Πόσο σημαντικός είναι ο ύπνος στην ζωή μας ; Είναι τόσο σημαντική η λειτουργία αυτή του ανθρωπίνου οργανισμού για την επβίωσή του ,όσο είναι η τροφή και η αναπνοή. Έχει υπολογιστεί ,ότι, όταν ο άνθρωπος έρθει σε κατάσταση στερήσεως του ύπνου [ αγρύπνια ], παρουσιάζει μετα-βολές στο σώμα και στην ψυχή του ,οι οποίες , εάν παραταθούν ,ο ανθρώπινος οργανισμός είναι δυνατόν να φτάσει μέχρι την ανήκεστο βλάβη ή και την τελική κατάρρευση .Ύπνος είναι η κατά-σταση αυτού που κοιμάται ,η φυσιολογική νάρκη του εγκεφάλου ,κατά την οποίαν παρατηρείται μείωση της συνειδήσεως και της κινητικής ικανότητας. Όλοι , λοιπόν ,τιμάμε άλλοι μάλιστα [ υπνα-λέοι και νυσταλέοι ] ,άλλοι ήκιστα [ αλαφροΐσκιωτοι ] και κάποιοι κατά το δέον τον Ύπνο , καίτοι Σκοτεινή θεότητα [ τέκνον της Νυκτός γαρ ]. Ίσως λυπηθούν οι περιπλανώμενοι φίλοι ερευνητές στον αχανή χώρο του διαδικτύου ,οι αυτοαποκαλούμενοι και »Πολεμιστές του Φωτός », όταν συνειδητοποιήσουν , ότι ακουσίως υπηρετούν και αυτοί μία Σκοτεινή θεότητα . Αν και πλανάται μία αμυδρά – μέχρι στιγμής – υποψία, ,ότι ο »πόλεμος » αυτός ,μεταξύ »Φωτός» και » Σκότους» , ίσως συμβαίνει μόνον κατά την διάρκεια των ενυπνίων ,οπότε πρόκειται μάλλον περί ΄΄σκιαμαχίας » ή » ονειροπολέμου » .!
O TEXNHTΟΣ ΥΠΝΟΣ.
Μήκων [ παπαρούνα ] η υπνοφόρος. [ PAPAVER SOMNIFERUM ] .
Το κατ’ εξοχήν φυτόν του ύπνου .Από την χάραξη της κάψας της μήκωνος εξάγεται το αλκαλοειδές όπιον { < οπός = χυμός ] .Το όπιον ,που ήταν γνωστό στην αρχαιότητα ,παρέχει ηρωίνη , μορφίνη , κωδεΐνη ,παπαβερίνη ,ναρκωτίνη και άλλα αλκαλοειδή .
ΣΠ. ΜΑΡΙΝΑΤΟΥ – » Αι Μινω’ι’καί Θεαί του Γάζι », { σελ.288 }.
Μήκων η υπνοφόρος ή Ύπνος . Η Μινω’ι’κή Μεγάλη θεά ή Θεά των όφεων ή Θεά των περιστερών παρουσιάζεται με μια νέα μορφή ως Θεά της μήκωνος ,επώνυμος των ιαμάτων.
ΎΠΝΟΣ [ Μυθολογία ].
Βοηθός του Άδου ,που ζει στον Κάτω Κόσμο μαζί με τον αδελφόν του τον Θάνατον. Είναι τέκνον της Νυκτός. ,άρα Σκοτεινή θεότητα. Πράγματι υπάρχει μια μεγαλοφυής σύνδεση μεταξύ ύπνου και θανάτου στην Ελληνική Μυθολογία . Διότι ο ύπνος δεν είναι απλώς αδελφός ,αλλά δίδυμος με τον θάνατον .Αυτό δηλώνει ,ότι όπως ο ύπνος έτσι και ο θάνατος . Ακόμη και σήμερα μιλάμε για »αιώνιον ύπνον» και εννοούμε τον θάνατο, εορτάζουμε την » Κοίμηση της Θεοτόκου» ή λέμε »κοιμητήριον » το νεκροταφείο κ.α.
[ Μπρούντζινη κεφαλή του θεού Ύπνου (350-300 π.Χ.) .Βρετανικό Μουσείο ].
ΠΑΥΣΑΝΙΟΥ – » Ηλιακά », { Α’. 18,1 }.
Η επιγραφή δείχνει ,ότι τα παιδιά είναι ο Θάνατος και ο Ύπνος και ότι η Νύκτα είναι τροφός και των δύο.
ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ – » Γνώμαι μονόστιχοι ».
Περί ύπνου : ο ύπνος είναι η σωτηρία των σωμάτων – ο ύπνος είναι η υγιεία [ φάρμακο ] κάθε νόσου – ο ύπνος είναι φοβερόν κακό για τους ανθρώπους – ο ύπνος τυγχάνει να είναι μια προμελέτη του θανάτου – ο ύπνος είναι τα μικρά μυστήρια του θανάτου.
ΟΝΑΡ – ΥΠΑΡ.
Όναρ [ όνειρος , όνειρον ] το καθ’ ύπνους όραμα ,το όνειρο που βλέπει κάποιος κατά τον ύπνον του, το ενύπνιον. Σε αντίθεση με το Ύπαρ , όραμα που βλέπει κάποιος σε εγρήγορση [= το να είναι κάποιος άγρυπνος ,το να μην κοιμάται ].
ΠΙΝΔΑΡΟΥ – Πυθιόνικοι » , [ 8. 95-96 ].
<< σκιάς όναρ άνθρωπος >>. Σκιά ονείρου ο άνθρωπος.
Μαντική – Ονειρομαντεία.
ΙΩ. ΠΑΣΣΑ – ΄΄ Νεώτερον εγκυκλοπαιδικόν λεξικόν του »ΗΛΙΟΥ », { ΙΔ.’, σελ. 225 }.
Μαντική . Έτσι ονόμασαν οι Έλληνες το χάρισμα ή την τέχνη της μαντείας .Οι αρχαίοι πίστευαν στην ιδέα ,ότι είναι δυνατόν να αποκαλυφθεί τί κρυβόταν ή τί επρόκειτο να συμβεί . Η πίστη αυτή αναπή-δησε από την ιδέα ,ότι οι Θεοί ,όταν τους ικέτευαν με την προσευχή ή ακόμη και χωρίς ικεσία ,έκαναν αποκαλύψεις στους ανθρώπους με άμεσο τρόπον ή με σημεία ,που απαιτούσαν ερμηνεία. Γι’ αυτό υπήρχε διάκριση μεταξύ Φυσικής και Τεχνικής μαντικής. Φυσική μαντική είναι , όταν ένας άνθρωπος δέχεται την έμπνευση της Θεότητας σε όνειρο ή σε κατάσταση εκστάσεως .Η πίστη στη θεία έμπνευση ,που υπάρχει στα όνειρα ανάγεται σε αρχαιοτάτους χρόνους και εξακολούθησε να ισχύει ακόμη και όταν εξακριβώθηκαν τα αίτια των ονείρων. Το νόημα των προφητικών ονείρων δεν μπορεί να γίνει άμεσα κατανοητό ,διότι τα όνειρα είναι συνήθως συμβολικά και απαιτούν ερμηνεία .Τα όνειρα ,που έβλεπε κάποιος όταν κοιμόταν σε ιερά μέρη, και τα οποία θεωρούσαν πάντα προφητικά , χρειάζονταν συνήθως έναν ιερέα για να τα εξηγήσει .
ΤΖΟΡΤΖΟ ΝΤΕ ΚΙΡΙΚΟ – » Ο μάντης », { 1914 }.
Γ. ΛΑΜΨΑ – » » Λεξικόν του Αρχαίου κόσμου [ Ελλάδα -Ρώμη ] » .
Ονειρομαντική ή Ονειροκριτική ή Ονειρομαντεία .Ονομάζεται η προμάντευση [ προφητεία ] του μέλλοντος δια της ερμηνείας των ονείρων.
G. LUCK, Arcana mundi. Magic and the Occult in the Greek and Roman Worlds..
V. Astrology : Η αστρολογία στην Ελλάδα και στην Ρώμη. { σελ. 11-12 }.
Η αστρολογία ,μία από τις παλαιότερες απόκρυφες επιστήμες ,δεν μπορεί να διαχωριστεί ,από την αστρονομία .Έχει τις απαρχές της στη Μεσοποταμία. { ; } Μολονότι βρέθηκαν κάποιοι φακοί φτιαγμένοι από ορυκτό κρύσταλλο ,ούτε οι Βαβυλώνιοι ,ούτε οι Ασσύριοι είχαν όργανα ακριβείας για να παρατηρούν τ’ αστέρια { ; } !.
ΙΧΩΡ [ 77 ] – » Τηλεσκόπια στην Αρχαία Ελλάδα », { σελ. 12 }.
ΕΥ. ΜΠΕΞΗ : Οι Έλληνες και η Αστρονομία . Η κατ’ εξοχήν άποψη των επιστημονικών και άλλων κύκλων ,που θέλουν τους Έλληνες να έχουν μαύρα μεσάνυχτα ,όσον αφορά την αστρονομία και αυτά να τα έχουν ανακαλύψει οι Βαβυλώνιοι και λοιποί ανατολικοί λαοί , σίγουρα θα διάβασαν πολύ επιλεκτικά ,ίσως και καθόλου ,την αρχαία Ελληνική Γραμματεία .
G. LUCK – » Arcana mundi. Magic and the Occult in the Greek and Roman Worlds. ».
IV. Divination » : Η Τέχνη της Μαντείας , { σελ. 11-13 }.
Η αρχαιοελληνική λέξη για την »προφητική δύναμη » ή το »προφητικό χάρισμα » είναι η μαντεία , και η λέξη για τον »προφήτη» ή την »προφήτισσα» είναι μάντις . Οι αρχαίοι Έλληνες συνέδεαν αυτές τις δύο λέξεις με το ρήμα μαίνομαι { είμαι σε κατάσταση μανίας, είμαι τρελλός ] και την μανία [ τρέλλα ] χωρίς ωστόσο να έχουν στον νούν τους την μόνιμη παραφροσύνη .H μαντεία έχει τις ρίζες της στην Μεσοποταμία.
————————————————————————————————
ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑ.
ΝΕΩΤ. ΕΓΚ. ΛΕΞΙΚΟΝ του ‘ΗΛΙΟΥ’ – » Λαοί της Ανατολής », { σελ. 17 ,24 }.
Σουμέριοι – Βαβυλώνιοι.
Οι » Σουμέριοι » [ έτσι τους ονόμασε υποθετικά ο Γάλλος αρχαιολόγος Jules Oppert στις αρχές του 19ου αι. Στην πραγματικότητα αγνοούμε πώς ονόμαζαν τον εαυτόν τους αυτοί οι άνθρωποι ] δεν ήσαν ούτε Χαμίτες, ούτε Σημίτες, ούτε Τουρανοί ,αλλά επήλυδες στην Μεσοποταμία. Από αυτούς, συν τοις άλλοις, αναπτύχθηκε και η αστρονομία στην περιοχή αυτή προφανώς λόγω των παραδόσεων των Ορφικών, που είχαν μεταφερθεί από αυτούς, τους »Σουμέριους», στην Μεσοποταμία.
ΚΡΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΟΥΜΕΡΙΑΚΑ ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΑ { σελ.19-20 }.
Π. ΚΑΒΒΑΔΙΑ – » Προϊστορική αρχαιολογία [ Β’ ] » , { σελ.784 }.
Τον πολιτισμόν τούτον ανέπτυξαν οι Σουμέριοι [ Soumer ] ,που κατοικούσαν στην νοτιότατη Σεναάρ ,λαός που δεν ήταν Σημιτικός .Από αυτούς τον παρέλαβαν και επιπλέον τον διαμόρφωσαν οι Ακκάδες [ Akkad ] που κατοικούσαν βορειότερα ,που ήταν λαός Σημιτικός. Από την ανάμειξη δε των δύο αυτών λαών προήλθε ο Σουμεροακκαδικός πολιτισμός.
Π. Δ. ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗ – » Η Ελληνική καταγωγή των Σουμερίων ».
Η Μινω’ι’κή Σουμερία { οπισθόφυλλο }.
ΔΙΟΓ. ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Βίοι Φιλοσόφων ». Προοίμιον { 3, 6-8 }.
Όλοι ,όμως, οι συγγραφείς αυτοί ,πλανώνται από άγνοια , με το να αποδίδουν στους ξένους τα επιτεύγματα [ κατορθώματα ] των Ελλήνων. . .Οι Μάγοι και οι Χαλδαίοι εξασκούσαν την μαντική και προέλεγαν τα μέλλοντα ,και ισχυρίζονταν ,ότι παρουσιάζονταν σε αυτούς οι Θεοί ,αλλ’ όμως αγνοούσαν εξ ολοκλήρου την τέχνη της μαγείας [ γοητικής μαγείας ] .
——————————————————————————————
Γ.Α. ΜΕΓΑ – » Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λα’ι’κής λατρείας » , { σελ. 93-94 , 257,261 }.
Μαντικές συνήθειες της Πρωτοχρονιάς ». Ονειρομαντεία.
Ο κλήδονας. Και επειδή ο συνηθέστερος τρόπος , με τον οποίον ο Άγιος φανερώνει το ριζικό , δηλαδή την τύχη κάθε ανθρώπου ,είναι ο κλήδονας ,ονομάζεται και αη Γιάννης ο κλήδονας [ Νάξος ] ή Ριζικάρης . Η λέξη είναι ίδια με την αρχαία » κληδόνα » ,αλλά ενώ αυτή δήλωνε την φωνή ,που τυχαία ακούει κάποιος και βγάζει απ’ αυτήν ένα μάντεμα ,ο σημερινός κλήδονας είναι καθαρή κληρομαντεία.
