή της εισόδου του Όχλου των ανθρώπων στον ένσαρκο βίο ,ορμούν επάνω του και αγκαλιάζουν τον καθένα ,τον οποίον και απαγάγουν .Έτσι άλλους από αυτούς τους οδηγούν στην Σωτηρία και άλλους στην Απώλεια. Όσοι άνθρωποι λοιπόν επέλεξαν να ακολουθήσουν τις Αληθείς Δόξες ,τις Αληθείς Επιθυμίες και τις Αληθείς Ηδονές ,επειδή ήπιαν λιγότερο από το ποτό της Απάτης ,σώζονται ,ενώ αντιθέτως όσοι επέλεξαν να ακολουθήσουν τις Ψευδείς Δόξες ,τις Ψευδείς Επιθυμίες και τις Ψευδείς Ηδονές ,επειδή ήπιαν περισσότερο από το ποτό της Απάτης ,χάνονται. Επειδή δε όλες υπόσχονται Βίον Ευδαίμονα και Λυσιτελή ,οι πιο πολλοί άνθρωποι εξαπατώνται από αυτές.Και αυτό διότι έχουν ήδη πιεί ,άλλος περισσότερο άλλος λιγότερο από το ποτό της Απάτης ,και ως εκ τούτου περιπλανώνται άσκοπα μέσα στον Τόπο του Βίου >>.
ΔΟΞΑ – ΓΝΩΣΙΣ.
Ο όρος δόξα είναι δηλωτικός του καθαρού υποκειμενισμού. Η δοξασία { < δόξα < δοκείν = μου φαίνεται ,νομίζω } αντιπαρατίθεται στην αλήθεια , στην επιστήμη [ < επίσταμαι = γνωρίζω καλά πώς να κάνω κάτι ], δηλαδή στην πραγματική γνώση και είναι κατώτερος βαθμός γνώσης. Η δόξα δεν είναι συνώνυμο της πλάνης. Η δόξα , όταν είναι ορθή ,διαφέρει από την αλήθεια ,επειδή της λείπει η λογική στήριξη [ αποδείξη ].
Ο Παν,υιός του Ερμού , είναι ο Έλλην Λόγος , η λογική δυνατότητα του ανθρώπου . Ο Λόγος εκφράζει το παν ,περιστρέφει και περιστρέφεται αδιάκοπα και είναι δύο ειδών , αληθής και ψευδής . Γι ‘ αυτό έχει και διπλή φύση . Λείος από πάνω ,τραχύς και όμοιος με τράγο από κάτω. Και ο Παν είναι ή Λόγος ο ίδιος ή αδελφός του Λόγου.
ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ – » Ο Παν και οι Νύμφες ».
» Σ’ αυτή τη χώρα δεν πέθανε ο Μέγας Παν ».
MIX. ΠΕΡΑΝΘΗ – » Μεγάλη Ελληνική Ποιητική Ανθολογία » {τομ. Α΄}.
ΣΩΚΡ. .Τί τέλος πάντων είναι η επιστήμη. ΘΕΑΙΤ. Είναι αδύνατον να είναι η κάθε δόξα επιστήμη , επειδή υπάρχει [ εκτός της αληθούς δόξης ] και ψευδής δόξα . Πιθανώς η αληθής δόξα να είναι επιστήμη .
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Θεαίτητος »,
ΘΕΑΙΤ. Επιστήμη είναι η αληθινή δόξα μαζί με λόγο [ αποδείξεις ] .Η άλογος [ στερημένη λόγου ] δόξα βρίσκεται εκτός επιστήμης. Τα άλογα δεν είναι επιστητά [ αντικείμενα επιστήμης ], ενώ όσα έχουν λόγο είναι επιστητά.
Στην »Πολιτεία» , ο Πλάτων ,αναφέρει τις ακόλουθες τέσσαρες [ 4 ] βαθμίδες γνώσεως .1.Εικασία [ γνώση εφ’ όσον αυτή αναφέρεται όχι στα αντικείμενα ,αλλά στις απεικονίσεις αυτών 2.Πίστις { γνώση που αναφέρεται στα υπαρκτά αντικείμενα της πραγματικότητας και τα αισθητά γεωμετρικά σχήματα ] 3. Διάνοια [ γνώση που αναφέρεται στις μαθηματικές και τις λοιπές επιστημονικές έννοιες ] 4. Νόησις [ γνώση που αναφέρεται στις ιδέες και τις πρώτες αρχές .
Κατόπιν των καθορισμών , τους οποίους παρέχει ο Πλάτων, προκύπτει το παρακάτω σχήμα :
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία », { Ε’,480 a }.
Φιλόδοξος και Φιλόσοφος.
O Σωκράτης αποδίδει στον φιλόσοφο την επιστήμη ,δηλαδή την γνώση των όντων ,προς την οποίαν αντιτίθεται η άγνοια ,η αγνωσία των μη όντων. Μεταξύ της γνώσεως και της αγνοίας βρίσκεται η δόξα ,η δοξασία ,μία μεσάζουσα κατάσταση της οποίας τα αντικείμενα κείνται ωσαύτως μεταξύ των όντων και των μη όντων. Εκείνους λοιπόν, που λατρεύουν το καθευτό ον { το όντως ον } ,θα πρέπει να τους αποκαλούμε φιλοσόφους και όχι φιλοδόξους { δηλ. αρκούμενους στις δοξασίες και τις φαινομενικές αλήθειες χωρίς την ικανότητα να φιλοσοφούν }.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Συμπόσιον », { 202 a }.
Η ορθή δόξα βρίσκεται μεταξύ της επιστήμης και της αμαθείας.
H TYXH.
<< Επίσης, μέσα στον Τόπο του Βίου ,υπάρχει μία γυναίκα τυφλή ,κωφή και μαινόμενη, που κάθεται πάνω σε μία στρογγυλή πέτρα και καλείται ΤΥΧΗ. Το έργο αυτής είναι να περιφέρεται παντού και από άλλους να αρπάζει τα υπάρχοντά τους και σε άλλους να τα δίνει. Στην συνέχεια , από τους ίδιους πάλι να τα αφαιρεί και να τα δίνει σε άλλους στα τυφλά και αβέβαια [ εική και αβεβαίως ]..Γι’ αυτό άλλωστε κάθεται πάνω σε στρογγυλή πέτρα .Διότι η στρογγυλότητα του σχήματος συμβολίζει ότι τα δώρα της Τύχης δεν είναι ούτε σταθερά ,ούτε ασφαλή >>.
ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Εκλογαί ,Αποφθέγματα , Υποθήκαι », [ Α’ .XI ] . ‘ Περί Τύχης ή ταυτομάτου ‘.
17a ]. AETIOY [ Συναγωγή των αρεσκόντων ].
Ο Αριστοτέλης λέγει ,ότι διαφέρει το αυτόματον [ αυτό που γίνεται μόνο του ] από την τύχη [ τυχαίον ] ‘ η τύχη και το αυτόματον βρίσκεται σε αυτά που πρέπει να γίνουν οπωσδήποτε ‘ το αυτόματον δεν εξαρτάται από την τύχη, επειδή είναι έξω από ό,τι γίνεται ‘ η τύχη ανήκει στα λογικά , το αυτόματον ανήκει και στα λογικά και στα άλογα και στα άψυχα’ η τύχη γίνεται με προαίρεση, ενώ το αυτόματον απροαιρέτως [ χωρίς προαίρεση ]’ η τύχη λειτουργεί ,όταν υπάρχει κάτι ,το αυτόματον χωρίς λόγο, χωρίς να το σκεφτεί κανένας έξω.
<< Η Τύχη περιβάλλεται από τον τον Όχλο των Απροβουλεύτων ανθρώπων. Ποίος είναι ο Απροβούλευτος άνθρωπος ; Είναι αυτός ,του οποίου οι πράξεις στερούνται προαιρέσεως ,ο απερίσκεπτος άνθρωπος ,δηλαδή αυτός που πράττει άνευ προτέρας σκέψεως>>.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { Α’, 1111 b , 1112 b }.
Προαίρεσις : η έλλογος επιθυμία . Eπιθυμία : η άλογος επιθυμία. H προαίρεση δεν είναι κοινό κτήμα των ανθρώπων και των αλόγων ζώων, ενώ η επιθυμία και ο θυμός είναι. Η βούληση συνάπτεται περισσότερο προς τον τελικό σκοπό ,η δε προαίρεση προς τα μέσα επιτεύξεως του τελικού σκοπού. Η προαίρεση είναι βουλευτική όρεξη [ προτίμηση κατόπιν εκλογής δια της σκέψεως ].
<< Από αυτούς τους Απροβούλευτους , άλλοι φαίνονται χαρούμενοι και άλλοι λυπημένοι ,που έχουν τα χέρια τεντωμένα. Αυτοί που χαίρονται ,επειδή πήραν αγαθά από αυτήν , την αποκαλούν ΤΥΧΗΝ ΑΓΑΘΗ, ενώ αυτοί που λυπούνται ,,επειδή τους αφαίρεσε ότι τους είχε δώσει , την ονομάζουν ΤΥΧΗΝ ΚΑΚΗ. Τέλος , τα αγαθά της Τύχης είναι τα ακόλουθα : πλούτος , δόξα , ευγένεια [ δηλ. ευγενική καταγωγή } ,τέκνα , τυραννίδες [ δηλ. εξουσίες ] , βασιλείες . Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ,ότι τα αγαθά που προσφέρει η Τύχη είναι ,συνολικώς, εξωτερικά και εφήμερα αγαθά , αυτά που επιθυμεί το πλήθος των ανθρώπων >>.
ΠΥΘΑΓΟΡΟΥ – » Χρυσά έπη », [στ. 17-21 ].
Όσα άλγη [ δεινά ] έχουν οι θνητοί από δαιμόνιες τύχες [ εξ ανωτέρας βίας ] ,όσο μερίδιον από αυτά έχεις ,υπόφερε αυτά και μην αγανακτείς ‘ να θεραπεύεις αυτά πρέπει , όσο μπορείς ‘
Βροτοί = οι υποκείμενοι στην μοίρα { βροτός < μροτός < μοίρα }. Άμβροτος το αντίθετο. Δαιμόνιες τύχες = ; Άλγος { < αλέγω = φροντίζω, διότι ο πόνος απαιτεί την φροντίδα μας } : πόνος ,λύπη , κακό, δεινό.
Άλγη είναι όλα τα επίπονα και αυτά που καθιστούν δυσκολότερη την οδό του βίου ‘
ΙΕΡΟΚΛΕΟΥΣ – » Σχόλια εις τα Χρυσά έπη των Πυθαγορείων », { στ. 17 – 20 }.
» Να δέχεσαι πράως προσήκει όσα δεινά οι θνητοί εις τας Δαιμονίας[ Θείας ]τύχαςοφείλουσι ‘ και εξ αυτών ,όσα σε πλήττουν ,αγογγύστως να υπομένης και να θεραπεύης όσον δύνασαι παρηγορών ούτων εαυτών και σκεπτόμενος : μέγα μερίδιον εκ τούτων δεν απονέμει εις τους εναρέτους η Μοίρα ».
Οι Δαιμόνιες τύχες δεν είναι ούτε δαιμόνια προαίρεση [ Θε’ι’κή επιλογή ] ,ούτε απλώς τύχη.
Το μείγμα της δικής μαςπροαιρέσεως[ επιλογής ] και της Θε’ι’κής Κρίσεως [ Δίκαιον ] παράγει εκείνο ,που ο ποιητής αποκαλεί Τύχη , ενώ το σύνολο » δαιμονία τύχη » είναι η κρίση την οποίαν ο Θεός αναπτύσσει κατά των κακών. Κατά αυτόν τον τρόπον η σύνδεση των δύο ονομάτων [ δαιμονίας τύχας ] συνεισάγει ,αφ’ ενός την Θείαν επιστασίαν και αφ’ ετέρου την ελεύθερη εκλογή της ψυχής ,ώστε καθίσταται αντιληπτόν ,ότι τα άλγη [ =δεινά ] δεν προέρχονται ούτε μοιραίως , κατόπιν διατάξεων της Προνοίας ,ούτε και τυχαίως.
