Ευθύφρων ή περί οσίου.

Ο μικρός αυτός διάλογος γράφηκε στη νεανική ηλικία του Πλάτωνος . Αποτελεί χρονική συνέχεια του διαλόγου »Θεαίτητος » ,όπου ,στο τέλος του πειραστικού [= που προσπαθεί να δώσει ορισμό ,αλλά καταλήγει σε απορία ] αυτού διαλόγου, ο Σωκράτης αφήνει την συζήτηση με τον Θεαίτητον ανολοκλήρωτη. Διότι είναι υποχρεωμένος να παρουσιαστεί στον Άρχοντα Βασιλέα ,για ν’ απαντήσει στην εναντίον του κατηγορία τού Μέλητου. Ερχόμενος λοιπόν ο Σωκράτης { < [ σώ ] ζω + κράτος ] στην στοά του Άρχοντος Βασιλέως ,που ήταν αρμόδιος για τις παραβάσεις του ποινικού δικαίου ,συναντάει απ’ έξω τον Ευθύφρονα { < ευθύς + φρην/φρενός }. Ο Ευθύφρων [ που εμφανίζεται ως θεολόγος και ισχυρίζεται ,ότι χάρη στην έμπνευση ενός μαντικού δαιμονίου, μπορούσε να προλέγει τα μέλλοντα ] ,αφού ρωτάει τον Σωκράτη τί τον ανάγκασε να έρθει ως εκεί , μαθαίνει με κατάπληξη την καταγγελία του Μελήτου, πως τάχα ο Σωκράτης περιφρονούσε τους παλαιούς θεούς της πόλεως κι ήθελε να εισαγάγει νέες θεότητες. Ο Ευθύφρων ,αφού εκφράζει μία αισιόδοξη πρόβλεψη για την έκβαση της δίκης, αποκαλύπτει πως έχει κι ο ίδιος μια υπόθεση στο δικαστήριο. Έχει υποβάλει καταγγελία εναντίον του πατέρα του για φόνο. Ο πατέρας του Ευθύφρονος έμενε στη Νάξο κι ασχολείτο με τη γεωργία. Μια μέρα, ένας εργάτης του μέθυσε και σκότωσε έναν από τους δούλους. Ο πατέρας του Ευθύφρονος-,αφού έπιασε τον εργάτη ,τον έδεσε και τον έβαλε μέσα σε μια τάφρο. Μετά έστειλε ανθρώπους στην ̓Αθήνα, να ρωτήσουν τον εξηγητή (επόπτη του θρησκευτικού δικαίου), τι έπρεπε να κάνει με τον φονιά. Εν τω μεταξύ όμως ο εργάτης πέθανε μες στην τάφρο, κι ο Ευθύφρων υπέβαλε μήνυση εναντίον του πατέρα του για τον [εξ αμελείας] φόνο . Οι συγγενείς του θεώρησαν ανόσια αυτήν την μήνυση εναντίον του πατέρα του, ο ίδιος όμως πίστευε ότι η καταγγελία του άδικου φόνου αποτελούσε όσιο πράγμα. Ο Σωκράτης, που κατηγορείται κι εκείνος γι’ ανοσιότητα, ζητάει από τον Ευθύφρονα τον ορισμό του οσίου, δηλαδή της ευσεβείας . Επακολουθεί συζήτηση για το νόημα της οσιότητας. Στον διάλογο αυτόν ο Πλάτων χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τους όρους : ιδέα, είδος και ουσία.

Γ. ΜΙΣΤΡΙΩΤΟΥ – » Ελληνική γραμματολογία»,{ σελ.507-508 }.

Πλάτωνος -»Ευθύφρων ».

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Ευθύφρων », { σελ.6-7 ].Εισαγωγή : Β.Ν.ΤΑΤΑΚΗ.

<< Στην ερώτηση: « τί πραγματικά πίστευε ο Σωκράτης, τί έβλεπε στο Θείον ; », η ̓»Απολογία» δεν δίνει απάντηση. Αυτό το κενό έρχεται να συμπληρώσει ο »Ευθύφρων », >> [ Μ. Croiset ].

ΝΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ’ – »Το Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα », { σελ.349 }.

Κ.Δ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ – » Πλάτωνος – ‘Ευθύφρων’ ». Ο Ευθύφρων φαίνεται ότι ήταν πολύ γνωστό πρόσωπον. Είχε την αξίωση, ότι εμπνεόταν από »μαντικό δαιμόνιο», το οποίο τον καθιστούσε ικανό να προλέγει τα μέλλοντα. Ακόμη εμφάνιζε τον εαυτόν του ως γνώστη των θρησκευτικών πραγμάτων και ως θεολόγο.

ΠΡΑΚΤ. ΤΗΣ ΑΚΑΔ. ΑΘ : Ι. ΚΑΛΙΤΣΟΥΝΑΚΙ – » Η εν τω Ευθύφρονι Πλατωνική εκδοχή του οσίου »,[ σελ.396 -97 ].

O φιλόσοφος είχε πιο ορθές και λογικές ιδέες για το όσιον, απ’ ότι είχε ο θρησκόληπτος μάντης.

U. VON WILAMOWITZ -MOELLENDORFF – » Πλάτων , τα χρόνια της νεότητας », { σελ.344 }.

Εδώ σε καμμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να στοιχειοθετηθεί φόνος .Και στην κατηγορία προς τον ίδιο του τον πατέρα ο χαρακτηρισμός του σαν τρελού πρέπει να θεωρηθεί επιεικής.

ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ – » Κατά Ευέργου και Μνησιβούλου », { 71-73 }.

Στην αρχαία Αθήνα διώκονταν ποινικά οι βασανισμοί ,κακοποιήσεις και ο φόνος των δούλων με τις ίδιες διατάξεις που προβλέπονταν για τους ελευθέρους .Στο Παλλάδιον [ επί Παλλαδίω ] δικαστήριον οι εφέτες δίκαζαν τους ακούσιους φόνους, την απόπειρα φόνου, καθώς και τους φόνους των δούλων, των μετοίκων και των ξένων. Ο ρήτορας του λόγου αυτού θέλησε να διώξει ποινικά τον Θεόφημο για τον φόνο μιας γηραιάς δούλης ,αλλά αφού συμβουλεύτηκε τους ερμηνευτές του θείου δικαίου ,αποτράπηκε από αυτούς να διώξει τους δολοφόνους δικαστικώς, διότι αυτή η δούλη είχε ελευθερωθεί και δεν ανήκε στην οικογένεια του μηνυτή και ρήτορα αυτού του λόγου.

ΣΑΡ. ΚΑΡΓΑΚΟΥ – » Ιστορία των Αρχαίων Αθηνών Α’ » , { σελ. 609-10 }.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ .Οι δούλοι στερούνται κάθε δικαιώματος και είναι στην απόλυτη σχεδόν δικαιοδοσία του κυρίου τους. Αυτός μόνο να τους φονεύσει δεν μπορεί.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Ευθύφρων », { σελ. 8-9 ].Εισαγωγή : Β.Ν.ΤΑΤΑΚΗ.

Ο Ευθύφρων είναι σύγχρονος κάθε εποχής, πολίτης κάθε πολιτείας. Είναι ο Ιεροεξεταστής , ο Ιμάμης, ο Φαρισαίος, ο πιστός τηρητής του Talmud, ο στυγνός θεολόγος. Έτσι ο Ευθύφρων γίνεται σύμβολο.

ΠΡΑΚΤ. ΑΚΑΔ. ΑΘΗΝΩΝ : ‘Ι.ΚΑΛΙΤΣΟΥΝΑΚΙ -» Η εν τω Ευθύφρονι Πλατωνική εκδοχή του οσίου »,[ σελ.397 -98 ].

Ο Ευθύφρων φαίνεται ,ότι ήταν πρόσωπο γνωστό στους Αθηναίους κυρίως για τον υπερβολικό και ανόητο θρησκευ-τικό ζήλο του . Στην αρχαία Αθήνα ,τέτοιου είδους δίκες περί δούλων επιτρεπόταν κάτω από ορισμένες περιστάσεις. Οι δούλοι της Αθήνας ή οι Είλωτες της Σπάρτης δεν ήσαν »πράγμα», όπως οι δούλοι των μετέπειτα χρόνων ,δηλαδή res.

U. VON WILAMOWITZ -MOELLENDORFF – » Πλάτων , τα χρόνια της νεότητας », { σελ.342-43 }.

Ο Ευθύφρων ήταν μάντης και θεολόγος. Ισχυριζόταν πως είχε την ικανότητα να ερμηνεύει το κρυφό νόημα των θεϊκών ονομάτων και διηγήσεων και να διακηρύσσει πως όλα σε αυτούς είναι αληθινά, αρκεί να τα αντιλαμβάνεται κανένας σωστά.

Α.Ε.TAYLOR – » Πλάτων ,ο άνθρωπος και το έργο του», { σελ.182-83 }.

Στόχος του Ευθύφρονος ,ήταν να ξεπλύνει τον εαυτό του από το θρησκευτικό «μίασμα» που συνοδεύει κάθε συνενοχή σε φόνο { Ορφισμός }. Ο Σωκράτης είχε συναναστροφές με ορφικούς ασκητές και μυστικιστές.

ΟΡΦΙΚΑ – » Αργοναυτικά ,’Υμνοι », { εισαγωγή }.

Ο Ευθύφρων φοβάται ,ως Ορφιστής και μάντης, να μην πέσει πάνω του το »μίασμα» από τον ακούσιο φόνο που διέπραξε ο πατέρας του. Καθότι οι Ορφικοί και οι Πυθαγόρειοι είχαν πίστη στην αθανασία της ψυχής και στο δόγμα της μετεμψύχωσης.

ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΥ – » Χαρακτήρες ». [ 16 ]

Δεισιδαιμονία [ δέιδω + δαίμων ] είναι αδικαιολόγητος φόβος μπροστά στη θεία δύναμη.

H.LΙDDELL & R. SCOTT – »Mέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Οι ̓Αθηναίοι δεν θεωρούσαν πραγματικά γεγονότα τις θεογονίες του Ησιόδου σχετικά με τον Ουρανό και τον Κρόνο. Ειδικά στην αττική διάλεκτο, κρόνος ως επώνυμο σήμαινε γερομαθουσάλας. παλίμπαις [ > παλιμπαιδισμός ], υπέργηρος ,ξεμωραμένος ,γεροξεκούτης ‘ εξ ου και τα Κρόνιππος , Κρονοδαίμων ,Κρονόληρος .

AΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ – »Νεφέλαι », { στ.901-7 }.

Αγώνας μεταξύ Δικαίου και Αδίκου λόγου. Δικαιοσύνη δεν υπάρχει ,αφού ο Ζευς έδεσε τον πατέρα του με αλυσίδες και δεν τιμωρήθηκε .

ΑΙΣΧΥΛΟΥ – » Αγαμέμνων », { στ. 154-58 }

Η αναφορά του Αισχύλου ,περιέχει μια δόση περιφρόνησης για το ακατονόμαστο ον »που πήρε ανεπανόρθωτα την κάτω βόλτα’‘ ( τριακτήρος οίχεται τυχών ) Κρόνο και τον προκάτοχό του, »θρασύδειλο εκφοβιστή » ( παμμάχω θράσει βρύων ) Ουρανό .

ΑΝ. ΚΡΟΜΜΥΔΑ { διπλ.εργ.} – » Ιερό Δίκαιο» και αδικήματα κατά της θρησκείας στην αρχαία Αθήνα ».

Δ. ΤΣΑΚΑΝΙΚΑ – »Η ασέβεια στην ελληνική αρχαιότητα »,[ διπλ.εργ. ] .

Ο ρόλος του ιερέα αποτελούσε δημόσιο κληρωτό αξίωμα ,το οποίο έφερε και ανάλογο κοινωνικό κύρος. Όμως την πλήρη γνώση του περιεχομένου των άγραφων ιερών κανόνων την είχαν μόνο ελάχιστοι ειδικοί, που ποτέ όμως δεν διαμόρφωσαν μια κοινωνική τάξη ιερέων .Συνήθως η άσκηση των καθηκόντων αυτών ήταν παραδοσιακά προνόμιο μερικών μόνο οικογενειών [ οι Ευμολπίδες είχαν τον ρόλο των ιεροφαντών ,ενώ οι Κήρυκες τον λιγότερο σημαντικό των δαδούχων ] προσδίδοντας τους συχνά έναν αριστοκρατικό χαρακτήρα. Ο περιορισμένος αριθμός των ερμηνευτών του ιερού δικαίου φαίνεται στην αποκλειστική δυνατότητα των Ευμολπιδών να προσφέρουν αυθεντική ερμηνεία των ιερών κανόνων, αξιοσημείωτα όμως μόνο εκείνων που είχαν σχέση με τα Ελευσίνια Μυστήρια.

ΝΕΩΤ. ΕΓΚΤΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ του »ΗΛΙΟΥ».

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι », [ ΣΤ.759 d-e ].

εξηγητές [ ερμηνευτές ] είναι ισόβιοι. Η ιεροσύνη [ ιερατικά αξιώματα ] είναι για ένα έτος μόνον ,όχι για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

ΣΩΚΡ. ΤΖΙΒΑΝΟΠΟΥΛΟΥ – » Λεξικό Ελληνικών και Ρωμα’ι’κών αρχαιοτήτων ».

Εξηγητές [ ερμηνευτές] των θρησκευτικών νόμων και των θρησκευτικών τελετών ήσαν οι Ευμολπίδες .Οι νόμοι αυτοί ΔΕΝ ήσαν γραπτοί ,αλλά εκ παραδόσεως.

ΣΟΥΔΑ / ΣΟΥ’Ι’ΔΑ – » Λεξικόν ».

Διαφέρει το εξηγούμαι από το διηγούμαι.

»Το ψήφισμα αυτό αποτέλεσε, νομοθετική μέριμνα για την προστασία των θεμελιωδών θεσμών της πόλης, μεταξύ αυτών και της πίστεως στους πάτριους θρησκευτικούς θεσμούς, ενώ παράλληλα εισήγαγε νέο δικονομικό τύπο για τη δίωξη του αδικήματος της ασέβειας, αυτόν της »εισαγγελίας» – { Αν. Κρομμύδα : « Ιερό Δίκαιο » και αδικήματα κατά της θρησκείας στην αρχαία Αθήνα }.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ -»Βίοι παράλληλοι » .Περικλής . { 32 }. Ασπασία και γραφή ασεβείας.

Ο [ δημαγωγός και μάντης ] Διοπείθης πρότεινε ψήφισμα να καταγγέλλονται ,όσοι δεν πιστεύουν στα θεία ή όσοι παραδέχονται και διδάσκουν νέες θεωρίες για τα μετεωρολογικά φαινόμενα.

Π.Ι. ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ – » Η προστασία των ατομικών δικαιωμάτων κατά το Αττικό και Ευρωπαϊκό Δίκαιο ».

ΣΤ. ΨΗΦΙΣΜΑ ΔΙΟΠΕΙΘΟΥΣ .Παρά το πνεύμα ανεξιθε’ί’ας και φιλελευθερίας ,που επικρατούσε στην Αθήνα ,παραβάσεις κανόνων του »Ιερού Δικαίου» διώχθηκαν ,για μία περίοδο, με την »γραφή ασεβείας». Η άσκηση της «γραφής ασεβείας» επιτρεπόταν μόνον για αντιθρησκευτικές πράξεις ή παραβάσεις του ‘‘Ιερού Νόμου». Επίσημοι ερμηνευτές [ εξηγητές ] του νόμου αυτού ήσαν μόνον αυτοί που ανήκαν στα παλαιά ιερατικά γένη των Ευμολπιδών και των Κηρύκων με κληρονομικό δικαίωμα.

ΑΓΗΣ. ΝΤΟΚΑ – » Ο Ελληνικός διαφωτισμός », { σελ.20-22 }.

Η Αθηναϊκή δημοκρατία απέκτησε θλιβερή φήμη με τις δίκες «επί ασεβεία» που έγιναν με βάση έναν νόμον του Διοπείθους ( 432π.Χ.), σύμφωνα με τον οποίον έπρεπε να καταγγέλλεται, όποιος δεν πιστεύει στην θρησκεία και διδάσκει για ουράνια φαινόμενα ] σ.σ. δηλ. οι »ασεβείς» αστρονόμοι-φιλόσοφοι , οι αληθινοί »διάβολοι» κάθε θρησκευτικού δογματισμού ].

FR.GOYA – » Ο εξορκισμός », { 1797-8 }.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Μετά τα Φυσικά », { 1074 b }.

Ο Αριστοτέλης πιστεύει, ότι οι μύθοι ,που συνοδεύουν τους Θεούς, αποβλέπουν στην ικανοποίηση του κοινού συμ-φέροντος διά των νόμων και στην δημιουργία υπακοής του όχλου [ ευπείθεια ] : ‘‘ Υπάρχει παράδοση , κληροδοτημένη στους μεταγενέστερους από τους αρχαίους και παμπάλαιους και εκφρασμένη σε σχήμα μύθου, ότι αυτά τα σώματα είναι θεοί και ότι το θείον ολόκληρη τη φύση έχει αγκαλιάσει· τα υπόλοιπα έχουν κατά μυθολογικό τρόπο προστεθεί αποσκοπώντας στην δημιουργία υπακοής του όχλου και στην επωφελή χρησιμοποίηση για την έννομη τάξη και το συμφέρον·‘ { αποδ. Κ.Δ. Γεωργούλη }.

Ήταν δημόσιο αξίωμα με θρησκευτικές [ επόπτευε την τέλεση των Μυστηρίων ,διοργάνωνε τις λαμπαδηδρομίες ] και με δικαστικές αρμοδιότητες. Δίκαζε τις γραφές ασεβείας και τις δίκες για φόνους με επιβολή ποινών θρησκευτικού αποκλεισμού σε όσους βαρύνονταν με τέτοιες κατηγορίες .

ΕΚΔ. ΑΘΗΝΩΝ – »Ιστορία του Ελληνικού έθνους », Γ1 ,{ σελ.94-95 }.

Α. ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ – » Το Αθηναϊκό πολίτευμα». Oι Εννέα άρχοντες [ Επώνυμος άρχων , Βασιλεύς ,Πολέμαρχος ,6 Θεσμοθέτες και ο Γραμματεύς των Θεσμοθετών ].

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Αθηναίων πολιτεία », { LVII .1-3].

