Eτυμολογία , η αλήθεια των λέξεων .

Από τα πιο ευχάριστα πράγματα είναι να ασχολείται κανείς με την ιστορία των ελληνικών λέξεων  και την επιβίωση , δια μέσου αυτών, της ελληνικής ψυχής. Αυτό  ακριβώς μας υπενθυμίζει και ο μεγάλος μας ποιητής :  ότι οι λέξεις δεν είναι άψυχες.!   

ΓΙΑΝΝΗ  ΡΙΤΣΟΥ – » Τα ερωτικά ». { 1981 }. 

< Μικρή σουίτα σε κόκκινο μείζον >

TH. GAISFORD S.T.P. – » Μέγα Ετυμολογικόν Λεξικόν ».

Ετυμολογία εστίν, η της δυνάμεως του oνόματος oρθότης, eξ αυτού του ονόματος ερμηνευομένη.

Οι λέξεις είναι φορείς αξιών και πολιτισμού. Στην Ιατρική ,παραδείγματος χάριν ,οι λέξεις δεν έχουν τεθεί τυχαία από τους ονοματοθέτες.  Π.χ  : Ο οισοφάγος :  { οίσω , ο μέλλων  του ρήματος φέρω  +  φαγείν , φαγητό }- oesophage { Γαλλ.}- oesophagus { Αγγλ.} – esofago { Ιταλ.} – esophago  {Ισπαν.} . Η  καρδία / κραδία /κραδίη  : { εκ του κραδάω=πάλλω }. Η  μαρμαρυγή  : { μαρμαρύσσω  =λάμπω ,αστράπτω, ακτινοβολώ }.Το ήπαρ  : Ηπητής  = επιδιορθωτής { ηπάομαι =επιδιορθώνω}. Μακάρι και άλλοι ιατροί επιστήμονες να ασχοληθούν με την μαγεία της ελληνικής γλώσσας. Ακολουθεί το κείμενο  με την  ιστορία  μερικών  σπουδαίων  αρχαίων  ελληνικών λέξεων  ,που επιβιώνουν στην σημερινή εποχή.