B’ ΠΕΡΙΒΟΛΟΣ.
<< Στην Πύλη του δευτέρου μεγάλου εσωτερικού περιβόλου ,στέκονται τέσσερεις γυναίκες ,οι οποίες είναι στολισμένες σαν εταίρες : Η Ακρασία , η Ασωτία , η Απληστία και η Κολακεία .Αυτές παρατηρούν και εντοπίζουν όσους ανθρώπους πήραν κάτι από την Τύχη .Τότε ορμούν πάνω τους , τους αγκαλιάζουν και τους κολακεύουν ,αξιώνοντας από αυτούς να παραμείνουν κοντά τους ,αφού πρώτα τους υποσχεθούν ότι θα τους εξασφαλίσουν έναν ευχάριστο βίο ,άκοπο και χωρίς δυστυχίες. Εάν δε κάποιος από αυτούς πεισθεί να ακολουθήσει τον Ηδυπαθή βίο ,που αυτές υποσχέθηκαν ,νομίζει ότι -μέχρις ενός σημείου- αυτός ο τρόπος ζωής είναι ευχάριστος. Όταν όμως συνέλθει ,αντιλαμβάνεται ότι δεν απολάμβανε έναν ηδυπαθή βίο ,αλλά αντιθέτως ,ότι κατανάλωνε τον βίο του υπό το κράτος της Ηδυπάθειας .Αυτό συμβαίνει επειδή ,αφού καταναλώσει όλα τα εφήμερα αγαθά ,που του χάρισε η Τύχη ,αναγκάζεται να υποδουλωθεί στις τέσσερεις αυτές γυναίκες ,να υπομείνει τα πάντα ,να φέρεται απρεπώς ,και γενικότερα να κάνει για χάρη τους όσα είναι βλαβερά και καταστροφικά ,τόσο για τον ίδιον ,όσο και για τους άλλους ..Έτσι ,όταν καταστραφεί εντελώς , τότε παραδίδεται στην Τιμωρία .Πραγματικά πίσω και πάνω από αυτές τις τέσσερεις γυναίκες ,εμφανίζονται άλλες τρεις γυναίκες άσχημες ,ρυπαρές και κουρελιασμένες .Αυτές είναι κρυμμένες μέσα σε έναν τόπο σκοτεινό και στενό ,στον οποίον οδηγεί μία μικρή θύρα. Η πρώτη από αυτές τις τρείς γυναίκες ονομάζεται Τιμωρία και κρατάει μαστίγιο. Η δεύτερη ονομάζεται Λύπη και κρατάει το κεφάλι της ανάμεσα στα γόνατά της .Η τρίτη ονομάζεται Οδύνη και τραβάει με απελπισία τα μαλλιά της. Δίπλα από αυτές διακρίνονται δύο ακόμα πρόσωπα : Ο Οδυρμός ,που περιγράφεται ως άσχημος ,αδύνατος και γυμνός, και η αδελφή του ,η Αθυμία ,που περιγράφεται ως άσχημη και αδύνατη. Ο Τιμωρούμενος παραδίδεται σε αυτούς και ζει μαζί τους μέχρι να καταλήξει ακολούθως στον Οίκο της Κακοδαιμονίας και να χαθεί, εκτός εάν επιλέξει να τον συναντήσει η Μετάνοια. Αυτή σώζει τον τιμωρούμενο από τις συμφορές και του συστήνει την Δόξα και την Επιθυμία ,οι οποίες τον οδηγούν να επιλέξει μεταξύ της Αληθινής Παιδείας και της Ψευδο–παιδείας. Εάν μεν ο Τιμωρούμενος επιλέξει την Αληθινή Δόξα και την Αληθινή Επιθυμία ,οι οποίες θα τον οδηγήσουν στην Αληθινή Παιδεία ,θα σωθεί και θα καταστεί μακάριος και ευδαίμων στον βίο του. Εάν όμως επιλέξει την Ψευδή Δόξα και την Ψευδή Επιθυμία ,αυτές θα τον οδηγήσουν στην Ψευδοπαιδεία ,με αποτέλεσμα αυτός να παραπλανηθεί εκ νέου και να καταλήξει ξανά στον Οίκο της Κακοδαιμονίας ,δίχως δυνατότητα διαφυγής >> .
Γ’ ΠΕΡΙΒΟΛΟΣ.
Η ΨΕΥΔΟΠΑΙΔΕΙΑ.
<< Στην Πύλη του τρίτου μικρού εσωτερικού περιβόλου ,στέκεται η Ψευδο–παιδεία. Αυτή περιγράφεται ως μία γυναίκα πολύ καθαρή και περιποιημένη ,η οποία αποκαλείται Παιδεία από το πλήθος των ανθρώπων >>.
<< Αυτό το πλήθος είναι εκείνοι οι άνθρωποι που ενώ σώζονται από τα δεινά που προαναφέρθηκαν ,δεν έχουν μετανοήσει με ορθό τρόπο ,δηλαδή δεν έχουν ακόμη αποκτήσει την Αρετή της Φρονήσεως. Συνεπώς για να οδηγηθούν στην Αληθινή Παιδεία ,θα πρέπει πρώτα να περάσουν από την Πύλη της Ψευδοπαιδείας. Στο εσωτερικό του μικρού εσωτερικού περιβόλου ,ευρίσκονται οι εξαπατημένοι εραστές της Ψευδοπαιδείας. Αυτοί είναι οι Ποιητές ,οι Ρήτορες ,οι Διαλεκτικοί, οι Μουσικοί , οι Αριθμητικοί ,οι Γεωμέτρες ,οι Κριτικοί ,οι Ηδονικοί και οι Περιπατητικοί. Εδώ μπορούμε να διαπιστώσουμε ,ότι όλες οι παραπάνω Επιστήμες είναι ψευδείς και ,ως εκ τούτου ,αποτελούν τομείς του επιστητού, τους οποίους ακολουθεί ο Όχλος των ανθρώπων. Ενδεικτική βεβαίως είναι η απουσία της Φιλοσοφίας ,η οποία ως Αληθής Επιστήμη ,που αποτελεί μέρος της Αληθούς Παιδείας ,γίνεται απόκτημα λίγων ανθρώπων .Οι εραστές λοιπόν αυτοί εξαπατώνται ,επειδή νομίζουν ότι συναναστρέφονται την Αληθινή Παιδεία ,ενώ στην πραγματικότητα προσεγγίζουν την Ψευδοπαιδεία. Οι εραστές αυτοί βρίσκονται υπό το κράτος της Διπλής Άγνοιας ,δηλαδή δεν γνωρίζουν ,ότι δεν γνωρίζουν την Αληθινή Παιδεία >>.
AΠΛΗ ΚΑΙ ΔΙΠΛΗ ΑΓΝΟΙΑ .
<<Σύμφωνα με τα τα προηγούμενα οι Εραστές της Ψευδοπαιδείας { ποιητές, μουσικοί, μαθηματικοί κ.α. } δεν μετέχουν στην Αληθινή Παιδεία ,διότι δεν απαλλάσσουν τον άνθρωπο από τα κακά. Άρα όλες οι καθιερωμένες μαθήσεις [ ποίηση , μαθηματικά, μουσική κ.α ] τίθενται υπό αμφισβήτηση ,διότι και αυτές δεν συμβάλλουν ασφαλώς στην αποτροπή του κακού. Ο Δαίμων λοιπόν τους προστάζει να πάρουν ,ό,τι θέλουν από την Ψευδο-παιδεία , το οποίον θα τους χρειαστεί ως εφόδιο ,όπως τα γράμματα και από τα άλλα τα μαθήματα ,όσα έχουν » δύναμη χαλινού » για τους νέους ,και από εκεί να φύγουν σύντομα >>.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φαίδρος », { 254 e }.
Ο Ηνίοχος [ Λογικόν ] και το χαλινάρι [ στο Άλογον ].
Εφόδιον: { Ιων. επόδια =εφόδια εποδιάζω = εφοδιάζω. ,Λατ. viaticum } τα αναγκαία προς οδοιπορία // έξοδα οδοιπορίας [ οδοιπορικά ] // τα αναγκαία μέσα προς συντήρηση .
» Τι έχει ο φτωχός να φοβηθεί / σπίτι, ουρανός όπου σταθεί / το δισάκι του στον ώμο / για το δρόμο, για το δρόμο…» .
<< Στην είσοδο επίσης του τρίτου μικρού εσωτερικού περιβόλου στέκεται εκ νέου η Απάτη ,καθώς και οι υπόλοιπες γυναίκες που έχουν προαναφερθεί. Όμως τώρα αυτές δεν αποτελούν πλήθος ,αλλά είναι πολύ λίγες ,εφόσον η ανθρώπινη ψυχή έχει ήδη απαλλαγεί από τις περισσότερες από αυτές στα προηγούμενα στάδια της πορείας της. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτού του περιβόλου [ του σταδίου του βίου ] είναι η κυριαρχία της Ψευδούς Δόξης ,δηλαδή της Διπλής Αγνοίας ,διότι οι εραστές της Ψευδοπαιδείας νομίζουν ότι κατέχουν την Αληθινή Παιδεία ,ενώ στην πραγματικότητα δεν την κατέχουν. Αυτό ενισχύεται από το γεγονός ,ότι αυτοί βρίσκονται επιπλέον υπό την ισχυρή επίδραση του Ποτού της Απάτης ,δηλαδή της Αγνοίας και της Πλάνης, η οποία σε αυτό το στάδιο εμφανίζεται ως Αφροσύνη. Σε αυτό το πλαίσιο ,η απαλλαγή από αυτά τα Είδωλα των Αρετών δεν είναι δυνατή ,παρά μόνον μέσω της εισόδου των ανθρώπων στην Αληθινή Οδό , η οποία θα τους οδηγήσει προς την Αληθινή Παιδεία. Η Αληθινή Παιδεία εμπεριέχει τις κατάλληλες καθαρτικές δυνάμεις ,τις οποίες ,αφού πιούν οι άνθρωποι ως φάρμακα ,αποβάλλουν εντελώς την Ψευδή Δόξα ,δηλαδή την Διπλή Άγνοια καθώς και την Πλάνητης Αφροσύνης >>.
Η ΟΔΟΣ ΠΟΥ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΑΛΗΘΙΝΗ ΠΑΙΔΕΙΑ.
<< Σε πιο ψηλή θέση από τον τρίτο μικρό εσωτερικό περίβολο υπάρχει ένας τόπος έρημος ,μπροστά στον οποίον βρίσκεται μία μικρή θύρα .Σε αυτή οδηγεί μία οδός που δεν είναι πολυσύχναστη, επειδή είναι τραχεία ,ανηφορική και πετρώδης .Αυτή η οδός ,που είναι πολύ στενή και περιβάλλεται [ και από τις δύο πλευρές της ] από βαθείς γκρεμούς ,θα οδηγήσει στην Αληθινή Παιδεία. Η εικόνα αυτή της στενής και ανηφορικής οδού ανιχνεύεται για πρώτη φορά στα »Έργα και Ημέραι »του Ησιόδου ,όπου διακρίνει δύο οδούς .Την »λείην οδόν » ,που είναι ευκολοδιάβατη και οδηγεί στην Κακία και την » μακράν και ανηφορικήν οδόν » ,που είναι στην αρχή κακοτράχαλη ,ανηφορική και δυσκολοδιάβατη ,έπειτα όμως γίνεται ευκολοδιάβατη . Εδώ για πρώτη φορά στην Ελληνική λογοτεχνία ,προτρέ-πουν κάποιον να προσπαθήσει για να φτάσει στην Αρετή >>.
HΣΙΟΔΟΥ – » Έργα κα Ημέραι », { στ.286-292 }.
Ο Ησίοδος προσωποποιεί εδώ { όπως γίνεται και στις αλληγορίες ] την Αρετή και την Κακία ,θέλοντας να τονίσει ότι δεν είναι σύμφυτες με τον άνθρωπο .Ακόμη ξεκαθαρίζει ,ότι δεν υπάρχει Αρετή» επί τω κακώ» , διότι το κακό δεν είναι μία εναντίωση της αρετής ,από την οποίαν ενδέχεται να υπάρξει κάποια σύνθεση ,αλλά μία συνεχής και τυφλή εναντίωσή της.