Ο Άρχοντας Βασιλιάς ήταν δημόσιον αξίωμα. Εποπτεύει την τέλεση των Μυστηρίων [ Διονυσίων των Επιληναίων ] ,λαμπαδηδρομίες ,πατροπαράδοτες θυσίες ,καταγγελίες »επί ασεβεία» και για διεκδικήσεις ιερατικού αξιώματος… Σ’ αυτόν επίσης παραπέμπονται, κατά σειράν κληρώσεως, όλες οι φονικές δίκες…

ΔΗΜ. ΓΟΥΔΗ – » Τα Μυστήρια της Ελευσίνος », { σελ. 115-16 }.

ΙΙΙ. Το ιερατείον των Μυστηρίων .Α’. Ευμολπίδαι. Εξηγητές .Οι Ευμολπίδες μαζί με τους Κήρυκες ήσαν οι κύριοι επιμελητές των μυστηρίων [ δικαίωμα να μυούν ] .Οι εξηγητές μάλιστα από τους Ευμολπίδες είχαν κληρονομικά δικαιώματα ,ως προς την διοίκηση και την ερμηνεία των άγραφων νόμων ,κατοχυρωμένα από το κράτος.

ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ -»Απομνημονεύματα » ,[ Δ’.VI }.Απόδ. Κ.ΒΑΡΝΑΛΗΣ.

ΕΚΔ.ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ – » Ανώμαλα ρήματα της Αρχ. Ελληνικής γλώσσης ».

Σέβω : σέβας { > σεβάζομαι },σεβίζω, σεμνός ,σεπτός ,ευσεβής ,ασεβής.

{ βλ. και » Ευσέβεια { Pietas }.»}.

ΠΡΑΚΤ. ΤΗΣ ΑΚΑΔ. ΑΘΗΝΩΝ:ΙΩ.ΚΑΛΙΤΣΟΥΝΑΚΙ – »Η εν τω Ευθύφρονι Πλατωνική εκδοχή του οσίου »,{σελ.396}. Στον Όμηρο δεν υπάρχει το επίθετον όσιος-α-ον ,παρά μόνον το ουσιαστικόν »η οσίη » .

Ι. ΠΑΝΤΑΖΙΔΟΥ – »Ομηρικόν Λεξικόν ».

ΠΑΝ. ΛΟΡΕΝΤΖΑΤΟΥ – » Ομηρικό Λεξικό »’.

ΗΣΥΧΙΟΥ – » Λεξικόν ».

TH. GAISFORD S.T.P. – » Μέγα Ετυμολογικόν Λεξικόν ».

H.LΙDDELL & R. SCOTT – »Mέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

J.B. ΗΟFΜΜΑΝΝ – » Ετυμολογικόν λεξικόν της αρχαίας ελληνικής ».

P.CHANTRAINE – » Eτυμολογικό λεξικό της αρχαίας ελληνικής» & Παράρτημα .

Όσιος ,το όσιον, τα όσια.

AΝΘ. ΓΑΖΗ – »Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης ».

Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

ΠΑΠΥΡΟΥ – » Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας ».

Όσιος -α-ον : αγνώστου ετυμολογίας.

ΙΔΡ. ΜΑΝ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ – » Λεξικό της κοινής Νεοελληνικής ».

Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ – » Ετυμολογικό λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας ».

Όσιος : Αβεβαίου ετύμου.

ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν ομοίων και διαφόρων λέξεων ».

ΑΡΠΟΚΡΑΤΙΩΝΟΣ – » Λεξικό των Δέκα ρητόρων ».

ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΥΣ – » Κατά Τιμοκράτους »,[ 9 ].

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – »Αθηναίων Πολιτεία », [ 43.6 ].

6. Άλλη συνέλευση είναι προορισμένη για τις προσφυγές. Σε αυτήν όποιος πολίτης θέλει καταθέτει ( στον βωμό ) κλαδί ικέτη για να λάβει το δικαίωμα να μιλήσει ενώπιον του λαού για οποιανδήποτε υπόθεση – ιδιωτική και δημοσία- θέλει. Οι δύο άλλες είναι αφιερωμένες στα υπόλοιπα. Κατά τις συνελεύσεις αυτές επιτάσσουν οι νόμοι να συζητούνται σε κάθε μία τρία ζητήματα σχετικά με τα ιερά, τρία που αφορούν τους κήρυκες και τους πρεσβευτές και άλλα τρία περί των οσίων.

Α. ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».

ΕΚΔ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ – » Ανώμαλα ρήματα της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

ΠΑΝ. ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ – » Λεξικό ρημάτων της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας ».

ΠΑΝ. Α. ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν απάντων των ρημάτων των απαντωμένων εις τους Αττικούς πεζολόγους ».

ΕΥΣΤΡ. ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ – » Λεξικόν Λατινο-Ελληνικόν ».

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Όροι ».

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πρωταγόρας », { 325 b }.

H δικαιοσύνη , η σωφροσύνη και η οσιότητα συνολικά είναι ένα : η αρετή του ανδρός [ ανδρεία ].

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Χαρμίδης »,{ σελ.3-4 }, [ Εισαγ. Γ. ΜΙΣΤΡΙΩΤΟΥ ].

Η αρετή διδάσκεται. Αυτή αν και είναι μία έχει πέντε μέρη : οσιότητα, σοφία, σωφροσύνη , δικαιοσύνη και ανδρεία. Είναι όμως αδύνατο να αποκτήσει κάποιος τις τέσσερεις πρώτες αρετές, αν δεν μετέχει της ανδρείας .

Ο Σωκράτης, επειδή κατηγορείται κι εκείνος για ̓ ανοσιότητα, ζητάει από τον Ευθύφρονα τον ορισμό του οσίου, δηλαδή της ευσεβείας.


ΝΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ’ – »Το Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα », { σελ.351 }.

Κ.Δ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ – » Πλάτωνος – ‘Ευθύφρων’ ».





ΟΙ [ 7 ] OΡΙΣΜΟΙ για το ΟΣΙΟΝ : Α’ , Β΄, Γ΄, Δ΄, Ε΄, ΣΤ’, Ζ’ .

Ο διάλογος συνεχίζεται προς την ανεύρεση του καθολικού ορισμού. Ο Ευθύφρων δεν μπορεί να δώσει γενικόν και αφηρημένον ορισμόν, αλλά λέγει, ότι το όσιον μοιάζει με την πράξη που αυτός κάνει . Συνίσταται, δηλαδή ,στο να ενεργεί κανείς δικαστική δίωξη εναντίον αδικημάτων φόνου, ιεροσυλίας και άλλων παρομοίων εγκλημάτων. Αντιθέτως το να μη ενεργεί κανείς δίωξη γι’ αυτά τα αδικήματα είναι ανόσιο. Με άλλα λόγια όσιον είναι να μη επιτρέπουμε σε κανένα να διαπράττει ασέβεια ,ακόμη και αν είναι συγγενής.

Ο Ευθύφρων για να στηρίξει την πράξη του δεν διστάζει να επικαλεσθεί και να συγκριθεί με πράξεις που έκαναν ο Κρόνος και ο Ζεύς απέναντι στους πατέρες τους. Αντιθέτως ο δύσπιστος Σωκράτης εκφράζει αμφιβολία για την αλήθεια των παλαιών μυθολογικών παραδόσεων ,η οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως ένα σημάδι αθεΐας απέναντι στα θεολογούμενα.Μήπως αυτό ενισχύει και την »Γραφή ασεβείας » εναντίον του,ότι εισάγει »καινά δαιμόνια » ;

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία », { B’. 377 d – 378 c }.

ΣΩΚΡ. Νομίζω ότι δεν πρέπει να λέγονται αυτοί οι μύθοι τόσο εύκολα σε ανώριμους και νέους, αλλά αντίθετα ν’ αποσιωπούνται·….Ούτε πρέπει να λέγεται σε ένα νέο ακροατή ότι ,και τις μεγαλύτερες αδικίες να διαπράξει, δεν θα κάνει κάτι παράξενο, ούτε ακόμα κι αν τιμωρήσει με κάθε τρόπο τον πατέρα που τον αδίκησε, αλλά ότι ενεργεί όπως οι κορυφαίοι και μεγαλύτεροι θεοί.

ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ – » Ομηρικά προβλήματα σχετικά με τις αλληγορίες του Ομήρου για τους Θεούς», { I,IV }.

»Ας ντρέπεται ο Πλάτων, ο κόλακας, ο συκοφάντης του Ομήρου.»

Εκτός της »Πολιτείας » του Πλάτωνος ,που εναντιώνεται στους Μύθους περί »Θεογονίας» του Ησιόδου και εξορίζει τους Ποιητές -επειδή σχηματίζουν στον νου των νεαρών και των ανωρίμων αναγνωστών ψευδείς παραστάσεις- κάποια άλλα συγγράμματα ,όπως του Χρυσίππου, εξιστορούν ακόμη πιο άσεμνες ιστορίες για τους Θεούς. Αυτές τις τερατο-λογίες, τα ερμηνευτικά φαντασιοκοπήματα ,τις τρομακτικές ιστορίες { που δεν πρέπει να λέγονται σε παιδιά μικρά και να ερμηνεύονται σε ανοήτους μεγάλους } χρησιμοποιήσαν οι Χριστιανοί στην πολεμική τους εναντίον των Εθνικών σε μεταγενέστερες εποχές .

ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Βίοι Φιλοσόφων », { Ζ’.187 – 88 }.

7. ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ { 281 ;- 204 π.Χ.} : ο κορυφαίος των Στωικών φιλοσόφων , ήταν πολύ οξύνους , άριστος στην διαλεκτική και στην απόδειξη διάφορων φιλοσοφικών προτάσεων και πολυγραφότατος [ έγραψε 705 συγγράμματα [!] ,αλλά δεν σώθηκε κανένα.!!}.Στο σύγγραμμά του «Περί των αρχαίων φυσιολόγων» έγραψε πολλά αισχρά και απρεπή για την Ήρα και τον Δία ερμηνεύοντας τον μύθο αισχρώς , λέγοντας πράγματα που κανένας δε θα μόλυνε το στόμα του να τα πει.

AΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΥΡΙΚΟΙ – » Ίβυκος , Ξενοφάνης , Ιππώναξ , Φωκυλίδης ».

ΞΕΝΟΦΑΝΗΣ { 570-480 π.Χ.} από την Κολοφώνα της Μ. Ασίας εγκαταστάθηκε μονίμως στην Ελαία της Κ. Ιταλίας ήταν ιδρυτής της Ελεατικής φιλοσοφικής σχολής θεωρούσε ,ότι η ουσία του Θεού είναι σφαιροειδής και δεν έχει τίποτα όμοιο με τον άνθρωπο. Ακόμη ,ότι η ουσία αυτή είναι όλη ακοή και όραση ,ότι δεν αναπνέει ,ότι όλη είναι νους και φρόνηση και αιωνιότητα. Είναι ο πρώτος που είπε ,πως κάθε τι που γεννιέται είναι φθαρτό και ότι η ψυχή είναι πνεύμα. Η φιλοσοφία του Ξενοφάνους είναι κυρίως »μεταφυσική» και φιλοσοφία του πολιτισμού. Ο πυρήνας της θεολογίας του είναι η καταπολέμηση της λαϊκής αντιλήψεως περί υπάρξεως πολλών Θεών και του θεολογικού ανθρωπομορφισμού. Πίστευε ότι ένας Θεός υπάρχει [ εν το παν ] τον οποίον ταυτίζει πανθεϊστικώς μετά του κόσμου [ ενιστής ] .Ο Ξενοφάνης ψέγει και τον Όμηρο και τον Ησίοδο για τον ανθρωπομορφισμού του Θείου.

{*} Σίλλοι : σκωπτικά ποιήματα σε εξάμετρους στίχους.

ΔΙΟΓ. ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Βίοι Φιλοσόφων » .Θ’.1 ‘ . Ηράκλειτος », { απ.40,42 }.

Ο Ηράκλειτος ψέγει και τον Όμηρο και τον Ησίοδο και τον Αρχίλοχο και τον Πυθαγόρα και τον Εκαταίο. 30.Ο Όμη-ρος και ο Αρχίλοχος πρέπει να αποβάλλονται από τους ποιητικούς διαγωνισμούς κατά τις μεγάλες θρησκευτικές πα-νηγύρεις ,διότι και οι δύο είχαν κατακρίνει τον πόλεμο. 16 Η πολυμάθεια [ χωρίς κριτική σκέψη ] δεν διδάσκει πώς να κατανοούμε τα πράγματα, ώστε να διδάξει και τον Ησίοδο και τον Πυθαγόρα και τον Ξενοφάνη και τον Εκαταίο.

G.S.KIRK – J.E.RAVEN – M.SCHOFIELD – » Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι », { σελ.214-215 }.

Ο Ηράκλειτος, ακολουθώντας τον Ξενοφάνη, γελοιοποίησε τον ανθρωπομορφισμό και την ειδωλολατρεία της Ολύμπιας θρησκείας .

Η αρχαία σημασία του μύθου ήταν διαφορετική από την σημερινή. Μύθος δεν σημαίνει παραμύθι [< παραμθέω-ώ= παρηγορώ ] ούτε ψέμα. Μύθος σημαίνει κάθε τι που λέγεται από στόματος , ο προφορικός λόγος , ομιλία ,αγόρευση σε συν;eλευση ,ο απλός λόγος άνευ έργου » έργω κουκέτι μύθω ,δηλ. με έργα κι όχι με λόγια »{ ΑΙΣΧΥΛΟΥ ,Προμηθεύς δεσμώτης ,στ.1080 }.

AN. TZIΡOΠOYΛOY EYΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Μετά τα Φυσικά A’ », [ 982 b ].

Ο Φιλόμυθος [ αυτος που αγαπάει τους μύθους ] είναι κατά ποιον τρόπο Φιλόσοφος.

ΛΟΓΓΙΝΟΥ [ ;] – » Περί ύψους », { 9 ].

Όταν η μεγάλη φύση υποχωρεί , έρχεται ως στοιχείο του γήρατος η αγάπη για τον μύθο. Το αφηγηματικόν ύφος είναι χαρακτηριστικό του γήρατος. Στα γηρατειά το μυθικό στοιχείο επικρατεί του πραγματικού.

PIETER CHR. WONDER – » Χρόνος », { 1810 }.

ΝΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ του »ΗΛΙΟΥ» – » Το αρχαίον ελληνικόν Πνεύμα »,{ σελ.205 }.

Κ.Δ.ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ – » Ηράκλειτος », { απ.56 : Ιππόλ.Έλεγχ.9,9 } .Ο φιλόσοφος αποδεικνύει πόση ανεπάρκεια και πόσες ελλείψεις έχει η σοφία ,ακόμη και του ανθρώπου, που κατά την κοινή αντίληψη είναι ο πιο σοφός απ’ όλους.

ΙΩ. ΚΑΚΡΙΔΗ – » Ελληνική Μυθολογία »,{ σελ.21 }.

Ο »εξ αποκαλύψεως » μύθος . Δεν υπάρχει ευρωπαϊκή παιδεία χωρίς τον ομηρικό, τον ησιόδειο μύθο, χωρίς τους μύθους των Λυρικών και των Τραγικών,

G. FR. ROMANELLI – »Chronos », { 1625-50 }.





Ο Σωκράτης αφού επανέρχεται στο αρχικό ερώτημά του, παρακαλεί τον Ευθύφρονα να του φανερώσει το γενικό χαρακτηριστικό, το οποίο καθιστά μία πράξη όσια.» Δεν ζητώ, λέγει, να μου αναφέρεις μίαν η δύο όσιες πράξεις. Θέλω τον γενικό τύπο ,βάσει του οποίου χαρακτηρίζουμε κάτι ως όσιον η ανόσιον» { 6 d-e }.

ΙΩ. ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – »Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

ΓΡ. ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ – » Λεξικόν ερμηνευτικόν ».

είδος ( < είδω ) = μορφή.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία » , { Γ’,402 d }.

<< Κάλλιστον θέαμα , εν τε τη ψυχή καλά ήθη ενόντα και εν τω είδει ομολογούντα..>>

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Συμπόσιον » , { 210 b }. Απόδ. ΙΩ. ΣΥΚΟΥΤΡΗ.

Το επ’ είδει’‘ καλόν αντιδιαστέλλεται προς »το εν τη ψυχή »[ κάλλος ].

Γ.ΚΟΡΔΑΤΟΥ – » Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας », { σελ.323-24 }.

5.Ο πλατωνικός ιδεαλισμός.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί των αρεσκόντων φιλοσόφοις φυσικών δογμάτων » ,[ ι’. Περί ιδέας ].

Ποία η σχέση της [ άμορφης ] ύλης με την ιδέα ; Η οντότητα που δέχεται όλα τα σώματα δέχεται αιωνίως τα πάντα, χωρίς ωστόσο η ίδια να αφομοιώνει ποτέ ούτε και το ελάχιστο από τα χαρακτηριστικά που έχουν τα εισερχόμενα . Λειτουργεί ως φυσικό εκμαγείο για το καθετί.

Γ.ΚΟΡΔΑΤΟΥ – »Προλεγόμενα εις τους διαλόγους του Πλάτωνος », { σελ.28-29 }.

Ο αισθητός κόσμος είναι απομίμηση, εκμαγείον, έκτυπο της ουσίας των πραγμάτων, του όντως όντος.
Η ουσία των πραγμάτων καλείτο Ιδέα.

EΓΚ.ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ’- » Αρχαίον Ελληνικόν πνεύμα »,{ σελ.328-29 }.

Κ.Δ.ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ : Η πλατωνική περὶ ιδεών διδασκαλία .

Δ .ΣΟΛΟΜOΥ– ‘ Πόρφυρας , { VI }.

ΦΡ. ΓΚΟΓΙΑ – » Ο Κρόνος καταβροχθίζει τον υιόν του » , { 1819-23 }.