  1. ΔΗΜΗΤΡΑ  { δημητριακά }  : .ΔΗ + ΜΗΤΗΡ  ή  ΔΑ + ΜΗΤΗΡ  =Μητέρα  Γή . { ΔΗ / ΔΑ = ΓΉ  , εξ ού και το δα-πεδο  }. << Δημήτηρ  θεά , γή  δ’ έστίν >>  , ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Βάκχαι  »,{ 275 }
  2. ΗΦΑΙΣΤΟΣ  { ηφαίστειο} : Άπτω   την  εστίαν .  Άπτω [= ανάβω]   + Fεστία  ——-> Άπαιστος  —–> Ήπαιστος ——-> Ήφαιστος  { εναλλαγή  Α – Η , Π – Φ }.
  3. ΗΒΗ  { Έφηβος = επί + ήβη }. ΕΙΒΗ  =  ΗΒΗ  { εναλλαγή  ΕΙ  –  Η }**   . Είβω = στάζω , είμαι πλήρης  χυμών νεότητας .  Ήβη , η οινοχόος  των  Θεών.
  4. ΑΜΒΡΟΣΙΑ : Η αθανασία , η όντως σοφία  Θεού.   ΑΝ + ΒΡΟΤΟΣ . Α στερ.   +  Βροτός [  = θνητός } .Θεία  τροφή , που δεν μπορούν να συμμετέχουν ή να αγγίξουν  οι θνητοί .
  5. ΝΕΚΤΑΡ To πόμα των Θεών . Νη { στερ.}  + κτώμαι  = Άκτητον  ,όχι   κτέαρ {= κτήμα } θνητών .
  6. ΗΡΩΣ  {αρσ.} – ΗΡΩΙΝΗ  { θηλ.} : Από το άρω [=αρμόζω] ή  παρά το  αέρω [=κουφίζω} ή από το έρως { γιατί από τον έρωτα Θεών προήλθαν }.
  7. ΕΡΜΗΣ , ΕΡΜΕΙΑΣ ,ΕΡΜΕΙΗΣ ,ΕΡΜΙΑΣΑπό το είρω > ειρμός [=σύνδεσις] ή από το ερώ  [=λέγω].
  8. ΕΣΤΙΑ :Έζω , Έζομαι = κάθομαι.<< μένει γαρ  Εστία εν  θεών  οίκω  μόνη  >>  .ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φαίδρος »{ 246 e }.
  9. ΤΙΤΑΝ Από το  τιταίνω [ τείνω ] =εκτείνω , τεντώνω ή από το  Τιτάς [ τίνω ] =τιμωρός , εκδικητής .Τιτώ = ημέρα.
  10. ΓΙΓΑΝΤΕΣΑπό το Γώ [ = χωρώ] ——> γάς και με αναδιπλασιασμό —-> γί-γας   ή  γιατί παρά ‘το εκ  της  γής  ιέναι’ {=γηγενείς }
  11. ΕΓΚΕΛΑΔΟΣ : Εν + κέλαδος [= θόρυβος  μέγας , βοή σεισμού] .
  12. ΤΥΦΩΝΑπό το τύφω {= καπνίζω κάτι , γεμίζω με καπνό , καταστρέφω μέσα σε καπνό κάτι  βραδέως καίγοντάς το }.Kαπνός  ο οποίος δημιουργείται από την ισχυρή  θύελλα [ θύω = ορμώ  + είλλω = περιστρέφω ], ο Ευρυκλύδων { =ο Τυφών }
  13. ΧΙΜΑΙΡΑ : Από [ο,η]  χίμαρος = Η γεννημένη το χειμώνα , μονοετής  αίξ [=κατσίκα ] ή τράγος.
  14. ΚΕΡΒΕΡΟΣΚερβέριοι  , Κιμμέριοι { από το κέμμερος =αχλύς  , ομίχλη }, Χειμέριοι .Ομιχλώδης άρα  ο σκοτεινός .
  15. ΑΔΗΣ  ή Α’Ι’ΔΗΣ ή  ΑΙΔΗΣ  : Α {στερ }  + Fιδείν = ο μη ορατός.
  16. ΤΑΡΤΑΡΑ Από το ταρταρίζω  =  τρέμω  από το ψύχος , τουρτουρίζω.
  17. ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ [ ΠΡΟΜΗΔΕΥΣ ]  : Προ  + μηδεύς  = προ + μηθεύς . ο προορών τα μήδεα {=βουλεύματα }.
  18. ΘΕΜΙΣ { θεμιτός -αθέμιτος } :  << Η Θέμις και οι αλλότριοι θεσμοί >>.
  19. ΑΘΗΝΑΑ-Α  ή  ΑΘΑΝΑ  ή  ΑΘΗΝΗ  ή  ΑΣΑΝΑ   : Α {στερ. } + θήνη  < θω [=θηλάζω].Αμήτωρ , αυτή ,που δεν έχει θηλάσει. Αθηναίς , η ελαία .
  20. ΑΡΗΣ   : Από την αράν  / αρήν  =  βλάβη { εξ ού και κατάρα }. H  εκ του πολέμου γενομένη  βλάβη όπου  αναδεικνύεται η αρετή – η ανδρεία και γενναιότητα στον πόλεμο , που ξεχωρίζει  τους  αμείνονας   και  τους αρίστους .
  21. ΜΟΥΣΙΚΗΑπό την Μούσα  η μουσική γιατί  Μούσα  είναι η μύουσα [ αυτή που μας μυεί στο μυστήριο των Μουσών {9} ]  ή  από το μώ  και μώμαι   και μαίω  = ζητώ. Από αυτό { το ρήμα } ,  η  μαία  και η  μούσα. .
  22. ΠΑΝ Ο Φάν .  Φανός { φαίνω ]  δε ο  πανός [Αιολ .] = φανάρι , δαυλός.
  23. ΣΑΤΥΡΑΑπό το σάθη =  [  το διογκωμένο πέος ] + τύρος  { από το τίτυρος = το κριάρι ,ο τράγος }.Σάθυρος = Σάτυρος.
  24. ΑΦΡΟΔΙΤΗΑπό το αφρός   + δύτης – δίτης  {  εναλλαγή  Υ – Ι } . Η αναδυομένη εκ  του αφρού της θαλάσσης.
  25. ΠΟΣΕΙΔΩΝ  , ΠΟΣΙΔΩΝ  : Από το πόσις , πότις  { =κύριος ,ο άρχων }  +  δαν / δον { = δόνηση και δίνη των υδάτων }.Ο Κύριος των υδάτων και της θαλάσσης.
  26. ΗΡΑΚΛΗΣ Από το Ήρα  + ακλεής , ο εκ της Ηρας  άδοξος ,  << το  από  της  Ήρας ακλεά  είναι >>.
  27. ΜΑ’Ι’ΟΣ :  ΜΑΙΑ   [ Maius  Λατ.].  Μαία =σεβαστή γυνή. Από το Μώ  ή Μαίω = ζητώ { η κατά γαστρός  ζητουμένη  }.Μαίας ,ο Ερμής { παρά το μαίεσθαι τον λόγον }
  28. ΦΕΝΑΚΗ : 1. Από το φρένας  + αικίζειν  =φρεναικίζειν —> φενακίζειν = το απατάν.  2. Γυναικείο κόσμημα, η λεγομένη ουρά.{ ποστίς ;  αλογοουρά }
  29. ΤΕΛΕΣΦΟΡΟΣ Tέλος + φέρω . Αυτός που φτάνει στο τέλος , τερματίζει, ολοκληρώνει.
  30. ΑΥΡΑ :Από το   αύω [αFω]  + ρέω = ξηρά ή και υγρή πνοή ανέμου.                                                                      