» Λείος είναι ο δρόμος της Κακότητας και πολύ κοντά μας κατοικεί. Όμως μπροστά από την Αρετή ,ιδρώτα έχουν θέσει οι αθάνατοι θεοί ».
<< Η αντίληψη αυτή ανιχνεύεται και στους »Νόμους » του Πλάτωνος ,ο οποίος αναφερόμενος στον Ησίοδο ,μας παραδίδει ότι η οδός που οδηγεί στην Κακία είναι ομαλή και σύντομη ,ενώ η οδός της Αρετής το αντίθετο >>.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι », { Δ’ , d-719 a }.
Η οδός που οδηγεί στην Κακία είναι ομαλή και επιτρέπει να την περνά κανείς χωρίς ιδρώτα ,διότι είναι πάρα πολύ σύντομη ,ενώ της Αρετής στην αρχή είναι μακρά ,ανηφορική και δύσβατη ,αλλά μετά γίνεται εύκολη στην διάβασή της.
ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ – » Απομνημονεύματα », { Β’.21-28 }.
Ο Πρόδικος από την Κέα , ικανότατος ρήτορας , αλλά παραδόπιστος και φιλήδονος σοφιστής { κατά τον Φιλόστρατο -»Βίοι σοφιστών » } στο χαμένο σύγγραμμά του » Ώραι » , λέγει περί του Ηρακλέους, ότι όταν από την παιδική του ηλικία μετέβαινε πλήρης ορμής στην εφηβική, στην οποία πλέον οι νέοι γενόμενοι αυτεξούσιοι φανερώνουν ,αν θα στραφούν προς την οδόν της αρετής ή προς την οδόν της κακίας, αφού εξήλθε σε μέρος ήσυχο κάθισε απορώντας σε ποίαν από τις δύο οδούς να στραφεί, τότε φάνηκε σ’ αυτόν, ότι τον πλησίασαν δύο γυναίκες επιβλητικές και του είπαν :
<< Στην κορυφή της ανηφορικής αυτής οδού βρίσκεται ένας βράχος μεγάλος και ψηλός ,που περιβάλλεται από γκρεμούς .Πάνω στον βράχο στέκονται δύο γυναίκες ζωηρές και με μεγάλη σωματική ευεξία ,οι οποίες τείνουν τα χέρια τους στους αναβάτες .Οι γυναίκες αυτές είναι αδελφές και ονομάζο-νται Εγκράτεια και Καρτερία. Το έργο αυτών είναι το εξής : τείνουν τα χέρια τους προς τους αναβάτες για να τους παρακινήσουν και για να τους βοη-θήσουν να ανεβούν στον βράχο .Γι’ αυτό κατεβαίνουν λίγο προς τα κάτω και έλκουν τους αναβάτες προς τα πάνω .Επίσης συμβουλεύουν τους αναβάτες να ξεκουραστούν ,ώστε να πάρουν δύναμη και θάρρος για την ανάβαση ,αφού τους υποσχεθούν πως θα τους οδηγήσουν στην Αληθινή Παιδεία δείχνοντάς τους το κάλλος ,την ομαλότητα και την καθαρότητα της οδού αυτής . Ο Πλάτων δε στο έργο του »Λάχης »θεωρεί την Καρτερία ως προ-υπόθεση της κατακτήσεως της Αρετής της Ανδρείας ,την οποίαν και ορίζει ως καρτερία της ψυχής >> .
ΠΛΑΤΩΝ – » Λάχης », { 192 b }.
Η ανδρεία είναι ένα είδος καρτερίας της ψυχής .
<< Σε ένα πρώτο επίπεδο η Εγκράτεια ως προυπόθεση της αρετής της Σωφροσύνης ,βοηθάει την ψυχή να επικρατήσει στα άλογα πάθη και στις επιθυμίες που προέρχονται από το επιθυμητικόν μέρος της. Σε ένα δεύτερο επίπεδο ,η Καρτερία ,ως προυπόθεση της αρετής της Ανδρείας ,βοηθάει την ψυχή να αποκτήσει την αφοβία θανάτου ,δηλαδή την δύναμη της παντελούς καθάρσεως και απομόνωσής της από τα άλογα πάθη και τις επιθυμίες ,που προέρχονται από το επιθυμητικόν μέρος της ψυχής >>.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί αρετών και κακιών », { 1249 b , 1250 b} }.
Tην ανδρεία ακολουθεί και η ευτολμία και η ευψυχία και το θάρσος και το θάρρος ,ακόμη δε και η φιλοπονία και η καρτερία .
Δ’ ΠΕΡΙΒΟΛΟΣ .
Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΠΑΙΔΕΙΑ.
<< Στην Πύλη του τετάρτου μικρού εσωτερικού περιβόλου στέκεται η Αληθινή Παιδεία .Αυτή περιγράφεται ως μία γυναίκα όμορφη ,με ήρεμο πρόσωπο ,μέσης ηλικίας ,η οποία είναι ενδεδυμένη με απλό και ακαλλώπιστο τρόπο. Στέκεται πάνω σε μία τετράγωνη πέτρα ,η οποία συμβολίζει την σταθερότητα και την βεβαιότητα των αγαθών ,τα οποία αυτή χαρίζει σε όσους μετέχουν σ’ αυτή. Η εικόνα της Αληθινής Παιδείας βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την αντίστοιχη εικόνα της Τύχης , που στέκεται πάνω σε μία στρογγυλή πέτρα , η οποία συμβολίζει την αβεβαιότητα των αγαθών, που προσφέρει σε όσους μετέχουν σ’ αυτή. Η Αληθινή Παιδεία ,η οποία περιβάλλεται από τις θυγατέρες της ,την Αλήθεια και την Πειθώ , ορίζεται ως θεραπεία ψυχής ,όπως και στους »Όρους » του Πλάτωνος >>.
Γ.ΛΑΘΥΡΗ – » ‘Όροι’ του Σπευσίππου ».
Παιδεία : δύναμις θεραπευτική της ψυχής .
<< Η Αληθινή Παιδεία στέκεται στην Πύλη του τετάρτου μικρού εσωτερικού περιβόλου και μέσω της θεραπείας της ,δηλαδή της καθαρτικής δυνάμεως με την οποία ποτίζει την ψυχή των μετεχόντων σ’ αυτήν ,προετοιμάζει τις ψυχές ,έτσι ώστε αυτές ,καθαρές πλέον από το Ποτό της Απάτης , να εισέλθουν μέσα στον περίβολο ,δηλαδή στο Οικητήριον των Ευδαιμόνων. Σε αυτό το πλαίσιο ,η κάθαρση της ψυχής προκειμένου αυτή να κατακτήσει την Αληθινή Παιδεία ,συγκροτείται μέσω των γνωστικών δυνάμεων της Αληθείας και της Πειθούς ,δυνάμεις που συμβολίζουν οι δύο ομώνυμες θυγατέρες της Αληθινής Παιδείας >> .
<< Σ’ αυτό το σημείον αποκαλύπτεται η συμβολική σημασία των δύο στοιχείων ,που συνθέτουν το Ποτό της Απάτης που προσφέρεται στις εισερχόμενες ψυχές την στιγμή της εισόδου τους στον Τόπο του βίου. Η Άγνοια συμβολίζει το γεγονός ,ότι την στιγμή της εισόδου της ψυχής στην ενσάρκωση ,εμποδίζεται μέσα της η κίνηση του δεξιόστροφου και αμεταβλήτου Κύκλου του Ταύτού . Αντιστοίχως η Πλάνη συμβολίζει το γεγονός ότι ,την στιγμή της εισόδου της ψυχής στην ενσάρκωση ,σείεται και κλονίζεται μέσα της ο αριστερόστροφος και μεταβλητόςΚύκλος του Θατέρου .Αυτή ακριβώς η διπλή και ταυτόχρονη απορρύθμιση των δύο κύκλων ,του δεξιόστροφου και αμετάβλητου Κύκλου του Ταύτού και του αριστερόστροφου και μεταβλητού Κύκλου του Θατέρου ,συνιστά την πρώτη αιτία της γενέσεως της Διπλής Αγνοίας μέσα στην ένσαρκο ψυχή >>.
ΝΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ ‘- » Το Αρχαίον Ελληνικόν πνεύμα »,
Για την δημιουργία του κόσμου ,λέγει ο Τίμαιος του Πλάτωνος ,ότι ο Θεός ανέμιξε κατ’ αρχάς << την αμέριστον και κατά ταυτά έχουσαν ουσίαν >> μετά της << μεριστής ουσίας >> την οποίαν ονομάζει και » θάτερον » [ δηλ. το έτερον ] . Εκ της αναμίξεως ταύτης προήλθε ένα τρίτο είδος ουσίας ανάμικτον από τα δύο προηγούμενα. Εκ των τριών τούτων ουσιών συνέθεσε ο Δημιουργός την ΨΥΧΗ ,η οποία είναι μία τέταρτη ουσία διάφορος και προς τα αθάνατα και προς τα θνητά όντα .Το απαρτισθέν δε μίγμα εχώρισε σε μερίδια ,»μοίρας» ,εκάστη των οποίων περιέχει ορισμένη ποσότητα εκ του ‘‘ταυτού» ,του »θατέρου » και του »τρίτου » ανάμικτου είδους. Ο διαμοιρασμός σε μοίρες έγινε επί τη βάσει αριθμητικών σχέσεων… Οι αριθμητικές αυτές σχέσεις αντιστοιχούν προς τις μαθηματι-κές σχέσεις ,αυτές που καθορίζουν τα διαστήματα των μουσι-κών κλιμάκων .Έτσι η ψυχή του κόσμου μερίζεται σε [ 7 ] επτά μοίρες , οι αριθμητικές σχέσεις των οποίων μπορούν να παρασταθούν με δύο γεωμετρικές προόδους .Οι δύο αυτοί πρόοδοι ,όταν συγχωνευθούν σε μία ,η ενιαία πρόοδος θα είναι η ακόλουθη : 1, 2 , 3 , 4 , 9 , 8 , 27 .Εάν εξετασθεί η ακολουθία αυτών των [ 7 ] επτά αριθμών ,διαπιστώνεται ,ότι έχουν δια-ταχθεί με μίαν ορισμένη τάξη. Δηλαδή ,τίθενται στην αρχή οι τρεις πρώτοι αριθμοί 1 , 2 , 3 ,έπειτα τα τετράγωνα αυτών [ 2χ2=4 ] και [ 3χ3 = 9 ] και έπειτα οι κύβοι αυτών [ 2χ2χ2 = 8 ] και [ 3χ3χ3χ = 27 }.
Ο δεξιόστροφος και αμετάβλητος Κύκλος του Ταύτού και ο αριστερόστροφος και μεταβλητός Κύκλος του Θατέρου,
<< Υπό αυτό το πρίσμα ,η ένσαρκος ψυχή απαλλάσσεται οριστικά από το Ποτό της Απάτης με τον ακόλουθο τρόπο : Σε μία πρώτη φάση η ψυχή μέσω της γνωστικής δυνάμεως της Αληθείας ,συγκεντρώνεται στον εαυτόν της και παραμένει απαθής από τις Ψευδείς Δόξες που τον περιβάλλουν .Έτσι κατορθώνει να απαλλαγεί από την πλάνη του Ποτού της Απάτης με αποτέλεσμα ο αριστερόστροφος και μεταβλητός Κύκλος του Θατέρου μέσα της να παραμένει και αυτός απαθής ,χωρίς να επηρεάζεται από τους κλυδωνισμούς των Ψευδών Δοξών που τον περιβάλλουν. Σε μια δεύτερη φάση η ψυχή, μέσω της γνωστικής δυνάμεως της Πειθούς ,αποκτάει την εσωτερική βεβαιότητα που της επιτρέπει να λυθεί από τα εμπόδια της Αγνοίας .Έτσι κατορθώνει να απαλλαγεί από την Άγνοια του Ποτού της Απάτης με αποτέλεσμα ο δεξιόστροφος και αμετάβλητος Κύκλος του Ταυτού μέσα της να αρχίσει να κινείται ,δηλαδή να ενεργεί .Με άλλα λόγια μέσω της ενεργοποιήσεως του Κύκλου του Ταυτού ,η ένσαρκος ψυχή καθίσταται Νοερώς ενεργούσα ψυχή. Η Αληθινή Παιδεία ,λοιπόν, η οποία είναι μία δύναμις θεραπευτική της ψυχής στέκεται στην Πύλη του τετάρτου μικρού εσωτερικού περιβόλου .Αυτή η Πύλη είναι η εικόνα του Πεδίου της Αληθείας,το οποίο σύμφωνα με τον Πλάτωνα στον »Φαίδρο »βρίσκεται στην Πύλη του Υπερουρανίου Τόπου >>.