Μετά από επιθυμία του Σωκράτους να δοθεί γενικός ορισμός του οσίου και ανοσίου ,ο Ευθύφρων αναγκάζεται να δώσει δεύτερον ορισμόν : » το αρεστόν και προσφιλές στους θεούς είναι όσιον ,το μη αρεστόν είναι ανόσιον »’ [ 7 a ]. Ο Σωκράτης ,αφού αναγνωρίσει τον γενικόν αυτόν ορισμόν , τον υποβάλλει σε έλεγχο και αυστηρή κριτική του περιεχομένου του. Για να αποδειχθεί ορθός ο ορισμός αυτός θα πρέπει όλοι οι θεοί να αγαπούν και όλοι να απο-στρέφονται τα ίδια πράγματα .Πράγματι μεταξύ των θεών υπάρχουν πόλεμοι και διαφωνίες ,αλλά οι διαφωνίες αυτές δεν μπορεί να αναφέρονται σε ζητήματα αριθμητικών μετρήσεων { ποσοτικό ζήτημα }. Οι διαφορετικές γνώμες θα έχουν σχέση με τα καλά, τα αγαθά, τα δίκαια ή με τα αισχρά ,τα κακά και τα άδικα { ποιοτικό ζήτημα }. Συνεπώς οι διχογνωμίες μεταξύ των θεών αποδεικνύει ,ότι ως προς τα όσια και ανόσια δεν είναι σύμφωνοι οι θεοί .Διότι την ίδια πράξη ,άλλοι την θεωρούν όσια, άλλοι αντιθέτως ανόσια. Όμως, από τον ορισμόν αυτόν προκύπτει λογικό σφάλμα ,διότι το ίδιο πράγμα εκτιμάται συγχρόνως και ως όσιον και ως ανόσιον .Από την αρχή όμως δεχθήκαμε, πως κάθε τι όσιον είναι το ίδιο με τον εαυτόν του ,άρα δεν είναι δυνατόν να είναι συγχρόνως και ανόσιον.

ΣΟΛΩΝ – » Ελεγείες », { 17 }.

Αφανής για τους θνητούς ο νους των Αθανάτων .

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Κριτίας », { 107 a -b }.

Είναι ευκολότερο να μιλάει κανείς για τους θεούς, παρά για τους ανθρώπους .

Για ν’ αντιμετωπίσει τις παρατηρήσεις του Σωκράτους ο Ευθύφρων, παρατηρεί ότι υπάρχουν πράξεις περί της εκτιμή-σεως των οποίων δεν μπορεί να υπάρξει διαφωνία. Κανείς απ’ τους θεούς δεν θα μπορούσε να διαφωνήσει με άλλον [ εάν διαφωνούν οι θεοί ] , υποστηρίζοντας , ότι αυτός που διέπραξε φόνο πρέπει να μείνει ατιμώρητος. Και οι άνθρω-ποι δέχονται χωρίς αμφισβήτηση ως ορθόν,ότι αυτός που φόνευσε άδικα κάποιον, πρέπει να τιμωρηθεί. Οι αμφισβη-τήσεις στα δικαστήρια έχουν σκοπό να αποδείξουν ποίος έκαμε το άδικο και τί έκαμε και πότε ‘ και εάν ο τάδε κα-τηγορούμενος διέπραξε ή όχι το αδίκημα για το οποίο κατηγορείται .Κανείς δεν τολμά να ισχυρισθεί ,ότι αυτός που αδικεί δεν πρέπει να τιμωρείται . Έτσι προκύπτει ,ότι ο ορισμός που δόθηκε πρέπει να διορθωθεί. Ο Ευθύφρων λέει πως ευσέβεια είναι κάθε πράξη που αρέσει στους θεούς, άλλ ‘ο Σωκράτης θυμίζει τις διαφωνίες και τους πολέμους μεταξύ των θεών, που δεν θέλουν όλοι τα ίδια πράγματα.

Ο Σωκράτης δεν αμφισβητεί τον ορισμό που δόθηκε , λέγει όμως ότι με αυτόν τον ορισμό τίθεται νέο και πάρα πολύ σπουδαίο πρόβλημα προς συζήτηση :



Είναι κάτι όσιον , επιθυμητόν [ το αγαπούν ] και κατ’ εντολήν των Θεών ; Ή είναι όσιον από μόνο του και απλώς το επιδοκιμάζουν και οι Θεοί ; Στην πρώτη περίπτωση ,εάν είναι κατ’ εντολήν το όσιον ,τότε είναι αυθαίρετο [ κατά το δοκούν των Θεών ].Αυτό σημαίνει ,ότι ο πιστός πρέπει απλώς να υπακούει στον εκάστοτε επίσημο θεόπνευστον ερμηνευτή θεολόγο ,που είναι αρμόδιος να γνωρίζει τις βουλήσεις των Θεών για το τί είναι όσιον και τί ανόσιον .Άρα είναι δυνατόν σε μία αρνητική εντολή να αναβιώσει ακόμη και η »θυσία του Αβραάμ » ή η θυσία της Ιφιγένειας »; Στην δεύτερη περίπτωση ,οι Θεοί δεν παίζουν κανένα ρόλο στην διαμόρφωση των ηθικών αξιών και ο άνθρωπος δεν έχει ανάγκη τους Θεούς ,τους ιερείς , τους μάντεις και τους θεολόγους για να του υποδείξουν τί είναι όσιον και αγαθόν. Όμως ποίον είναι το αληθινά όσιον και αγαθόν, όταν αλλάζει ανάλογα με τις αξιολογικές προτιμήσεις από άνθρωπο σε άνθρωπο ,από κοινωνία σε κοινωνία ,από εποχή σε εποχή ;



Α.Ε.TAYLOR – » Πλάτων ,ο άνθρωπος και το έργο του», { σελ.187 }.

Οι ευσεβείς πράξεις είναι σωστές ,επειδή εκλαμβάνονται ως εντολές, ή μήπως εκλαμβάνονται ως εντολές επειδή ακριβώς είναι ήδη εγγενώς σωστές ;

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Ευθύφρων » ,[ σχόλ. ΙΩ.ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ],{ σελ.173-75 },

Από πού πηγάζει η εγκυρότητα των ηθικών εντολών» και κατά συνέπεια από πού απορρέει η ηθική υποχρέωση του ανθρώπου»: ( α ) την «φύση» των ηθικών άξιων ή ( β ) από την βούληση του θείου ;

Άρα ,ο ορισμός που έδωσε ο Ευθύφρων λέγοντας , ότι »όσιον είναι εκείνο το οποίον αγαπάται από τους Θεούς» καταρ-ρίπτεται . Ο ορισμός αυτός δεν αναφέρεται στην ουσία του οσίου. Απλώς φανερώνει μίαν ιδιότητα («πάθος»), την οποίαν έχει το όσιον, δηλαδή, ότι είναι προσφιλές στους θεούς .Το γνώρισμα αυτό δεν μας δίνει την ουσία του. [ 11 b ]

Ο Σωκράτης αποδεικνύει ότι το όσιον και η ηθική τάξη δεν προκύπτει από τις αξιολογικές προτιμήσεις των θεών. Αντιθέτως έχει μία σταθερή έξη , εξ αιτίας της οποίας το αγαπούν οι θεοί .Συνεπώς ο άνθρωπος έχει την ευθύνη των πράξεών του είτε αγαθών είτε κακών , όχι οι Θεοί. Όταν ο άνθρωπος επιλέγει τις αγαθές πράξεις ,τότε αγαπούν αυτές και οι Θεοί ,αντιθέτως όταν επιλέγει τις κακές πράξεις ,τότε αυτές δεν τις αγαπούν οι Θεοί .Χωρίς όμως οι Θεοί να συμμετέχουν , χωρίς να είναι συνεργοί ,χωρίς να φέρουν την ευθύνη των κακών πράξεων .Επειδή ο άνθρωπος είναι πρόσωπον και ενυπάρχει σ’ αυτόν το αυτόβουλον και το αυτεξούσιον .Μήπως όμως κάθε εξωτερική επέμβαση – που καταργεί τις ευθύνες των πράξεων του προσώπου – είναι κατακριτέα ,διότι έτσι αναιρείται το πρόσωπον ; Ή είναι δεκτές και ικανές μετά της ανάλογης θεουργίας μόνον οι έξωθεν παρεμβάσεις με αγαθό σκοπό ;

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία Β’ »,[ 379 b- c ].

Για τ’ αγαθά μας δεν πρέπει να θεωρούμε κανέναν άλλον ως αιτία [ παρά τον εαυτόν μας ], ενώ για τα κακά ,αλλού πρέπει να αναζητούμε την αιτία, και όχι στον θεό.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία Β’ »,[ 617 e ].

Η αρετή είναι κτήμα χωρίς ιδιοκτήτη. Η ευθύνη ανήκει σ’ εκείνον που διαλέγει, ο θεός είναι ανεύθυνος.

ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ – » Προς Μαρκέλλαν », [ 12].

Για τα κακά όμως αίτιοι είμαστε εμείς, που επιλέγουμε να τα κάνουμε ΄ ο θεός δεν έχει ευθύνη.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Αλκιβιάδης Β’ », { 142 d – 143 a }.

Oι άνθρωποι κατηγορούν άδικα τους θεούς, αποδίδοντάς τους υπαιτιότητα για τις δικές τους συμφορές.

ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ – »Κατά χριστιανών ».Αποκριτικός { IV,24 }.

O Θεός είναι εκ φύσεως αγαθός , όχι επειδή κάτι τον εμποδίζει να είναι κακός ,μα και χωρίς να εμποδίζεται, πάλι δεν μπορεί να γίνει κακός.

Ο Σωκράτης οδηγεί τον Ευθύφρονα σε αντίφαση . Δηλαδή , ότι το όσιον είναι όσιον [ φιλούμενον ] ,επειδή αγαπάται από τους Θεούς [φιλείται],αλλά και ότι το όσιον αγαπάται [φιλείται] από τους Θεούς, επειδή είναι όσιον [ φιλούμενον]. Έτσι τον αναγκάζει να παραδεχτεί ότι ισχύουν και τα δύο , πράγμα εσφαλμένο ,που οδηγεί τον ορισμό σε άτοπο.

Διαφέρει το θεοφιλές από το όσιον. Το ένα [θεοφιλές] επειδή αγαπιέται, αποκτάει την ιδιότητα αυτή, το άλλο [όσιον] επειδή έχει αυτήν τη ιδιότητα, αγαπιέται.

Ο Σωκράτης ερωτά τον Ευθύφρονα εάν κάθε όσιον είναι και δίκαιον. Με την συζήτηση διαπιστώνεται ότι το όσιον δεν συμπίπτει με το δίκαιον. Όπου υπάρχει όσιον υπάρχει και δίκαιον , αλλά σε κάποιες περιπτώσεις ,που υπάρχει δίκαιον δεν υπάρχει όσιον .Άρα η έννοια του δικαίου είναι ευρύτερη από την έννοια του οσίου. Απ’ αυτό συνάγεται το συμπέρασμα ότι το όσιον είναι μέρος ( μόριον) του δικαίου. Δεν αποτελεί, δηλαδή, το άθροισμα των καθηκόντων του ανθρώπου προς τον θεόν ,το σύνολον όλων των καθηκόντων τα οποία επιβάλλει το δίκαιον. Υπάρχουν εκτός των θρησκευτικών και άλλα καθήκοντα για τον άνθρωπο.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Γοργίας », { 507 b ].

Ο σώφρων όταν πράττει τα αρμόζοντα έναντι των ανθρώπων, πράττει δίκαια · ενώ όταν πράττει τα αρμόζοντα έναντι των θεών , πράττει όσια.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – Πολιτεία », { Θ’.362 a-c }.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πρωταγόρας », { 329 c-d , 331 a-e }.

Δικαιοσύνη , σωφροσύνη και οσιότητα είναι ένα πράγμα.

Η δικαιοσύνη μοιάζει κάπως με την οσιότητα ,άλλωστε οποιοδήποτε πράγμα μοιάζει – κατά κάποιο τρόπο – με οτιδήποτε»…-» Το δίκαιο και το όσιο διάκεινται μεταξύ τους έτσι, ώστε να έχουν το ένα προς το άλλο κάποια μικρή ομοιότητα ; »

OMHΡΙKA – ΕΠΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ – » Κύπρια έπη »,[ 18 ].

Τα Κύπρια έπη είναι μεταγενέστερα των ομηρικών επών .Είναι συνάρτηση των ομηρικών επών ,άλλοτε προεισαγωγή και άλλοτε επιλεγόμενά τους. Ονομάστηκαν έτσι ίσως από τον Κύπριο ποιητή Στασίνο .Αμφισβητούμενη είναι η χρονολόγησή τους ,όπως και ο ποιητής τους. Πάντως ο Όμηρος δεν ήταν o συγγραφέας των Κυπρίων επών.

H.LIDDELL & R.SCOTT – » Mέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν ομοίων και διαφόρων λέξεων ».

Επειδή η οσιότητα αποτελεί τμήμα της δικαιοσύνης, πρέπει να καθορισθεί ποιο ν τμήμα του δικαίου αποτελεί το όσιον. Ο Ευθύφρων ,αφού ρωτήθηκε από τον Σωκράτη, απαντά ότι το όσιον είναι το τμήμα του δικαίου ,που ανα-φέρεται στην εξυπηρέτηση [ θεραπεία ] των θεών . Όμως ποια έννοια έχει ο όρος »θεραπεία των θεών» ; Τότε διαπι-στώνεται ότι δεν είναι δυνατόν αυτή η έκφραση να σημαίνει ότι μία τέτοια θεραπεία ( εξυπηρέτηση ) επιδιώκει να καταστήσει τους θεούς καλλίτερους. Για παράδειγμα η θεραπεία ίππων ή βοών σημαίνει την προσπάθεια και την επιμέλεια οι ίπποι και οι βόες να γίνονται καλλίτεροι . ̓Αλλά μια τέτοια θεραπεία για τους θεούς θα αποτελούσε πα-ραλογισμό .Άρα η λέξη θεραπεία πρέπει να εκληφθεί με άλλη σημασία. Όταν χρησιμοποιούμε την φράση «οι δούλοι τους δεσπότας θεραπεύουσι» (13 Δ), η λέξη θεραπεύω έχει την σημασία του υπηρετώ. Άρα και η οσιότης πρέπει να χα-ρακτηρισθεί ως υποταγή των ανθρώπων προς τους θεούς για την εκπλήρωση ορισμένης υπηρεσίας «υπηρετική τοίς θεοίς ». Όμως κάθε υπηρεσία είναι υπηρεσία για την εκπλήρωση κάποιου ορισμένου έργου .Η θεραπεία των Θεών μοιάζει με την υπηρεσία του δούλου προς τον αφέντη του .Αλλά για την επιτυχία ποίου έργου μας χρησιμοποιούν οι Θεοί ;

Το Δίκαιον διαιρείται εις δύο μέρη Το πρώτον αναφέρεται στα καθήκοντά μας έναντι των ανθρώπων, το δεύτερο στα καθήκοντά μας έναντι των θεών. Άρα πρέπει να καθοριστεί η έννοια του όρου «θεραπεία των θεών» .

H.LIDDELL & R.SCOTT – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

ΙΩ. ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

ΗΣΥΧΙΟΥ – » Λεξικόν ».

θρησκεύει = θεραπεύει.

U. WILAMOWITZ-MOELLENDORFF  – » Πλάτων , τα χρόνια της νεότητας », { σελ.347-49 }.

Ευσέβεια είναι το »υπηρετείν» τους Θεούς

A.E.TAYLOR – » Πλάτων ,ο άνθρωπος και το έργο του », { σελ.190-91 }.

Ποίον , άραγε ,είναι το μεγάλο έργο στο οποίο εμείς, οι άνθρωποι, συμβάλλουμε « με την καθοδήγηση των θεών » ;

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Θεαίτητος », { 176 a-c ]

Δεν είναι δυνατόν να εξαφανιστούν τα κακά. Kατ’ ανάγκη υπάρχει πάντοτε κάτι αντίθετο του αγαθού…Η φυγή είναι ομοίωση με τον Θεόν, κατά το δυνατόν, και ομοίωση είναι να γίνει κάποιος δίκαιος και ευσεβής με φρόνηση…Ο Θεός δεν είναι καθόλου και με κανένα τρόπο άδικος, αλλά όσο περισσότερο δίκαιος.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία », { 613 b }.

Αυτός που πρόθυμα επιδιώκει την δικαιοσύνη και την αρετή, στοχεύοντας στην ομοίωση με τον Θεόν ,δεν παραμελείται από τους Θεούς.

ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ – » Προς Μαρκέλλαν », { 13 }.

Ας ακολουθεί ο νους τον Θεόν και ας τον απεικονίζει, μέσω της ομοίωσής του προς αυτόν.

ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΝΗΠΤΙΚΩΝ Α’– »Ιω. Δαμασκηνός : Λόγος ψυχωφελής και θαυμάσιος », { σελ.346 }.

Το »κατ’ εικόνα» είναι η δυνατότης του ανθρώπου να ενωθεί οντολογικώς με τον Θεόν, να γίνει κατά χάριν Θεός και  το »καθ’ ομοίωσιν  »είναι η εκπλήρωσις αυτής της δυνατότητος.

K.HARING – » Παζλ πιθήκων », { 1988 }.

Ο Σωκράτης σιωπά και σημειώνει απλώς ότι ο συνομιλητής του ,αν και πλησίασε πολύ σ’αυτήν , δεν μπόρεσε να την κατανοήσει « Ἐπειδὴ ἐπ’ αὐτῶ ἦσθα, ἀπετράπου ὅ εἰ ἀπεκρίνω ἱκανῶς ἄν ἤδη παρὰ σοῦ τὴν ὁσιότητα ἐμεμαθήκει» (14 C) (Ενώ είχες πλησιάσει επάνω εις αυτήν την απόκρισιν, ετραβήχθης προς τα οπίσω Αν έδιδες αυτήν την απόκρισιν θα είχον μάθει τώρα πλεον τι είναι η οσιότης ].

Επειδή όμως η σχέση αυτή αποτελεί καθαρώς εμπορική τέχνη, καταλήγουμε ,ότι η οσιότητα είναι κάποιο είδος εμπορικής συναλλαγής μεταξύ θεών και ανθρώπων [ δούναι και λαβείν ].Ο θεοί μας στέλνουν εκείνα τα οποία επιθυμούμε και σε ανταπόδοση παρέχουμε σ’ αυτούς τιμή και ενδείξεις σεβασμού και γέρας [ δώρον τιμής ]. Ο σεβασμός και οι τιμές ,που προσφέρεται εκ μέρους μας προς τους θεούς, δεν ωφελούν τους Θεούς ,αλλά είναι πράγματα αγαπητά και προσφιλή στους θεούς .Άρα η οσιότης είναι τέχνη που αναφέρεται σ’ εκείνο το οποίον είναι προσφιλές στους θεούς . Κατ’ αυτόν τον τρόπον επανερχόμαστε στον τρίτον oρισμό [ όσιον είναι το θεοφιλές σε όλους τους Θεούς ανεξαιρέτως ].