ΟΔ. ΕΛΥΤΗ – » Προσανατολισμοί», { 2007 }.
»Επτά Νυκτερινά Επτάστιχα », { I }.
O ΚΑΖΑΜΙΑΣ. [ Casamia ].
Από τα πιο δημοφιλή λαϊκά ημερολόγια του 19ου αι. ποικίλης ύλης .Περιλαμβάνει φαινόμενα αστρονομικά , μετεωρολογικά, γεωργικά κ.ά. ,αλλά ήταν ιδιαίτερα ξεχωριστό για τις προβλέψεις του .Όλοι στην παλιά Αθήνα και ύστερα σε όλη την Ελλάδα, την Πρωτοχρονιά έτρεχαν να αγοράσουν το << προφητικό ημερολόγιο >> , που είχε τον τίτλο << Καζαμίας>> , για να διαβάσουν με αδημονία και περιέργεια τις προβλέψεις του !
ΜΕΡΟΣ Α’.
Ετυμολογική ανάλυση των λέξεων .
Νάρκη ,ύπνος [ somnus ] , κοίμησις ,λήθαργος ,αγρυπνία, εφιάλτης ,μάντις, όναρ, ύπαρ ,ονειροπόλος.
Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ – » Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Νάρκη .
ΑΝΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».
Υπνόω ή υπνώττω , κοιμώμαι , κοιτάζω , λήθαργος , άγρυπνος , εφιάλτης
Τ .GAISFORD S.T.P. – » Mέγα Ετυμολογικόν Λεξικόν ».
Ύπνος : α } . από το υπονοστέω-ώ ,δηλαδή υποχωρώ [ υποστρέφω ]. Διότι σ’ αυτόν [ τον ύπνο ] οι αισθήσεις του ανθρώπου υποχωρούν β }. από το » υπό + νους [ νοός ] » = υπόνοος => ύπνος [ μετά από συγκοπή ]. Διότι στον ύπνο και το συναίσθημα και η λογική υποχωρούν γ }. από το » λύω τους πόνους » , όταν κάποιος είναι λύπονος ,και μετά από συγκοπή και αφαίρεση του [ λ ] γίνεται ύπνος. Ό ύπνος έχει τέσσερες σημασίες .Σημαίνει 1. τον Θεόν .2. τον δια σιδήρου θάνατον [ χάλκεος ύπνος ] 3. ο κοινός ύπνος 4. το πάθος των ανθρώπων [ συνουσία ].
ΙΩ. ΖΩΝΑΡΑ – » Λεξικόν ».
Ύπνος : 1. η σκιά του θανάτου [ σ.σ. καθότι δίδυμοι Ύπνος και Θάνατος ] 2. καθημερινή μελέτη [ = επιμέλεια, φροντίδα ] 3. ύπνος είναι η ατονία [ χαλάρωση ,αδυναμία ] του αισθητικού πνεύματος [ =των αισθήσεων ]. Ύπνος είναι ο ηθελημένος χωρισμός της Λογικής ψυχής [ σ.σ. η ‘ τριμερής’ ψυχή έχει άλλα δύο μέρη : το Θυμικόν και το Επιθυμητικόν } από την πραγματική ζωή .Ο ύπνος δεν είναι τίποτα άλλο παρά πρόσκαιρος θάνατος και εφήμερη [ βραχυχρόνια, πρόσκαιρη ] τελευτή [< τέλος ]. Ύπνος ,από το υπονοστέω-ώ { < υπό +νέομαι = υποστρέφομαι ,υποχωρώ } ,διότι στον ύπνον οι αισθήσεις του ανθρώπου υποχωρούν.
ANNHΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Αρχιγένεθλος Ελληνική Γλώσσα ».
Somnus = ύπνος. Οneiromancy = ονειρομαντεία.
ΣΤΕΦ. ΚΟΥΜΑΝΟΥΔΗ – » Λεξικόν Λατινο-ελληνικόν ».
Οnirocritas ,ae = ονειροκρίτης. » interpretes somnium » [ τουτέστιν somniorum ] ,οι ονειροκρίτες.
ΑΡ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ – » Η οικουμενική διάσταση της Ελληνικής γλώσσας ».
Oneiros , oniros όνειρος , ο θεός των ονείρων [ Μυθολ. ] < Όνειρος ο θεός των ονείρων.
Κ. ΔΟΥΚΑ – » Λεξικόν διεθνών λέξεων του Ομήρου ».
Όνειρος { oneiros } , [ όναρ } = το όνειρον.
ΣΟΦ. ΕΥΑΓΓΕΛΙΝΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ – » Ελληνικόν λεξικόν της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής περιόδου ».
Ονειροκρισία = η ερμηνεία των ονείρων .Ονειροκρίτης [ onirocrites ] =ο ερμηνευτής των ονείρων. Ονειροκριτικός = ο σχετιζόμενος με την ερμηνεία των ονείρων . Ονειροκρίτις = η ερμηνευτής των ονείρων . Ονειρομαντεία = η εξ ονείρων μαντεία .
ΙΩ. ΠΑΝΤΑΖΙΔΟΥ – » Ομηρικόν λεξικόν ».
Mάντις { < μαίνομαι } : [ κυρίως ] αυτός που κατέχεται από προσωρινή μανία εξαιτίας θείας ενέργειας , ένθεος , επομένως αυτός που βρίσκεται σε τέτοια κατάσταση και προλέγει τα μέλλοντα ,μάντις ,προφήτης , αυτός που προβλέπει το μέλλον είτε από κάποια σημεία [ σήματα ] είτε χωρίς αυτά .Έτσι ονομάζονταν οι οιωνοσκόποι ,οι ονειροκρίτες ,οι ιερείς , οι σπλαγχνοσκόποι .Όναρ : 1. όνειρο [ αντιθ. ύπαρ ] 2. όνειαρ { < ονίνημι = ωφελώ }.
ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΥ ΣΟΦΙΣΤΟΥ – » Λεξικόν κατά στοιχείον Ιλιάδος και Οδυσσείας ».
Όναρ : ή από το ονίσκειν [ = ωφελείν ] ή από το » το ον είρειν » [ = το υπάρχον λέγειν ] .Ύπνος : 1. ο ειδωλοποιημένος θεός 2. ο θάνατος.
ΙΩ. ΣΤΑΜΑΤΑΚΟΥ – » Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσης ».
Όναρ : το όνειρο, η οπτασία κατά την διάρκεια του ύπνου [ όραμα ] σε αντίθεση με το όραμα που βλέπει κάποιος σε κατάσταση εγρήγορσης [ ύπαρ ] . »σκιάς όναρ άνθρωποι »= όνειρον μιας σκιάς οι άνθρωποι . Όνειαρ : {κάθε τι που ωφελεί ,συμφέρει ].
H.LIDDELL / R.SCOTT – » Μέγα λεξικόν της Ελληνικής γλώσσης ».
Oνειροπόλος : όνειρον + πόλος { < πολέω -ώ }.
ΠΑΠΥΡΟΥ – » Λεξικό της Ελληνικής γλώσσας ».
Όναρ : το όνειρον , όνειραρ ,ο όνειρος ,άνοιρος ,άναιρος .
Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική άποψη διαμέσου του ονείρου ελευθερώνονται διάφορες απωθημένες επιθυμίες και παραστάσεις υπό την μορφή συμβόλων.
ΑΜΜΩΝΙΟΥ – » Λεξικόν ομοίων και διαφόρων λέξεων ».
Ύπαρ : η εναργής όψις [ η oρατή, ψηλαφητή ,σωματική μορφή ] και όνειρον : η φαντασία κατά την διάρκεια του καθεύδειν [ < καθεύδω = κοιμάμαι ].
ΑΚΑΔ. ΑΘΗΝΩΝ – » Λεξικόν της Προσωκρατικής φιλοσοφίας » .
Όναρ [ αντιθ. ύπαρ ]. << Ο μεν εύθυμος [ που έχει ψυχική γαλήνη ] ,όταν ασχολείται με δίκαια και νόμιμα ,και στον ξύπνιο του [ ύπαρ ] και στον ύπνον του [ όναρ ] και χαίρεται και έχει δύναμη και ξέγνοιαστος [ νηκηδής : νη + κήδος = φροντίδα ,έγνοια ] είναι.
ΑΝΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Ο εν τη λέξει Λόγος ».
Όναρ { < ονίνημι } = ωφελώ . Όνειαρ = τιμή , αξία, ωφέλεια . Το όναρ παρέχει ωφέλεια ,απελευθερώνοντας όλες τις εντός του Θυμικού »απωθήσεις ».
ΑΙΣΧΥΛΟΥ – » Αγαμέμνων », { στ. 161-168 }.
Ακόμη και στον ύπνο, αργοσταλάζει πικρός ο πόνος στην καρδιά μας, , θυμίζοντας τα παθήματά μας [ πήματα ] κι αθέλητα στη φρόνηση μας φέρνει. { σ.σ. όπως λέει και ο λαός »το πάθημα του ‘γινε μάθημα »}.
ΗΣΥΧΙΟΥ του ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ – » Λεξικόν ».
Όναρ ,πόλος ,Ονειροπόλος .
Όναρ = η φαντασία [ φαντάσματα ] κατά την διάρκεια του ύπνου . Πόλος = 1.ουρανός , κόσμος ,και η γη που έχει μεταβληθεί σε κατασπορά [ κατασπείρω =ρίχνω τον σπόρο μέσα στην γη ] 2. κύκλος 3. τόπος κορυφής κυκλικού σχήματος , ή άξονας. Ονειροπολεί =αυτός που βλέπει πράγματα σαν σε όνειρο [ ονειρεύεται ] ,η αυτός που φαντάζεται πράγματα ,όπως όταν κοιμάται [ φαντασιοκοπεί ]. Ονειροπόλος = ο ονειροκρίτης [ ερμηνευτής ονείρων ] ,ή αυτός που ερμηνεύει τα δικά του όνειρα ,και δια μέσου αυτών δίνει χρησμούς στους πλησίον του ή αυτός που κρίνει [ερμηνεύει ] τα όνειρα άλλων . Ονειροπολών = αυτός που προφητεύει δια μέσου των ονείρων.
ΑΠ. ΤΖΑΦΕΡΟΠΟΥΛΟΥ – » Ετυμολογικές και σημασιολογικές ανιχνεύσεις », { σελ. 22-23 }.
Ονειροπόλος : Aρχικά ο ερμηνευτής ονείρων ,μετά αυτός που πλάθει όνειρα απραγματοποίητα ,που ρεμβάζει ,και βρίσκεται εκτός πραγματικότητας ,που ζει και κινείται στον δικό του κόσμο.
ΑΝΔΡ. ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΥ – » Υψικάμινος », { 1935 }.
» Φως επί φάλαινας ».
ΤΖΟΡΤΖΟ ΝΤΕ ΚΙΡΙΚΟ – » Το διπλό όνειρο της Άνοιξης », { 1915 }.
Τας θύρας κλείσατε ,τους οφθαλμούς ανοίξατε .Εκάς οι αμύητοι .
ΙΩ. ΡΙΣΠΕΝ – » Ελληνική Μυθολογία », [ Β’, σελ.12-13 ].
Η Γαία και η μαντική. H Γαία , θεότης παγκόσμιος.
Προσωποποίηση αρχικού κοσμικού δεδομένου, η Γαία θεωρείται γενική [ καθολική ] μητέρα Θεών και ανθρώπων . σε επίσημες περιπτώσεις. Η Γαία ήταν θεότητα της κυρίαρχης δικαιοσύνης . Θεωρείτο δε ως εφορεύουσα επί των κανόνων της εντιμότητας , όταν οι ίδιοι οι Θεοί μάλιστα την επικαλούνταν στους όρκους τους ,ζητούντες να τιμωρήσει ,όσους αποπειραθούν να παραβούν τις υποσχέσεις τους.
ΑΠ. ΓΟΝΙΔΕΛΗ – » Θεογονία – Κοσμογονία », { σελ. 141 }.
Λατρεία της Γαίας.
H Γαία συνδέεται με τους νεκρούς ,τα όνειρα ,τις προφητείες και γενικά με τον κόσμο των ψυχών .Γι’ αυτό και χαρακτηρίζεται και »Πρωτομάντις », διότι είναι η πρώτη από τους μάντεις και τις μάντιδες .
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Φαίδρος », { 244 } .
Ιερά μανία και σωφροσύνη.
Η ιερή μανία δεν είναι κάτι κακό. Τουναντίον μέγιστα αγαθά μας έρχονται από την ιερά μανία ,που είναι δώρημα των Θεών. Η ιερά μανία είναι ανώτερη της σωφροσύνης ,διότι είναι θεόσταλτο δώρο ,ενώ η σωφροσύνη είναι κάτι το ανθρώπινον. Οι τέσσερεις μορφές της ιεράς μανίας είναι : Προφητική , Καθαρτική -Τελεστική ,Ποιητική , Ερωτική.
ΗΣΙΟΔΟΥ – » Θεογονία », { στ. 211-13 }.
Η Νύκτα γέννησε τον Ύπνο και την γενιά των Ονείρων,, χωρίς να κοιμηθεί με κανέναν η θεά .
ΕΥ. ΜΠΕΞΗ / Γ. ΤΣΑΓΚΡΙΝΟΥ – » Ησίοδος ‘ Θεογονία ‘ ».