ΠΡΟΚΛΟΥ – » Περί της κατά Πλάτωνα θεολογίας », { Δ’. ιε ‘, 45. 20 }
Η ΤΡΙΆΔΑ ,που εξύμνησε και ο Σωκράτης : το πεδίον της αληθείας , ο λειμών , η τροφή των Θεών. Το πεδίον της αληθείας εκδιπλώνεται νοητικά προς το νοητόν φως.
<< Υπό αυτό το πρίσμα ,η ένσαρκος ψυχή ,μέσω της θεραπευτικής δυνάμεως της Αληθινής Παιδείας ,η οποία είναι μία καθαρτική δύναμη ,καθίσταται νοερώς ενεργούσα ψυχή .Έτσι η διάνοια της ψυχής φωτίζεται, δηλαδή ενεργοποιείται από τις εκπομπές φωτός ,που κατακλύζουν το πεδίον της Αληθείας και καθίσταται ικανή προς μέθεξη στον νοητό κόσμο , μέσω της αποκτήσεως της Ανδρείας ,που σε αυτό το επίπεδο είναι σοφία και επιστήμη. Σε αυτό το πλαίσιο τα πρώτα δώρα ,που χαρίζει η Αληθινή Παιδεία στις ψυχές που μετέχουν σε αυτήν ,είναι το Θάρρος και η Αφοβία. Ο Πλάτων στο έργο του »Λάχης »,θεωρεί ότι το Θάρρος και η Αφοβία συγκροτούν την Αρετή της Ανδρείας ,την οποία ορίζει ως σοφία και επιστήμη των δεινών και θαρραλέων >>.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λάχης », { 194 d ,195 a }.
Η Αρετή της Ανδρείας. Ο άνθρωπος αποκαλεί ανδρεία ένα είδος σοφίας.
<< Στη συνέχεια του έργου τα δεινά ορίζονται από τον Σωκράτη ως τα μελλοντικά κακά ,ενώ τα θαρραλέα ως τα μελλοντικά αγαθά .Υπό αυτό το πρίσμα ,η Ανδρεία αποκτά την σημασία της Προνοίας ,η οποία είναιη ορθή πρόβλεψη του μέλλοντος ,δηλαδή η ικανότητα του Λογιστικού μέρους της ψυχής να συλλάβει ένα μακρόπνοο σχέδιο προκειμένου να αποφύγει τα μελλοντικά δεινά και να αποκομίσει την προσήκουσα ωφέλεια από τα προβλεπόμενα αγαθά >>.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Λάχης », { 198 c }.
Tαδεινά που προκαλούν φόβο είναι τα μελλοντικά κακά ,ενώ τα θαρραλέα είναι τα μελλοντικά αγαθά.
<< Η Ανδρεία λοιπόν ,η οποία ορίζεται ως ακριβή γνώση της ορθής προβλέψεως των μελλοντικών κακών και των μελλοντικών αγαθών ,προσδίδει στην ένσαρκο ψυχή την δυνατότητα των συνειδητών επιλογών και ως εκ τούτου , την καθιστά αυτεξούσια ,δηλαδή κυρίαρχη των αποφάσεών της. Σύμφωνα με τα προαναφερό-μενα , η Αληθινή Παιδεία καθίσταται το μέσον προκειμένου η ψυχή να εισέλθει στο Οικητήριον των Ευδαιμόνων >>.
ΟΙΚΗΤΗΡΙΟΝ ΕΥΔΑΙΜΟΝΩΝ .
<< Αυτό βρίσκεται μέσα στον τέταρτο εσωτερικό μικρό περίβολο και τοποθετείται εν μέσω ενός Λειμωνοειδούς Τόπου ,ο οποίος λάμπει από το πολύ φως. Μέσα σε αυτόν το Λειμωνοειδή Τόπο εισέρχεται η ένσαρκος ψυχή ,η οποία ,αφού έχει τελειοποιηθεί μέσω της παραμονής της στο Πεδίον της Αληθείας και η διάνοιά της έχει ενεργοποιηθεί , τώρα ζωοποιείται ,δηλαδή αποκτά την δυνατότητα να γεννάει τους Λόγους ,εκείνες δηλαδή τις Λογικές αρχές ,μέσω των οποίων αυτή θα καταστεί πλέονΠαραδειγματική ψυχή. Αυτός ο Λειμωνοειδής Τόπος είναι η εικόνα του Λειμώνος ,ο οποίος βρίσκεται μέσα στον Υπερουράνιον Τόπο, σύμφωνα με τον »Φαίδρο’ του Πλάτωνος >>.
ΠΡΟΚΛΟΥ – » Περί της κατά Πλάτωνα θεολογίας », { Δ’. ιε’ , 46 }.
Ο λειμών [ λιβάδι ] είναι η γόνιμη δύναμη της ζωής και η περιοχή των πρωταρχικών αιτίων της ζωής
<< Πώς όμως η ψυχή ζωοποιείται , δηλαδή αποκτά την ικανότητα της γεννήσεως των λογικών αρχών ; Αυτό επιτυγχάνεται ,αφού η ένσαρκος ψυχή μετουσιώσει τις Αρετές σε αμιγείς νοητικές ενέργειες του Λογιστικού μέρους της ,δηλαδή σε αρετές νοερώς ενεργούσες >>.
ΠΛΩΤΙΝΟΥ – » Εννεάς έκτη » . Περί των γενών του όντος , { Β’. 18 }.
Η δικαιοσύνη και η σωφροσύνη και γενικά η αρετή είναι όλες τους κάποιες ενέργειες του νου.
<< Η ένσαρκος ψυχή εισέρχεται ,λοιπόν, μέσω των νοερώς ενεργουσών αρετών της , μέσα στο Οικητήριον των Ευδαιμόνων ,όπου εκεί κατοικεί ο Θείος των Αρετών Χορός με την Μητέρα τους ,την Ευδαιμονία. Έτσι , το Οικητήριον των Ευδαιμόνων αναδεικνύεται ως η εικόνα του Υπερουρανίου Τόπου , μέσα στον οποίον βρίσκεται οΘείος Χορός των Αρετών >>.
ΠΡΟΚΛΟΥ – » Περί της κατά Πλάτωνα θεολογίας », { Δ’. δ’ ,18 }.
Υπάρχει δε πριν από τον ουρανό ο αποκαλούμενος » υπερουράνιος τόπος » ,μέσα στον οποίον βρίσκεται και ο θείος χορός των Αρετών .
<< Οι Αρετές παρουσιάζονται ως γυναίκες με κάλλος και ευταξία ,ενδεδυμένες με απέριττο και απλό τρόπο. Επιπλέον είναι ακαλλώπιστες και χωρίς προσποιητόν ύφος ,όπως ήσαν οι γυναίκες που συμβόλιζαν τα Είδωλα των Αρετών .Η αντίθεση αυτή αναδεικνύει την διαφορά μεταξύ του Ψευδούς Φαίνεσθαι και του Αληθούς Είναι ,δηλαδή το γεγονός ,ότι τα Είδωλα των Αρετών στερούνται Αληθούς Υποστάσεως ,άρα είναι Μη Όντα ,ενώ αντιθέτως οι Αρετές συνιστούν Αληθείς Υποστάσεις ,δηλαδή είναι Όντως Όντα. Όπως προαναφέρθηκε η Ευδαιμονία είναι η μητέρα του συνόλου των Αρετών ,γεγονός που συμβολίζει ,ότι η Ευδαιμονία είναι το τέλος ,δηλαδή ο τελικός στόχος προς τον οποίον τείνει για να τελειοποιηθεί ,το σύνολο των νοερώς ενεργουσών αρετών της Παραδειγματικής ψυχής .
Σε τί συνίσταται η Ευδαιμονία ;
Είναι η Γνώσις του Ευ ,του Θείου Μέτρου ,η οποία αποκτάται μέσω της φιλοσοφικής Θεωρίας των νοερώς ενεργουσών αρετών της Παραδειγματικής ψυχής . Η Παραδειγματική ψυχή μέσω της Θεωρίας και της συνακόλουθης Γνώσεως του Θείου Μέτρου τελειοποιείται ,έτσι ώστε να αποκτήσει την νοητική δύναμη της παραμονής μέσα στον Ευδαίμονα Βίο. Ο Ευδαίμων βίος αναδεικνύεται ως ο τελικός στόχος της καλλιέργειας της Αληθινής Παιδείας ,η οποία έγκειται στην εκμάθηση της ορθής λειτουργίας των αρετών ,οι άλλωστε συνιστούν το φιλοσοφικό θεμέλιον ολοκλήρου του Πλατωνικού έργου. Ιδιαιτέρως σημαντική είναι η καλλιέργεια της αρετής της Φρονήσεως ,μέσω της οποίας αποκαθίστανται σταδιακώς οι περιφορές των δύο εσωτερικών κύκλων της ψυχής ,έτσι ώστε να συντονιστούν με τους δύο μεγάλους κύκλους της Συμπαντικής Ψυχής : του δεξιόστροφου και αμετάβλητου Κύκλου του Ταυτού και του αριστερόστροφου και μεταβλητού Κύκλου του Θατέρου >> .
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Τίμαιος », { 90 b }.
[ Αν κάποιος λοιπόν αρέσκεται στις απολαύσεις [ έρμαιο των επιθυμιών του ] ή στις φιλονικίες [έριδες ] και σπαταλάει εκεί όλη την ορμή του, οι σκέψεις [ δόγματα ] του γίνονται αναγκαστικά θνητές και γίνεται κι ο ίδιος απόλυτα θνητός, χωρίς να μετέχει ούτε ελάχιστα στην αθανασία, αφού έχει αυξήσει σε τεράστιο βαθμό το θνητό του μέρος ].
» Εκείνος όμως, όστις παρεδόθη εις την φιλομάθειαν και εις την νόησιν της αληθείας, και εκ των δυνάμεων αυτού ταύτας προ πάντων έχει γυμνάση, είναι απολύτως αναγκαίον ούτος να νοή πράγματα αθάνατα και θεία, αν βεβαίως δύναται να φθάση την αλήθειαν· καθ’ όσον δε η ανθρωπίνη φύσις δύναται να μετάσχη της αθανασίας, κανέν μέρος τούτου δεν θα λείπη ειςαυτόν, και επειδή πάντοτε υπηρετεί το θείον και διατηρεί εν τάξει και τιμά τον δαίμονα, όστις κατοικεί εντός αυτού, θα είναι εξόχως ευδαίμων. Και η θεραπεία όλων είναι μία μόνη πάντοτε, ήτοι να δίδωνται εις έκαστον μέρος αι κατάλληλοι τροφαί και κινήσεις. Αλλ’ εις το εντός ημών κατοικούν θείον συγγενείς κινήσεις είναι τα διανοήματα του παντός και αι περιφοραί αυτού. Ταύτας λοιπόν ακολουθών έκαστος, και διορθόνων τας κινήσεις, αίτινες κατά την γέννησιν ημών διεφθάρησαν εντός της κεφαλής ημών, πρέπει με την μάθησιν των αρμονιών και των κύκλων του παντός να εξομοιώνη το νοούν (υποκείμενον) προς το νοούμενον (αντικείμενον) κατά την αρχικήν φύσιν αυτού, αφού δε εξομοιώση αυτά θα δώση ούτω τέλος εις τον βίον εκείνον τον άριστον, τον οποίον οι θεοί προέθεσαν διά τον παρόντα και τον μέλλοντα χρόνον ».