Είναι η οσιότητα ένα είδος εμπορικής συναλλαγής ; Η ένταξη της οσιότητας στην εμπορική τέχνη [ ανάλογη με την υπαγωγή της δικαιοσύνης στην κλεπτική ] εκφράζει την αντίληψη ,ότι το θείον επηρεάζεται από τις λατρευτικές ενέργειες των ανθρώπων [ προσευχές ή θυσίες ] ; Τα διάφορα τάματα [ από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα ] είναι συναλλαγή ή δώρα ευχαρίστησης ; Εάν επεμβαίνουν οι θείες δυνάμεις υπέρ ημών για καλό σκοπό ,υπάρχουν και δυνάμεις αντίρροπες που δρουν υπερ άλλων για κακό σκοπό ;

ΚΩΝ. ΤΣΑΤΣΟΥ – » Αφορισμοί και Διαλογισμοί », ΣΤ’. I , 5-6 { σελ.174 }.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ -»Πολιτεία Α’ », { 334 b }.

Η δικαιοσύνη, σύμφωνα με τον Όμηρο και με τον Σιμωνίδη, είναι ένα είδος τέχνης της κλεψιάς,

A.E.TAYLOR – » Πλάτων, η ζωή και το έργο του »,{ σελ.192}.

Ο ορισμός της θρήσκευσης [ οσιότητας ] ως γνώσης του σωστού τρόπου αίτησης και ανταπόδοσης προς τον Θεόν επιδέχεται νόημα γνήσια σωκρατικό.

B. VIOLA – » Ακατάπαυτη προσευχή », { 1992 }.

 Προσεύχομαι = προσφέρω ικεσίες ή τάματα σε κάποια θεότητα και παρακαλώ για κάποιον ή κάτι. Ο ποιητής λέει ,ότι ο άνθρωπος που εύχεται στον Δία ,απλώς να του δώσει τα αγαθά και να του αρνηθεί τα κακά ,ακόμα κι αν παρακαλεί γι’ αυτά, είναι σοφός.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι », { Ι’. 888 b-d }.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Αλκιβιάδης Β’ », { 149 -150 b }.

Δωροδοκούνται οι Θεοί ; { ο διάλογος δεν θεωρείται γνήσιος .Ο συγγραφέας ίσως πρέπει να αναζητηθεί στον κύκλο των Χριστιανών Ελληνιστών }.

ΓΑΛΗΝΟΥ – » Περί χρείας μορίων »,{ Γ’. 237 -38 }.

Η αληθινή ευσέβεια δεν εδράζεται ούτε στον αριθμό των βοδιών ,που θυσιάζει κανείς ,ούτε στα θυμιάματα ,που χρησιμοποιεί στις θυσίες.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Νόμοι », { Ζ’. 888 b-d }.

Όταν οι ύμνοι γίνουν νόμοι ,οι προσευχές θα έχουν νόμους. Οι 3 νόμοι της προσευχής.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – Αλκιβιάδης Β’ », { 149 b- d }.

ΚΩΝ. ΤΣΑΤΣΟΥ – » Αφορισμοί και Διαλογισμοί », ΣΤ’. I , 5-6 { σελ.175 }.

J. HOLZER – » Προστάτεψέ με από αυτό που θέλω », { 1988 }.

G. LOWES DICKINSON – » The Greek View of Life », { σελ.18 }. 6.The Greek Conception of the Relation of Man to the Gods.

Ήταν δύσκολο να εξασφαλίσει κανείς ή να μεταβάλλει υπέρ αυτού την βούληση των Θεών και έτσι ο καθένας έπρεπε να κάνει ό,τι καλλίτερο μπορούσε.

Το συμπέρασμα του Σωκράτη » Άρα ,τούτο ,φαίνεται ,είναι το όσιον ,το αγαπητό στους θεούς », [ 15 b ] θυμίζει έναν προ-ηγούμενον ορισμό που έχει ήδη διευκρινιστεί καθώς και το αντίστοιχο συμπέρασμά του, το οποίο είχε τότε απορ-ριφθεί .Έτσι διαγράφοντας κύκλο ξαναγυρίζει στο ίδιο σημείο ( κύκλω περιιόντα ποιών ]. Συγκεκριμένα πρόκειται τον β’ ορισμό , σύμφωνα με τον οποίον» όσιον είναι αυτό που αγαπούν οι θεοί και ανόσιον αυτό που μισούν ». Στο τέλος ρωτάει ο Σωκράτης τον Ευθύφρονα. «Δεν καταλαβαίνεις ότι ο λόγος μας και έκανε κύκλο, έχει έρθει στο ίδιο σημείο;» . Στην κυκλική κίνηση ,καθίσταται αδύνατη η θέαση του ουσιώδους [ λόγω της περιφοράς ].Για να θεαθεί το ουσιώδες απαιτείται μία έξοδος διαφυγής . Αστειευόμενος μετά ο Σωκράτης , λέει ,ότι οι ορισμοί ,που δόθηκαν από τον Ευθύφρονα σε σχέση με το όσιον δεν μένουν σταθεροί,[ στάσιμοι ], αλλά κινούνται περιφερόμενοι εδώ κι εκεί, όπως τα αυτόματα , που κατασκευάστηκαν την παλιά εποχή από τον Δαιδάλο [ από το γένους του Δαιδάλου καταγόταν και ο Σωκράτης ].

Δαίδαλος { < ρ.*[ ΔΑΛ-] με αναδιπλ. > δαιδάλλω = εργάζομαι ως τεχνίτης ,εξαπατώ ,παραπλανώ ] =ποικίλος, διάστικτος, πεποικιλμένος, περίτεχνος, πολύπλοκος. δαίδαλον : ονομασία των αρχαιοτάτων ξοάνων [ αγάλματα από ξύλο ]. ̓Από αυτό το όνομα ,κατά τον Παυσανία, πλάσθηκε ο μύθος και το όνομα του μυθικού αρχιτέκτονα ,καλλιτέχνη, εφευρέτη Δαιδάλου.

ΝΕΩΤ. ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ’.

Έτσι πρέπει πάλι απ’ την αρχή να θέσουν υπό συζήτησιν το όλον πρόβλημα ,αλλά ο Ευθύφρων δεν δείχνει πρόθυμος και αναχωρεί »ώρα απιέναι» [ απέρχομαι ] . ΕΥΘ. (15, e): ‘Κάποιαν άλλη φορά, Σωκράτη- τώρα βιάζομαι και είναι ώρα να φεύγω. Στο τέλος της απολογίας του ο Σωκράτης λέει τα ίδια λόγια. ΑΠΟΛ.ΣΩΚΡ [42 a ] : » Τώρα όμως είναι ώρα να πηγαίνω [ να φύγω από αυτήν την ζωή ] ‘.

Ο Σωκράτης ζήτησε εξ αρχής από τον Ευθύφρονα να δώσει έναν στέρεο και ακριβή ορισμό της εξεταζόμενης έννοιας. Ο μάντης όμως στεναχωρημένος από τις αντιφάσεις στις οποίες περιέπεσε και στο δίκτυο της ισχυρότατης σωκρατι-κής λογικής, ζαλισμένος πλέον υπεκφεύγει την συνέχιση του διαλόγου, λέγοντας ως πρόφαση ότι έχει κάποια κατε-πείγουσα υπόθεση, κι κι απέρχεται από τον χώρο διεξαγωγής του διαλόγου. Από τον διάλογο αυτόν συμπεραίνουμε ,ότι Σωκράτης ,ενώ εκ των προτέρων ήταν βέβαιος ,ότι για να ζητήσει ο Ευθύφρων ποινή για την πατέρα του ,καθ’ υπέρβασιν θείων και ανθρωπίνων θεσμών ,κατέχει την αληθινή γνώση της διάκρισης του ΟΣΙΟΥ από το ΑΝΌΣΙΟΝ, εκ των υστέρων αποδεικνύεται ,ότι αυτό δεν αληθεύει.



Γιατί στην Γιγαντομαχία ο θεάνθρωπος Ηρακλής βοήθησε τον Δία στην νίκη ; Διότι ήταν δυνατόν οι θεοί να επικρατήσουν μόνοι τους , χωρίς την βοήθεια του Ηρακλή ,που είναι μισός θεός ,μισός άνθρωπος [ μετέχει και των δύο φύσεων θεϊκής -ανθρώπινης ως Ημίθεος ή Θεάνθρωπος ].

ΠΙΝΔΑΡΟΥ – » ΝεμεόνικοI », [VI ].

Ένα το γένος των ανθρώπων ,ένα των Θεών. Από μία μητέρα και οι δύο αναπνέουμε.

ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ – » Προς Μαρκέλλαν », {16 }.

Τιμάς τον Θεόν, όταν εξομοιώνεις την διάνοιά σου με αυτόν . Αυτό επιτυγχάνεται μόνο με την αρετή ,διότι η αρετή έλκει την ψυχή προς τα πάνω, προς το συγγενικό της στοιχείο.

ΝΙΚ. ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΥ – »Ποιητής και μούσα »,{ 1938 }.

Η ανάλυση του κειμένου φανερώνει, ότι στον διάλογον αυτόν γίνονται απόπειρες να δοθεί ορισμός για την οσιότητα [ θρησκευτικότητα ]. Διαδοχικά ο Πλάτων παρουσιάζει επτά ορισμούς :

Ο Πλάτων ακολουθώντας την συνήθειά του δεν εκφράζει φανερά την προτίμησή του για έναν από τους ορισμούς αυτούς.. Εάν όμως εμβαθύνουμε στο κείμενον ,μπορούμε να ισχυριστούμε , ότι ο φιλόσοφος εκλαμβάνει ως οσιότητα το να τεθεί ο άνθρωπος στην υπηρεσία του Θεού για την πραγμάτωση του αγαθού. Τασσόμενος ο άνθρωπος στην υπηρεσία του Θεού εξομοιώνεται με τον Θεόν και επιτυγχάνει την »ομοίωσιν Θεών » , για την οποία μιλάει ο Πλάτων στον «Θεαίτητον» (176 Β). Τέτοια έννοια δίνει ο Πλάτων στον όρο «θεραπεία θεών», που φαίνεται ότι ήταν κατά την εποχή του σε κοινή χρήση.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Ευθύδημος », [ σελ.16 ].Εισαγωγή : Β.Ν.ΤΑΤΑΚΗ.

Η γόνιμη θρησκευτική συνείδηση δεν χωρίζει το όσιον από το δίκαιο ,ούτε βλέπει στην λατρεία τίποτα άλλο από το σεβασμό ,που νοιώθει η καθαρή συνείδηση μπροστά στην ιδέα μίας ανώτερης δικαιοσύνης.

Αναπάντητο παραμένει το ερώτημα , γιατί ο Σωκράτης [ ή ο Πλάτων ] στον διάλογον αυτόν εμφανίζεται τόσο ειρωνικός και καυστικός .Ικανοποιητική και τεκμηριωμένη απάντηση στο ερώτημα αυτό ακόμη και στις μέρες μας δεν υπάρχει ,παρά τις πολλές ερμηνείες που έχουν δοθεί. Έχει κάποια σχέση η ειρωνεία με την άσκηση της αρετής ; Είναι μέσον επιρροής πάνω στους συμπολίτες του ; Γιατί επέλεξε την οδό του είρωνος και όχι την μέση οδό του αυθεκάστου ;Η ευθύτητα κάποιες φορές μπορεί να γελοιοποιηθεί ; Η πρόκληση είναι μέθοδος μαιευτικής ; Η σωκρατική ειρωνεία είναι ένα μαστίγωμα ,μία κραυγή που ωθεί τον »συνομιλητή» του Πλάτωνος να αλλάξει στάση ζωής; Παραμένει αίνιγμα ο σωκρατικός οίστρος .

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ  – » Ηθικά  Ευδήμεια »  , { 1233 b – 1334 a }. [ απόδοση ] :

<< O αληθής και  απλούς , τον οποίον αποκαλούν ‘‘αυθέκαστον» είναι μέσος του είρωνος  και του αλαζόνος .Διότι ο μεν ένας , εν γνώσει του ψευδόμενος κατά του εαυτού του, τον εμφανίζει  χειρότερον  της πραγματικότητας ,είναι  είρων. Ο δε άλλος , που κατά τον ίδιον τρόπο τον εμφανίζει  καλλίτερον , είναι αλαζών. Όποιος όμως τον εμφανίζει  όπως είναι στην πραγματικότητα , είναι φιλαλήθης [ αυθέκαστος ].

ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ – ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».

Ειρωνεία { < είρω = λέγω } = αυτός που εμπαίζει και διαχλευάζει με λόγια άλλον.

ΙΩ. ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ – » Εισαγωγή στον Πλάτωνα », { σελ.192-93 }.

ΣΤΕΦ. ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ – » Ο Πλάτων και η εγγύτητα του Αγαθού .»[ διπλ.εργ.}

Η αρετή δεν κατακτάται γνωστικά, αλλά βιώνεται. Αποτελεί τον τρόπο ύπαρξης του ανθρώπου σε σχέση με το ίδιο του το Είναι…Η αρετή είναι ένα είδος γνώσης [ συνειδητοποίησης ] , αλλά πολύ περισσότερο πρόκειται για έναν τρόπο ζωής αφιερωμένο στην εύρεση της αλήθειας.

EL GRECO – » Προσευχή Αγίου Δομίνικου », { 1586-90 }.

Πολλές γνώμες έχουν διατυπωθεί ,όσον αφορά τον σκοπό, που επιδίωκεν ο Πλάτων γράφοντας τον »Ευθύφρονα». Κάποιοι φιλόλογοι θεωρούν ,ότι το σύγγραμμα έχει σκοπό να υπερασπίσει τον Σωκράτη εναντίον της κατηγορίας »επί ασεβεία». Ο Ι. Καλλιτσουνάκις στην πραγματεία του [ 1930 ] υποστηρίζει ότι ο νεαρός Πλάτων στον «Ευθύφρονα » επιθυμούσε να βοηθήσει τον φιλόσοφο- διδάσκαλόν τους ,που κινδύνευε. Άλλοι φιλόλογοι θεωρούν το έργον ως συνέχεια της « ̓Απολογίας». Μήπως με τον διάλογο αυτό ο Πλάτων ήθελε να καταδείξει ,ότι οι αντιλήψεις περί ευσεβείας των μάντεων -θεολόγων ήσαν πολύ συγκεχυμένες ; Μήπως ,ότι οι κοινώς αποδεκτές αντιλήψεις περί ευσεβείας του Αθηναϊκού δήμου ήσαν λανθασμένες ; Ή ,ότι δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί με ακρίβεια η έννοια της ευσεβείας και του οσίου; Μήπως το γεγονός ,ότι μάλλον είχε παρακμάσει ή ατονήσει το θρησκευτικό συναίσθημα ,γέννησε και τις γραφές ασεβείας ; Μπορεί να κρύβονταν πολιτικοί λόγοι πίσω από τις διώξεις και αυτές οι γραφές ασεβείας να ήσαν προσχηματικές ; Μήπως τελικά ο Σωκράτης ήταν απλά ένας ενοχλητικός αντικομφορμιστής ,ένας ταραξίας της κοινωνικής γαλήνης , ένα ζιζάνιο της πόλεως ;

ΚΩΝ. ΤΣΑΤΣΟΥ – » Αφορισμοί και Διαλογισμοί », ΣΤ’. I , 5-6 { σελ.173 }.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Απολογία Σωκράτους », [24c].

Ο Σωκράτης δεν πιστεύει στους Θεούς της πόλης ,αλλά σε νέους θεούς [ δαιμόνια].

FR. CHAMOUX – » O Ελληνικός πολιτισμός », { σελ.241-42 }.

ΤΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΘΕΟΙ. Για να προκαλέσει κάποιος την οργή του κράτους χρειάζονταν ή μία πολιτική αιτία ή μία πραγματική ιεροσυλία.

CL. MOSSE – » ΑΘΗΝΑ ιστορία μιας δημοκρατίας », { σελ.129 – 133 }.

Ο Σωκράτης δεν πληρωνόταν για τα μαθήματά του, όπως οι σοφιστές · αρνιόταν όμως, όπως και αυτοί, να παρα-δεχτεί ως απόλυτες τις περιστασιακές αλήθειες και καλούσε τους ακροατές του να εξετάζουν μαζί του από την αρχή κάθε γνώση…Ούτε ο Πλάτων, ούτε ο Ξενοφών αναφέρουν πολιτικά αίτια για την καταδίκη του Σωκράτη…Επειδή ο Σωκράτης παρακινούσε τους νεαρούς μαθητές του, να παραιτηθούν από την πολιτική και από το κυνήγι του πλούτου για να στραφούν στη φιλοσοφία, εμφανιζόταν σαν ένας ενοχλητικός αντικομφορμιστής , ικανός να ταράξει την κοι-νωνία .Γι’ αυτό η κοινωνία έπρεπε να τον αποβάλει.

W.K.C. GUTHRIE -» Οι Έλληνες Φιλόσοφοι [ Από τον Θαλή ως τον Αριστοτέλη ] »,{ σελ. 80 }.

Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΚΑΙ Η ΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ( Οι Σοφιστές και ο Σωκράτης ) .

Γ. ΚΟΡΔΑΤΟΥ – » Αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς »,{ σελ 272-73 }.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Ευθύφρων ». Προλεγόμενα εις τους διαλόγους του Πλάτωνος .Ο Σωκράτης ήταν περισσότερο γκρεμιστής παρά οικοδόμος. Εκφράζει η φιλοσοφία του την αγωνία της εποχής του.

Κ. ΠΑΛΑΜΑ – » Δειλοί και Σκληροί στίχοι ». ΛΥΓΜΟΙ ΚΑΙ ΘΥΜΟΙ .

WILL DURANT – » Παγκόσμιος ιστορία του Πολιτισμού [Β] », { σελ.384-85 }.

IΣΤ’.Η σύγκρουσις Φιλοσοφίας και Θρησκείας. Οι Αθηναίοι έβλεπαν τον Σωκράτη ως τον πλέον επικίνδυνο από τους σοφιστές.

ΚΩΝ. ΜΗΤΡΟΠΕΤΡΟΥ – » Προσεγγίσεις στους Μεγάλους Λογικούς Μύθους », { σελ.60-61 }.