Τα παιδιά της Νυκτός : ο Μόρος , η Κήρ , ο Θάνατος, ο Ύπνος , τα Όνειρα , ο Μώμος ,ο Οί΄ζύς ,οι Εσπερίδες ,οι Μοίρες ,οι Κήρες ,η Νέμεσις ,η Απάτη , η Φιλότης , το Γήρας , η Έρις .Δεν είναι όλα τα παιδιά της Νυκτός φοβερά και θλιβερά , για το ανθρώπινο γένος .Υπάρχουν και εξαιρέσεις ,όπως η γλυκιά Φιλότης.
IΩ .ΠΑΣΣΑ / ΚΩΝ. ΧΑΣΑΠΗ – » Ορφικά ».
LXXXVI [ 86 ] . Ονείρου θυμίαμα ,αρώματα.
ΤΖΟΡΤΖΟ ΝΤΕ ΚΙΡΙΚΟ – » Το μεταμορφωμένο όνειρο », { 1913 }.
ΟΒΙΔΙΟΥ – » Μεταμορφώσεις », [ στ. 633- 645 ].
XI . ΥΠΝΟΥ ΟΙΚΟΣ – ΙΡΙΣ – ΥΠΝΟΣ.
ΑΘ. ΣΤΑΓΕΙΡΙΤΗ – » Ωγυγία ή Αρχαιολογία », [ Ζ’. ‘Η ΣΥΜΒΟΛΙΚΗ , σελ. 228-29 }.
ΚΓ. Περί των τέκνων του Ύπνου , των Ονείρων λεγομένων .
Ο Ύπνος είχε μεν την Πασιθέαν [ πάσα + θέα ] ερωμένη ή σύζυγον ,όμως ουδένα τέκνον του αναφέρεται ως χαριτωμένον . Από αυτήν δε άλλωστε γέννησε πάνω από χίλια τέκνα , από τα οποία τα επισημότερα ήσαν ο Μορφεύς ,ό Ίκελος ,όπως τον ονόμαζαν οι Θεοί ή Φοβήτωρ ,όπως τον ονόμαζαν οι άνθρωποι , και ο Φάντασος. Αυτά λοιπόν τα τρία τέκνα έστελνε ως επίσημα όνειρα προς όλους τους βασιλείς και τους ηγεμόνες . Και ο μεν Μορφεύς αφού μεταμορφωνόταν και σχηματιζόταν σύμφωνα με κάθε είδους μορφή , μιμούνταν το βάδισμα ,την φωνήν ,το σώμα και όλο τον σχηματισμό εκείνου ,του οποίου την εικόνα έπρεπε να παραστήσει. Ο δε Ίκελος [ = είκελος < εικός < είκα / έοικα = ομοιάζω ] ή Φοβήτωρ [ =φοβητής < φόβος ] ,αφού μεταμορφωθεί και αυτός κατά αυτόν τον τρόπον ,εξομοιωνόταν ακριβώς με τις εικόνες των ζώων ,θηρίων ,πτηνών ,δρακόντων [ =όφεων ] ,και άλλων τέτοιου είδους φοβερών και παράδοξων [ απίστευτων ] τεράτων . Ο δε Φάντασος μεταμορφωνόταν σε πέτρες ,ύδωρ, δένδρα και σε όλα τα άψυχα.
ΚΩΝ. ΚΟΝΤΟΓΟΝΗ – » Η Ελληνική Μυθολογία » .[ σελ. 176 ].
Ύπνος . Οι δυο πύλες των Ονείρων { Όμηρος }.
Οι δε Πύλες ,από τις οποίες συνηθίζουν να έρχονται τα όνειρα [ οι Όνειροι ] στους ανθρώπους ,είναι, σύμφωνα με τον Όμηρο, δύο : η μεν είναι κατασκευασμένη από κέρατα ,η δε είναι κατασκευασμένη από ελεφαντοστούν ‘ και αυτά [ τα όνειρα ] μεν που έρχονται από την ελεφάντινη πύλη ,εξαπατούν αυτούς που τα βλέπουν ,και είναι ψεύτικα ‘ τα δε [ όνειρα ] που έρχονται από την κεράτινη πύλη ,εκείνα είναι αληθινά και προσημαίνουν [ δίνουν σημάδια ] αυτά που πρόκειται να συμβούν .Τούτο σημαίνει αλληγορικώς ,ότι η μεν κεράτινη πύλη σημαίνει τους οφθαλμούς ,διότι ο πρώτος χιτώνας των οφθαλμών λέγεται κερατοειδής . Η δε ελεφάντινη πύλη , σημαίνει το στόμα ,όπου οι λευκοί και ελεφαντόχροοι [ όπως το χρώμα του ελεφαντοστού ] οδόντες , και φανερώνεται με αυτά ,ότι αυτά που βλέπονται είναι πιο αξιόπιστα και πιο αληθινά από αυτά που λέγονται . Δηλαδή ,αυτά που ερμηνεύουν οι ονειροκρίτες είναι απατηλά ,και ουδεμία βεβαιότητα έχουν. Τα όνειρα ερμηνεύονται ακριβέστερα και αληθέστερα κατά την έκβαση του αποτελέσματος και από την πραγμάτωσή αυτών που ελπίζουμε να γίνουν.
ΑΘ. ΣΤΑΓΕΙΡΙΤΗ – » Ωγυγία η Αρχαιολογία » , [ σελ.173-74 ].
Γ’. ΙΕΡΟΣΚΠΟΠΙΑ ή Περί Μαντικής ».
α’ . Οι παλαιοί νόμιζαν ,ότι ήταν κάποια θεϊκή δύναμη , η οποία δινόταν μόνο σε μερικούς ανθρώπους , το να γνωρίζουν το μέλλον και την θέληση των Θεών , δια πολλών σημείων [ σημάδια ] .Από αυτό οι άνθρωποι εκείνοι ,που λάμβαναν τούτο το χάρισμα ,ονομάζονταν : Μάντεις ,χρησμολόγοι ,θεοπρόποι ,χρησμωδοί ,θεσπιωδοί ,θεηγόροι ,προφήτες ,υποφήτες ,χρησμαγόροι ,μαντευτές κ.τ.λ. Το δε πράγμα ονομαζόταν χρησμός ,χρησμολογία,χρησμόδημα,λόγιον , μάντευμα, θεοπρόπιον ,θέσπισμα, θέσφατον, μαντοσύνη, προφητεία, πρόρρησις, Θέμις ,κ.τ.λ. Η δε δύναμη εκείνη ,ή η τέχνη , ονομάζεται μαντική , η οποία διαιρείται σε δύο : σε άτεχνη ,φυσική και αδίδακτη και σε τεχνική και διδακτή .Και την μεν άτεχνη και αδίδακτη μάθαιναν μόνον από θεία έμπνευση και προέλεγαν τα μέλλοντα [ να συμβούν ] αυτομάτως και αμέσως ,χωρίς να παρατηρήσουν κάποια άλλα σημεία [ σημάδια ] ,αλλά αρκεί να είναι μόνον καθαροί και προετοιμασμένοι για την υποδοχή αυτού του δώρου .Τέτοιο ήσαν οι Μάντεις των χρηστηρίων και οι Σιβύλλες και οι ενθουσιαζόμενοι [ σε κατάσταση εκστάσεως ] .Την δε μαντευτική τεχνική την διδάσκονταν ύστερα από πείρα πολλών χρόνων και μετά από παρατήρηση πολλών και διαφόρων σημείων ,τα οποία έδειχναν το μέλλον και την γνώμη των Θεών .Τέτοια δε σημεία ήσαν τα όνειρα και όλα τα υπόλοιπα , όσα δεν μπορούσαν να τα γνωρίζουν αμέσως ,κατεχόμενοι από θεία έμπνευση και ενθουσιασμόν [ έκστασις ] ,αλλά ύστερα από προσεκτική παρατήρηση. Υπήρχε όμως και σε αυτά εμμέσως η θεία δύναμη.
ΑΘ. ΣΤΑΓΕΙΡΙΤΗ – » Ωγυγία η Αρχαιολογία » , [ σελ.179,183 ].
Γ’.ΙΕΡΟΣΚΠΟΠΙΑ : Περί της Ονειρομαντείας .
α’. Η ονειρομαντεία είναι μεν και αυτή ,σχεδόν όπως και η φυσική [ μαντεία ] άτεχνη και αδίδακτη , που λέγεται από τους Θεούς ,όμως πολλές φορές έπρεπε να βρουν την σημασία του ονείρου οι Ονειροκρίτες , και όχι εκείνος ,ο οποίος είδε το όνειρο . Άρα η ονειρομαντεία ανάγεται μάλλον στην τεχνική [ μαντεία ] παρά στην φυσική . Είχε δε και αυτή πέντε είδη : Όνειρον ,Όραμα ,Χρηματισμόν ,Ενύπνιον και Φάντασμα. Όμως μόνον ο Χρηματισμός [ = χρησμός ] ,το Όραμα και ο Όνειρος ήσαν προμαντευτικά. Τα υπόλοιπα δύο δεν είχαν τέτοια δύναμη . Οι δε εξηγητές αυτών λέγονταν : Ονειροκρίτες ,ονείρων Υποκριτές ,Ονειροσκόποι ,Ονειροπόλοι και κοινώς Ονειρομάντεις. Πρώτος δε Ονειρομάντης χρημάτισε ο Αμφιάραος ,κατά τον Παυσανία , ενώ σύμφωνα με τον Πλίνιον , ο Αμφικτύων .
ζ’. Κάποιοι δε λέγουν ,ότι οι Τελμισείς , κάτοικοι της Τελμισσού της Καρίας ,ήσαν περίφημοι Ονειροκρίτες .Ομοίως και οι Υβλαίοι της Σικελίας ,και οι Βορυσθενίτες ,και κάποιοι άλλοι ,όπως λέγει ο Αρτεμίδωρος. Ο δε Κλήμης νομίζει ,ότι οι Τελμισείς εφεύραν την Ονειρομαντεία.
ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ – » Απόλλων ».
Το μαντείον των Δελφών και ο Πύθιος Απόλλων.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος », { 405a }.
Οι τέσσερεις δυνάμεις του Απόλλωνος : Μουσική , Μαντική , Ιατρική , Τοξική.
ΙΩ. ΡΙΣΠΕΝ – » Ελληνική Μυθολογία », [ Α’, σελ. 474 -75 ].
Ο Διόνυσος και η μαντική .
<< ο Διόνυσος ήταν πράγματι ιατρός ,όχι λόγω των υγιεινών ιδιοτήτων του οίνου ,αλλά διότι ήταν σύμβολον των χθονίων δυνάμεων ,διότι ως υιός ,συνεταίρος ,κληρονόμος της Γαίας ,γνώριζε τις μυστικές πηγές της ζωής και του θανάτου. Ως τοιούτος ,επίσης, διέθετε τρόπους αποκαλύψεως χαρακτηριστικούς της χθονίου μαντικής ,δηλαδή την έμπνευση και τα όνειρα >>.
Γ. ΣΕΦΕΡΗ – » Ποιήματα » , Ημερολόγιο καταστρώματος , Γ’ .
Όνειρο.
ΜΑΡΚ ΣΑΓΚΑΛ – » O ποιητής αναπαύεται », { 1915 }.
ΣΩΚΡ. ΤΖΙΒΑΝΟΠΟΥΛΟΥ – » Λεξικόν των Ελληνικών και Ρωμα’ι’κών Αρχαιοτήτων » .
Μαντική { divinatio } . Τίποτα δεν επιχειρούσαν ,ιδιωτικόν ή δημόσιον οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι πριν να συμβουλευτούν την βουλή των Θεών.
EΥΣΤΡ. ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ – » Λεξικόν Λατινο-Ελληνικόν ».
Divinatio,onis = μαντική ,θεομαντεία.
ΕΚΔ.ΑΘΗΝΩΝ – » Ιστορία του Ελληνικού έθνους » [ Β’ ] . Αρχαϊκός Ελληνισμός , [ σελ. 91,93 }.
ΝΙΚ. ΠΑΠΑΧΑΤΖΗ – Μαντεία και μέθοδοι μαντικής.
Στο πολύ γνωστό ιερό του Αμφιαράου οι ασθενείς κατακλίνονταν στο »εγκοιμητήριον ‘‘ή » άβατον »,ώσπου να τους στείλει ο Θεός το αποκαλυπτικόν όνειρο .Στο όνειρον έβλεπαν ή τον ίδιον τον Ασκληπιόν ή το ένα από τα » ιερά φίδια » του Ασκληπιείου.
E. R. DODDS – » Οι Έλληνες και το παράλογο », { σελ. 97 , 101, 103 }.
IV. Oνειρικό πρότυπο και πολιτιστικό πρότυπο.
Ο άνθρωπος έχει το περίεργο προνόμιο να είναι πολίτης δύο κόσμων .Απολαμβάνει δύο ξεχωριστά είδη εμπειρίας : το ύπαρ και το όναρ … Ο αρχαίος κόσμος βασιζόταν κυρίως στην εγκοίμηση ,όπως κάνουν και σήμερα οι Έλληνες χωρικοί ,χωρίς να λείπουν ίχνη και άλλων μεθόδων .Έτσι η νηστεία ήταν απαραίτητη σε ορισμένα ονειρομαντεία ,όπως στο ηρώον του Αμφιαράου στον Ωρωπό.
{ τύποι ονείρων } :
ΚΑΣΣΙΑΝΟΥ ΒΑΣΣΟΥ – » Περί γεωργίας εκλογαί », { Β’.35 , Διδύμου : περί κυάμων }.
Πρώτος απείχε από τα κουκιά { κυάμους } ο Αμφιάραος εξαιτίας της ονειρομαντείας.