Εκείνος όμως ,ο οποίος παραδόθηκε στην φιλομάθεια και στην κατανόηση της αλήθειας ,και από τις δυνάμεις του τούτες προπάντων έχει γυμνάσει, είναι απολύτως αναγκαίο αυτός να κατανοεί πράγματα αθάνατα και θεία ,αν βεβαίως μπορεί να φτάσει την αλήθεια ‘ καθόσον δε η ανθρώπινη φύση μπορεί να συμμετέχει της αθανασίας ,κανένα μέρος τούτου δεν θα λείπει σ’ αυτόν , και επειδή πάντοτε υπηρετεί το θείον και όλα τα διατηρεί εντάξει και τιμά τον δαίμονα [ φύλακα άγγελο ] ,ο οποίος κατοικεί εντός αυτού ,θα είναι εξόχως ευδαίμων .Και η θεραπεία όλων είναι μία και μόνη πάντοτε ,δηλαδή να δίνονται σε κάθε μέρος οι κατάλληλες τροφές και κινήσεις .Αλλά στο Θείον ,που κατοικεί εντός μας ,συγγενείς κινήσεις είναι τα διανοήματα του σύμπαντος και οι περιφορές αυτού. Αυτές λοιπόν ακολουθώντας ο κάθε ένας , και διορθώνοντας τις κινήσεις ,οι οποίες κατά την γέννησή μας διεφθάρησαν [ διαστρεβλώθηκαν ] εντός του κεφαλιού μας , με την εκμάθηση των αρμονιών [ μουσικής ] και των κύκλων [κυκλικές περιφορές] του σύμπαντος να εξομοιώνει το νοούν [ υποκείμενον ] προς το νοούμενον [ αντικείμενον ] κατά την αρχική φύση του ,αφού δε εξομοιώσει αυτά ,θα δώσει έτσι τέλος [ σκοπό ] στον βίον εκείνον τον άριστον [ πάρα πολύ αγαθό ], που προτάθηκε από τους Θεούς τόσο για τον παρόντα όσο και για τον μέλλοντα χρόνο.
Ε’. ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ.
Η ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ.
<< Η Ευδαιμονία ως Μητέρα των Αρετών ,στέκεται στο Προπύλαιο της Ακροπόλεως όλων των προηγουμένων περιβόλων .στέκεται ,δηλαδή, στην είσοδο που οδηγεί στην ψηλότερη νοητή κορυφή του Οικητηρίου των Ευδαιμόνων .Παρουσιάζεται ως μια γυναίκα με κάλλος, που είναι στολισμένη με ελευθερία και απλότητα και κάθεται πάνω σ’ ένα ψηλό θρόνο ,στεφανωμένη με ένα πολύ ωραίο και πλούσιο σε άνθη στεφάνι. Το έργο της είναι να στεφανώνει ,μαζί με όλες τις θυγατέρες της ,οι οποίες είναι οι ενεργούσες αρετές , εκείνη την ψυχή ,που είχε την νοητική δύναμη να αναχθεί έως το υψηλό σημείο στο στέκεται εκείνη. Το έργο αυτό συμβολίζει το γεγονός ,ότι η Ευδαιμονία προσδίδει ,με την ενέργεια των ενεργουσών αρετών ,την τέλεια ενέργεια στην ένσαρκο ψυχή προκειμένου αυτή να διάγει Ευδαίμονα Βίον , έτσι ώστε να καταστεί πλέον Ευδαίμων ψυχή. Αυτή ακριβώς η τέλεια ενέργεια ,μέσω της οποίας η Παραδειγματική ψυχή καθίσταται Ευδαίμων ψυχή ,είναι το γέρας [ έπαθλο ] που αυτή λαμβάνει για τον αγώνα που διεξήγαγε. Ποίος όμως είναι αυτός ο αγώνας ; Είναι ο μέγιστος φιλοσοφικός αγώνας ,που διεξήγαγε η ένσαρκος ψυχή προκει-μένου να απαλλαγεί από τις Κακίες στις οποίες είχε υποδουλωθεί. Συγκεκριμένα μέσω αυτού του αγώνος η ψυχή κατάφερε να απαλλαγεί από την μέγιστη Διπλή Άγνοια. Η ψυχή ,μέσω της ενεργοποιήσεως της Αληθινής Παιδείας εντός της, κατάφερε αφ’ ενός να υπερνικήσει την Πλάνη δια της γνωστικής δυνάμεως της Αληθείας ,αφ’ ετέρου να υπερνικήσει την Άγνοια δια της γνωστικής δυνάμεως της Πειθούς.Η ψυχή όμως λαμβάνει και ένα δεύτερο γέρας [ έπαθλο ] ,που έρχεται ως συνέπεια της ενεργοποιήσεως της τελείας ενέργειας ,δηλαδή της Ευδαιμονίας και του συνακόλουθου Ευδαί- μονος Βίου τον οποίον αυτή διάγει .Το έπαθλο αυτό είναι η Αυτάρκεια >>.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί αρετής και κακίας », { 101 d-e }.
Θα γίνειςαυτάρκης,αν μάθεις τι είναι το καλόν κ’αγαθόν.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί των αρεσκόντων φιλοσόφοις φυσικών δογμάτων », { 874 e }.
Η γνώση ,ειδικά η επιστημονική γνώση δεν είναι αφηρημένη φιλοσοφική ερμηνεία και ηδονική ενατένηση του κόσμου ,αλλά ένα απλό μέσον προς εξάσκηση της αρετής .Ο άνθρωπος πρέπει να ενδιαφέρεται για την επιστήμη ,στο βαθμό που τον εξυπηρετεί στις πρακτικές του ανάγκες. – Οι Στω’ι’κοί ισχυρίζονταν ότι η μεν σοφία είναι επιστήμη των θε’ι’κών και των ανθρωπίνων πραγμάτων ,η δε φιλοσοφίαάσκησις επιτη–δείουτέχνης.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Συμπόσιον », { 181 a }.
Μια πράξη ,εφόσον εκτελείται από την φύση της , δεν είναι ούτε καλή ,ούτε αισχρή .Τίποτα απ’ ότι κάνουμε δεν είναι από μόνο του καλό ,αλλά στην πράξη ,αναλόγως με το πώς θα γίνει ,αποβαίνει καλό.
<< Στο έργο »Κέβητος πίναξ » αναδεικνύεται η αναγωγός πορεία της ανθρώπινης ψυχής προς την κατάκτηση του Ευδαίμονος Βίου και της Αυταρκείας . Σε αυτό το πλαίσιο περιεγράφηκαν τόσο τα Είδωλα των Αρετών ,τα οποία συναντάει η ψυχή του ενσάρκου βίου της ,όσο και οι Αρετές ,τις οποίες σταδιακά απέκτησε .Έτσι η φιλοσοφική ανάγνωση και ερμηνεία του έργου , μας επέτρεψαν να αναδείξουμε την φύση και την λειτουργία μέσα στην ανθρώπινη ψυχή της αντιθέσεως ανάμεσα στις Αληθείς Αρετές και των Ειδώλων τους. Η κατάκτηση της Ευδαιμονίας και του Ευδαίμονος Βίου από την ανθρώπινη ψυχή ήταν το πρώτο έπαθλο, που αυτή έλαβε για τον μέγιστο φιλοσοφικό αγώνα που διεξήγαγε προκειμένου να απαλλαγεί από τις Κακίες ,στις οποίες είχε υποδουλωθεί και κυρίως από την Διπλή Άγνοια. Αφού λοιπόν η ψυχή ενεργοποίησε μέσα της την Αληθινή Παιδεία κατάφερε να υπερνικήσει αφ’ ενός την Πλάνη μέσω της γνωστικής δυνάμεως της Αληθείας και αφ’ ετέρου την Άγνοια μέσω της γνωστικής δυνάμεως της Πειθούς .Το δεύτερο έπαθλο που έλαβε είναι η ανθρώπινη ψυχή ήταν η Αυτάρκεια ,ως συνέπεια της ενεργοποιήσεως και του συνακόλουθου Ευδαίμονος Βίου τον οποίον αυτή διήγε >>.
ΆΣΚΗΣΙΣ :
Ποία είναι Αγαθά ,ποία είναι Κακά και ποία ούτε Αγαθά, ούτε Κακά;
Αφού εκτυπώσετε ,αναζητήστε προσεκτικά και γράψτε σε μία από τις τρείς κατηγορίες [ ΑΓΑΘΑ – ΚΑΚΑ – ΟΥΤΕ ΑΓΑΘΑ ,ΟΥΤΕ ΚΑΚΑ ] όλες τις προσωποποιημένες έννοιες ,που αναφέρονται στον »Πίνακα του Κέβητος ».
III }. ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΙΣ.
ΒΙΟΣ – ΟΧΛΟΣ – ΔΑΙΜΩΝ .
1.Βίος { < Fίς > ίς =δύναμη ,βία } ή Βιοτή : παρά » το μετά βίας και ανάγκης ζην ». { Όμηρος }. Βίος είναι η κατάσταση ,ο τρόπος ,η ποιότητα του ζην , όχι η απλή ύπαρξη των ζώων. Ζωή{ < ζέω = βράζω } : η ιδιότητα του ζωντανού οργανισμού. Αντίθετο της ζωής, η ψυχρότητα ,το παγωμένο του νεκρού σώματος.
ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν Ομοίων και Διαφόρων λέξεων ».
Διαφέρει ο βίος από την ζωή. Βίον έχουν μόνον τα έλλογα ,δηλαδή ο άνθρωπος. Ζωή έχουν και τα άλογα και ο άνθρωπος. Ο βίος είναι λογική ζωή.
2. Όχλος { < όχος , όχημα } ή Όχλος { < χλώ= χαλώ } : μέγας αριθμός ατόμων με ανεξέλεγκτη δράση ,που σπρώχνουν το ένα το άλλο .Οχλίζω = κινώ. Οχλος —–> οχλέω-ώ , εν-οχλώ , ενόχλησις. =σπρώχνω. Στα Λατινικά turba [ από το turba το turbo ].
ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν Ομοίων και Διαφόρων λέξεων ».
Διαφέρει ο όχλος από το πλήθος .Πλήθος είναι είδος συστήματος [ ευαρίθμητον : εύκολα μετρήσιμο και μεμετρημένο : που έχει μετρηθεί ] ,όχλος είναι κυρίως η όχληση { < όχλος : άτακτος , πολύς ,αναρίθμητος λαός εν κινήσει ] = διατάραξη ,εν-όχληση.
3. Δαίμων { < δαήμων } : από α]. Δάω = διδάσκω συνεπώς γνωρίζω Αντιθ. αδαής } ,από β}. Δαίω = μοιράζω { πρβλ. συνδαιτυμόνες }. Ο δαίμων βρίσκεται μεταξύ Θεού και θνητού. Έχει δε ουδέτερο σημασιολογικό φορτίο, καθώς αναφέρεται και ως αγαθοδαίμων και ως κακοδαίμων. Στην Χριστιανική θρησκεία έχει επικρατήσει μόνον ο κακοδαίμων ,κατά συνέπεια πάντα ο δαίμων είναι κακός.
ΗΣΙΟΔΟΥ – » Έργα και Ημέραι », { στ.106-201 ].
Το χρυσούν γένος των μερόπων ανθρώπων ,έγιναν επιχθόνιοι δαίμονες μετά τον θάνατόν τους.
H αντιστοιχία των μετάλλων με τα ανθρώπινα γένη είναι μία αλληγορία ,πάνω στα είδη της ψυχής του ανθρωπίνου γένους .Με κριτήριο βεβαίως την Αγαθότητα. Έτσι το Χρυσό γένος βρίσκεται στην κορυφή και το Σιδηρό γένος στον πυθμένα.
ΠΡΟΚΛΟΥ – » Υπόμνημα εις τα Ησιόδου Έργα και Ημέρας », [ στιχ. 109 – 110 , 121 -156 σχήμα ].