Α.Ε.ΜΕΓΑ – » Ιστορία του γλωσσικού ζητήματος ».

TH. GAISFORD S.T.P. – » Μέγα Ετυμολογικόν Λεξικόν ».

Περί ετυμολογίας.

J.ENSOR – » Η ίντριγκα », { 1890 }.

Μεταμόρφωση : ένα πρόσωπο γίνεται μάσκα, ή μια μάσκα μεταμορφώνεται σε πραγματικό πρόσωπο ;



Σημαντικό ρόλο στην ετυμολογία των ελληνικών λέξεων λαμβάνει η ορθογραφία και μάλιστα η λεγομένη » ιστοερική » ορθογραφία .Για την άλλη, την »φωνητική» ορθογραφία ,δεν υπάρχει λόγος να ασχοληθούμε. Διότι ορθογραφία δια της φωνής [ γράφω ό,τι ακούω ] δεν υφίσταται για ευνόητους λόγους.

ΝΕΩΤ. ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΈΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ΄.




Ι.ΤΣΕΓΚΟΥ / Θ.ΠΑΠΑΔΑΚΗ / Δ.ΒΕΚΙΑΡΗ – » Η εκδίκηση των τόνων »,{ σελ

Η ζωντάνια, όμως, ενός οργανισμού [ όπως η γλώσσα ] δεν συντηρείται, όταν τον αναπηροποιούμε με ακρωτηριασμούς, όπως η κατάργηση της ιστορικής ορθογραφίας

Γ.Ν.ΧΑΤΖΗΔΑΚΙ – » Σύντομος Ιστορία της Ελληνικής γλώσσης » ,{ σελ. }.