ΕΘΝΙΚΟΝ ΑΡΧ. ΜΟΥΣΕΙΟΝ : Αναθηματικόν ανάγλυφον από το Αμφιάρειον ,που αφιέρωσε ο Αρχίνος από τον Ωρωπό με την παράσταση της θεραπείας του [ ο ασθενής βλέπει στον ύπνον του να τον γλείφει ο ιερός όφις ]. Στο πρώτο πλάνο ο Αμφιάραος γιατρεύει τον ώμο του ασθενούς.
Η ΕΓΚΟΙΜΗΣΙΣ
ΙΧΩΡ [ 111 ] -» ΝΙΚ. ΜΟΥΡΙΚΗ : Από την αρχαία εγκοίμηση στην σύγχρονη ψυχοθεραπεία », [σελ. 51].
Εάν ετυμολογήσουμε την λέξη όνειρο ,θα βρούμε ότι προέρχεται από το ρήμα » ονώ » ή κατ’ άλλους από το ρήμα »ονίνημι » = ωφελούμαι. Ονείρω , σημαίνει το » ον είρω ‘‘ = λέγω περί των όντων ,περί του παρόντος και του μέλλοντος ‘ .
Αναθηματικόν ανάγλυφον [ Κως , 3ος αι. π.Χ. }. Ο Δα’ι’κράτης βρίσκεται μέσα σε σπηλιά και ονειρεύεται τις Χάριτες.
Τ .GAISFORD S.T.P. – » Mέγα Ετυμολογικόν Λεξικόν ».
Όνειρος : 1. { ονώ = ωφελώ } 2. { το ον είρει = λέγει } .Στα αληθινά όνειρα η φωνή πρέπει να είναι εν τάξει . Ενώ τα άλλα που είναι αλλιώτικα μάλλον είναι ενύπνια..
G. LUCK, Arcana mundi. Magic and the Occult in the Greek and Roman Worlds..
II. Miracles { Περί θαυμάτων }, { σελ. 24-25 }.
ΙΧΩΡ [ 149 ] – » Η απόκρυφη θεραπευτική τέχνη των αρχαίων Ελλήνων ιερέων ιατρών », [ σελ.58 ].
Για την ιατρική των Ασκληπιείων ο άνθρωπος είναι ψυχή και σώμα ,αλλά εκτός του υλικού έχει και αιθερικόν σώμα .Η θεραπεία οφειλόταν σε ένα μεγάλο βαθμό στην ενίσχυση αυτού του αιθερικού σώματος επί του υλικού ή της ψυχής επί του σώματος .
Αναθηματικόν ανάγλυφον { Αρχ. Μουσείον Πειραιώς ,4ος αι. π.Χ, }. Υγίεια και Θεός Ασκληπιός ,που απλώνει τα χέρια του πάνω στην ξαπλωμένη ασθενή για να πραγματωθεί η επιθυμητή θεραπεία.
R. BLOCH – » Η μαντική στην αρχαιότητα » , { σελ. 17-19 }.
Η εμπνευσμένη μαντική στην Ελλάδα. Η ονειρομαντεία.
Η ιατρομαντική κατείχε σημαντική θέση στην Ελλάδα και την βλέπουμε να εφαρμόζεται σταθερά στα Ασκληπιεία. Η διαδικασία της χρησμοδοτήσεως συνίστατο και εκεί σε μια προσεκτική προετοιμασία με καθαρμούς και προσευχές. Έπειτα ο ασθενής περνούσε μια νύκτα στο άβατον, απαγορευμένον κοιτώνα ,και έβλεπε σε όνειρον τον Θεόν Ασκληπιόν ,που τον ορμήνευε τί να κάνει ή απλώς τον γιάτρευε θαυματικά.
ΙΧΩΡ [ 116 ] – » Τα αρχαία ελληνικά Ασκληπιεία » , [ σελ. 46,50 ].
ΟΛ. ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ – Η μέθοδος της » εγκοιμήσεως » .
Ρ. ΜΠΛΟΧ – » Η μαντεία », { σελ. 98, 108-9 }.
V. Χρησμωδική μαντεία με εγκοίμηση – Μαντεία και ιατρική.
ΑΙΛΙΑΝΟΥ – » Περί ζώων ιδιότητος », { Η’.12 }.
ΠΩΡΙΑΣ ή ΠΑΡΟΥΑΣ { Coluber longissimus ή Aesculpii ή flavescens } : ξανθό ζώο με εμφάνιση φιδιού, θηλαστικό, συνήθως με υπογένειο, σπανίως με μικρά χέρια και τεραστίων διαστάσεων. Δεν ήταν σαρκοβόρο και ζούσε κάτω από την γη σε βάθος πολλών μέτρων .
ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ – » Περί διαίτης Δ’ ή περί ενυπνίων », { IV. 86 ,87 }.
86. Όποιος ,λοιπόν, ξέρει να ερμηνεύει τούτα σωστά ,γνωρίζει μεγάλο μέρος της σοφίας. 87. Η προσευχή πράγματι επιβάλλεται και είναι και πολύ ωφέλιμη ‘ πρέπει όμως κάθε επικαλούμενος τους Θεούς να βοηθάει και ο ίδιος τον εαυτόν του.
ΓΑΛΗΝΟΥ – » Περί της εξ ενυπνίων διαγνώσεως » , { 832-33 }.
Το ενύπνιον μας υποδεικνύει την κατάσταση [ διάθεσιν ] του σώματος . …Επειδή ,όμως ,δεχόμαστε ότι μερικά όνειρα είναι και μαντικά ,δεν είναι εύκολο να πούμε πώς αυτά θα μπορούσαν να διακριθούν απ’ όσα ξεκινούν από το σώμα .
Οι [ 4 ] χυμοί του σώματος και η σχέση τους με τις [ 4 ] εποχές, { βλ.» Πικρόχολος και Μελαγχολικός ‘‘}.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Μελαγχολία και ιδιοφυία », Το 30ό πρόβλημα , { 954 a }.
Έτσι όσοι έχουν την μέλαινα χολή ψυχρή και άφθονη γίνονται νωθροί και μωροί ,όσοι την έχουν θερμή και σε ποσότητα γίνονται μανικοί , ευφυείς ,ερωτικοί ,ευέξαπτοι και μερικοί πιο ομιλητικοί .Πολλοί όμως παραφρονούν ή κυριεύονται από ιερή μανία και από εκεί γίνονται οι Σίβυλλες ,οι Βάκιδες και όλοι οι ένθεοι.
{ Όταν το κράμα [ κράσις ] , που οφείλεται στην μέλαινα χολή γίνεται ψυχρότερο προκαλεί αθυμία ,ενώ ,εάν γίνει θερμότερο, ευθυμία. Γι’ αυτό και τα παιδιά είναι πιο εύθυμα ,ενώ οι γέροντες πιο δύσθυμοι .Διότι τα μεν παιδιά είναι θερμά ,οι δε γέροντες ψυχροί ‘ διότι το γήρας είναι ένα είδος καταψύξεως. }. . .
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – Περί ποιητικής », { 1455 a }.
H ποιητική δημιουργία είναι καρπός εμπνεύσεως και μανίας , και όχι τέχνης και γνώσεως . Έκστασις [ εκ – στάσις ] είναι το να βγαίνει κάποιος από τον εαυτόν του .
ΑΡΕΤΑΙΟΥ – » Περί αιτιών και σημείων χρονίων παθών »,[ Α’ ]. V . Περί μελαγχολίης » , [ 5-6 ].
Τους μελαγχολικούς διακατέχει παράλογος φόβος ,εάν το νόσημα επιδεινωθεί ,όταν τα όνειρά τους γίνονται αληθινά, τρομακτικά και ζωντανά ‘ διότι οτιδήποτε αποφεύγουν ,όσον είναι ξύπνιοι, επειδή το θεωρούν κακό ,αυτό επανέρχεται στα όνειρά τους.
ΑΡΤΕΜΙΔΩΡΟΥ – » Ονειροκριτικά », { Α’ . 1-2 }.
Όνειρον – ενύπνιον .
ΑΡΤΕΜΙΔΩΡΟΥ – » Ονειροκριτικά », { Β’ .25 }.
Διότι η ονειρομαντεία δεν είναι τίποτε άλλο παρά παραλληλισμός ομοιοτήτων.
ΑΡΤΕΜΙΔΩΡΟΥ – » Ονειροκριτικά », { Δ’. Προοίμιον }. Τα ‘‘θεωρηματικά’‘ όνειρα.
Οι άνθρωποι που είναι αγαθοί και καλοπροαίρετοι δεν έχουν ενύπνια ,αλλά βλέπουν όνειρα θεωρηματικά [ενορατικά ],που είναι καθαρά προφητικά .Διότι δεν έχουν ούτε φόβους ούτε ελπίδες και ελέγχουν τις σωματικές ηδονές. { σ.σ. θυμηθείτε το » δεν φοβάμαι τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα είμαι λεύτερος » που έχει γραφεί στον τάφο του Ν. Καζαντζάκη }.
ΑΡΤΕΜΙΔΩΡΟΥ – » Ονειροκριτικά », { Δ’. 23 }. Περί αναγραμματισμού.
Ο αναγραμματισμός είναι μία μέθοδος που χρησιμοποιείται συχνά στην ονειρομαντεία . Ο Αρτεμίδωρος την θεωρεί μέθοδον εξαπατήσεως, γι’ αυτό και αποτρέπει την εξάσκησή της. Η μέθοδος του αναγραμματισμού χρησιμοποιείται επίσης στην παραφιλολογία της ετυμολογίας. Κι αυτή βεβαίως είναι μία μέθοδος αγυρτείας και εξαπατήσεως των αδαών από τους δήθεν »γλωσσολόγους » και απαιδεύτους ερευνητές.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ & ΤΕΧΝΕΣ – » Το όνειρο στην αρχαιότητα » , { τευχ. 78 / 2001 », σελ. 8 – 21 }.
S.R.F. Price – » Το μέλλον των ονείρων : από τον Φρόιντ στον Αρτεμίδωρο ».
Αντίθετα με τον Φρόιντ, ο Αρτεμίδωρος ενδιαφέρεται για τα όνειρα ως το κλειδί όχι για το ασυνείδητο, αλλά για το μέλλον. [ … ] Στην πραγματικότητα, η θεωρία των ονείρων του Φρόιντ έχει υποστεί ριζική και ίσως μοιραία κριτική […]Επομένως, η φροϋδική θεωρία είναι, στην καλύτερη περίπτωση, προβληματική, και η εφαρμογή της πάνω σε κάποιο άλλο πολιτισμό εξαιρετικά ατελέσφορη [….]Για τον Αρτεμίδωρο το ενδιαφέρον των ονείρων βρίσκεται στο ότι προλέγουν το μέλλον. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα όνειρα είχαν την ίδια σπουδαιότητα.[…] η κύρια προσπάθεια του Αρτεμίδωρου επικεντρώθηκε στην παρουσίαση αρχών για την κατανόηση των αλληγορικών ονείρων. Το κύριο επιχείρημά του είναι ότι «η ερμηνεία των ονείρων δεν είναι τίποτε άλλο από την αντιπαράθεση ομοιοτήτων» (II.25). Οι ομοιότητες βρίσκονται ανάμεσα στις παραστάσεις των ονείρων και στα πραγματικά αποτελέσματα που προλέγουν τα όνειρα. . . Η ερμηνεία του ονείρου βασιζόταν σε κοινές πεποιθήσεις […] Για να αποφευχθούν σοβαρά λάθη, πρέπει να ερμηνεύονται μόνο όνειρα τα οποία το άτομο θυμάται πλήρως ( I.12, IV.3 ]
Το »Οιδιπόδειον» σύμπλεγμα .
Oνομάζεται έτσι η ψυχαναλυτική θεωρία του Φρόιντ ,ότι σε νηπιακή ηλικία στο αγόρι αρχίζει να αναπτύσσεται ερωτική έλξη προς την μητέρα του και να τρέφει συναισθήματα μίσους προς τον πατέρα του .Αυτό το ανεκπλήρωτο γεννάει τα λεγόμενα απωθημένα σε μεγαλύτερη ηλικία στον άνθρωπο. Ασφαλώς πρόκειται περί παρανοήσεως της τραγωδίας του Σοφοκλέους » Οιδίπους τύραννος » από τον Σ. Φρόιντ . Διότι : 1. Ο Οιδίπους ΔΕΝ γνώρισε ποτέ στην παιδική του ηλικία ούτε την πραγματική του μητέρα του ούτε τον πραγματικό του πατέρα .Συνεπώς δεν θα μπορούσαν να αναπτυχθούν αυτά τα συναισθήματα ηδονής και μίσους εκατέρωθεν .2. Ο Οιδίπους υποφέρει από κάποιο χρησμό και όχι από κάποιο όνειρο. 3. Όταν αποκαλύπτεται η ανοσιότητα των πράξεών του [ πατροκτονία , αιμομιξία ]ο μεν Οιδίπους αυτοτυφλώνεται η δε Ιοκάστη απαγχονίζεται. Ο Σοφοκλής έμμεσα αναφέρεται, δια μέσου της Ιοκάστης ,στο θέμα της ερωτικής έλξης ,διότι δεν ήταν αυτός ο σκοπός της τραγωδίας του { σκοπός της κάθε τραγωδίας είναι η κάθαρσις } .
ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ – » Οιδίπους τύραννος », [ στ. 974-983 ].