Όλος ο λόγος [ του Ησιόδου ] για τις ανθρώπινες πολιτείες περιέχει μια ένδειξη των μεταβολών ,οι οποίες συμβαίνουν στον βίο κάθε ανθρώπου ,από την Αρετή στην Κακία και από την Κακία στην Αρετή .Δεν υπάρχει καλλίτερο και χειρότερο γένος ανθρώπων ,αλλά πάντα υπάρχον ταυτόχρονα και τα καλλίτερα και τα χειρότερα γένη ,διότι δεν είναι δυνατόν να εξαφανιστούν τα κακά ,πόσω μάλλον τα αγαθά, που είναι και ωφέλιμα [ δηλ. ουδέν κακόν αμιγές καλού ,και ανάστροφα ]. Άλλωστε η μεταφορά και η αναπαράσταση δια εικόνων ,είναι κάτι που ταιριάζει στην ποίηση…Ώστε η ανθρώπινη ζωή έχει συμπεριληφθεί μέσα σε αυτήν την τριάδα : στον χρυσό ,στον άργυρο και στον χαλκό. Διότι και η σειρά αυτών των υλικών είναι τέτοια : ο χρυσός είναι ηλιόμορφος ,διότι φως μόνον είναι ο ήλιος ,άυλον ,’ ο δε άργυρος είναι σεληνιακός ,διότι και η σελήνη επιδέχεται την σκιά ,όπως ο άργυρος επιδέχεται την σκουριά [ ιός ]’ ο δε χαλκός είναι γή’ι’νος [ χθόνιος ], εφόσον ,όχι μόνον δεν έχει την ιδίου βαθμού λάμψη [ με του ηλίου ] ,αλλά είναι και γεμάτος σήψη.
ΠΡΟΚΛΟΥ – » Υπόμνημα εις τα Ησιόδου Έργα και Ημέρας », [ στιχ. 121 -124 ].
<<..αλλά όταν αυτό το γένος>>
Ποία ήταν η ζωή των ανθρώπων, που ανήκαν στο Χρυσό Γένος ,είπε ‘ ακολούθως δε λέει ποίος είναι ο κλήρος και η θέση τους μετά θάνατον .Διότι υπάρχουν τρία πράγματα: ο βίος, ο θάνατος και ο κλήρος [ λήξις ] .Εχει ήδη ειπωθεί ,ότι ο βίος τους ήταν απαθής και ο θάνατος αβίαστος ‘ τώρα λέγεται το τρίτο, ότι ο κλήρος τους ήταν δαιμονικός . Διότι αυτοί που έχουν ζήσει έτσι ,με θέλημα των Θεών, τοποθετούνται στην θέση των Δαιμόνων ,καθώς είναι Αγαθοί , Φύλακες στους ανθρώπους ,που ζουν ακόμη τoν θνητόν βίον και χορηγοί αγαθών στους ανθρώπους , επειδή φυλάσσουν τον βίον των ανθρώπων χωρίς βάσανα και κάνουν εύκολη την ζωή ,που οι άνθρωποι ζουν με τα σώματα.
Αγαθοί άνθρωποι είναι όσοι έχουν αναπτύξει την Φρόνηση ,την » θειοτέρα πάσης άλλης αρετής » ,διότι σχετίζεται με τον Νου ,μέσω του οποίου οι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να μετέχουν στην φύση του Αγαθού. Ο Νους είναι η έδρα του Λογιστικού μέρους της ψυχής και αυτός που πρέπει να ηγείται [ έναντι του Θυμοειδούς και του Επιθυμητικού ].
ΑΠΑΤΗ – [ ΠΛΑΝΗ, ΑΓΝΟΙΑ ].
1.Απάτη: { από + άτη [ < αάτη < αάω ] = ταραχή ,σύγχυση φρενών, βλάβη, όλεθρος }. Άτη : προσωποποιημένη θεά της βλάβης , της συμφοράς , παραφροσύνη [ ως θεϊκή τιμωρία ] . Απάτη : εξαπάτηση ,ψεύδος ,δόλος, πανουργία // στρατήγημα [ εν πολέμω ]. Απάτη : Θυγατέρα της Νυκτός .
Απάτη ,η θυγατέρα της Νυκτός και του Τυφωέως !!!!11111
ΑΠ.ΓΟΝΙΔΕΛΗ – » Η Γένεση κατά τους Αρχαίους Έλληνες ». Τα Τέκνα της Νυκτός , { σελ. 107 }.
Η Απάτη. Μια άλλη γέννα της Μέλαινας Νυκτός ,που δίχασε τους ανθρώπους και τους έκανε να απομα-κρύνονται ο ένας από τον άλλον ,όπως και να μην εμπιστεύονται εντελώς ο ένας τον άλλον ,έχοντας καχυ-ποψίαν ,ήταν η Απάτη .Ένα ελάττωμα βαρύ ,που σχετίζεται με δύο ακόμη βαρύτερα ,την Κλοπή και το Ψεύδος ,τόσο στο υλικόν ,όσο και στο πνευματικόν επίπεδο. << Κακήν Απάτην >> ,{ Ιλ. Β’.114 } την αποκαλεί ο Όμηρος.
Δόξα = εκτίμησις ,αντίληψις ,που μπορεί να μεταπειστεί δια του λόγου [ λογικά επιχειρήματα ]’ πορεία προς το συλλογίζεσθαι ‘ διανόημα ,που μπορεί λογικώς να αποδειχθεί ψευδές ή αληθές.
2.Επιθυμία{ < επί + θυμός }. Η ευρισκομένη επί ή εναντίον του Θυμού { < θύω = ορμώ } = ψυχή ,καρδιά ,ορμή { μτγν.} οργή, ως ορμητικό συναίσθημα. Οι επιθυμίες άνευ του χαλινού της λογικής επιτίθενται στο Θυμοειδές..!!
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { Β’.1104 b }.
H ΗΔΟΝΗ και η ΛΥΠΗστην διάπλαση των παίδων.Η ΟΡΘΗ ΠΑΙΔΕΙΑ.
ΤΥΧΗ – ΑΠΡΟΒΟΥΛΕΥΤΟΙ .
1.Τύχη { < τυγχάνω , τεύχω = κατασκευάζω }. Η τύχη έχει ετυμολογική σχέση με το τυγχάνω ,διότι είναι ομόρριζα : τυγχάνω { ετεύχθην : παθ. αόρ. } και τεύχω{ ετύχθην και ετεύχθην: παθ. αόρ } Τύχος = τύκος= εργαλείον . Άρα η προετοιμασία είναι μητέρα και της τύχης και της τέχνης .
H .LIDDELL & E. SCOTT – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Τεύχω { < τυγχάνω }.
ΠΑΝ.ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ – » Λεξικό ρημάτων της Αρχαίας Ελληνικής ».
Τύχη : κίνηση από το άδηλον [ αφανές ] προς το άδηλον ,και η αυτόματη αιτία δαιμονίας [ θε’ι’κής ] πράξεως
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί των αρεσκόντων φιλοσόφοις φυσικών δογμάτων » , { Α’, κθ’, 885 c } .
Περί τύχης και αυτομάτου .
O Πλάτων θεωρεί την τύχη αιτία κατά σύμπτωση και δευτερεύουσα σε πράγματα που σχετίζονται με την προαίρεση. Ο Αριστοτέλης θεωρεί την τύχη αιτία κατά σύμπτωση [ κατά συμβεβηκός ] στην επικράτεια των όσων γίνονται με παρόρμηση για κάποιο σκοπό , [ αιτία ] άδηλη και άστατη. Από την τύχη είναι διαφορετικό το αυτόματον [ αυτό που γίνεται από μόνο του ] Το προ’ι’όν της τύχης και του αυτομάτου ανήκουν οπωσδήποτε στην σφαίρα των όσων είναι να πραχθούν ‘ το δε αυτόματον δεν είναι αποτέλεσμα της τύχης ,διότι αφορά όσα είναι έξω από την σφαίρα της πράξης ‘ και η μεν τύχη είναι των λογικών ζώων ,το δε αυτόματον είναι και των λογικών και των αλόγων ζώων και των αψύχων σωμάτων.
Αναγκαιότητα και τυχαίο είναι ενωμένα ως διάφορα ,ως αντιθέσεις. Η αντίθεση μεταξύ τους είναι η εξής : η αναγκαιότητα παρουσιάζεται ως αποτέλεσμα της εσωτερικής συνάφειας των φαινομένων ,που έχει την αιτία της στην ίδια την ουσία των πραγμάτων [ έσω ]. Γι’ αυτόν τον λόγο η αναγκαιότητα δεν μπορεί να μην υπάρχει. Το τυχαίοέχει ως αιτία του ,όχι την ουσία των πραγμάτων ,ούτε τις ουσιαστικές σχέσεις ανάμεσα στα πράγματα ,αλλά τις εξωτερικές και επιφανειακές σχέσεις τους [ έξω ] .Το τυχαίο δεν στηρίζεται σε αυτό το ίδιο ,αλλά σε κάτι άλλο . Γι’ αυτό ,το τυχαίο καθορίζεται ως κάτι που μπορεί να συμβεί και να μην συμβεί.
2.Απροβούλευτος { αστερ. + προ + βουλευτός [ = επινοηθείς, σχεδιασθείς } < βουλεύομαι [= σκέπτομαι } < βάλλω } : ο μη σχεδιασθείς εκ των προτέ-ρων, o μη προμελετηθείς , o απερίσκεπτος »απροαίρετα δε όσα απρο–βούλευτα ».
BΟΥΛΗΣΙΣ -ΒΟΥΛΕΥΣΙΣ -ΠΡΟΑΙΡΕΣΙΣ.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ -Ηθικά Νικομάχεια , [ 1111 b, 1112 b , 1113 a }.
Η βούλησις [ θέληση ] συνάπτεται περισσότερο προς τον ΤΕΛΙΚΟN ΣΚΟΠΟN , η δε προαίρεσις [ εκλογή ,επιλογή ,προτίμηση αυτού του πράγματος από ένα άλλο ] προς τα ΜΕΣΑ επιτεύξεως του τελικού. Η βούλευσις [ απόφαση μετά από σκέψη ] έχει πάντα τον χαρακτήρα της αναζητήσεως των μέσων προς την επίτευξη του τελικού σκοπού.
Όρεξις{ ο επιτ. + ρέγω = απλώνω } = απλώνω την χείρα.
ΑΣΩΤΙΑ – ΑΠΛΗΣΤΙΑ – ΚΟΛΑΚΕΙΑ – ΑΚΡΑΣΙΑ.
1.Ασωτία { < άσωτος < α στερ. + σώζω } = σπατάλη ,ακολασία. Άσωτος =ο μη έχων ελπίδα σωτηρίας ,αυτός που δεν δύναται να σωθεί. Η αρετή της ελευθεριότητας [ γεννειοδωρίας ] έχει σχέση με την δαπάνη χρημάτων . Ως μεσότητα βρίσκεται μεταξύ της ανελευθερίας [ φιλαργυρίας ] που είναι έλλειψη και της ασωτίας ,που είναι υπερβολή ,όσον αφορά την δαπάνη των χρημάτων.
2. Απληστία{ α στερ. + πλήθος , πλησμονή < πίπλημι { = γεμίζω , πληρώ } Εκ της ρ. [√ ΠΛΑ – ] .Παραγ. πλήθω, πλέως, πλήθος, πλήρης. Απληστία = η ακόρεστος επιθυμία τροφής ἤ χρημάτων, πλεονεξία.. Η απληστία εκφράζει τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες, το ανικανοποίητον και ακόρεστον της ανθρωπίνης φύσεως ,ακόμη και αν έχει τα πάντα.
DANTE ALIGHIERI – » Η Θεία Κωμωδία » , Β’. Καθαρτήριον { XIX. 70-75 }.
Η απληστία [ avartia ] είναι ένα από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα κατά την Ρωμαιοκαθολική εκκλησία. Ο Δάντης στο «Καθαρτήριό» του, παρουσίασε τους άπληστους να τιμωρούνται με δέσιμο σε τέτοια θέση, ώστε να βλέπουν μόνο το έδαφος, όπως στη ζωή έβλεπαν μόνο τα επίγεια αγαθά.