Γ. ΚΟΡΔΑΤΟΥ – » Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας », { σελ.246-47 }.

Ο Σωκράτης ήταν επικίνδυνος εχθρός της ̓Αθηναικής Δημοκρατίας και σαν τέτοιος έπρεπε να καταδιωχτεί. Αν έχουν λοιπόν άδικο οι κατήγοροί του σε κάτι, αυτό είναι τούτο: Έπρεπε να τον καταγγείλουν κυρίως για τις πολιτικές του ιδέες και όχι για τον αθεϊσμό του.

ΙΩΣΗΠΟΥ – » Κατ’ Απίωνος »,{ Β’,37 }.

Για ποια αιτία πέθανε ο Σωκράτης; Επειδή ορκιζόταν με καινούριους όρκους και έλεγε, πως κάποιο »δαιμόνιον» του μιλούσε , και επειδή διέφθειρε τους νέους, γιατί τους παρακινούσε να περιφρονούν το πολίτευμα και τους νόμους της πατρίδας τους.

ΕΛΛΗ ΠΑΠΠΑ – » Μακιαβέλλι ή Μάρξ ; »{ σελ.205 }.

Β’.Η αρχαία σκέψη ποτέ δεν πεθαίνει. στ’}.Γιατί η φοίτηση στη σχολή της αρχαίας σκέψης είναι απαραίτητη.

ΝΕΩΤ. ΕΓΚ. ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΟΥ »ΗΛΙΟΥ »- » Το Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα», { σελ.351 }.

Κ.Δ.ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ . Ο Πλάτων θέτει ακόμη και σήμερα το συζητούμενο πρόβλημα : αν το δέον παράγεται εκ της αξίας η η αξία εκ του δέοντος.

ΠΡΑΚΤ. ΤΗΣ ΑΚΑΔ. ΑΘΗΝΩΝ Ι.ΚΑΛΙΤΣΟΥΝΑΚΙ -» Η εν τω Ευθύφρονι Πλατωνική εκδοχή του οσίου »,{σελ.419}.

Αυτός ο απλός και απέριττος διάλογος είναι το πρώτο συγγραφικόν έργον του νεαρού Πλάτωνος, που παρακινήθηκε στην εσπευσμένη συγγραφή του από την επιθυμία του να μπορέσει να βοηθήσει τον φιλόσοφο και διδάσκαλό του ,που κινδύνευε.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Ευθύφρων »,{ σελ.35 },[ εισαγωγή : ΑΔ.Ν.ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ].

O αληθινός σκοπός του Πλάτωνος, είναι να αποδείξει τα τρωτά της θρησκείας του λαού, η οποία απέδιδε στο Θείον ιδιότητες και αδυναμίες ανθρώπινες.

ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Βίοι Φιλοσόφων «. ΠΛΑΤΩΝ { Γ’. 49,58 }.

Ο »Ευθύφρων ή περί οσίου » είναι πειραστικός διάλογος.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – Περί των σοφιστικών ελέγχων », { ΙΙ }.

Υπάρχουν στον διάλογο τέσσερις λόγοι { κατηγορίες επιχειρημάτων } : Διδασκαλικά [ διδακτικά ], Διαλεκτικά, Πειραστικά [δοκιμαστικά ] , Εριστικά.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – Περί των σοφιστικών ελέγχων », { VIII }.

Η πειραστική [ τέχνη ή επιστήμη ]είναι μέρος της διαλεκτικής. Με την τέχνη αυτή μπορεί κάποιος να εξάγει ψευδές συμπέρασμα στηριζόμενος στην άγνοια κάποιου άλλου που προβάλλει έναν ισχυρισμό.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Μετά τα Φυσικά », { 1004 b }.

Διαφέρει η Φιλοσοφία [ γνωστική ] από την Διαλεκτική [ πειραστική ] και την Σοφιστική [ φαινομενική ].

ΝΕΩΤ.ΕΓΚΥΚΛ. ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ’ – »Το Αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα », { σελ.349 }.

Κ.Δ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ – » Πλάτωνος – ‘Ευθύφρων’ ». Οι πειραστικοί διάλογοι έχουν στόχο να ξεριζώσουν από την ψυχή τις ψεύτικες δοξασίες.

H.LIDDELL & R.SCOTT – » Mέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

ΠΑΝ. ΚΟΛΛΙΑ – » Λεξικόν των βασικών ρημάτων της αρχαίας Αττικής πεζογραφίας ».

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Γοργίας », { 457 c-d }.

Οι συζητητές δείχνουν προθυμία να φανούν νικητές στην συζήτηση μάλλον ,παρά να καθορίσουν το θέμα που συζητούν και να βρουν την αλήθεια δια της συζητήσεως [ διαλεκτική ].

» ΠΛΑΤΩΝΟΣ – »Ευθύφρων ». Γ.ΚΟΡΔΑΤΟΥ – » Προλεγόμενα εις τους διαλόγους του Πλάτωνος »,{ σελ.46 }.

Ο Πλάτων ήθελε να εμφανίσει τον εκπρόσωπον των θρησκόληπτων ,Ευθύφρονα, ως αγράμματον , αστοιχείωτον και παραλλήλως ως γελοίον υποκείμενον.

Β. ΚΑΛΦΑ / Γ. ΖΩΓΡΑΦΙΔΗ – » Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι », { σελ. 117-19 }.

7.3. Ο Πλάτων, η πολιτική και η ακαδημία . Ο Πλάτων φαίνεται να πιστεύει ,ότι η πραγματική φιλοσοφία δεν μπορεί ποτέ να πάρει τη μορφή συστηματικού δόγματος. Δηλαδή ,πραγματική φιλοσοφία και δόγματα άκαμπτα δεν ταιριάζουν.

ΙΩ. ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ – » Εισαγωγή στον Πλάτωνα », { σελ.178-79 }.

Οι διάλογοι του Πλάτωνος φαίνονται καμμιά φορά αντιφατικοί αναμεταξύ τους. Αυτό δεν έχει να κάνει με λογικές αντιφάσεις , που δεν τις είχε τάχα προσέξει ο Πλάτων, αλλά με βαθύτατες αντινομίες.

Ο φιλόσοφος – ποιητής Πλάτων ΔΕΝ γράφει επιστημονικά πονήματα ,αλλά »θεατρικούς» διαλόγους. Ο Πλάτων είναι μυστηριώδης ! Σε πολλούς από τους διαλόγους του είναι αινιγματικός ,αντιφατικός και ασαφής. Ουδείς γνωρίζει τα πραγματικά »δόγματα» ,τις απόψεις ,τα πιστεύω του Πλάτωνος . Ο Αριστοτέλης αναφέρει ,ότι ,εκτός των διαδεδομέ-νων διαλόγων του ,είχε και »άγραφα δόγματα » τα οποία δίδασκε προφορικά μόνον για τους μαθητές της σχολής και αυτά ουδέποτε ουδαμού κατέγραψε .Οι διάλογοί του ίσως να χρησίμευαν ως υπομνήματα των προφορικών παρα-δόσεων στην σχολή του.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Επιστολαί »,{ Ζ’ }.

Δικό μου σύγγραμμα για το θέμα τούτο δεν υπάρχει κι ούτε ποτέ θα υπάρξει ·

ΠΛΑΤΩΝ – » Κρατύλος », { 440 d }.

B. NAUMAN – » Ζωή Θάνατος , Ξέρει Δεν Ξέρει », { 1983 }.

Λέξεις τολμηρά γραμμένες με χρωματιστά κεφαλαία από neon .Φράσεις μπλέκονται μεταξύ τους και αλληλοσυγκρού-ονται { Ζωή-Θάνατος ,Πόνος -Χαρά ,Αγάπη -Μίσος }. Μία προσπάθεια έκφρασης των εγγενών ασαφειών της ανθρώ-πινης επικοινωνίας και των πολλαπλών νοημάτων των λέξεων. Σήματα και σύμβολα συμβαδίζουν για ν’ αποδώσουν τα κρυφά μηνύματα ,όπως ο σχηματισμός Χ εντός και εκτός κύκλου.




Η  απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική . Συνεπώς βασίζεται, αλλά ενίοτε δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των μεταφραστών συγγραφέων .

Τα περισσότερα  αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ,όπως στα πολύ χρήσιμα »google books » ,» wikisource» , »anemi » ,» πύλη» κ. α

Σοβαρός και αστείος.

Ως  σοβαρός   χαρακτηρίζεται-στην εποχή μας – o συγκρατημένος ,αξιοπρεπής, υπεύθυνος ,φρόνιμος ή ο αυστηρός ,επιβλητικός ,λιγόλογος ,ο χωρίς διαχυτικότητες ,σημαντικός και αξιοπρόσεκτος -όπως μας πληροφορεί το σύγχρονο λεξικό της Νεοελληνικής γλώσσας.

ΠΕΛΕΚΑΝΟΥ – » Σύγχρονο λεξικό της Νεοελληνικής  γλώσσας ».

1.ΣΟΒΑΡΟΣ-Η-ΟΝ   :

Το τελευταίο και μάλλον το  χαρακτηριστικότερο  θεατρικό έργο του Όσκαρ  Γουά’ι’λντ { Oscar  Fingal O’Flahertie Wills Wilde , 1854-1900}  είναι το‘ The Importance of  Being Earnest » { ‘Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός’ ή ‘Ο σοβαρός κύριος Ερνέστος } [1895] , το οποίο ανέβηκε στο Σεντ Τζέιμσεντ Θήατερ με τον Τζ.Αλεξάντερ ως  Τζον Γουέρθινγκ’ . Ή ‘σοβαρότητα ‘ στο έργο  βέβαια  καταρρέει  μέσα  από τους κίβδηλους  κώδικες της  αριστοκρατικής ευπρέπεια και στο τέλος όλοι οι ήρωες αποδεικνύονται στυγνοί υποκριτές. Ο Οscar Wilde με το »Η σημασία να είναι κανείς σοβαρός» προσεγγίζει την κορυφή μιας πνευματώδους κωμωδίας.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΗΣ ΟΞΦΟΡΔΗΣ – » Λεξικό του Θεάτρου » , { σελ.111}

»Ο σοβαρός  κ.Ερνέστος »  .

Τι σημαίνει όμως το επίθετο σοβαρός-η-ο ; Ποίος είναι άραγε αυτός ο σοβαρός και τι σόι’ πράγμα είναι αυτή η σοβαρότητα ,που διαθέτει ; Ας συμβουλευτούμε κατ’ αρχήν, το σύγχρονο λεξικό της Ακαδημίας Αθηνών ή αλλιώς χρηστικό, για να μας διαφωτίσει.             

ΑΚΑΔ.ΑΘΗΝΩΝ  – » Χρηστικό λεξικό της Νεοελληνικής γλώσσας ».

Το καλό ‘xρηστικό ‘ λεξικό  ερμηνεύει μεν τι σημαίνει σοβαρότητα {seriousness} και σοβαρός {serioso} ,με παραδείγματα μάλιστα ,χωρίς να φθάνει δε στην ουσία της λέξεως ,ήτοι στην ετυμολογία της.     

ΕΚΔ.ΣΙΔΕΡΗ   -» Dizionario Italiano Greco-Greco Italiano ».

A.Π.Θ  » Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής «.

Σοβαρός-η-ο : πομπώδης ,επηρμένος { Ιταλ. serioso }.

Το ίδιο συμβαίνει και με Λεξικό της κοινής Νεοελληνικής .Δεν υπάρχει καμμία αναφορά στην ετυμολογία της λέξεως σοβαρός παρά μόνο ερμηνείες μετά παραδειγμάτων.                  

ΣΤΕΦ.Α. ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ –  » Λατινο-Eλληνικόν Λεξικόν «.

Serioso < serietas {= σπουδαιότης } <  serius { ίσως κατά συγκοπήν εκ του severus } =αυστηρός, σπουδαίος,σεμνός.

ΣΟΦ .ΕΥΑΓΓ. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ – »Greek lexicon of the Roman and Byzantine periods ».

Αυστηρία = severity { < severus }.

ΗΣΥΧΙΟΥ του ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ  – » Λεξικόν ». 

Σεβερός = ευσεβής , δίκαιος.

Γ.ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ  – » Ετυμολογικό λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας ».

Σοβαρός  : { < σοβέω-ώ [= απομακρύνω]  } σοβ-αρός . Σοβαρότητα < ελνστ. σοβαρότης , αρχ.σημασία : αλαζονεία , ύφος αγέρωχο.

Ι.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ  – »  Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης «.

Σοβαρός -α-ον { < σοβέω } = 1.Ο εκφοβίζων και δια του εκφοβισμού αποδιώκων πτηνά  2. παταγώδης ,μεγάλαυχος ,πομπώδης ,επιδεκτικός ,υπεροπτικός ,αυθάδης,υβριστικός  3.[επί πραγμάτων ] βίαιος,ταχύς,σφοδρός. Σοβέω =εκπέμπω το συριστικό επιφωνηματικό σύμπλεγμα ‘‘σού,σού » για να εκφοβίσω και να αποδιώξω πτηνά {όσοι είστε από χωριό ή έχετε πάει σε χωριό  που έχουν κοτέτσια , μπορεί να έχετε εικόνα , του πώς διώχνουν οι νοικοκυρές τα κοτερά { κότες} από την αυλή του σπιτιού  προφέροντας το χαρακτηριστικό  επιφώνημα  » σ,σ,σ,σ,….σ,σ,σ,..» }.Σοβάς-άδος [ θηλ. του σοβαρός ] = αυθάδης, αναιδής. Σόβη = η ουρά του ίππου { αλογοουρά }.

LIDDELL & SCOTT  – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Σοβαρός { < σοβέω } κυρίως ο αποδιώκων πτηνά . 1]. Σοβαρότης = η αλαζονεία , το αγέρωχον ύφος .Σοβαρόφρων = αλαζών. Σόβητρον { Σόβη  + τρόν }=ξεμυγιαστήρι .[-τρόν =εργαλείο π.χ. άρο-τρον].

LIDDELL & SCOTT  – »  » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ». 

Σοβαρός  <  *[ ΣΟΒ-]  ή * [ ΣΟΥ– {= ΣΟF } ] συγγενής της * [ ΣΥ-], σεύω , έσσυμαι { παθ.παρακ.του σεύομαι}  . Σού, σού ήταν κραυγή προς αποσόβηση πτηνών.     

Σ.ΔΩΡΙΚΟΥ &  Κ.ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΑΚΗ – » Το  δίγαμμα [ F ] ».

ΣέFω = σείω , σεύω { Λατ. sistrum=σείστρο }, σείριος.

ΠΑΝ. ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ – «Λεξικό ρημάτων της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας ».

Σοβέω { < σέβω < *[σεβ-}  = απομακρύνω κάποιον με τη βία .

Ι.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ  – »  Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης «.

Μυιοσόβη { μυία + σόβη } = μυιαστήρι , μυγιαστήρι ,μυγοδιώκτρα . Μυιοσόβος  { μυία + σοβέω-ώ }= ο αποδιώκων  τις μύγες.

 

Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Yδροσόβη { ύδωρ + σοβώ } = νεροδιώχτης.

  Φυσικά  Μυγοαπωθητικά

bandicam 2018-05-24 21-42-36-006

J.B.HOFMANN  – » Ετυμολογικόν λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής » .

Σοβέω  {< σέβω } = βάλλω [ θέτω ] κάτι μακριά από μένα ,απομακρύνω ταχέως ,αποδιώκω ,απο-σοβώ.

ΕΚΔ.ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ  – » Ανώμαλα ρήματα της Αρχ. Ελληνικής γλώσσης ».

Σέβω .Παράγωγα :σέβας {>σεβάζομαι },σεβίζω,σεμνός { < σεβ-νός},σεπτός {< σεβ-τός } ,ευσεβής ,ασεβής.

ΔΑΜ. ΣΤΡΟΥΜΠΟΥΛΗ  – » Ετυμολογικό λεξικό της Ελληνικής ».

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ  – » Νεφέλαι », { στ. 406 }

» έξω φέρεται σοβαρός » = πετάγεται έξω ορμητικά  [ ο αέρας ].

CLAVDII  AELIANI [ sophistae ] – » Varia Historia et Fragmenta  » .

Σοβαρά αναθήματα = λαμπρά,ακριβά αφιερώματα { διακόσμησε τον ναόν}.

ΑΙΛΙΑΝΟΣ – » περί ζώων ιδιοτήτων », { XVI – 32 }.

»Σοβαροτέρα  τη τιμή » =σε  υψηλότερη τιμή, πιο ακριβά.

AΘΗΝΑΙΟΥ – » Δειπνοσοφισταί »,  { Θ’ -15 c  ,Όρνεις }.

Σοβέω-ώ  { τας όρνιθας } = απομακρύνω [ τις κότες ].

ΗΣΥΧΙΟΥ του ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ  – » Λεξικόν ».

Σοβάδες = υπερήφανοι ,άστατοι, μαινόμενοι. Σοβαρός { <  σέβας }[1] = υπερήφανος ,αυθάδης ,σεμνός .Σοβαρός [2] = συβαρός {<  Συβαριτών }  και πλούσιος.  Σοβείν { < σοβέω-ώ } =διώκειν , τρέχειν, απελαύνειν.

ΦΩΤΙΟΥ  – » Λέξεων Συναγωγή ».

Σοβαρός = όχι ο σεμνός αλλά ο καταπληκτικός. Σοβαρός = λαμπρός , επαιρόμενος , τολμηρός, αυθάδης ,αυτός που συμπεριφέρεται απρεπώς. Το δε σοβαρός λέγουν ,οι μεν από τους Συβαρίτες {σοβαρός <  συβαρός } ,οι δε από το σέβας { σοβαρός < σέβας }.Άλλοι όμως λένε ,ότι ονομάστηκε σοβαρός από το σοβείν { σοβαρός < σοβέω-ώ },το οποίο σημαίνει ακριβώς : προχωρώ με σεμνότητα. Την λέξη αυτή χρησιμοποιούσαν  συνήθως οι Κυνικοί. Σοβεί = διώκει  και κομπάζει .

THOMAS  GAISFORD  -» Etymologicon Magnum Lexicon ».

Σοβαρός { < σοαρός + [β] με πλεονασμό } = ο σοβών και μετά σεμνότητος  προ’ι’ών.

ORION  THEBANUS { ΩΡΙΩΝ ο ΘΗΒΑΙΟΣ } – » Etymologicon ».