Ο βασιλιάς Οιδίπους έχει λάβει χρησμό και φοβάται την εκπλήρωσή του ,ότι θα γίνει πατροκτόνος και αιμομείκτης { Πώς να μην τρέμω της μάνας το λέκτρον [ συζυγική κλίνη ] ; }.Η μητέρα και σύζυγός του Ιοκάστη ,που δεν πιστεύει στους χρησμούς και στα όνειρα , προσπαθεί να τον καθησυχάσει εξισώνοντας τους χρησμούς με τα όνειρα.: – Μην φοβάσαι τον γάμο με την μητέρα,[ χρησμός ] διότι πολλοί από τους θνητούς στα όνειρά τους κοιμήθηκαν ερωτικά με την μητέρα τους ‘
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Συμπόσιον », { 199 d }.
Γελοίο να ρωτάει κανείς , αν ο Έρως είναι έρωτας του παιδιού προς την μητέρα ή τον πατέρα του.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία [ Θ’] , { 571 c-d }.
Διότι δεν διστάζει [ το Επιθυμητικόν ] καθόλου να επιχειρήσει με τη φαντασία του να συνευρεθεί με την μητέρα , και με οποιονδήποτε άλλον από τους ανθρώπους και τους θεούς και τα θηρία , να διαπράττει αποτρόπαια εγκλήματα και να μην απέχει από κανένα είδους τροφής ·
AΡΤΕΜΙΔΩΡΟΥ – » Ονειροκριτικά », [ Α’.79 }.
Η αναφορά στην μητέρα [ όσον αφορά τα ερωτικά ] ,καθώς είναι ποικίλη και πολύμορφη και επιδέχεται πολλές υποδιαιρέσεις, Είναι όμως αγαθόν και για κάθε δημαγωγόν [ ο άγων τον δήμον= αρχηγός ] και πολιτευτήν [δημαγωγόν ], η πράξη της συνουσίας, διότι η μητέρα συμβολίζει την πατρίδα.
Σ. ΦΡΟΥΝΤ – » Ψυχανάλυση – όνειρο και αποκρυφισμός », { σελ. 35-36 }.
‘ Η ερμηνεία των ονείρων είναι η βασιλική οδός προς την γνώσιν των ασυνειδήτων δραστηριοτήτων του νου ».
Σ. ΦΡΟΥΝΤ – » Η ερμηνεία των ονείρων », { σελ. 232 }.
Σύμφωνα με τον Φρόιντ , υπήρχαν δύο αρχαίες μέθοδοι για την ανακάλυψη του νοήματος των ονείρων. Πρώτον, η «συμβολική» μέθοδος και δεύτερη η «αποκρυπτογραφική» , που «αντιμετωπίζει τα όνειρα ως ένα είδος κρυπτογραφίας. . . Το » Οιδιπόδειον σύμπλεγμα » και η ψυχονεύρωση. { σ.σ. νομίζω ότι κακώς ονομάστηκε »Οιδιπόδειον σύμπλεγμα » η έλξη του παιδιού προς την μητέρα. Διότι ο Οιδίπους ουδέποτε συνάντησε μικρός την πραγματική του μητέρα , άρα δεν ένοιωσε ποτέ ερωτική έλξη γι’ αυτήν [ καθότι ήταν θετός γιός ] και μάλιστα μετά τον χρησμό του Μαντείου ,έφυγε τελείως από την πόλη του ,για να μην αυτός επαληθευθεί }.
Κ. ΓΙΟΥΝΓΚ – » Εισαγωγή στην ερμηνεία των ονείρων » , { σελ. 58 }.
Το σεξ παίζει σπουδαίο ρόλο στα ανθρώπινα κίνητρα ,αλλά σε πολλές περιπτώσεις είναι υποδεέστερο από την πείνα ,την αρχομανία , την φιλοδοξία ,τον φανατισμό ,τον φθόνο ,την εκδίκηση ,ή το πάθος της δημιουργίας και του θρησκευτικού πνεύματος.
R.P. WINNINGTON -INGRAM – » Σοφοκλής ,ερμηνευτική προσέγγιση », { σελ. 258 }.
Η Ιοκάστη προσπαθεί να υποβιβάσει τον χρησμό της Πυθίας στο επίπεδο ενός ονείρου – και ονείρου ιδιαιτέρου [ ερωτική έλξη προς την μητέρα ] , που από την φύση των πραγμάτων δεν εκπληρώνεται σχεδόν ποτέ .
R. FLACELIERE– » Μάντεις και μαντεία στην Αρχαία Ελλάδα ».{ σελ. 32-33 }.
Στον » Οιδίποδα Τύραννον » ο Σοφοκλής ασχολείται πρώιμα με την » κλινική » σημασία των ονείρων ,στην οποία σήμερα μερικοί γιατροί δίνουν ιδιαίτερη προσοχή.! Στην περίπτωση του » Οιδίποδος Τυράννου »καθώς και σε πολλές άλλες η μαντική υιοθετεί την μέθοδον των εξιλασμών ,καθαρμών και εξορκισμών ,που οι Έλληνες ονόμαζαν << κάθαρσιν >>.Αυτή η μέθοδος είχε σκοπό να απαλλάξει από τις συνέπειες ενός παλαιού αμαρτήματος .
ΑΝ. ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ – ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ / ΧΡ. ΚΩΣΝΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ – » Τραγωδία Αριστοτελική κάθαρσις », { σελ. 132-33 }.
Ο Σταγειρίτης φιλόσοφος παραδέχεται ότι υπάρχουν παθήματα και ότι χρήζουν καθάρσεως .Και ότι η κάθαρσις εκτελείται [ περαίνεται ] » δι’ ελέους και φόβου »… { παθήματα < πάσχω }.
AΡ. ΤΖΑΝΟΦ – » Η πρωτογενής επανάσταση », { σελ. 20, 211 }.
Νεύρωση : το κύριο χαρακτηριστικό της είναι η ένταση. Η νευρωτική ένταση προέρχεται από κάποιον απωθημένο πόνο, που έχει είτε σωματική είτε ψυχολογική προέλευση. Κάθε φορά, που δεν συναισθα-νόμαστε μίαν εμπειρία, διότι δεν μπορούμε να την ολοκληρώσουμε ,εμφανίζεται ένταση. Μανιοκατάθλιψη : και τα δύο { μανία + κατάθλιψη ] αφορούν τα ίδια κρυμμένα συναισθήματα ,που δεν είναι παθολογικά ,αλλά αληθινά. Εκείνο ,που είναι παθολογικό είναι αυτό ,που μας σπρώχνει να κάνουμε το μπλοκάρισμα των συναισθημάτων .
ΜΙΧ. ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ – » Αρτεμίδωρος & Φρόυντ », { σελ. 154 } .
Μεταφορά – κατασκευή – ερμηνεία .
Το κοινό σημείο μεταξύ του Αρτεμιδώρου και του Φρόιντ ,είναι ότι χρησιμοποιούν την ομοιότητα για να συνδέσουν το όνειρο , με τις πράξεις εστιάζοντας, ο μεν στο μέλλον ,στο οποίον προβάλλεται το παρελθόν ,ο δε στο παρελθόν ,το οποίον επικαθορίζει το μέλλον.
JUAN -EDUARDO CIRLOT – » Το λεξικό των Συμβόλων », { σελ.29-32 }.
Ο Συμβολισμός των ονείρων .
Κατά την θεωρία του Κ. Γιούνγκ : < το υποσυνείδητον είναι η μήτρα του ανθρωπίνου πνεύματος και των εφευρέσεών του > και κατά τον Σ .Φρόιντ : < κάθε όνειρον είναι και μια απωθημένη επιθυμία >.
Ύπνος και κινηματογράφος.
Όπως ο ύπνος χρειάζεται το σκοτάδι για να εμφανιστεί ,καθότι θεότητα του Κάτω Κόσμου , έτσι και στον κινηματογράφο , πρέπει πρώτα να σβήσουν τα φώτα για να εμφανιστούν τα είδωλα στην οθόνη ,που μοιάζουν αληθινά .Όταν δε ανάψουν τα φώτα σημαίνει ότι τελείωσε η ταινία ,όπως όταν ξυπνάμε από τον ύπνο.
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ – » Λου’ί’ς Μπουνιουέλ », { σελ.5-6 }.
Το σινεμά είναι ένα υπέροχο και επικίνδυνο όπλο ,εάν το χειρίζεται ένα ελεύθερο πνεύμα. Είναι το καλλίτερο εργαλείο για να εκφράσει κανείς τον κόσμο των ονείρων ,των συναισθημάτων ,του ενστίκτου [ σουρεαλισμός ]. Ο μηχανισμός κατασκευής των κινηματογραφικών εικόνων θυμίζει περισσότερο την δουλειά του μυαλού στην διάρκεια του ύπνου…
ΛΟΥΊ’Σ ΜΠΟΥΝΙΟΥΕΛ – » Τριστάνα »,{ 1970 }.
ΜΕΡΟΣ Β’.
Μυστικό ταξίδι στο παρελθόν μέσα από την μύηση των πηγών [ ιστορική αναδρομή ].
ΟΜΗΡΟΥ – » Ιλιάς », { Β’ , στ. 5-8 }.
Ούλος Όνειρος .
ΑΔ. ΚΟΡΑΗ – » Ομήρου ‘Ιλιάς’ », { σελ.34 } .
Σχόλια εις την Ιλιάδος Β’. » Ούλος Όνειρος »
ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ – » Ομήρου Ιλιάδα ».
O Δίας ,πατέρας και των Θεών και των ανθρώπων , είναι άγρυπνος και βουλεύεται πώς να βοηθήσει τον Αχιλλέα .Έτσι στέλνει τον ΑΠΑΤΗΛΟΝ [ ούλον ] Όνειρον ,μεταμορφωμένο σε γέροντα Νέστωρα , στον ύπνο του βασιλιά Αγαμέμνονα να τον ορμηνέψει πώς θα κατακτήσει την Τροία. Ο Αγαμέμνων πείθεται στο απατηλόν [ ούλον ] όνειρον ,που σκοπό έχει την καταστροφή του [ όλεθρος ].
ΟΜΗΡΟΥ – » Οδύσσεια », { τ ‘, στ. 559 – 567 }.
» Ξένε ,τα όνειρα βέβαια αμήχανα και ακριτόμυθα είναι ,ουδέ πάντα τελούνται [ εκτελούνται ] στους ανθρώπους .
ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ – » Ομήρου ‘ Οδύσσεια ‘ , Πηνελόπη » .
Το όνειρον της Πηνελόπης .
ΔΙΟΓ. ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Βίοι Φιλοσόφων », { Η’. 20 }. ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ.
Ο Πυθαγόρας έκανε χρήση της μαντικής μόνον δια των κληδόνων και των οιωνών ,ποτέ όμως με καιόμενα ,εκτός από το λιβάνι.
ΔΙΟΓ. ΛΑΕΡΤΙΟΥ – » Βίοι Φιλοσόφων ». ΕΜΠΕΔΟΚΛΗΣ { Η’, 59 }, [ DK 31 B 111 ].
59. Ο δε Σάτυρος παραδίδει ,ότι ο Εμπεδοκλής έκανε γοητείες [ γητείες ,μαγγανείες ,θαύματα ] .Αλλά και ο ίδιος ο Εμπεδοκλής στα ποιήματά του παραδέχεται αυτήν του την ικανότητα .
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Απολογία Σωκράτους », { XXII }.
Σε εμένα όμως αυτό το έργο έχει δοθεί διαταγή από τον Θεόν να το πράττω και με χρησμούς και με όνειρα και με κάθε τρόπο.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Πολιτεία [ Β’] , { 382 e -383 a }.
Ώστε ο Θεός είναι ολοκληρωτικά απλός και αληθινός ,τόσο στα λόγια ,όσο και στα έργα , και ούτε ο ίδιος αλλάζει μορφή ούτε άλλους εξαπατά με φαντάσματα ή με λόγια ή στέλνοντας σημεία [ σημάδια ] ,στον ύπνο [ όναρ ] ή στον ξύπνιο [ ύπαρ ].
ΠΛΑΤΩΝΟΣ -» Φαίδων », { 60 e – 61 a } . Το ‘ δαιμόνιον ‘ του Σωκράτους.
Έτσι και σε εμένα αυτό το ενύπνιο, ό,τι έκαμα αυτό με παρακινούσε να το κάνω ,δηλαδή μουσική, διότι κατά την γνώμη μου η φιλοσοφία είναι η μεγίστη μουσική ,και εγώ αυτήν ασκούσα.
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Επινομίς », { 985 c-d }.
Όλη η σειρά της Ζωογονίας αρχίζει από τους φανερούς Θεούς [ άστρα ] και αφού διέρχεται δια πέντε βαθμίδων τερματίζεται στον άνθρωπο. Αυτά τα πέντε όντως τέλεια όντα ,οπουδήποτε μπορεί να τα συνάντησε κάποιος από εμάς ή στον ύπνον μέσα στα όνειρά του , ή σε χρησμούς και μαντείες [ προφητείες ] ,που ειπώθηκαν σε ανθρώπους υγιείς στην ακοήν ή ακόμη και σε ασθενείς ή σε ανθρώπους , που βρίσκονταν στην τελευτήν του βίου τους .
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Τίμαιος », { 71 d – 72 b }.
Ήπαρ και μαντική .
Οι Θεοί που μας έφτιαξαν [ συνέστησαν < συστήνω : στήνω ομού ,συνδέω ,συνενώνω τα κατάλληλα μέρη μεταξύ τους ] έχοντας υπόψιν την εντολή του Πατέρα τους ,που τους διέτασσε να κάνουν το θνητό γένος ,όσο πιο άριστο μπορούσαν ,βελτιώνοντας το κακό [ φαύλο ] τμήμα της θνητής ψυχής ,της έδωσαν μαντική δύναμη . Γι ‘ αυτούς τους λόγους η φύση του ήπατος είναι όπως την περιγράψαμε και έχει τοποθετηθεί στο σημείον που αναφέραμε πιο πριν , χάριν δηλαδή της μαντικής .