Ε’ κύκλος :Φιλαργυρία , Απληστία [ avartia ] ξαπλωμένοι με το κεφάλι στο χώμα ( Άσματα ΙΘ΄-ΚΒ΄)….. Οι δύο ποιητές ανεβαίνουν στον κύκλο που τιμωρούνται οι φιλάργυροι και οι σπάταλοι.
» Αdhoesit pavimentum anima mea ‘‘= η ψυχή μου έχει προσκολληθεί στο έδαφος . Ad-haeresco/ad-haereo= προσκολλώμαι .Pavimentum-i = έδαφος. Animus -i = ψυχή , νους.
3. Κολακεία { < κόλαξ < κόλον = τροφή + άγω ].Ο κόλαξ προσπαθεί να »άγει » φαγητό , να αποσπάσει από αυτόν που κολακεύει υλικά οφέλη. Κόλαξ = ο επαινών περισσότερο από όσον πρέπει και πράττων πάντα κατά τις επιθυμίες του άλλου .Απεχθής = ο επαινών λιγώτερον από όσο πρέπει και μη πράττων ποτέ κατά τις επιθυμίες του άλλου . Η φιλία είναι μεσότης.
4. Ακρασία / Ακράτεια { α στερ. + κράτος }. Ακρασία : κακία του επιθυμητικού μέρους της ψυχής . Εγκράτεια [ < εν + κράτος ] : αρετή του επιθυμητικού μέρους της ψυχής. Εγκρατής = αυτός που πράττει παρά την επιθυμία του [ ως προς τις φαύλες ηδονές ] και κατά τον λογισμό του .Ακρατής = αυτός που επιλέγει τις ηδονές που αντιβαίνουν στην λογική ,αν και γνωρίζει πως είναι φαύλες και καταστροφικές, λόγω ακρασίας λόγου.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » ‘Όροι ».
Ακρασία : Έξις [ τάση ] που παραβιάζει τον ορθόν λογισμόν ,χάριν των νομιζομένων ηδονικών απολαύσεων.
ΤΙΜΩΡΙΑ – ΛΥΠΗ – ΟΔΥΝΗ – ΟΔΥΡΜΟΣ – ΑΘΥΜΙΑ .
Τιμωρία { τιμή + ὤρα / ὤρη = φροντίδα }: 1. βοήθεια, επικουρία, συνδρομή 2. βοήθεια προς κάποιον που έχει αδικηθεί, ανταπόδοση, εκδίκηση .
ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν Ομοίων και Διαφόρων λέξεων ».
4 .Οδυρμός { < έδω < εσθίω = τρώγω ] και οδύνη { < έδω < εσθίω } έχουν ίδια ρίζα *[ ΕΔ – ] . Οδύνω και οδύρω = τήκομαι και καταπονούμαι.
5 .Αθυμία { α στερ. + θυμός } = ψυχική κατάσταση χωρίς οργή ή πάθος, η έλλειψη θάρρους ,λιποψυχία, δειλία .Ψυχική κατάσταση άνευ οργής ή πάθους, λύπη ,δυσθυμία .Άθυμος = ο άνευ θάρρους ,άνευ θάρρους. Στην Ψυχολογία , αθυμία σημαίνει η παθολογική απουσία συναισθημάτων. Η αθυμία είναι πάθησις του Θυμοειδούς [ έδρα των συναισθημάτων ] μέρους της ψυχής .
ΜΕΤΑΝΟΙΑ -ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ – ΚΑΡΤΕΡΙΑ .
1.Μετάνοια { μετά + νους } = αλλαγή ,μεταβολή σκέψεως .Η σκέψη που έρχεται κατόπιν, μεταμέλεια Μετανοέω-ώ =νοώ [ αντιλαμβάνομαι ] κατόπιν ή πολύ αργά. Μεταμέλεια [ από το απρόσωπο μεταμέλει ] =μεταβολή ,αλλαγή σκοπού ,λύπη, μετάνοια.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια » , { }.
Ενάρετος είναι ο αμεταμέλητος [ αμετανόητος ] και φαύλος [ κακός ] ο μεταμελημένος [ μετανοημένος ].
2.Εγκράτεια [ περί των ηδονών ] : εν + κράτος [ κράτιστος υπερθ. βαθμός του αγαθός ] . Αρετή του Επιθυμητικού μέρους της ψυχής.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Όροι ».
Εγκράτεια ,δύναμις που υπομένει την λύπη ‘ ακολούθησις του ορθού λογισμού ΄δύναμις ανυπέρβλητος για ό,τι γίνεται αντιληπτό μέσω του ορθού λογισμού.
Ι. ΣΤΟΒΑΙΟΥ – » Ανθολόγιον ». Α’. Περί Αρετής.
64. ΜΕΤΩΠΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΥ ΜΕΤΑΠΟΝΤΙΝΟΥ – » Περί Αρετής ».
Όταν το Λογιστικόν μέρος της ψυχής επικρατεί του Αλόγου [ Θυμοειδούς και Επιθυμητικού } έχουμε καρτε-ρία και εγκράτεια .Όταν όμως επικρατεί το Άλογον μέρος,τότε έχουμε ακολασία και μαλακία [ μαλθακότητα ]. Η καρτερία και η εγκράτεια γίνεται με λύπη .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί αρετών και κακιών », { 1250 b }.
Eγκράτεια είναι το να μπορεί κανείς να υποτάσσει την επιθυμία στην λογική και το να καρτερεί, και to να υπομένει την φυσικήν ένδειαν [ ανέχεια ] και την λύπη.
Γ.ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ – » Λεξικόν ερμηνευτικόν » .
1.Ακρασία { < άκρατος < α στερ. + κεράννυμι } = κακή μείξη , κακή σύγκραση. 2.Ακρασία{ < ακρατής < αστερ. + κράτος } = ακράτεια , το να μην επικρατείς των επιθυμιών.
3. Καρτερία [ περί των λυπών και πόνων ] : < κάρτος / κάρτος { = δύναμη, ισχύς } = υπομονή ,αντοχή ,εγκαρτέρηση, καρτερικότητα
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Όροι ».
Καρτερία ,υπομονή λύπης χάριν του καλού ‘ υπομονή πόνων [ κόπων ] χάριν του καλού.
Καρτερία. Είναι αρετή του Επιθυμητικού μέρους της ψυχής. Συντάσσεται με την εγκράτεια. Ως αρετή είναι μεσότητα μεταξύ δύο κακιών ,της τρυφερότητας { έλλειψη } και της κακοπάθειας { υπερβολή }. Τρυφερός είναι αυτός που δεν μπορεί να υποφέρει κανέναν πόνο [ λύπη ] ,ούτε κι αν ήταν προς όφελός του , ο μαλθακός [ μαλάκας ]. Κακοπαθητικός είναι αυτός που υποφέρει όλους ανεξαιρέτως τους πόνους ,ο σκληρός ,ο ταλαίπωρος, ο γεννημένος να υποφέρει την εξαθλίωση και το κακό.
ΠΑΙΔΕΙΑ – ΠΕΙΘΩ – ΑΛΗΘΕΙΑ – ΕΠΙΣΤΗΜΗ..
1 .Παιδεία { παιδεύω < παίς } = η ανατροφή παιδιού // ανατροφή και διδασκαλία ,εκπαίδευση εν αντιθέσει με την τροφή // το αποτέλεσμα της εκπαιδεύσεως.
ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν ομοίων και διαφόρων λέξεων ».
Διαφέρει η παιδεία από την εκπαίδευση : Παιδείαείναι δύναμη θερα-πευτική της ψυχής. Παίδευσις είναι παράδοση παιδείας [ σύστημα εκπαιδεύσεως ].Η παιδιά [ =παιχνίδι ] εξασκεί.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι » ,{ Β’, 654 a } .
Θα πρέπει λοιπόν, να θεωρήσουμε ως απαίδευτον [ αμόρφωτον ] μεν εκείνον ,που έχει άγνοιαν »ωδής τε και ορχήσεως [ τραγουδιού και χορού ], που είναι αχόρευτος [δεν ξέρει να χορεύει] ,και να αναγνωρίσουμε ως πεπαι- δευμένο [ μορφωμένον ] ,εκείνον που ξέρει να χορεύει καλά .Αυτή είναι η πρώτη παιδεία.
2. Πειθώ { < πείθω }=η δύναμις του πείθειν ,πειστικότητα .Η θεότητα Πειθώ { Λατ, Suada ,Suadela } , θυγατέρα της θεάς Αφροδίτης ,κατατάσσεται μεταξύ των Χαρίτων και είχε ναούς στην Αθήνα ,Qόρινθο , Άργος κ.α.
AΝ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ – » Λεξικόν κυρίων ονομάτων ».
Πειθώ : α}.Ωκεανίδα β}. θεά της καταπειστικής ευγλωττίας.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ρητορική προς Αλέξανδρον », { 1446 b- 1447 a }.
Όλες οι πράξεις επιτελούνται ή δια βίας [ καταναγκασμού ]ή δια πειθούςή δια απάτης ή δια προφάσεως [ δικαιολογίας ].
3.Αλήθεια : a}. Αλήθεια{ α στερ. + λήθη < λανθάνω = διαφεύγω της προσοχής , λησμονώ } = ομιλώ ακριβώς δίχως να μου έχει διαφύγει ή να έχω λησμονήσει κάτι { μη λήθη υποπίπτον του δικαίου ] .» Αληθές το μη λήθον »-ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ. b}. Αλήθεια { θεία + άλη } = Θε’ι’κή περιπλάνηση ,θεία περιφορά ,θεία κίνησις του Όντος .
AΝ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ – » Λεξικόν κυρίων ονομάτων ».
Η θεά Αλήθεια : κόρη του Διός ή του Κρόνου ,μητέρα της Αρετής.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Όροι ».
Αλήθεια : έξις σχετική με την κατάφαση [ ΝΑΙ ] και την άρνηση [ ΟΧΙ ] των διανοημάτων. Επιστήμη [= βαθειά γνώση ] των αληθινών .
Η αλήθεια [ φιλαληθεία ] είναι μεσότης , μεταξύ δύο κακιών, της αλαζονείας [ υπερβολής ] και της ειρωνείας [ έλλειψη ]. Αλαζών [ υπερόπτης ] είναι εκείνος που παρουσιάζεται ,ότι έχει περισσότερα ,από όσα πραγματικά έχει. Είρων [ μεμψίμοιρος , μίζερος ] εκείνος που προσποιείται ,ότι έχει λιγότερα ,από όσα πραγματικά έχει.
4.Επιστήμη { < επίσταμαι = γνωρίζω πώς να πράξω ,είμαι ικανός να πράξω τι , γιγνώσκω καλώς [ εξ ου επιστήμη ] ,είμαι πεπειραμένος } = το να επίστα-μαι κάτι καλώς ,το να έχω ακριβή γνώση ,εμπειρία, δεξιότητα αυτού.
Ο Ήριλλος ο Καρχηδόνιος κήρυξε ως τελικό σκοπό της ζωής την επιστήμη { = ακριβής γνώσις , knowledge } , που σημαίνει το να ζούμε με οδηγό την επιστήμη σε όλα τα πράγματα , και να μην παραπλανώμεθα από την άγνοια .Είναι δε η επιστήμη μια σταθερή ιδιότητα του νου [ έξις ] ,που δεν ανατρέπεται από επιχειρήματα στην διαδοχή των παραστάσεων [ δηλαδή κανένα επιχείρημα – προφανώς σοφιστικό ή εριστικό – να μην μπορεί να μας πείσει ,ότι οι παραστάσεις μας μας γελούν ,δεν αποδίδουν δηλαδή την εξωτερική πραγματικότητα ].
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Όροι ».
Επιστήμη αντίληψη της ψυχής αμετάπτωτος [ αμετάβλητη ] από λόγο ‘ δύναμη ,που οδηγεί στην αντίληψη ενός ή πολλών πραγμάτων ,η οποία δεν ανατρέπεται με λόγο ‘ λόγος αληθής , που παραμένει αμετάπτωτος [ αμετά-βλητος ] κατά το νόημα [ διάνοια ] .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Μετά τα Φυσικά », { Έλαττον α’,993 b }.