Η Ελληνική γλώσσα εξακολουθεί αδιαλείπτως να ζει ,δηλαδή να μιλιέται από τους πολλούς και να διατελεί πάντοτε μέχρι και σήμερα ενιαία και αδιαίρετος, από όλους τους των Έλληνες .

Τ. ΛΙΓΝΑΔΗ -» Δημόσιος Διάλογος για την Γλώσσα », [ 1988 ], σελ.145-146 .

Ι.ΤΣΕΓΚΟΥ / Θ.ΠΑΠΑΔΑΚΗ / Δ.ΒΕΚΙΑΡΗ – » Η εκδίκηση των τόνων »,{ σελ.49 }.

Ήταν η άποψη ορισμένων »προοδευτικών» , ότι και η ελληνική γλώσσα πρέπει να γράφεται, όπως και οι άλλες οι ευρωπαϊκές γλώσσες, με λατινικούς χαρακτήρες !!!

ΔΗΜ.ΓΛΗΝΟΥ -» Η θεραπεία της αγραμματοσύνης ».ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ, σελ.76-77 ή ΦΩΝΗΤΙΚΗ ΓΡΑΦΗ, σελ.36-37.

Προτού μπούμε στις λεπτομέρειες της έκθεσής μας, οφείλουμε να σημειώσουμε, ότι παρόλο που η ιδέα της αλλαγής του αλφαβήτου δε γίνεται ομόφωνα αποδεκτή έχει πολυάριθμους οπαδούς ανάμεσα στις προσωπικότητες της πνευματικής αφρόκρεμας της χώρας-μας. Πολλοί απ’ αυτούς έχουν γράψει και μιλήσει πάνω στο θέμα: ο κ. Χατζηδάκης, καθ. στο πανεπιστήμιο της Αθήνας, ο κ. Μένος Φιλήντας, γλωσσολόγος, ο κ. Δημήτρης Γληνός, ένας απο τους μεγαλύτερους εκπαιδευτικούς της χώρας μας και παλιός γενικός γραμματέας του υπουργείου παιδείας, ο κ. Louis Roussel, Γάλλος ελληνιστής και καθηγητής της νέας ελληνικής στο παν. του Μονπελιέ, ο κ. Μίλτος Κουντουράς, μέλος του ανώτατου συμβουλίου του υπουργ. παιδείας, ο κ. Ηρακλής Αποστολίδης, διευθυντής σύνταξης της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας, ο κ. Γιάννης Σιδέρης, συγγραφέας, ο κ. Φώτος Γιοφύλης, καλλιτέχνης και δημοσιογράφος, παλιός διευθυντής της επιθεώρησης Πρωτοπορία, και πολλοί άλλοι.

Παράξενες αντιλήψεις για την ελληνική γλώσσα υπό το πρίσμα της ιδεολογίας σε σύστημα πολυτονικό μάλιστα.!

ΑΔ. ΚΟΡΑΗ – » Άπαντα Ι », [ σελ.252, 302 }.

Β’. Περί της ελληνικής παιδείας και γλώσσης.

Γ. ΒΗΛΑΡΑ – » Η Ρομεηκη γλοσα »,{ θ’} // Κ. ΤΟΠΧΑΡΑ – » Γραματικι τις Νεοελινικις γλοσας ».

Όταν τα πράγματα ξεφεύγουν και τυφλώνεται ο νους του ανθρώπου !..

Γ.Ν.ΧΑΤΖΗΔΑΚΙ – » Σύντομος Ιστορία της Ελληνικής γλώσσης »,{ σελ.25 }.

Περί του Ελληνικού αλφαβήτου.

J.C. OROZCO – » Σύγχρονη αποδημία του πνεύματος », { 1933 }.




Η  απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική . Συνεπώς βασίζεται, αλλά ενίοτε δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των μεταφραστών συγγραφέων .

Τα περισσότερα  αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ,όπως στα πολύ χρήσιμα »google books » ,» wikisource» , »anemi » ,» πύλη» κ. α