Συβαρός { < σεσοβείσθαι } .Συώ > συαρός + β [πλεον. ] = συβαρός.

ΣΟΥΔΑ ή ΣΟΥ’Ι’ΔΑ  – » Λεξικόν » .

Σοβαρός [1] = λαμπρός , επαιρόμενος ,τολμηρός ,αυθάδης , ο συμπεριφερόμενος έξω του δέοντος [=απρεπώς }  Σοβαρός [2] = ο υπερήφανος .Διότι έλεγαν πως οι Συβαρίτες υπερέχουν στον πλούτο και την τρυφηλότητα. Από του Συβαρίτου λοιπόν [ ονομάσθηκε ] ο σοβαρός. Σοβαρός [3] = από το κράτος των Συβαριτών  μεταφέρθηκε  το όνομα . Άλλοι μεν  λένε ότι [ο σοβαρός ] παράγεται από το σέβας , άλλοι δε από το σοβείν , το οποίο σημαίνει ακριβώς : το να βαδίζει  κάποιος με  σεμνότητα.

ΑΝΘ.ΓΑΖΗ  – » Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Σοβαρεύομαι { < σοβαρός } = είμαι σοβαρός ,επαίρομαι { Ησύχιος }. Σοβαροβλέφαρος = υπερήφανος ,υπερόπτης. Σοβαρός-α-ον =1. ελαφρός ,λεπτός , ογλήγορος { =γρήγορος } 2.υπερήφανος, αυθάδης ,υψηλόφρων,μάταιος,μεγαλοπρεπής { κατά το εξωτερικόν και επί πραγμάτων },λαμπρός ,πολύτιμος{ Αιλιανός }. Σοβάς-άδος { ποιητικό θηλυκό του σοβαρός }=οξεία, ορμητική, άγρια 2.Μάταιη ,υπερήφανη , που αγαπάει τις μεγαλοπρέπειες .Σοβέω-ώ { < ΣΑΩ ,σόω,σέω,σεύω} =1].εξιππάζω,φοβίζω ,κυνηγώ ,απομακρύνω , αποβάλλω 2].υπερήφανα ή καμαρωτά βαδίζω . Σόβη { < σοβέω} =1]. η ουρά του ίππου { ίππουρις }, δια της οποίας αποδιώκει τις μύγες από το σώμα του 2].η φούντα ,ο θύσανος από τρίχες ουράς ίππου για διακόσμηση περικεφαλαίας 3].παχιά φούντα από τρίχες ,πυκνή χαίτη.

LIDDELL & SCOTT  – »  » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Σόω  { < σαόω } = σώζω.


Ι.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ  – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

α].Ίππουρις { ίππος + ουρά } =επίθετο της  κόρυθος { περικεφαλαία} η διακοσμημένη με λοφίο από τρίχες αλογοουράς.

 β].Ίππουρις (cauda equina) το σύνολο των νεύρων που κατεβαίνουν μέσα στο σπονδυλικό σωλήνα, στην περιοχή της οσφύος (μέσης) με μορφή σαν την ουρά του αλόγου (εξ’ ου η λέξις  ίππουρις).

γ].Ίππουρις [Equisetum arvense] {2} εκουιζέτο ή πολυκόμπι,κοντυλόχορτο,πολυτριχιά,πολυκόνδυλο,ιππουρίδα των αγρών.Ο Διοσκουρίδης αναφερόμενος στο πολυκόμπι το συνιστούσε ως επουλωτικό των πληγών και γι’ άλλες φαρμακευτικές χρήσεις.Επίσης χρησιμοποιείται ως φυτοφάρμακο στην αμπελουργία και στην κηπευτική.

Ι. ΠΑΣΣΑ  – » Νεώτερον  Εγκυκλοπαιδικόν  Λεξικόν »ΗΛΙΟΥ».Ι

Ιππουρίς [Βοτανική ] . Το μοναδικό γένος της οικογενείας των ιππουριδών ή εκου’ι’ζουτιδών [ καλείται και εκου’ι»ζέτον ]


ΚΩΝ. Μ. ΚΟΥΜΑ – » Λεξικόν ». 

Σοβαρός-ά-όν { < σοβάω, σοβέω }: 1.] αυτός που κινείται  εδώ κι εκεί γρήγορα.{ = ευκίνητος }, αυτός που ελαφροπερπατάει , ο γρήγορος  2.] όποιος υπερηφανεύεται { =φαίνεται υπέρ, καμαρώνει } , συμπεριφέρεται με μεγαλοπρέπεια. Ίππος σοβαρός = ο καμαρωτός και υπερήφανος }.Σοβαρός  < σόω , σόομαι -σοούμαι , σύομαι  κατά το νύσος = νόσος. Σοβέω  -ώ =  1].κινώ : κινώ πόδα εν κύκλω [= *κυκλοσοβέω = φέρνω γυροβολιά σε κυκλικό χορό ] , διώκω, αποβάλλω.  Σοβείν την κόνιν = τινάζω ή σκουπίζω τον κονιορτό  2]. Βάδισμα : το ταχύ και σφοδρό περπάτημα του υπερηφάνου. 3]. Το σοβείν : το να περπατάει κανείς γρήγορα και υπερήφανα [ υπεροπτικά ].Σοβέω – ώ  < σόω – σόομαι + [β] = σόβω , σοβέω.

ΣΚΑΡΛΑΤΟΥ Δ. του ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ – » Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Σοβαρός-α-ον { < σοβέω }:  [ κατά λέξη } αυτός που περπατάει με κουνηστά χέρια { δηλ. ο καμαρωτός ή βιαστικός , [ επί πραγμάτων ] ορμητικός ,{ συνεκδοχικά } αγέρωχος ,υπερήφανος ,πολυέξοδος .Σοβαρότης = το ύφος ,ο χαρακτήρας του σοβαρού.

Ν.Π. ΑΝΔΡΙΩΤΗ  – » Ετυμολογικό  λεξικό της κοινής Νεοελληνικής ».

Σοβαρός < σοβώ.

Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Σοβαρός -η-ο[ν] { < σοβέ-ώ }.

Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Σοβαρότης -ητος = 1.αλαζονεία ,αγέρωχον ύφος  2.η ιδιότητα του σοβαρού ,αξιοπρέπεια,σπουδαιότητα , εμβρίθεια ,βαρύτητα 3.{ συνεκδοχικά } και επί καταστάσεως ή ασθενείας.

ΕΥΣΤΡ.ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ  – » Ελληνo – Λατινικό  Λεξικόν ».

Σοβαρότης =gravitas -atis , Fastus-us.

ΕΥΣΤΡ.ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ  – » Λατινο-Eλληνικόν  Λεξικόν .

Fastus-us =όγκος ,φρόνημα,υπερηφάνεια , το θρυπτικόν { = ο θραύων, ο ικανός να συντρίβει κάτι } .Gravitas -atis  { < gravis }= βαρύτητα , βάρος, τραχύτητα ,εμβρίθεια,σεμνότητα , σπουδαιότητα, αυστηρότητα.



Aστείος – στην εποχή μας -είναι ο έξυπνος, ο ευτράπελος αλλά και ο ασήμαντος ,ο μηδαμινός ,ο μη σοβαρός ,ο ανάξιος λόγου ,ο γελοίος ,ο κωμικός- όπως μας πληροφορεί το Νεοελληνικό λεξικό της σύγχρονης ελληνικής δημοτικής.                                                         

ΕΜΜ.ΚΡΙΑΡΑ  – » Νεοελληνικό  λεξικό ».                                                                                         

Αστείος : 1.αυτός που προκαλεί γέλιο , έξυπνος και ευχάριστος  2. που του λείπει η σοβαρότητα , γελοίος,κωμικός  3.ανάξιος λόγου ,ασήμαντος.  ΑΝΤΙΘ. : σοβαρός{;},σημαντικός. 

2.ΑΣΤΕΙΟΣ-Α-ΟΝ :

Σοβαρός = [1]. ο ταχύς ,ορμητικός και βίαιος άρα το αντίθετό του δεν μπορεί παρά να είναι ο ήσυχος , ήρεμος  [2]. Ο αλαζόνας , πομπώδης , υπερήφανος { αρνητική σημασία }.

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ – ‘‘ Νεφέλαι » ,{ στ. 404-407 }

Ο Στρεψιάδης  ρωτάει τον Σωκράτη τί είναι κεραυνός . Σοβαρός = ορμητικός.

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ – ‘‘ Ειρήνη »,{ στ. 82-86 } και { στ. 943-947 }.

Ο Τρυγαίος εμφανίζεται στην σκηνή καβάλα σ’ένα τεράστιο σκαθάρι { κάνθαρος } σαν τον Βελλερεφόντη  ,που ίππευσε τον Πήγασο και ανέβηκε στον ουρανό. Ο μπούρμπουλας { σκαθάρι} ως γνωστόν είναι κοπροφάγος  και εκπέμπει δυσωδία , αφού τρώγει βρώμες ,κάτι το οποίο φοβίζει τον Τρυγαίο.  Σοβαρώς  χώρει =προχώρα  ταχέως ,ορμητικώς. Σοβαρά αύρα = γρήγορη ,ορμητική.

Ι.Α.Ε. ΣΜΙΔΙΤΙΟΥ [ SCHMIDT }  – » Επίτομον Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Σοβαρεύομαι = φέρομαι σοβαρώς { = υπερηφάνως }.Σοβαρός = ο περιπατών με κουνητά χέρια ,ο καμαρωτός ,βιαστικός ,ορμητικός αγέρωχος ,υπερήφανος. Σοβέω = βάλλω εις ταχείαν κίνησιν , φοβίζω ,αποδιώκω {ιδιαιτ.} τινάζω , κουνώ.

Επειδή ο σοβαρός [μτγν.]  εμφανίζεται ως σπουδαίος και εμβριθής, το αντίθετό του εκφράστηκε στην νεώτερη ελληνική με τον …ελαφρόνεπιπόλαιον και ελαφρόμυαλον. 

Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Προσέξτε την αλλοίωση του νοήματος της λέξης. Από το Αριστοφανικό σοβαρό= ελαφρό ,πτερόεν ,ευκίνητο  στο νεώτερο σοβαρό , που είναι το αντίθετο του ..ελαφρού και επιπόλαιου.!

AΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ  – Αχαρνής »,{ στ.674-5 }.

»σοβαρόν  μέλος» = ελαφρά μελωδία  { προς το αγροικότερον }.

Σ.ΔΩΡΙΚΟΥ &  Κ.ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΑΚΗ – » Το  δίγαμμα [ F ] » . 

Άστυ { < [F]άστυ }. Vestia = Εστία.

ΣΤΕΦ. ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ – » Εθνικά ».

Άστυ , η κοινώς λεγομένη πόλη .Διαφέρει το άστυ από την πόλιν .Άστυ = κτίσμα. Πόλις = κτίσματα { άψυχα} και  πολίτες { έμψυχα }.Ονομάστηκε δε άστυ,  ‘‘εκ του συνελθείν και στήναι’‘,  επειδή πρωτύτερα ήσαν νομάδες και ζούσαν πότε εδώ και πότε εκεί . Τότε εκ της πλάνης { = περιπλάνηση νομάδων } εις τας κοινάς οικήσεις {εγκαταστάθηκαν μονίμως }, απ’ όπου δεν μετανάστευσαν. Πρώτοι από τους άλλους οι Αθηναίοι κατοίκησαν πόλεις και εύρηκαν  άστη. Από το άστυ {γεν. άστεος }:o αστείος , ο οποίος αντιδιαστέλλεται στον αγροίκον , το αστείζω και ο αστεισμός { είδος ειρωνείας }.

Γ.ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ  – » Ετυμολογικό λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας ».

Aστείος και αγροίκος.

ΦΩΤΙΟΥ  – » Λέξεων Συναγωγή ».

Αστείος =ευσύνετος,ευπρόσωπος,χαρίεις ,καλός ,γελοιώδης.  Αστείζεσθαι = το χαριεντίζεσθαι . Αστε’ι’ζόμενος = αγλα’ι’ζόμενος,ωρα’ι’ζόμενος.

Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».

Αστε’ι’σμός : α].ευφυολόγημα και ευτραπελία. β].Ρητορ. είδος  ειρωνείας ,δια του οποίου διακοσμείται και ιλαρύνεται { φαιδρύνεται} ο λόγος ή σκώπτεται { σκώπτω =περιπαίζω,’πειράζω’ }εύστοχα ο εναντίος { =ο αντίος ,ο απέναντι }.

ΑΙΛΙΟΥ ΗΡΩΔΙΑΝΟΥ  – » Περί Σχημάτων ».

Σχήμα λόγου είναι και ο αστε’ι’σμός.  Αστεισμός = προσποίησις πιθανή του μη λέγειν ή μνημονεύειν ημάς ά λέγομεν.

 EIΔH EIΡΩNEIAΣ :   

AΛΕΞΑΝΔΡΟΥ  { Σοφιστού } – » » Περί Σχημάτων ».

Ειρωνεία  = λόγος προσποιούμενος το εναντίον λέγειν. Είδη της ειρωνείας {4} : αστεισμός ,μυκτηρισμός , σαρκασμός , χλευασμός.

ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ  – ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».

Ειρωνεία { < είρω = λέγω } = ο παίζων και διαχλευάζων διά λόγων . Ειρωνεία είναι : α].η προσποιητή άγνοια { σωκρατική ειρωνεία } και β].σαρκασμός μετά λεπτότητος. Η ειρωνεία έχει [4] είδη:

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ  – » Ηθικά Νικομάχεια » , { 1108 a } .

Στην  ηδονή { το ηδύ } ,την σχετική με τα παιγνίδια και τις διασκεδάσεις,ο μέσος  είναι ο ευτράπελος και η ευτραπελία. Το μεν ένα άκρο [ της υπερβολής ] λέγεται βωμολοχία { αισχρολογία} το δε άλλο άκρο [ της ελλείψεως ] λέγεται αγροικία { τραχύτητα }.

Το ηδύ { ηδονή , τέρψις } έχει μεσότητα και άκρα { το ένα άκρο είναι η έλλειψις  και το άλλο η υπερβολή } .Σε σχέση με την παιδιά η μεσότης λέγεται ευτραπελία ενώ τα άκρα λέγονται αγροικία{τραχύτητα } μεν για την έλλειψη και βωμολοχία { αισχρολογία} για την υπερβολή .Σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα πράγματα { θέματα } του ανθρωπίνου βίου η μεσότητα λέγεται φιλία και φίλος ο ευρισκόμενος στο μέσον.Ενώ στα άκρα βρίσκονται ο μεν δύσκολος { παράξενος} και δύσερις { δυσ + έρις } =φίλερις ,ο δε κόλαξ { αυτός που αποβλέπει στην ιδική του ωφέλεια }.

ΑΜΜΩΝΙΟΥ  – »  Λεξικόν Ομοίων  και Διαφόρων  λέξεων ».

Γελοίον=το λεγόμενον , που διαχέεται στους ακροατές χωρίς κάποια ύβρη { προσβολή}. Ευτράπελον {= το ευ τρέπεσθαι τον λόγον } : αυτό που λέγεται με σεμνότητα και χάρη.

ΤΟ ΗΔΥ

ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΥ ΣΟΦΙΣΤΟΥ – » Λεξικόν κατά στοιχείον Ηλιάδος και Οδυσσείας ».

Ήδος = ωφέλημα.

Ι.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ  – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

Από ρ. [ ΣFΑΔ- ] η ρ. [ΑΔ- ] : ανδάνω  ,ήδομαι ,ήδος ,ηδονή ηδύς { αδύς },ήδυμος.

Σ.ΔΩΡΙΚΟΥ Κ.ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΑΚΗ – » Το  δίγαμμα [ F ] » .

Ανδάνω = αρέσκω .FέFαδα  >  ήδομαι ,ηδύς . Αυτο- Fάδης  = αυθάδης { < ήδομαι }.

ΦΩΤΙΟΥ  – » Λέξεων Συναγωγή ».

Ήδος = ηδονή ,όφελος. Ηδύς = ευήθης { έτσι έλεγαν και τούς κουτούτσικους ,χαζοβιόληδες }.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ  – » Ρητορική τέχνη », {     }.

Οι νέοι είναι φιλογέλωτες {= αγαπούν να γελούν }.Γι αυτό είναι πειραχτήρια { ευτράπελοι }.Γιατί το πείραγμα { ευτραπελία} είναι εκλεπτυσμένη { πεπαιδευμένη } προσβολή { ύβρις }.

LIDDELL & SCOTT  – »  » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ». 

Γέλως  { < ΓΕΛ – } . Η ρίζα [ ΓΕΛ- ] απ’όπου και ο γέλως { γέλιο } φαίνεται ότι δήλωνε μάλλον λαμπρότητα προσώπου και μειδιώσα ευθυμία παρά θορυβώδη γέλωτα. Διότι από την ρ.[ ΓΕΛ –] παράγονται και οι λέξεις γαλήνη , γαληνός.

ΣΟΥΔΑ ή ΣΟΥ’Ι’ΔΑ  – » Λεξικόν » .

Γελοίον = το άξιον γέλωτος . Γέλοιος = ο καταγέλαστος . Γελοίος = ο γελωτοποιός.

ΙΩ.Σ.ΤΟΥΛΟΥΜΑΚΟΥ – » Το χιούμορ στην Αρχαία Ελλάδα »,{ σελ.32 }.

Η λέξη ‘χιούμορ’ { humour , humor  < umor } προέρχεται από την ελληνική λέξη χυμός. Χυμοί είναι τα [4] υγρά στοιχεία του ανθρωπίνου σώματος : αίμα – φλέγμα – κίτρινη χολή – μέλαινα χολή. Η υγίεια διατηρείται με την σύμμετρη μίξη αυτών ενώ αντίθετα επέρχεται η νόσος.

Αστείος [κυρ.] :  ο του άστεως ,ο αστός .Έπειτα ο ευγενής ,φιλόφρων , ο έχων λεπτούς τρόπους , ευφυής ,έξυπνος ,αστείος ,ευτράπελος. Σοβαρός [κυριολεκτικά ]αυτός που αποδιώκει  πτηνά ή έντομα και αποσοβεί κινδύνους με τα ..μυιοσόβητρα .Ο σοβαρός είχε μια υπερηφάνεια, υπεροψία ενίοτε και αλαζονεία ,που δεν ήταν αρεστή στους Αθηναίους αστούς ,με τους ευτράπελους τρόπους και τους αστε’ι’σμούς τους. Αλλά η λέξη αστείος -όπως αλλοιώθηκε το θετικό  νόημά της – έχει  καταλήξει να σημαίνει είτε γελωτοποιός είτε  γέλοιος  και μη.. σοβαρός. !

Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».     

  OSHO  

osho

Τουναντίον στη λέξη  σοβαρός  αλλοιώθηκε  το πραγματικά  αρνητικό νόημά της  – σήμαινε ουσιαστικά  σοβαροφάνεια {  μεταγενέστερη λέξη } – κι  απέκτησε ειδικό θετικό  βάρος  ,που αδυνατεί να υποστηρίξει – εάν  βεβαίως  κάποιος θελήσει να  ερευνήσει την ετυμολογία της.                                                                                                                          



{*} ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ  – » Σφήκες », { στ.1523 }.

Κυκλοσοβέω = γυροστριφοφέρνω , γυροφέρνω ,φέρνω γυροβολιές { σε κυκλικό χορό }.




Η  απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική . Συνεπώς βασίζεται, αλλά ενίοτε δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των μεταφραστών συγγραφέων .

Τα περισσότερα  αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ,όπως στα πολύ χρήσιμα »google books » ,» wikisource» , »anemi » ,» πύλη» κ. α

Ύβρις { Superbia }.

Έναν καταπληκτικό  πίνακα  ζωγραφικής  – ελαιογραφία σε ξύλο- φιλοτέχνησε  ο Ιερώνυμος  Μπός  { 1500 -52  μ. X. } ο οποίος βρίσκεται στο μουσείο Πράδο της Μαδρίτης.  Ο πίνακας ονομάζεται < Τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα και τα Τέσσερα Έσχατα Πράγματα > Ο Ιερ. Μπός  αποτελεί μοναδική περίπτωση ανάμεσα στους μεγάλους καλλιτέχνες ,διότι  αν και έζησε και μεγαλούργησε την Αυγή των Νέων χρόνων – μια μεταβατική εποχή δηλαδή  μεταξύ  Μεσαίωνα και Αναγέννησης – δημιουργεί έργα που ξεπερνούν την εποχή του, ρίχνοντας  μια μεγαλοφυή ματιά στο μέλλον. Έργα  γεμάτα συμβολισμούς , αινίγματα , μυστήριο. Έργα που προκαλούν τον θεατή να συμμετέχει στα δρώμενα .Έργα που παγιδεύουν το βλέμμα και οξύνουν το πνεύμα. Η  κεντρική εικόνα του πίνακά  του , συμβολίζει το  Μάτι του Θεού , στην κόρη του οποίου προβάλλει η μορφή του Χριστού , μέσα από μια σαρκοφάγο.

Σάρωση_20171014 - Αντιγραφή (4)

 Ύβρις  = superbia , injuria.

ΕΥΣΤΡ.ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ  – » Λεξικό  Λατινο-Ελληνικόν  ».

Superbia { < superbus  <  super } = υπερηφανία , υπεροψία , γαυρότης .Μάλλον  δε {η εκ της τυραννίας , του δεσποτισμού } η υπερηνορέη .Ενίοτε δε επί καλού. Superbus = υπερήφανος , υπεροπτικός, γαύρος { όχι του Ολυμπιακού }.Επί δυνάστου = υπερήνωρ , δεσποτικός , τυραννικός , Τarquinius .

Σίγουρα θα προσέξατε , ότι  δεν υπάρχει μια  αντίστοιχη ελληνική  λέξη για την Λατινική Superbia, αλλά [4] επί κακής σημασίας μάλιστα , σπανίως  δε και επί καλής. Ενδιαφέρον  παρουσιάζει η μετάφραση { μάλλον  επί της Τυραννίας ,  επί του δεσποτισμού } ως  υπερηνορέη.  Superbus =Υπερήνωρ [ επί  δυνάστου ] , δεσποτικός , τυραννικός { ή τυρηννικός } , Tarquinius [=ο   Ταρκύνιος }.! 

ΕΥΣΤΡ.ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ  – » Λεξικό  Ελληνο – Λατινικό » .

Υπερηφανία { =arrogantia }, Υπεροψία {=despicientia }, Γαυρότης { = insolentia }, ΥΠΕΡΗΝΟΡΕΗ { = tyrannicus  dominatus }.

ΕΥΣΤΡ.ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ  – » Λεξικό  Λατινο-Ελληνικόν  ».

Tarquinii-orum = Ταρκυνία , πόλη της  Τυρρηνίας.  Τarquinius = ο Ταρκύνιος .

ΣΤΕΦ.ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ – »  Λεξικόν  Λατινο – Ελληνικόν  ».

Superbia { < superbus }  =1. υπερηφανία , υπεροψία , γαυρότης, υπερηνορέη 2. [ σπανίως επί  καλής σημασίας  ] η απαλότης , το θρυπτικόν .

Οι ΤΑΡΚΎΝΙΟΙ  ήσαν  μυθικοί  βασιλείς  της Ρώμης από την Ταρκυνία της Ετρουρίας. .Ο Λεύκιος Ταρκύνιος ο Πρεσβύτερος { Priscus } , [ 7ος π.χ, ] , ήταν γιός ενός Έλληνα από την Κόρινθο, του Δημαράτου, που είχε εγκατασταθεί στην Ταρκυνία της Ετρουρίας.  Ο Λεύκιος Ταρκύνιος ο Υπερήφανος { Superbus } ,[ 6oς π.χ.} , γιός ή  εγγονός  του Πρεσβυτέρου  ήταν ο τελευταίος βασιλιάς και δικαιολόγησε  τo προσωνύμιο   Superbus { =υπερήφανος } με τις πράξεις του. Πήρε την βασιλεία αφού δολοφόνησε τον προκάτοχό του . Κατόπιν κυβέρνησε με απόλυτο δεσποτισμό , τόσον όσο να μείνει στην ιστορία  η αγριότητα και  η τρομοκρατία της βασιλείας του ,να χαρακτηριστεί δε  ως  Superbus  η  αλαζονεία  της Τυραννίας του. Οι Τυρρηνοί / τυρρανοί / Τυρσηνοί / Ετρούσκοι  / Τούσκοι  είναι πανάρχαιο Ελληνικό φύλο της μεγάλης ομοεθνίας  των Πελασγών. Ονομάζονται  δε  Τυρρηνοί  από το επάγγελμά τους , κατασκευαστές τειχών , επάλξεων , πύργων . Turris =  τύρρις , τύρσις , πύργος.{ βλ. το άρθρο  : » Ύβρις  φυτεύει τύραννον » }.

                     Lucius Tarquinius Priscus      * _ *      Lucius Tarquinius  Superbus  

ΕΥΣΤΡ.ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ  – » Λεξικό  Ελληνο – Λατινικό    & »   Λατινο-Ελληνικόν  ».

Αλαζονεία = arrogantia , jactatio, venditatio , ostentatio, gloriatio.

ΣΟΦ.  ΕΥΑΓΓ. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ  -» Greek Lexicon of the Roman and Byzantine » .

Αλαζονικώς {εκ του  αλαζονικός } = arrogantly { < arrogans-ntis }.Αλαζών = Quack{ τσαρλατάνος}. Υπερηφανέω = to be arrogantly :  to scorn  {περιφρονώ } .Υπερήφανος = contemning {καταφρονώ, περιφρονώ }{***}.

ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ -ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ  – » Αρχιγένεθλος  Ελληνική  γλώσσα».

Υπέρ = super  > superbus  >  superbia =  υπερηφανία.

HIERONYMUS  BOSCH  – » Superbia ».

Μία φιλάρεσκη κυρία  πιθανώς  με  ναρκισσιστική  διάθεση , θαυμάζει  το καινούργιο της καπέλο στον καθρέπτη  χωρίς να αντιλαμβάνεται , ότι τον κρατάει   ένας δαίμονας .Η ματαιοδοξία  συναντά τον  καθρέπτη ! Ως γνωστόν  το έσοπτρον { καθρέπτης } δεν λέει όλη την αλήθεια ,διότι απλώς  αντανακλά  το είδωλο του καθρεπτιζομένου ,  αυξά-νοντας  ή μειώνοντας  την αυτοπεποίθηση του. Ο δαίμων εδώ δεν έχει καμμία  σχέση με τον Αρχαιοελληνικόν  Αγαθοδαίμονα.

ALAZONEIA

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ  – » Ηθικά  Ευδήμεια »  , { 1233 b – 1334 a }.

[ απόδοσις ] :<< O δε αληθής και  απλούς , τον οποίον αποκαλούν ‘‘αυθέκαστον» είναι μέσος του είρωνος  και του αλαζόνος .Διότι ο μεν ένας εν γνώσει του ψευδόμενος κατά του εαυτού του, τον εμφανίζει  χειρότερον  της πραγματικότητος ,είναι  είρων. Ο δε άλλος , που κατά τον ίδιον τρόπο τον εμφανίζει  καλλίτερον , είναι αλαζών. Όποιος όμως τον εμφανίζει  όπως έχει στην πραγματικότητα , είναι αληθής και κατά τον Όμηρον λέγεται ‘πεπνυμένος» { < πέπνυμαι < πνέω   = εμπνευσμένος , φρόνιμος ,συνετός , νοήμων }.Και γενικά ο μεν είναι φιλαλήθης , οι δε  φιλοψευδείς . >>

I. ΑΛΑΖΩΝ  

Ι.ΠΑΝΤΑΖΙΔΟΥ  – » Ομηρικόν Λεξικόν ».

Αλάομαι  { < αλάεο- αλώ  } =περιφέρομαι , περιπλανώμαι. Αλαλήμενος {  α –λαλήμενος , αυτός που περιφέρεται ανά την χώρα  , που  περιπλανάται  ευρισκόμενος σε  άλη  { όχι  αυτός που λαλεί και κακαρίζει}.

THOMAS  GAISFORD  -» Etymologicon  Magnum Lexicon ».

Αλαζών = ο απατεώνας και καυχησιάρης , αυτός που βρίσκεται σε άλη και περιπλάνηση και ζων  περιφερόμενος , χωρίς να ασκεί επάγγελμα ,αλλά [ζων] από απάτες και καυχησιολογεί μιλώντας  υπέρ το δέον  για τον εαυτό του .Ενάντιος [ αντίθετος } του αλαζόνος είναι ο είρωνας .

Ι.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ  – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

Αλαζών  { <  άλη } = 1.ο ζών σε άλη , ο περιπλανώμενος 2. ο πλανώμενος , ο αγύρτης 3. ο ψευδοκομπαστής , απατεών 3.[ επίθ] : απατεών , μεγαλαυχών , κομπορρήμων { Λατ. gloriosus }. Αλαζονο-χαυνο-φλύαρος = κομπορρήμων , φλύαρος ,μάταιος. Αλαζονεία = Ματαιοδοξία , κομπασμός , αγυρτεία.

ΕΥΣΤΡ. ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ  – » Λεξικό  Λατινο-Ελληνικόν  ».

Gloriosus-a-um { < gloria-ae } =1.  ευκλεής , ένδοξος, λαμπρός. 2.αλαζονικός , μεγαλαυχής , κομπαστής.

Γ.ΛΑΘΥΡΗ – » ΣΠΕΥΣΙΠΠΟΥ  ΟΡΟΙ ».

Αλαζονεία = έξις προσποιητική  αγαθού ή αγαθών των μη υπαρχόντων .

ΗΣΥΧΙΟΥ του ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ – » Λεξικόν ».

Άλαζα  = αισχρά .Αλαζών = Υπερήφανος . Ψεύστης .  από άλης ζών , ό εστιν  άλας.

ΣΟΥ’Ί’ΔΑ ή ΣΟΥΔΑ – » Λεξικόν ».

Αλαζονεία = υπερηφανία .Αλαζών  = πλάνος, υπερήφανος , ψευδής ,παρά τω εν άλη ζην .Αλαζονοχαυνοφλύαρος= ο μέθυσος και λήρος . Ιδίως αλαζόνες καλούσαν  τους ψεύτες .Αλαζών , ο αλώμενος.

ΦΩΤΙΟΥ  – » Λέξεων  συναγωγή ».

Αλαζών = ο υπερήφανος. Κυρίως δε ο  απατεών. 

ΠΛΑΤΩΝΟΣ  – » Φαίδρος ».   { 253 e }.

< εταίρος της  ύβρεως  και της αλαζονείας > = < σύντροφος της  αυθαδείας και της αλαζονείας >. [ διακρίνει σαφώς  ο Πλάτων την έννοια της αλαζονείας από την έννοια της ύβρεως ].

ΑΝΘ.ΓΑΖΗ   –  »  Λεξικόν της  Ελληνικής γλώσσης » .

Αλαζονεία = τρελο-υπερηφάνεια { =πλαστή και ματαία  υπερηφάνεια.}

ΣΚΑΡΛΑΤΟΥ του ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ – » Λεξικόν  της  Ελληνικής  γλώσσης ».

Αλαζονεία = ψευτουπερηφάνεια .Προσποίησις δυνάμεως ων τις ου δύναται ποιείν .[- Ποιος παρέχει πολύ μεγάλη αλαζονεία στους  άνθρώπους ; – Οι μάντεις ]. Αλαζών = ο εν άλη ζων , φαντασμένος , καυχησιάρης, λαφαζάνης .Ψευδολόγος , απατεών , αγύρτης, ψευδοπροφήτης.

Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ  – » Μέγα  Λεξικόν   της Ελληνικής  γλώσσης ».

Αλαζόνας = επηρμένος , υπερήφανος. Αλαζονεία  = ο κομπασμός γι’ ανύπαρκτον  ή εξογκωμένον αγαθόν, η μεγαλαυχία.

II. ΑΥΘΕΚΑΣΤΟΣ

Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ  – » Μέγα  Λεξικόν   της Ελληνικής  γλώσσης ».

Αυθέκαστος { αυτός + έκαστος }= ο λέγων τα πράγματα αυτά καθ’ εαυτά έκαστα., » ορθά κοφτά » συνεπώς ειλικρινής ,ανυπόκριτος. 

LIDDELL & SCOTT – » Μέγα λεξικόν  της  Ελληνικής γλώσσης ».

Αυθέκαστος =1] ο λέγων τα πράγματα αυτά καθ’ εαυτά έκαστα., » ορθά κοφτά »  2]– επί λόγων , ακόμψευτος , σαφής, αληθής.

ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ  ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΕΩΣ  – » Περί συνθέσεως ονομάτων ».{ 22 }

Αυθέκαστος = ειλικρινής.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ  – » Ηθικά  Νικομάχεια », { Δ’- 1127 a }.

Από  τη μια ,ο αλαζόνας  θέλει να φαίνεται ότι έχει  ιδιότητες τιμητικές, που δίνουν στον άνθρωπο αξία και  καλό όνομα , οι οποίες  όμως  ή  δεν υπάρχουν ή  είναι μεγαλύτερες  των πραγματικών .Ο είρωνας , από την άλλη, αρνείται ότι έχει αυτά που έχει, ή μειώνει την αξία τους·  Ο μέσος τύπος όμως ,αυτός που είναι  ανυπόκριτος και ειλικρινής άνθρωπος με συμφωνία λόγων και έργων , ομολογεί τα  υπάρχοντα προσόντα του , όπως πραγματικά είναι , ούτε μικρότερα ούτε μεγαλύτερα.

ΕΥΑΓΓΕΛΙΝΟΥ  ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ  -» Greek Lexicon of the Roman and Byzantine ».

Aνυπόκριτος ,η  { < αν + υποκρίνομαι } =2. un-feigned {= απροσποίητος }, un-disguised { = αμεταμφίεστος , μη παραποιημένος ,μη  κρυπτόμενος }, sincere {=ειλικρινής}.

III. ΕΙΡΩΝ  

Ι.ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ  – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».

Είρων :  a}.ο λέγων κάτι χωρίς πραγματικά να το σκέφτεται  b}. ο μετερχόμενος  τεχνάσματα , ο πλανών [Λατ. erro ].

ΕΥΣΤΡ.ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ  – » Λεξικό  Λατινο-Ελληνικόν  ».

1.Erro { <  έρρω }= πλανώμαι , αποπλανώμαι της οδού  2. Erro = πλάνης , αλήτης. Error = πλάνη , αποπλάνηση.

ΕΚΔ.ΠΕΛΕΚΑΝΟΥ  – »Αγγλο -Ελληνικό  λεξικό ».

Error  = λάθος , σφάλμα , πλάνη.

LIDDELL & SCOTT – » Μέγα λεξικόν  της  Ελληνικής γλώσσης ».

Έρρω  { ρ. * FΕΡΡ – } = πορεύομαι βραδέως και μετά κόπου , μόλις δύναμαι να περιπατήσω δια χωλότητα { Ήφαιστος }.

Δ.Π.ΠΑΠΑΔΙΤΣΑ  &  ΕΛ. ΛΑΔΙΑ  – »ΟΜΗΡΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ » ,  » Εις  Ερμήν », { 258-259 }.

Ερρήσεις { μελλ. του  Έρρω } = θα πλανιέσαι.

ΗΣΥΧΙΟΥ του ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ – » Λεξικόν ».

Είρων  = ο άλλα μεν φρονών,  άλλα  δε λέγων. 2. ο  προσποιητός, μη  αληθεύων , αργός , αλαζών. Ειρωνεία = κολακεία , ψευδολογία , υπόκρισις, απάτη , χλεύη .

ΣΟΥ’Ί’ΔΑ ή ΣΟΥΔΑ – » Λεξικόν ».

Είρων { παρά το είρω = λέγω } , ο  πάντα παίζων  και  διαχλευάζων. Αλαζών= ο υπερήφανος . Ειρωνεία = χλεύη ή υπόκρισις .Διαιρείται σε [4] είδη : 1] Χλεύη 2] Μυκτηρισμός 3] Σαρκασμός 4] Αστε’ι’σμός.

ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ -ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ  – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».

Ειρωνεία  : α]. προσποιητή άγνοια { Σωκρατική ειρωνεία } β]. σαρκασμός μετά λεπτότητος .

ΕΙΔΗ  ΕΙΡΩΝΕΙΑΣ :

1. Αστε’ι’σμός = αστείος , ο ευγενής και ευφυής κάτοικος του άστεως . Αγροίκος = ο άνθρωπος των αγρών

2. Μυκτηρισμός = ο δια των μυκτήρων { ρουθούνια }

3.Σαρκασμός = σκληρός  γέλως αποκαλύπτων τους οδόντας , σαν σαρκοβόρο ζώο

4. Χλευασμός = λόγος μετά μειδιάματος  προφερόμενος.