Η φιλοσοφία είναι η επιστήμη της αληθείας ,αφού σκοπός της θεωρητικής γνώσης είναι η αλήθεια και της πρακτικής γνώσης ,διότι ακόμη και αν εξετάζουν οι άνθρωποι ,το πώς έχουν τα πράγματα ,δεν εξετάζουν το αιώνιον [ α’ί’διον ] ,αλλά κάτι σχετικό και τωρινό. Την αλήθεια δεν την γνωρίζουμε ,εάν δεν γνωρίζουμε την αιτία της.
ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν ομοίων και διαφόρων λέξεων ».
Διαφέρει ο Επιστάτης [ σχετίζεται με τα έργα ] από τον διδάσκαλον [ σχετίζεται με τον λόγο ].
3.Αυτάρκεια { αυτός + αρκέω-ώ } = μου αρκούν τα όσα έχω .Είδος ευτυχίας. Αυτάρκης=ευδαίμων ,μακάριος.Αρκέω-ώ = αποκρούω ,απομακρύνω ,απο-σοβώ // βοηθώ ,υπερασπίζομαι // είμαι χρήσιμος ,ωφέλιμος } .Οι ρ. *[ ΑΡΚ- ] και * [ ΑΛΚ- ] δεν απέχουν πολύ .Η ρ. * [ ΑΡΚ- ] διατηρεί την θετική πλευρά και η ρ. * [ ΑΛΚ – ] την αρνητική πλευρά μίας και της αυτής εννοίας. Άρκος [ < αρκέω ] = αμυντικόν όπλο. Αλκαίος { < αλκή : δύναμη } = ισχυρός ,δυνατός ,κραταιός.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Όροι » .
Ευδαιμονία : το αγαθόν ,που σύγκειται [ συναποτελείται ] από όλα τα αγαθά ‘ δύναμη ,η οποία αυτή καθ’ εαυτή επαρκεί [ αυτάρκης ] δια το ευ ζην [ ευζω’ί’α ] ‘ τελειότητα σύμφωνα με την αρετή ‘ αυτάρκης ωφέλεια ζώου. Αυτάρκεια : τελειότητα στην απόκτηση αγαθών ‘ έξις [= κατάσταση ψυχής ,σύμφωνα με την οποία χαρακτηρίζεται το ποιόν μας ] , κατά την οποίαν , αυτοί που την έχουν είναι κυρίαρχοι του εαυτού τους [ αυτοκυριαρχούμενοι ].
Διαφέρει η ευτυχία από την Ευδαιμονία .H ευτυχία ανήκει στα εξωτερικά αγαθά και είναι αποτέλεσμα της τύχης ,ενώ η Ευδαιμονία στα εσωτερικά αγαθά και έρχεται ύστερα από προσπάθεια. Κανείς δεν έγινε δίκαιος η σώφρων εξ αιτίας της τύχης.
KEN. GUTHRIE – » Τα κείμενα των Πυθαγορείων ».
ΕΥΡΥΦΑΜΟΥ [ Πυθαγορείου ] – » Περί βίου ».
Ο βίος του ανθρώπου όντας τέλειος ,υστερεί μεν του Θεού, διότι δεν είναι α υ τ ο τ ε λ ή ς ,υπερέχει δε των αλόγων ζώων , διότι μετέχει της αρετής και της ευδαιμονίας .
Αυτοτελής = ο εξ αυτού τέλειος ,που δεν έχει ανάγκη κανένα , ο Θεός. Μη αυτοτελή = τα ζώα που έχουν ανάγκη. Τέλειος βίος = ο βίος του καλοκάγαθου [ και φύσις αγαθή και προαίρεσις ]. Ο μη καλοκάγαθος = ατελής. Άλογα ζώα = τα στερημένα λόγου [= ικανότητας του διανοείσθαι και εφράζεσθαι ενάρθρως ].
[ 45 ] .Όσον αφορά τα βιβλία [Δημοκρίτου ] του ,ο Θράσυλλος έκανε έναν κατάλογο και τα κατέταξε κατά τετραλογίες , όπως είχε κάνει και για τα βιβλία του Πλάτωνος . [ 46 ]. Τα ηθικά του έργα είναι τα εξής : »Πυθαγόρας» , » »Περί της διαθέσεως του σοφού , » Περί των εν Άδη », » Τριτογένεια »{ αποκαλείται έτσι ,διότι τρία πράγματα ,από τα οποία εξαρτάται όλη η ηθική ζωή του ανθρώπου ,προέρχονται από αυτήν} , »Περί ανδραγαθίας ή περί αρετής », κ.τ.λ.
Ο Δημόκριτος ετυμολογώντας το όνομα Τριτογένεια ,λέγει ,ότι από την φρόνηση προκύπτουν αυτά τα τρία [πράγματα] : το ευ λογίζεσθαι [ ορθός λογισμός ], το ευ λέγειν [ ορθός λόγος ,ομιλία ] και το πράττειν α δει [ να πράττει αυτά που πρέπει ] .
ΙΩ.ΛΑΥΡΕΝΤΙΟΥ ΛΥΔΟΥ – » Περί μηνών », { IV .22 ] .
Η Θεά Αθηνά είναι Πνεύμα Θείον και Άφθαρτον , γι’ αυτό και ο Ευριπίδης την ονομάζει Αθάνα ,επειδή είναι η Αθάνατος του Θεού Νόησις ,που προήλθε από την κεφαλή του Διός σαν από τον ουρανό .Διότι κεφαλή όλου του κόσμου είναι ο ουρανός ,σύμφωνα με αυτούς που ονομάζουν ολόκληρο τον κόσμο Δία . Τριτογένεια δε και Τριτωνίδα ονομάζουν την Θεά Αθηνά ,όχι διά την γένεσιν εκ του Τρίτωνος ,σύμφωνα με τους ποιητές ,αλλά διότι οι ενέργειες της ψυχής είναι τρείς { σ.σ. ευ λογίζεσθαι , ευ λέγειν , πράττειν α δει }.
ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ – » Αθηνά ».
Η αστραφτερή Θεά Αθηνά , η Τριτογένεια, η Πολιούχος Θεά των Αθηνών. { Τριτώ = η κεφαλή ].
Φρόνησις ,είναι αρετή του Λoγιστικού μέρους της ψυχής, που προετοιμάζει τα πράγματα που συντείνουν [συντελούν ] στην ευδαιμονία. Αφροσύνη , είναι κακία [= ελάττωμα < έλασσον / έλαττον = μικρότερον, που υστερεί ] του Λογιστικού μέρους της ψυχής ,αιτία για να κάνει κανείς μια άθλια ζωή [ ζην κακώς ] .
Την ψυχή ο Πυθαγόρας χωρίζει σε τρία μέρη :νούν – φρένας -θυμόν.Φρένες έχει μόνον ο άνθρωπος .Νουν και θυμόν έχουν και τ’ άλλα ζώα. Νούς και φρένες βρίσκονται στον εγκέφαλο, ο δε θυμός στην καρδία. ..Όλος ο αέρας είναι γεμάτος από ψυχές, που ονομάζονται ήρωες και δαίμονες .
AΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ηθικά Νικομάχεια », { 1141 b }.
Η φρόνηση έχει πρακτικό χαρακτήρα.
Η φρόνηση ασχολείται με τα ανθρώπινα πράγματα ,που είναι δυνατόν να σκεπτώμεθα .Tο έργο του φρόνιμου ανθρώπου είναι το ευ βουλεύεσθαι [= το να σκέφτεται ορθώς , καλώς ]…Ο άνθρωπος που σκέφτεται ορθώς [ ευβουλος ] την ικανότητα να επιτυγχάνει το άριστον ,από αυτά που μπορούν να γίνουν [ τα δυνατά ] . .. Η φρόνηση αποβλέπει στην πράξη ,η δε πράξη έχει σχέση με τις ιδιαίτερες σε κάθε περίπτωση συνθήκες.
ΝΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ ‘- » Το Αρχαίον Ελληνικόν πνεύμα »,Κ.Δ.ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ – »Ηθικά Νικομάχεια », { σελ. 486 }.
Η σοφία ασχολείται με το γενικό ,η φρόνηση με το καθ’ έκαστον. Η φρόνηση είναι η ίδια με την Πολιτική. Η Πολιτική διαιρείται σε δύο μέρη : α]. Αρχιτεκτονική πολιτική β]. Χειροτεχνική πολιτική.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Όροι ».
Φρόνηση ,1. δύναμη ,που ποιεί αφ’ εαυτής την ευδαιμονία του ανθρώπου 2. άριστη γνώση των αγαθών και των κακών 3. διάθεση της ψυχής κατά την οποίαν κρίνουμε του τί είναι ορθόν [ δέον ] να γίνει και τι δεν είναι.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος », { 411 d }.
Φρόνησις : α]. φοράς και ρου νόησις [ = εννόηση της περιφοράς και της ροής ] β]. φοράς όνησις [ = η εκ της περιφοράς ωφέλεια ] .Σχετίζεται με την κίνηση.
ΠΟΊΑ ΕΊΝΑΙ ΑΥΤΉ Η ΠΕΡΙ-ΦΟΡΆ ;; Του ταυτού και του Θατέρου…
Ποία είναι αυτή η » περιφορά » και ποίου είδους » ωφέλεια » αποκομίζουμε από αυτήν ;
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Τίμαιος » , { 44 b }.
H ικανότητα του Λογιστικού μέρους της ψυχής να κατανοήσει την [περι]φορά και την ροή [ νόησις φοράς και ρου ], όπως και την εκ της [περι]φοράς όνησιν [ =ωφέλεια ] ,ονομάζεται φρόνησις .Έμφρων [ εν + φρην ] : αυτός που έχει αποκατεστημένες τις περιφορές των κύκλων της ψυχής ,αυτός που καταφέρνει να εναρμονί-ζει τις θείες περιφορές της ψυχής ,που είναι συντονισμένες με τον Κοσμικό ρυθμό ,πριν από την ενσάρκωσή της στον Τόπο του Βίου , με τους επτά κύκλους του Θατέρου [ ετέρου ] και τον κύκλο του Ταυτού ,ώστε η ψυχή να γίνει ενάρετη και δίκαιη .Κατά την είσοδό της της ψυχής στην ύλη και την ενσάρκωσή της , οι κύ-κλοι αυτοί διαταράσσονται και χάνονται οι περιφορές τους , οι οποίες [ περιφορές ] πρέπει πρώτα να εναρ-μονιστούν στον κύκλο του Θατέρου και κατόπιν στον κύκλο του Ταυτού.
ΦΙΛΟΣΤΡΑΤΟΥ – » Απολλωνίου του Τυανέως επιστολαί », { κστ‘ . Στους ιερείς της Ολυμπίας }.
Οι θεοί δεν έχουν ανάγκη από θυσίες. Τί πρέπει ,λοιπόν, να κάνει κανείς, για να κερδίσει την εύνοιά τους; Να αποκτήσει Φρόνηση.
ΝΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ ‘- » Το Αρχαίον Ελληνικόν πνεύμα »,
Κ.Δ.ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ – »Τίμαιος », { σελ. 397 }.
Το προληπτικό μέσον για την διατήρηση υγίειας του σώματος και της ψυχής είναι η διατήρηση της αναλογίας μεταξύ του σωματικού και του ψυχικού στοιχείου της ανθρώπινης υπάρξεως .Δεν επιτρέπεται η μονομερής άσκηση του σώματος ή της ψυχής. Πρέπει δε να καλλιεργούνται δια της παιδείας και τα τρία είδη ή μέρη της ανθρώπινης ψυχής { Λογιστικόν – Θυμοειδές – Επιθυμητικόν } .Χρέος του ανθρώπου είναι να εναρμονίζει την διανοητικότητά του προς τις αρμονικές περιφορές του ορατού σύμπαντος Έτσι μόνον θα εξομοιώσει ο θνητός άνθρωπος τον βίον του ,προς τον άριστον βίον των Θεών.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. { gregoriusworld } 