Πόσοι έπλασαν τον άνθρωπο ; Ένας ή πολλοί ; Πολλοί υπό την καθοδήγησιν του Ενός.
ΕΡΙΧ ΦΡΟΜ – » Και ως Θεοί Έσεσθε », { σελ..73-74 }.
Μονοθεϊσμός ή πολυθεϊσμός ; »Ποιήσωμεν άνθρωπον » ή » εποίησεν άνθρωπον ‘‘ ;
ΧΡ. ΓΙΑΝΝΑΡΑ – » αλφαβητάρι της πίστης », { σελ. 39 }.
Η απόφαση για τη δημιουργία του ανθρώπου εκφράζεται αναπάντεχα σε πληθυντικό αριθμό.
ΤΙΜΑΙΟΥ ΛΟΚΡΟΥ – » Περί ψυχής κόσμου και φύσεως », { V .VI ,X. }.
Τον αιώνιον Θεόν ,τον αρχηγόν όλων και γεννήτορά τους ,τον βλέπει μόνον ο νους .
Από το Άλογον μέρος [ της ψυχής ] ,το μεν »Θυμοειδές » ήταν τοποθετημένο γύρω από την καρδιά , το δε »Επιθυμητικόν » γύρω από το ήπαρ.
ΤΟ ΤΡΙΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ .
ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ – » Ιφιγένεια εν Ταύροις », { αντ. 1260 – 1268 }.
Έτσι πήρε πάλι η Γη, από τον Φοίβο τις τιμές τις μαντικές.
ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ – » Κύρου παιδεία », { Η’. VII }.
Μόλις είδε το όνειρο αυτό ο Κύρος , ξύπνησε και νόμιζε ,ότι έφτασε το τέλος της ζωής του.
ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ – » Προσφώνησις », { 24 }.
Τα ενύπνια δεν έχουν θεϊκή φύση , ούτε μαντική δύναμη.
ΝΙΚ. ΨΥΡΟΥΚΗ – » Ο Επίκουρος και η εποχή μας », { σελ. 170 }.
Την τέχνη της μαντείας ο Επίκουρος την απορρίπτει , : << η μαντική είναι ανύπαρκτη ,δεν υπάρχει >>.
AΡΑΤΟΥ – » Φαινόμενα και Διοσημεία ». { Εισαγωγή , στ. 768 – 772 , 1142-44 }.
O Zευς πάντοτε ωφελεί το ανθρώπινο γένος δηλαδή με κλήδονες ,με μαντεία ,με όνειρα ,με ενδείξεις και όλα τα παραπλήσια. . . . Διότι από τον Δία όλα δεν τα γνωρίζουμε ‘ αλλά ακόμη πολλά είναι κρυμμένα , και αν θέλει ο Ζευς ,θα μας τα φανερώσει .
ΠΟΣΕΙΔΩΝΙΟΥ – » Αποσπάσματα », { σελ. 110 – 111 }. 13. Φιλοσοφία ,αστρονομία και αστρολογία.
Ο ανθρώπινος νους λόγω της συγγενείας του προς τον θε’ι’κό λόγο ,διαθέτει έμφυτες μαντικές ικανότητες ,που εκδηλώνονται ή κατά την διάρκεια του ύπνου στα όνειρα ή στα πρόθυρα του θανάτου και ότι οι ιδιότητες αυτές ισχυροποιούνται μέσα από την αξιοποίηση των επιστημονικών δεδομένων .Είχε επίσης την αντίληψη ,ότι οι δαιμο–νοποιημένες ψυχές εμφανίζονται ως άγγελοι μαντικών προβλέψεων.
ΚΙΚΕΡΩΝΟΣ – » Περί μαντείας [ De Divinatione ] », { VI .10 ,12 / XXX. 63 / XXXIII .72 / LV.125 / LVII.129 / LXI.12 }.
<< Αγαπητέ μου Κό’ι’ντε >> ,είπα , << υπερασπίζεσαι το σημαντικότερο προπύργιον των Στω’ι’κών υπερασπί-ζοντας την αλληλεξάρτηση των δύο αυτών προτάσεων : »εάν υπάρχει μαντική ,υπάρχουν Θεοί» και » εάν υπάρχουν Θεοί ,υπάρχει μαντική». Καμμία όμως από τις δύο δεν γίνεται αποδεκτή τόσο εύκολα όσο νομίζεις . Διότι είναι δυνατόν η φύση να δώσει σημεία μελλοντικών γεγονότων χωρίς την μεσολάβηση ενός Θεού και είναι δυνατόν να υπάρχουν Θεοί χωρίς να μεταδίδουν καμμία μαντική ικανότητα στους ανθρώπους . . . Και αν ήταν αλήθεια ,ότι ο Θεός δίνει συμβουλές προς όφελός μας , θα έλεγε : » Πράξε αυτό », »Μην πράττεις εκείνο »και δεν θα μας έστελνε οράματα ούτε στον ύπνο μας ούτε στον ξύπνιο μας.
ΛΟΥΚΡΗΤΙΟΥ – » Περί της φύσεως των πραγμάτων [ De rerum natura ] », { IV. 757 -774 }.
Και όταν ο ύπνος { somnus } χαλαρώσει τα μέλη ,ο νους μένει άγρυπνος, όχι για άλλο λόγο ,μα διότι τον διεγείρουν οι ίδιες παραστάσεις ,όπως όταν είμαστε ξυπνητοί – τόσο που νομίζουμε πράγματι ,ότι βλέπουμε κάποιον που έχει φύγει πια από την ζωή και είναι θαμμένος μέσα στη γη.
ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ – » Αινειάς », { VI. 893-901 }.
Ο Αινείας και η Κυμαία Σίβυλλα μπαίνουν από το σπήλαιο της Αόρνου Λίμνης στον Κάτω Κόσμο και μετά φεύγουν από αυτόν μέσα από την Πύλη του Ελεφαντοστού ,από όπου στέλνονται στους θνητούς τα απατηλά όνειρα { falsa insomnia }.
ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ – » Βιργιλίου ‘ Η Αινειάδα ‘ ».
Ο Αινείας και η Σίβυλλα στον Κάτω Κόσμο.
ΚΩΝ. ΚΟΝΤΟΓΟΝΗ – » Η Ελληνική Μυθολογία » , { σελ. 118 }.
Manes ή Lemures : οι ψυχές των αποθανόντων .
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Επτά σοφών συμπόσιον », { 159 a }.
Υπάρχει όμως ένα σημείο που δεν αναφέρεις ,ότι μαζί με την τροφή ,διώχνουμε και τον ύπνο ,αν όμως δεν υπάρχει ύπνος ,δεν μπορεί να υπάρξει όνειρο και έτσι χάνεται το πιο αρχαίο μας μαντείο.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί του ει του εν Δελφοίς », { 387 } .
Ο Απόλλων ,εκτός των άλλων του ιδιοτήτων ,είναι θεός της Μαντικής τέχνης [ όπως βέβαια και ο Δίας ο Σημαντικός ,που στέλνει Διοσημίες ] και ,συνδέεται με τα σήματα . . Αυτός που ξέρει να συνδέει τις αιτίες μεταξύ τους σε ένα και να τις συμπλέκει σύμφωνα με την φύση γνωρίζει και προλέγει ‘τα όσα είναι ,τα όσα θα είναι και τα πριν από αυτά που είναι’ . { σ.σ. ο χρόνος είναι ένας ,ενιαίος και αδιάσπαστος . Ο άνθρωπος χώρισε τον χρόνο. }
Κ. ΑΞΕΛΟΥ – » Ο Ηράκλειτος και η Φιλοσοφία » , { σελ.159-161 }.
Οι απόκρυφες τελετουργίες και λατρείες .
Ο Απόλλων χρησιμεύει ως μεσολαβητής ανάμεσα στην ψυχή των οραματιστών και στον Θείον νουν.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί του μη χραν έμμετρα νυν την Πυθίαν», { 398 F- 399 A }.
Υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε ένα γεγονός που συμβαίνει ,αφού έχει ειπωθεί και σε ένα γεγονός που λέχθηκε, ότι θα συμβεί. Διότι το άπειρο γεννάει τα κάθε είδους γεγονότα .Εκείνος δε » που εικάζει με επιτυχία » ,δηλαδή ο »άριστος μάντης » μάλλον μοιάζει με άνθρωπον ,που στηριζόμενος στις πιθανότητες προσπαθεί να αναζητήσει τα ίχνη του μέλλοντος και ερευνά.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΥ – » Περί των εκλελοιπότων χρηστηρίων » , { 39 }.
Η ψυχή δεν αποκτά την μαντική ικανότητά της ,μόλις βγει από το σώμα ,διότι την έχει και τώρα ,αλλά τυφλώνεται λόγω της αναμείξεως και της συγχύσεώς της με το θνητό στοιχείο. Αποκαλούμε μνήμη , την αντίστροφη προς την μαντική ικανότητα της ψυχής ,
Μ. ΑΥΡΗΛΙΟΥ – » Τα εις εαυτόν » , { Α’. ιζ’ }.
Τα βοηθήματα δια μέσου των ονείρων.
ΦΙΛΟΣΤΡΑΤΟΥ – » Απολλωνίου του Τυανέως επιστολαί », { Τω Ευφράτη , ιστ’ , ζ’ }.
Οι Μάγοι.
ΙΑΜΒΛΙΧΟΥ – » Περί του Πυθαγορικού βίου -» ,{ κε’,114 }.
Και όταν τα μέλη της Πυθαγορικής σχολής πήγαιναν να κοιμηθούν ,καθάριζαν το μυαλό τους με κάποιες ωδές και κάποια μουσικά μέλη ,εξασφαλίζοντας ηρεμία και ύπνο με λίγα [ ολιγονείρους ] και καλά όνειρα [ ευονείρους ].
Πώς μπορείτε να βλέπετε καλά και αληθινά όνειρα ;
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – Πολιτεία », { Θ’.571 d -572 a }.
Σύμφωνα με τον τριμερή διαχωρισμό της ψυχής αρμόζει να ηρεμούν τα δύο μέρη [ Επιθυμητικόν -Θυμοειδές ] και να κυβερνά το τρίτο μέρος της ψυχής [ Λογιστικόν ] εάν θέλει κάποιος να παρουσιάζεται η αλήθεια και το κάλος στα όνειρά του και να αποφεύγει τους εφιάλτες.
ΑΝΝΗΣ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ – ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ / ΧΡ. ΚΩΣΝΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ – » Τραγωδία Αριστοτελική κάθαρσις » , { σελ. 36-37 }.
H Tριτώ : [ [αιολ. ] τριτώ = η κεφαλή } . Τριτογένεια ονομάζεται θεά Αθηνά ,η κατ’ εξοχήν θεά της σκέψεως και της Σοφίας ,επειδή γεννήθηκε από την κεφαλή του Διός . Τριτή είναι και η λειτουργία του εγκεφάλου { Νόησις, Θυμικόν – Συναισθηματικόν , Τροφικόν Ενστικτώδες } .Σοφία είναι, η εναρμόνιση των τριών αυτών λειτουργιών, όπως και η εναρμόνιση των τριών μερών της ψυχής .
ΙΑΜΒΛΙΧΟΥ – » … ή Περί των Αιγυπτίων μυστηρίων » , { Γ’. 2 , 3 ].
Τα θεόσταλτα όνειρα γίνονται : α]. είτε όταν μας εγκαταλείπει ο ύπνος και αρχίζουμε πια να ξυπνάμε ,μπορεί να ακούσουμε μια σύντομη φωνή να μας υποδεικνύει ,τί πρέπει να κάνουμε β]. είτε οι φωνές ακούγονται όταν είμαστε μεταξύ ξύπνιου και ύπνου γ]. ή και όταν είμαστε εντελώς ξύπνιοι.
ΑΓ. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ – » Εξομολογήσεις { V } » , [ σελ.196-98 ].
Mάγοι και αστρολόγοι. Τον ρώτησα ,λοιπόν, πού αποδίδει το γεγονός ,ότι πολλές από τις προβλέψεις ,που γίνονται με τον τρόπον αυτό ,βγαίνουν αληθινές και μου είπε ,ότι είναι καθαρά αποτέλεσμα τύχης
Μ. ΚΟΥΝΤΗ – » Συνέσιος ο Κυρηναίος », [ σελ. 89-90 ]. 6. Περί ενυπνίων.
Ο Συνέσιος αποδοκιμάζει όλους εκείνους, που επιδίδονται στην μελέτη των ονείρων με αποκλειστικό στόχο την πρόβλεψη του μέλλοντος. Τα όνειρα αποστέλλονται από τον Θεό σε εκείνους που διάγουν ενάρετο βίο . Όμως οι ψευδείς απαντήσεις ,όσον αφορά το μέλλον, αποστέλλονται από πνεύματα ‘εισβολείς‘ ,που εισέρχονται και καταλαμβάνουν τον χώρο, που προετοιμάστηκε για κάποιο ανώτερο ον.
ΝΕΜΕΣΙΟΥ ΕΜΕΣΗΣ – » Περί φύσεως ανθρώπου » , { 131-32 }. Περί ενώσεως ψυχής και σώματος.
Δεν αλλοιώνεται η ψυχή κατά την ένωσή της με το σώμα { ουκ άρα αλλοιούται η ψυχή εν τη ενώσει } .Και ενώνεται ασυγχύτως [ χωρίς να συγχέεται ] η ψυχή με το σώμα { και ήνωται τοίνυν και ασυγχύτως ήνωται τω σώματι η ψυχή }. Μένει ασύγχυτη ,επειδή η ψυχή χωρίζεται από το σώμα στη διάρκεια του ύπνου , και το αφήνει να βρίσκεται σαν νεκρό και να κινείται μόνο του σαν καπνός ,και για να μην χαθεί ολοκληρωτικά , μόνη της και στα όνειρα ενεργεί και βλέπει το μέλλον και πλησιάζει τα νοητά.
ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ – » Η εφηβεία της λήθης », { 1994 }.
Συνέντευξις.
ΣΑΛΒ. ΝΤΑΛΙ – » Ύπνος », { 1937 }.
Γ’. ΜΕΡΟΣ
Επιλογή αποσπασμάτων από τις μικρές πραγματείες του Αριστοτέλους << Περί ενυπνίων >> και << Περί της καθ’ ύπνου μαντικής >> ,από τα »Μικρά Φυσικά ».
Κ. Π. ΣΤΑ’Ι’ΚΟΥ – » Αριστοτέλους Βιβλιοθήκη », { σελ. 175 }.
Τα Μικρά Φυσικά .
Πρόκειται για μια συλλογή από επτά σύντομα δοκίμια αναφορικά με τις ψυχοφυσικές διεργασίες , γνωστά και από τον λατινικόν τους τίτλο { Parva naturalia }. Από την Εισαγωγή του πρώτου δοκιμίου του ,ο Αριστοτέλης αναφέρει ορισμένες διεργασίες ,που τις χαρακτηρίζει κοινές πράξεις, δηλαδή κοινές διεργασίες του σώματος και της ψυχής των ζώων. Τα δοκίμια είναι : α}. Περί αισθήσεων και αισθητών β}. Περί ύπνου και εγρηγόρσεως , Περί ενυπνίων ,Περί της καθ’ ύπνου μαντικής γ}. Περί μακροβιότητος και βραχυβιότητος δ}. Περί νεότητος και γήρως και ζωής και θανάτου και αναπνοής. Πρέπει να επισημάνουμε ,ότι ο Αριστοτέλης στα » Μικρά φυσικά » μνημονεύει αντιλήψεις παλαιότερων στοχαστών από αυτόν.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί ενυπνίων », { 458 b ,459 a }.
Τα ενύπνια ούτε πάθος του αισθητικού απλώς είναι ούτε πάθος του νοητικού, αλλά του αισθητικού καθόσον ταυτίζεται με το φανταστικόν, δηλαδή είναι πάθος της φαντασίας, η οποία είναι πάθος του αισθητικού.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ – » Περί της καθ’ ύπνου μαντικής ».
Στην μικρή αυτή πραγματεία εξετάζεται το ενδεχόμενο ,εάν και κατά πόσον τα όνειρα συνδέονται με την μαντική δύναμη . Ο Αριστοτέλης θεωρεί το ενδεχόμενον κάποια όνειρα να είναι »σημαντικά »κάποιων πραγμάτων ,δηλαδή να εμπλέκονται στα ενύπνια κάποιου είδους μαντικές δυνάμεις ,αλλά δεν παραδέχεται ,ότι τα όνειρα τα στέλνουν οι Θεοί. Διότι θα τα έστελναν στους πιο σοφούς ,και όχι στους τυχόντες ,ούτε και στα ζώα ,διότι μερικά των ζώων ονειρεύονται.. Η φύσις των ονείρων είναι »δαιμονία » [ δαιμονική ] ,αλλά όχι ‘‘θεία» [ θεϊκή ] .Τα περισσότερα όνειρα θεωρούνται συμπτώσεις σε σχέση με κάποια γεγονότα .
Κεφάλαιον [ Α’ ] .
Στο κεφάλαιο αυτό ο Αριστοτέλης επισημαίνει, αναλύει και διαπιστώνει :
α }. Τις προλήψεις περί των εvυπvίων.
β }. Τις αμφιβολίες του περί της θείας προελεύσεως των ενυπνίων. Δεν έρχονται, εκ θεoύ.
γ }. Τα ενύπνια είναι ή σημεία σωματικών και ψυχικών διαθέσεων, ή αποτελέσματα πράξεων γενομένων κατά τον καθημερινόν βίον και αίτια άλλων πράξεων, ή τυχαίες συμπτώσεις.
<< Περὶ δὲ τῆς μαντικῆς τῆς ἐν τοῖς ὕπνοις γινομένης καὶ λεγομένης συμβαίνειν ἀπὸ τῶν ἐνυπνίων͵ οὔτε καταφρονῆσαι ῥᾴδιον οὔτε πεισθῆναι >>.
Περί δε της μαντικής, η οποία γίνεται κατά τον ύπνον και λέγεται ,ότι παράγεται από τα όνειρα, δεν είναι εύκολον κάποιος ούτε να την περιφρονήσει ούτε να πιστέψει σε αυτήν.
<< τὸ μὲν γὰρ πάντας ἢ πολλοὺς ὑπολαμβάνειν ἔχειν τι σημειῶδες τὰ ἐνύπνια παρέχεται πίστιν ὡς ἐξ ἐμπειρίας λεγόμενον͵ καὶ τὸ περὶ ἐνίων εἶναι τὴν μαντικὴν ἐν τοῖς ἐνυπνίοις οὐκ ἄπιστον· ἔχει γάρ τινα λόγον· διὸ καὶ περὶ τῶν ἄλλων ἐνυπνίων ὁμοίως ἄν τις οἰηθείη. τὸ δὲ μηδεμίαν αἰτίαν εὔλογον ὁρᾶν καθ΄ ἣν ἂν γίνοιτο͵ τοῦτο δὴ ἀπιστεῖν ποιεῖ· τό τε γὰρ θεὸν εἶναι τὸν πέμποντα͵ πρὸς τῇ ἄλλῃ ἀλογίᾳ͵ καὶ τὸ μὴ τοῖς βελτίστοις καὶ φρονιμωτάτοις ἀλλὰ τοῖς τυχοῦσι πέμπειν ἄτοπον.ἀφαιρεθείσης δὲ τῆς ἀπὸ τοῦ θεοῦ αἰτίας οὐδεμία τῶν ἄλλων εὔλογος εἶναι φαίνεται αἰτία ‘ >>.
Πραγματικά ,το ότι όλοι ή οι περισσότεροι παραδέχονται ότι τα ενύπνια έχουν κάποια σημασίαν , τούτο αποτελεί μαρτυρίαν υπέρ τους , διότι στηρίζεται στην πείρα. Και δεν είναι απίστευτον ,ότι η μαντική που γίνεται δια μέσου των ονείρων να συμβαίνει σε κάποιες περιστάσεις. Γι’ αυτό έχει κάποια λογικότητα . Από αυτό λοιπόν μπορεί κάποιος να υποθέσει ,ότι το αυτό συμβαίνει και σε άλλα ενύπνια. Αλλά επειδή δεν βλέπουμε καμμία εύλογη αιτία ,από την οποίαν είναι δυνατό να γίνεται (μαντεία διά των ονείρων), από αυτό γεννιέται δυσπιστία σε αυτά. Διότι να παραδεχθούμε, ότι ο Θεός στέλνει τα όνειρα, αυτό εκτός του άλλου παραλογισμού του, έχει το άτοπον ,ότι ο Θεός στέλνει τα όνειρα όχι στους αρίστους και πάρα πολύ σοφούς , αλλά στους τυχόντες. Αλλά ,άμα αφαιρέσουμε από τον Θεόν την πηγή των ονείρων, καμμία από τις άλλες δεν φαίνεται ευλόγως παραδεκτή·
<< Αναγκαίως λοιπόν τα ενύπνια είναι ή αίτια ή σημεία των γινομένων ή συμπτώματα ,και ή πάντα είναι τοιαύτα, ή τινά εξ αυτών ή εν μόνον….διὸ τῶν συμπτωμάτων οὐδὲν οὔτε ἀεὶ γίνεται͵ οὔθ΄ ὡς ἐπὶ τὸ πολύ >>.
Αναγκαίως λοιπόν τα ενύπνια είναι ή αίτια ή σημεία των γινομένων ή συμπτώματα , και ή πάντα είναι τέτοια , ή κάποια από αυτά ή ένα μόνο…Γι’ αυτό κανένα από τα συμπτώματα δεν συμβαίνει ούτε πάντοτε ούτε συνήθως
<< ἆρ΄ οὖν ἐστι τῶν ἐνυπνίων τὰ μὲν αἴτια͵ τὰ δὲ σημεῖα͵ οἷον τῶν περὶ τὸ σῶμα συμβαινόντων; λέγουσι γοῦν καὶ τῶν ἰατρῶν οἱ χαρίεντες ὅτι δεῖ σφόδρα προσέχειν τοῖς ἐνυπνίοις·…ἀλλὰ μὴν καὶ ἔνιά γε τῶν καθ΄ ὕπνον φαντασμάτων αἴτια εἶναι τῶν οἰκείων ἑκάστῳ πράξεων οὐκ ἄλογον’ …τὰ δὲ πολλὰ συμπτώμασιν ἔοικε͵ μάλιστα δὲ τά τε ὑπερβατὰ πάντα καὶ ὧν μὴ ἐν αὑτοῖς ἡ ἀρχή͵ ….ὥσπερ οὖν οὐδὲ τὸ μνησθῆναι περὶ τοῦδε σημεῖον οὐδὲ αἴτιον τοῦ παραγενέ-σθαι αὐτόν͵ οὕτως οὐδ΄ ἐκεῖ τοῦ ἀποβῆναι τὸ ἐνύπνιον τῷ ἰδόντι οὔτε σημεῖον οὔτ΄ αἴτιον͵ ἀλλὰ σύμπτωμα. διὸ καὶ πολλὰ τῶν ἐνυπνίων οὐκ ἀποβαίνει· τὰ γὰρ συμπτώματα οὔτε ἀεὶ οὔθ΄ ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ γίγνεται >>.
Είναι λοιπόν από τα ενύπνια άλλα μεν αίτια, άλλα δε σημεία π. χ. των σωματικών συμβαινόντων; Λέγουν ,βέβαια και από τους ιατρούς οι ικανοί, ότι πρέπει να δίδουμε μεγάλη προσοχή στα όνειρα.. Αλλά επιπλέον δεν είναι παράλογο να υποθέσουμε , ότι μερικές από τις φαντασιώσεις ,οι οποίες γίνονται κατά τον ύπνο, είναι αιτίες των ατομικών πράξεων του καθενός ..Τα περισσότερα όμως από τα ενύπνια φαίνονται ότι είναι συμπτώματα (τυχαία) και μάλιστα εκείνα, τα οποία υπερβαίνουν (τα συνήθη όρια) και των οποίων η αρχή δεv είναι σε μας … Καθώς λοιπόν το να θυμηθεί κάποιος κάποιον δεν είναι ούτε σημείον ούτε αίτιον του ότι ήρθε αυτός , έτσι και στο ενύπνιο σε αυτόν που το είδε αυτό δεν είναι ούτε σημείον ούτε αίτιον του ότι θα πραγματοποιηθεί το ενύπνιον, αλλά είναι τυχαία σύμπτωση . Γι ‘ αυτό και πολλά από τα ενύπνια δεν πραγματοποιούνται, διότι το σύμπτωμα δεν γίνεται ούτε πάντοτε ούτε συνήθως.
Κεφάλαιον Β’.
Στο κεφάλαιο αυτό ο Αριστοτέλης συμπεραίνει :
α }. Τα ενύπνια δεv είναι θεόπεμπτα. β }. Το τυχαίον [ σύμπτωση ] στα όνειρα και στα μετεωρολογικά φαινόμενα.
Πώς οι απλοϊκοί άνθρωποι προβλέπουν με τα όνειρα ;
<< Ὅλως δὲ ἐπεὶ καὶ τῶν ἄλλων ζῴων ὀνειρώττει τινά͵ θεόπεμπτα μὲν οὐκ ἂν εἴη τὰ ἐνύπνια͵ οὐδὲ γέγονε τούτου χάριν (δαιμόνια μέντοι· ἡ γὰρ φύσις δαιμονία͵ ἀλλ΄ οὐ θεία). σημεῖον δέ· πάνυ γὰρ εὐτελεῖς ἄνθρωποι προορατικοί εἰσι καὶ εὐθυόνειροι͵ ὡς οὐ θεοῦ πέμποντος͵ ἀλλ΄ ὅσων ὥσπερ ἂν εἰ λάλος ἡ φύσις ἐστὶ καὶ μελαγχολική͵ παντοδαπὰς ὄψεις ὁρῶσιν·διὰ γὰρ τὸ πολλὰ καὶ παντοδαπὰ κινεῖσθαι ἐπιτυγχάνουσιν ὁμοίοις θεωρήμασιν͵ ἐπιτυχεῖς ὄντες ἐν τούτοις ὥσπερ ἔνιοι ἀρτιάζοντες· ὥσπερ γὰρ καὶ λέγεται ἂν πολλὰ βάλλῃς͵ ἄλλοτ΄ ἀλλοῖον βαλεῖς͵ καὶ ἐπὶ τούτων τοῦτο συμβαίνει >>.