THOMAS  GAISFORD  -» Etymologicon  Magnum Lexicon ».

Είρων { παρά το είρω= λέγω } =ο απατεών , ο δια λόγου παραλογιζόμενος , ο άλλα μεν φρονών ,άλλα δε λέγων. Διαφέρει το είρω { με δασεία } από το είρω { με ψιλή }.

Ι. ΖΩΝΑΡΑ  – »  Λεξικόν » .

Είρων  { παρά το είρω = λέγω } = ο απατεών , ο κόλαξ. Ειρωνεία =κολακία , χλεύη ή υπόκρισις. Έξις ψευδής αρνούμενη τα καλά προσόντα ,ου χάριν αρετής.

ΣΚΑΡΛΑΤΟΥ του ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ – » Λεξικόν  της  Ελληνικής  γλώσσης ».

Είρων =ο προσποιούμενος άγνοιαν εν τω ομιλείν , δόλιος , ύπουλος. Ειρωνεία =προσποίησις αγνοίας εις την ομιλίαν { ή δια πονηρίαν  ή  δι’ αστειότητα}.

Δ.ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ  – » Μέγα  Λεξικόν   της Ελληνικής  γλώσσης ».

Ειρωνεία  το αντίθετον της αλαζονείας .Η αλαζονεία έχει πιστόν σύντροφον την μωρίαν. Ειρωνεία  { στη μουσική }, το να  μην  αποδίδεις  τον κατάλληλον  ήχο.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ  – » Ηθικά  Νικομάχεια » , [ Δ’ -1127  b }, { αρχ.κείμενο }.

<<   αυτού του χαρακτήρα ο άνθρωπος { φιλαλήθης } έχει μεγαλύτερη κλίση να εμφανίζει την αξία του εαυτού του σε μικρότερο βαθμό, από ότι είναι στην πραγματικότητα.>>… << Ο άνθρωπος  ο οποίος προφασίζεται άνευ λόγου και αιτίας , ότι  έχει μεγαλύτερα προτερήματα απ’ ότι  πράγματι έχει [ αλαζόνας ] , φαίνεται μάλλον ανόητος παρά κακός >>  …<<  οι είρωνες αποδίδουν στους εαυτούς τους λιγότερα προτερήματα απ’όσα πράγματι έχουν  , διότι θέλουν να αποφύγουν τις την επίδειξη, γι ‘αυτό όπως ο Σωκράτης αποποιούνται τις τιμητικές διακρίσεις. Όσοι  όμως αποποιούνται και τις μικρές και φανερές διακρίσεις , λέγονται βαυκοπανούργοι { υποκρινόμενοι αγύρτες } >>.. << διότι πράγματι ο αλαζών είναι χειρότερος από τον είρωνα.>>

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ  – » Ηθικά  Νικομάχεια » , [ Δ’ -1127  b },{ απόδοση }

Audience scene in the Treasury relief, Persepolis ( Institute of the University of Chicago ).

xerxes

ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΥ  – » Χαρακτήρες ».

Αλαζονεία θα  φανεί  ότι είναι η προσποίηση ανυπάρκτων αγαθων.

ΝΤΑΝΤΕ  ΑΛΙΓΚΙΕΡΙ  –  » Η  Θεία Κωμωδία », { Α’ ΚΟΛΑΣΗ }.

Ο Ντάντε ακολουθεί πιστά τα << Ηθικά>> του Αριστοτέλη ,δασκάλου του στη φιλοσοφία , που θεωρεί ότι δύο είναι οι αιτίες της αμαρτίας : η έλλειψη εγκράτειας  και η κακία.

imagesF0857ZU0

Η ύβρις μοιάζει ή  είναι το ίδιο  με  το πτηνό  πτύγξ .Επειδή δεν βλέπει καλά την ημέρα κυνηγάει την νύχτα όπως οι αετοί.Με τον αετό δίνει τόσο σφοδρές μάχες, που πολλές φορές πιάνονται κι οι δυο από τους βοσκούς… Ύβρις όνομα και πράμα.!

{* }Υπερηνορέων  { υπέρ+ ηνορέη < ανήρ }, – Υπερηφανέων { υπέρ + φαίνομαι } .   Υπερήνωρ  {Αγήνωρ = άγαν  + ήνωρ < ανήρ = πολύ  άνδρας , ‘υπεράνδρας’ }. Η  προερχομένη εκ δεσποτικής εξουσίας και μάλιστα  Τυραννικής , αλαζονεία ή και η περιφρόνηση.

{**} : Η υπερηφάνεια , υπερηφανία  ΔΕΝ έχει πάντοτε κακή  σημασία. Ενίοτε έχει και καλή .Ο αλαζόνας  ουδέποτε έχει καλή σημασία. Μόνο αρνητική και κακή. << η αλαζονεία έχει πιστόν σύντροφο την μωρίαν >> .

{ ***}: Η περιφρόνηση  και η καταφρόνηση  είναι  ένα είδος ολιγωρίας { ολίγη + ώρα = φροντίδα }όπως  και η ύβρις .


ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ   – » Ρητορική  τέχνη », { 1378 b }.

Είδη της ολιγωρίας [ περιφρόνησις ] : 1. Καταφρόνησις    2.Επηρεασμός   3.Ύβρις .




Η  απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική . Συνεπώς βασίζεται, αλλά ενίοτε δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των μεταφραστών συγγραφέων .

Τα περισσότερα  αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ,όπως στα πολύ χρήσιμα »google books » ,» wikisource» , »anemi » ,» πύλη» κ. α

Ύβρις δε πολυώνυμον.

Βρίζω  στην σημερινή εποχή  σημαίνει εκτοξεύω απρεπείς χαρακτηρισμούς εναντίον κάποιου , βλαστημώ { έχει σχέση με την προσβολή ιερών ,λατρευτικών συμβόλων }, βωμολοχώ { κυρ. αυτός που ελλοχεύει [ λόχος = ενέδρα ] στους βωμούς ν’ αρπάξει κανένα κοψίδι }, περιυβρίζω { νεκρούς ,αρχές κτλ. } , υβρίζω  .Είχε όμως  το ίδιο νόημα και στο παρελθόν  ;

ΑΚΑΔΗΜΙΑ  ΑΘΗΝΩΝ  – » Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής γλώσσας ».

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η νοηματική προσέγγιση  του βρίζω στην  φράση :  βρίζω / χέζω πατόκορφα {sic } βλ. πατόκορφα .Γιατί δηλαδή <> μόνο  ; Το ρήμα  <> δεν παρουσιάζει τινά ενδιαφέρον ; Απορώ και  εξίσταμαι …{ βρίζω < βρίζω μεσν }

ΙΔΡΥΜΑ ΜΑΝ.ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ – » Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής ».

Υβρίζω  >  υβρισία  >  Βρισιά.

Τι είναι η * ύβρις » και ποια η σχέση της με την αλαζονεία ;  Διότι απαντήσεις για το ποιόν της Ύβρεως  και για το ετυμολογικό της  παρελθόν δεν μας  παρέχουν  τα σύγχρονα μεγάλα { ! } λεξικά .Όμως ‘ Αρχή Παιδεύσεως η των Ονομάτων Επίσκεψις– { ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ }.

HIERONYMUS  BOSCH  – » Θείο Βρέφος  με «, { 1500 }.

Σάρωση_20170928

                                                                                                                                                         

Ι.ΠΑΝΤΑΖΙΔΟΥ  – » Λεξικόν  Ομηρικόν  ».

Ύβρις ,  { συγγ. της προθέσεως ΥΠΕΡ } : υπεροψία  , αυθαιρεσία ,αυθάδεια  προερχομένη  ή από την συναίσθηση της υπεροχής των δυνάμεων μας  ή  από τον πλεονασμό των σαρκικών επιθυμιών μας. Συνδυάζεται με την Βία ,όθεν κακοπραγία , βιαιοπραγία.

ΦΩΤΙΟΥ  – » Λέξεων  συναγωγή ».                                                                                                     

Ύβρις :  η  αικία =βάσανος, κακοποίηση με πληγές  μετά α] προπηλακισμού { προ+πηλός}=πετάω λάσπη,ονειδίζω και  β] επηρείας{ επί + αρειά/ αρά }=χλευασμός, φοβέρες.

ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν  Ομοίων  και  Διαφόρων  λέξεων ».

Αικία  , Προπηλακισμός  και Ύβρις  διαφέρουν.

ΣΟΥ’Ί’ΔΑ ή ΣΟΥΔΑ – » Λεξικόν ».

Ύβρις  : υπόβαρός [ αντιθ. του υπέρβαρος } τις ούσα ή παρά το ύειν  βάρος [ = βρέχει βαρύ φορτίο μιζέριας ,θλίψεως και συμφοράς }. Δια της ύβρεως  ανανεώνεται ο τύραννος .

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ  – »Οιδίπους  Τύραννος », { στ.873-879 }.

Ύβρις φυτεύει τύραννον = Η αλαζονεία γεννά τον τύραννο.

ΔΩΡΙΚΟΥ , ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΑΚΗ – » Το  δίγαμμα [ F ] ».

Υπέρ >  super { s = δασεία + υπέρ }.

LIDDELL & SCOTT – » Μέγα λεξικόν  της  Ελληνικής γλώσσης ».

Υπέρ / υπείρ / ούπερ —> super . Ύβρις =αυθάδης [ αλαζονική ] βία  που πηγάζει από υπερβολική συναίσθηση δυνάμεως ή από πάθος .

ΑΝ. ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ  – ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ  –<< Ο εν τη λέξει Λόγος >>.

Υπέρ —>  ύπερις  —->  ύπρις  —>  ύβρις. Η ύβρις παράγεται από την πρόθεση υπέρ ,γιατί υπερβαίνει το μέτρο. Καλείται και  Υπερβασία  ή  υπερβολία.

ΓΡ.ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ – » Λεξικόν Ερμηνευτικόν ».

Ύβρις { υπέρ , superbia } = η υπέρβαση του ορθού μέτρου.

ΠΛΑΤΩΝΟΣ  – » Φαίδρος », { 238 a }.

Ύβρις δε δη ΠΟΛΥΏΝΥΜΟΝ -πολυμελές  γαρ και πολυμερές  = Η  ύβρις όμως έχει πολλά ονόματα , διότι έχει πολλά μέλη  και  πολλά μέρη. Και από τις μορφές της ύβρεως , αν κάποια τύχει και επικρατήσει σ’ έναν  άνθρωπο ,παρέχει σε αυτόν το όνομά  της , το οποίο δεν είναι ούτε καλό  ούτε επάξιο για αυτόν που το απέκτησε.

CARAVACCIO  – » Medusa », { 1597 }.

Σάρωση_20170926 (7)

EΥΣΤΡ .ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ  – » Λεξικό  Ελληνο-Λατινικό » .

Supra /  super  >   Superbia= ύβρις , arrogantia= αλαζονεία , supercillium = υπεροψία , injuria =αδικία , convicium = λοιδορία .

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί Αρετών και Κακιών », { 1249 b }.

ΣΤΟΒΑΙΟΥ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟΝ – » Περί Αρετής», [64. Μετώπου Πυθαγορείου Μεταποντίνου ].

Ύβρις  είναι το υπέρ. Όλα τα  υπέρ {super } είναι ύβρεις. Όλα τα υβρίδια είναι μικρές ύβρεις , διότι  υπερβαίνουν το μέτρο Επειδή  δε < η ύβρις  είναι πολυώνυμον >  θα εξετάσουμε ενδεικτικά   τέσσερις περιπτώσεις υπερβάσεως του μέτρου και τα ονόματα που προκύπτουν ανάλογα με το ποιόν της  υπερβολής.

1.ΣΩΦΡΟΣΥΝΗ  

ΘΕΟΓΝΙΔΟΣ  – » Θεογνίδεια »,{ 378-380 }.

Σωφροσύνη = σύνεσις ;  Όχι , διότι  η  σωφροσύνη είναι  αρετή του επιθυμητικού . Η σύνεσις  [= ικανότης κατά το μανθάνειν } είναι αρετή του Λογιστικού .Ύβρις = αφροσύνη ; Όχι , διότι η αφροσύνη είναι κακία  του Λογιστικού και το Λογιστικόν δεν έχει μέτρον / μέσον .Άρα δεν υπάρχει και ύβρις , διότι  ύβρις είναι  η  υπερβολή του μέτρου στις ηθικές Αρετές .

ΘΕΟΓΝΗ – »Ελεγείες »,{ στ. 378-380 }.

H  σωφροσύνη είναι το αντίθετον της ύβρεως  , όπως προελέχθη , διότι είναι αντίστοιχα αρετή και κακία του επιθυμητικού { βουλητικού }.Η φρόνησις είναι αρετή του Λογιστικού μέρους της ψυχής. Άρα <<.. είτε στη σωφροσύνη είτε στην ύβρη στρέψει ο νούς …>>

ΠΛΑΤΩΝΟΣ  – » Φαίδρος », { 238 a }.

Της επιθυμίας λέγεται , υπάρχουν δύο είδη .Πρώτον η έμφυτος επιθυμία των ηδονών και δεύτερον η επίκτητος επιθυμία η επί τη βάσει της λογικής διαμορφουμένη  τάσις  προς το άριστον .Η πρώτη ,η αλόγιστος μορφή προς την ηδονή { φαύλες ηδονές } , λέγεται ακολασία .Η δευτέρα ροπή , η υπό του λογικού κατευθυνόμενη τάσις του ανθρώπου προς το άριστον ,λέγεται σωφροσύνη.

SALVADOR  DALI  – » The Enigma of My Desire» , { 1929 }.

Σάρωση_20170928 (2)

                                                                                                                                                                   

2.ΑΔΙΚΙΑ  

Γ.ΛΑΘΥΡΗ – » ΣΠΕΥΣΙΠΠΟΥ  ΟΡΟΙ » .

Ύβρις = αδικία , που οδηγεί στην ατιμία.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ  – » Περί Αρετών και Κακιών », { 1251 a }.

Υπάρχουν τρία είδη αδικίας : η ασέβεια , η πλεονεξία και η ύβρις. Ύβρις είναι να επιδιώκει κάποιος τις ηδονές ,σε βάρος των άλλων  οδηγώντας τους  σε ατιμία {όνειδος}.

                                                                                                                                                                              

MICHELANGELO  – »  Last Judgment », Sistine Chapel, { 1534-1541}.

Σάρωση_20170923 (6)

3. ΑΛΑΖΟΝΕΙΑ  

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ  -» Ηθικά Ευδήμεια ‘ ,{ 1221 a }.

Η αλήθεια είναι το μέσον  μεταξύ των δύο άκρων { μιας υπερβολής  και μιας ελλείψεως } , της ειρωνείας { είρων, ο προσποιούμενος ότι έχει λιγότερα απ’όσα έχει }και της αλαζονείας { αλαζών , ο προσποιούμενος ότι έχει περισσότερα απ’ όσα έχει}.

HIERONYMUS  BOSCH  – » Παράδεισος και Κόλαση », { 1490 }.      

Σάρωση_20170923 (7)

  4. ΟΛΙΓΩΡΙΑ    

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Ρητορική Τέχνη », { 1378 b}.

Τρία είναι  τα είδη της ολιγωρίας { ολίγη +ώρα =φροντίδα } : η καταφρόνησις , ο επηρεασμός και η ύβρις .Ύβρις εστί  το βλάπτειν {= το να βλάπτει } και λυπείν {= το να λυπεί  κάποιος  τον άλλο ] με πράγματα για τα οποία  αισχύνεται αυτός που τα υφίσταται.

ΘΕΟΓΝΙΔΟΣ  – »Ελεγείες » , {στ. 153-154 }.

Τίκτει κόρος ύβριν = ο κορεσμός γεννά ύβριν .

Σαπφώ Νοταρά – » τι να τα κάνεις τα λεφτά βλάχος άνθρωπος ; »

Όλες οι τραγωδίες του Αρχαίου Ελληνικού θεάτρου στηρίζονται σε αυτό το τρίπτυχο :

FR.X. FABRE – » Οιδίπους και Σφίγξ », { 1806-8 }.

12522982_660175497418316_5723917906117191523_n

ΑΠ.ΤΖΑΦΕΡΟΠΟΥΛΟΣ -»Ετυμολογικές και Σημασιολογικές ανιχνεύσεις»,{ σελ. 305-306 }.

Ύβρις { υπέρ } = η υπέρβαση των νόμων και του φυσικού δικαίου. Νέμεσις = αυτή που νέμει , διανέμει το δίκαιον . Άτη { αάω }. Ατέων = παράφρων

ΑΙΣΧΥΛΟΥ  – » Πέρσες », { στ.820-822 }.

»Ύβρις γάρ εξανθούσ’ εκάρπωσεν στάχυν άτης» = όταν ανθίσει η υπεροψία { ύβρις } μεστώνει της καταστροφής { άτης } το στάχυ.

ΑΙΣΧΥΛΟΥ  – » Αγαμέμνων », { στρ. δ’- 740 }.

Ύβρις , Θράσος , Άτα.

ΣΩΚΡ.ΤΖΙΒΑΝΟΠΟΥΛΟΥ – » Λεξικόν Ελληνικών και Ρωμαϊκών  Αρχαιοτήτων ».

Ύβρεως  γραφή : καταγγελία  για ακόλαστες και επονείδιστες ύβρεις.

Ι.ΠΑΝΤΑΖΙΔΟΥ  – » Λεξικόν  Ομηρικόν  ».

Το {υ}βρίζω στην καθομιλουμένη περιορίστηκε στην ατίμωση δια των λόγων .Βρισιά = λοιδορία.

M.C.ESCHER  – » Relativity », { 1953 }.

Σάρωση_20170923 (8)

Ύβρις = αφηρημένο ουσιαστικό , η ιδέα . Κατάληξη -ις { ις-ινός = η δύναμις  να.. , η ικανότης  να .. }.

Ύβρη =συγκεκριμένο ουσιαστικό .Κατάληξη { ος-η-ον = αυτός , αυτή , αυτό }.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ – » Γνώθι σαυτόν ».

Ο χαρακτηρισμός της Αρετής ως «μεσότητος » αποδίδεται από τον Αριστοτέλη μόνο στις Ηθικές Αρετές.




Τα περισσότερα  αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ,όπως στα πολύ χρήσιμα »google books » ,» wikisource» , »anemi » ,» πύλη» κ. α