Γενικώς, επειδή και κάποια από τα άλλα ζώα ονειρεύονται, δεν είναι δυνατόν να στέλνονται από τον Θεόν τα όνειρα, ούτε γίνονται χάριν αυτού [ είναι δυνατόν όμως να είναι έργο δαιμονίων, διότι η φύση αυτών είναι έργο δαιμόνων, όχι όμως θεϊκή . ] Απόδειξη δε τούτου είναι, ότι άνθρωποι πολύ αγενείς [ευτελείς ] προβλέπουν κατά τον ύπνο (το μέλλον) και έχουν αξιόπιστα όνειρα, που αποδεικνύουν ότι δεν είναι ο θεός ,που τα στέλνει αυτά. Αλλά εκείνοι οι οποίοι είναι εκ φύσεως φλύαροι και μελαγχολικοί, έχουν παντός είδους όνειρα. Επειδή λοιπόν αυτοί έχουν πολλές και παντοειδείς κινήσεις, μεταξύ των ονείρων τους συμβαίνει να υπάρχουν κάποια, τα οποία επιτυγχάνουν , όπως κάποιοι επιτυγχάνουν στο παιχνίδι μονά ή ζυγά. Και εκείνο, το οποίον λέγεται , ότι “εάν πολλές φορές ρίξεις κάποτε θα επιτύχεις » , τούτο ακριβώς εφαρμόζει εδώ
<< ὅλως γὰρ οὐ πᾶν γίνεται τὸ μελλῆσαν͵ οὐδὲ τὸ αὐτὸ τὸ ἐσόμενον καὶ τὸ μέλλον· ἀλλ΄ ὅμως ἀρχάς γέ τινας λεκτέον εἶναι ἀφ΄ ὧν οὐκ ἐπετελέσθη͵ καὶ σημεῖα πέφυκε ταῦτά τινων οὐ γενομένων >>.
Γενικώς όμως , δεν γίνεται πάντοτε κάθε τι , ό,τι μέλλει να γίνει , ούτε είναι το ίδιο πράγμα ,ό,τι θα είναι και ό,τι μέλλει να είναι. Αλλά μόνον πρέπει να λέμε , ότι υπάρχουν αιτίες , διά τις οποίες ουδέν εκτελέστηκε , και υπάρχουν σημεία πραγμάτων, τα οποία (πράγματα) δεν γίνονται.
γ }. H γνώμη Δημοκρίτου περί της προελεύσεως των ενυπνίων [ αποδίδοντος την αιτίαv των ονείρων σε είδωλα και απορροίας των σωμάτων ] δεν είναι ορθή. δ }. Τα αληθή αίτια των ονείρων είναι κάποιες κινήσεις .
Η γνώμη του Δημοκρίτου , για το πώς οι απλοϊκοί άνθρωποι προβλέπουν .
<< περὶ δὲ τῶν μὴ τοιαύτας ἐχόντων ἀρχὰς ἐνυπνίων οἵας εἴπομεν͵ ἀλλ΄ ὑπερορίας ἢ τοῖς χρόνοις ἢ τοῖς τόποις ἢ τοῖς μεγέθεσιν͵ ἢ τούτων μὲν μηδέν͵ μὴ μέντοι γε ἐν αὑτοῖς ἐχόντων τὰς ἄρχας τῶν ἰδόντων τὸ ἐνύπνιον͵ εἰ μὴ γίνεται τὸ προορᾶν ἀπὸ συμπτώματος͵ τοιόνδ΄ ἂν εἴη μᾶλλον ἢ ὥσπερ λέγει Δημόκριτος εἴδωλα καὶ ἀποῤῥοίας αἰτιώμενος. . ..(ἀφ΄ ὧν ἐκεῖνος τὰ εἴδωλα ποιεῖ καὶ τὰς ἀποῤῥοίας) >>.
Για τα δε ενύπνια , που δεν έχουν τέτοιες αρχές ,όπως αυτές που είπαμε ήδη, αλλά αρχές οι οποίες υπερβαίνουν τα (συνήθη) όρια είτε του χρόνου είτε του τόπου είτε του μεγέθους , είτε και κανένα από αυτά , χωρίς όμως αυτοί που είδαν το όνειρο να έχουν μέσα τους τις αρχές του ,γι’ αυτά πρέπει να πούμε, ότι εάν η πρόβλεψη δεν είναι απλή σύμπτωση, η επομένη εξήγηση είναι πιο εύλογη από αυτήν του Δημοκρίτου, ό οποίος αποδίδει την αιτία σε εικόνας [ απεικονίσεις ] και απορροές [ εκπομπές ]των πραγμάτων. [ από εκείνα τα αντικείμενα , εκ των οποίων ο Δημόκριτος λέγει ότι εκπέμπονται είδωλα και απορροές ].
<< αὗται δ΄ αἱ κινήσεις φαντάσματα ποιοῦσιν͵ ἐξ ὧν προορῶσι τὰ μέλλοντα καὶ περὶ τῶν τοιούτων͵καὶ διὰ ταῦτα συμβαίνει τὸ πάθος τοῦτο τοῖς τυχοῦσι καὶ οὐ τοῖς φρονιμωτάτοις. μεθ΄ ἡμέραν τε γὰρ ἐγίνετ΄ ἂν καὶ τοῖς σοφοῖς͵ εἰ θεὸς ἦν ὁ πέμπων· οὕτω δ΄ εἰκὸς τοὺς τυχόντας προορᾶν· ἡ γὰρ διάνοια τῶν τοιούτων οὐ φροντιστική͵ ἀλλ΄ ὥσπερ ἔρημος καὶ κενὴ πάντων͵ >>.
Οι κινήσεις λοιπόν αυτές παράγουν τα φαντάσματα, με τα οποία κάποιοι προβλέπουν τα μέλλοντα σε όμοιες με αυτά περιπτώσεις .Και γι’ αυτό συμβαίνουν τα όνειρα αυτά στους τυχόντες ανθρώπους και όχι στους πάρα πολύ φρόνιμους · διότι διαφορετικά θα έρχονταν την ημέρα και μάλιστα στους σοφούς, εάν ήταν ο Θεός αυτός που έστελνε τα ενύπνια. Αλλά με αυτόν τον τρόπον είναι φυσικό να μπορούν να προβλέπουν οι πρόστυχοι, διότι η διάνοια των τοιούτων [ ανθρώπων ] δεν είναι παραδομένη σε φροντίδες και σκέψεις, αλλά είναι έρημος και κενή από όλα (από τα οποία είναι πλήρης η διάνοια των σοφών).
ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ – » Παρεκβολαί εις την Ομήρου Οδύσσειαν », { δ’ ,795-6 } , [ Ι 193 ].
Tα όνειρα προκύπτουν από την διείσδυση [ είσκρισιν ] και την πρόσπτωση [ έμπτωσιν* ] κάποιων ειδώλων έξω από το σώμα. Διότι » είδωλον σκοτεινόν » λέγει [ ο Όμηρος ] ότι » ποίησεν » ,δηλαδή κατασκεύασε { έτευξεν < τεύχω } » η Αθηνά ‘‘.
ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ – » Μαθηματικά -Φυσικές επιστήμες -Κοσμολογία της ατομικής θεωρίας », { σελ. 77 }.
Παράρτημα 3ο : Δημόκριτος και Διαγόρας ο Μήλιος .
Βλέπουμε λόγω της προσκρούσεως των εικόνων στα μάτια μας { κατ’ ειδώλων εμπτώσεις }.
ε }. Ερμηνεία ενυπνίων.
Η ομοιότητα στην ερμηνεία των ονείρων .
<< τεχνικώτατος δ΄ ἐστὶ κριτὴς ἐνυπνίων ὅστις δύναται τὰς ὁμοιότητας θεωρεῖν· τὰς γὰρ εὐθυονειρίας κρίνειν παντός ἐστιν. λέγω δὲ τὰς ὁμοιότητας͵ ὅτι παραπλήσια συμβαίνει τὰ φαντάσματα τοῖς ἐν τοῖς ὕδασιν εἰδώλοις͵ καθάπερ καὶ πρότερον εἴπομεν. ἐκεῖ δέ͵ ἂν πολλὴ γίγνηται ἡ κίνησις͵ οὐδὲν ὁμοία γίνεται ἡ ἔμφασις καὶ τὰ εἴδωλα τοῖς ἀληθινοῖς. δεινὸς δὴ τὰς ἐμφάσεις κρίνειν εἴη ἂν ὁ δυνάμενος ταχὺ διαισθάνεσθαι καὶ συνορᾶν τὰ διαπεφορημένα καὶ διεστραμμένα τῶν εἰδώλων͵ ὅτι ἐστὶν ἀνθρώπου ἢ ἵππου ἢ ὁτουδήποτε͵ κἀκεῖ δὴ ὁμοίως τί δύναται τὸ ἐνύπνιον τοῦτο. ἡ γὰρ κίνησις ἐκκόπτει τὴν εὐθυονειρίαν. τί μὲν οὖν ἐστιν ὕπνος καὶ τί ἐνύπνιον͵ καὶ διὰ τίν΄ αἰτίαν ἑκάτερον αὐτῶν γίνεται͵ ἔτι δὲ περὶ τῆς ἐκ τῶν ἐνυπνίων μαντείας εἴρηται περὶ πάσης· >>
Ο πιο τεχνικός [επιτήδειος, επιδέξιος ] ονειροκρίτης [ ερμηνευτής ] ,λοιπόν, είναι εκείνος ο οποίος μπορεί να παρατηρεί τις ομοιότητας των ενυπνίων· διότι ο καθένας μπορεί να κρίνει [ εξηγεί ] τις ευθυονειρίες [τα σαφή όνειρα , αυτά που βγαίνουν ]. Και λέγω τις ομοιότητες, επειδή οι εικόνες [ φαντάσματα ] των ονείρων κατά τον ύπνο είναι σχεδόν όμοιες με τα είδωλα [ απεικονίσεις ] των πραγμάτων που σχηματίζονται στο νερό , όπως ακριβώς είπαμε πιο πριν. Πράγματι , αν είναι μεγάλη η κίνηση του υγρού , η ανάκλαση πάνω στο υγρό [ έμφασις < εμφαίνομαι ] δεν μπορεί να γίνει ακριβής , και τα είδωλα [ απεικονίσεις ] που σχηματίζονται δεν μοιάζουν με τα πραγματικά [ τα αληθινά αντικείμενα ] . Ικανός [ δεινός ], λοιπόν ,να διακρίνει τις ονειρικές ανακλάσεις των εικόνων θα ήταν εκείνος που έχει την δύναμη τάχιστα να αναγνωρίζει και να διακρίνει εντελώς τα διασκορπισμένα και διεστραμμένα από τα είδωλα ,ότι είναι ανθρώπου, ή ίππου, ή άλλου οποιουδήποτε πράγματος. Και όπως η εικόνα διαστρέφεται στο υγρόν έτσι και το ενύπνιον μπορεί ομοίως να διαστραφεί, διότι η κίνηση καταστρέφει την σαφήνεια του ονείρου [ ευθυονειρία ]. Εξηγήσαμε λοιπόν τί είναι ύπνος και τί ενύπνιον και για ποίαν αιτία γίνεται το καθένα από τα δύο χωριστά ,και ακόμη εξηγήσαμε την φύση όλης της ονειρομαντικής
{ έμφασις < εμφαίνομαι < εν + φαίνομαι = 1.το να φαίνεται κάτι μέσα σε λεία επιφάνεια , π.χ. στο ύδωρ η ανταύγεια. 2.η εξωτερική όψις ,το εξωτερικό φαινόμενο. }.
OΔ.ΕΛΥΤΗ – » Ανοιχτά χαρτιά », { 1974 }.
Τα όνειρα.
ΜΙΚΑΛΑΝΤΖΕΛΟ ΜΕΡΙΖΙ [ ΚΑΡΑΒΑΤΖΟ ] – » Η χειρομάντισσα », { 1596-7 }.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ :
Υπάρχει κάποιου είδους σχέση μεταξύ ύπνου και ψέματος ;
ΠΛΑΤΩΝΟΣ – » Κρατύλος », { 421 b } .
ΨΕΥΔΟΣ – ΥΠΝΟΣ –ΑΚΙΝΗΣΙΑ // ΑΛΗΘΕΙΑ – ΕΓΡΗΓΟΡΣΙΣ – ΚΙΝΗΣΙΣ.
Αλήθεια { θεία + άλη = περιφορά ] .Ψεύδος = Ψ [ υχή ] + ΕΥΔΩ {= καθεύδω = κοιμάμαι ].Δηλαδή ,ψεύδος υπάρχει όταν η ψυχή κοιμάται. ,όταν βρίσκεται σε κατάσταση ύπνου ή νάρκης και δεν μπορεί να αντιδράσει ή να κρίνει [ ξεχωρίσει ] το αληθινό από το ψεύτικο. Η στάσις [ οτιδήποτε σταματάει την κίνηση ] δηλώνει κάτι κακό, μια αρνητική έννοια ,άλλωστε » τα πάντα ρει »’ ,έλεγε ο Ηράκλειτος . Ψέμα – Ψεύδος : .όταν λέει κάποιος ψέματα πρόσκαιρα μόνον καθησυχάζει το Θυμοειδές [ Συναισθηματικόν ] του , διότι ο εφησυχασμός αυτός είναι μόνον προσωρινός ,όπως ακριβώς είναι η ψυχή όταν πέφτει σε ύπνο .
* Ο πίνακας στην κορυφή είναι : ΑΝΡΙ ΡΟΥΣΩ – » Το όνειρο », { 1910 }.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ :
AΓΟΡΑΖΕΤΕ ΒΙΒΛΙΑ, ΕΛΕΓΧΕΤΕ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ.
Η απόδοσις των αρχαίων κειμένων δεν είναι φωτογραφική ,συνεπώς βασίζεται, αλλά δεν ταυτίζεται απόλυτα με αυτή των συγγραφέων .
Τα περισσότερα αρχαία κείμενα ,από όσα χρησιμοποιήθηκαν ,μπορείτε να τα αναζητήσετε στο διαδίκτυο ,όπως και στα πολύ χρήσιμα ‘‘google books ‘‘ ,» wikisource» κ.α.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. { gregoriusworld } 